Tíminn - 05.09.1957, Síða 7

7
TÍMINN, fimmtudaginn 5. september 1957.
Kári Guðmundsson:
a
Almennar reglur um tilbúning og dreifingi
matvælum og öðrum neyzlu- og nauðsynjavörum
Þar c'ð lielztu framleiðslu-
vörtir íslendinga eru matvæli
er ekki úr vegi að drepa á þær
heiztu almennar reglur er
f.jaUa uni tilbúning og dreif-
i»gn á matvælum og öðrum
neyzlu- og nauðsynjavörum.
1.
Matvæli eða neyzluvörur eru
hvers konar vörur, sem ætlaðar
eru mönnum til neyzlu sem mat-
ur eða drykkur, samkv. nánari skil
greiningu 2. greinar laga nr. 24,
1. febrúar 1936, um eftirlit með
matvælam og öðrum neyzlu- og
nauðsynjavörum, en nauðsynja-
vörur, aðrar en matvæli og neyzlu-
vörur, eru hvers konar áhöld og
efni, eem notuð eru við tilbúning
og dreifingu, þ. e. umbúnað,
geymstu, flutning, afgreiðslu og
aðra meðferð á matvælum og
neyZluvörum, ennfremur hreinlæt-
is- og snyrtivörur, klæðnaður og
efni í kláeðnað, húsgögn og hús-
búriaður, eldiviður og Ijósmeti,
lækningaáhöld og hjúkrunarvörur,
leikfðng og' annað, er ráðherra
(heilbrigðismálaráðherra) kann
nánar til að taka með auglýsing-
umi alit samkvæmt nánari skil-
greiningu 3. greinar liinna til-
vitnuðu laga og öðrum ákvæðum
þeirra.
2.
Tilbúningur og dreifing á mat-
vælum og öðrum neyzlu- og nauð-
Bynjavörnm fellur undir ákvæði
reghigerff* um einstakar vöruteg-
undir, sem settar kunna að verða
samkvæmt Iögum nr. 24, 1. febrú-
ar 1936, um eftirlit með matvæl-
um og öörum neyzlu- og nauðsynja
vörum, að svo miklu leyti, sem
ekki erti í gildi strangari eða ýtar-
legri fyrirmæli í sérstökum lögum.
Matvæli, neyzlu- eða nauðsynja-
vörur, se»n hittast kunna á stað
e'ða f húsakynnum tilheyrandi
verziun, sem slíkar vörur selur eða
hefir á boðstólum, skulu teljast
vera hafðar þar á boðstólum, nema
annað sé sannað.
4.
Malvæli, neyzlu- eða nauðsynja-
vörur, sem samkv. gildandi lögum
og reglugerðum eða auglýsingu
ráðherra eða að öðru leyti vitan-
lega eru hættulegar heilbrigði
manna, e£ þeirra er neytt eða þær
eru notaðar á tilætlaðan eða tíðk-
anlegan hátt, má ekki búa til í
því skyni að hafa þær á boðstól-
um eða dreifa manna á meðal.
Matveeli, neyzlu- og nauðsynja-
vörur skufu teljast hættulegar heil
brigði manna,
viðkomandi staðar, en þó einungis
til þeirra nota, sem hann, með
ráði viðkomandi héraðslæknis,
kann að ákve'ða. ■
6.
Vatn, sem notað er vi'ð tilbún-
á matvælum og neyzluvörum,
hreinlætis- og snyrtivörum eða til
hreinsunar á ílátum og áhöldum,
sem notúð eru við tiíbúning eða
dreifingu þeirra, skal fullnægja
þeim kröfum, sem gerðar eru til
neyzluvatns. Sjór, sem notaður er
í sama tilgangi, skal vera hreinn.
fs, sem notaður er á tilsvarandi
liátt, skal fullnægja þeim hrein-
iætiskröfum, sem gerðar eru til
neyzluvatns, þegar hann snertir
vöruna beinlínis bráðinn eða óbráð
inn.
7.
Matvæli, neyzlu- og nauðsynjavör-
ur má ekki hafa á boðstólum né
dreifa manna á meðal á nokkurn
þann hátt, sem fallinn er til að
blekkja kaupanda eða móttakanda
á uppruna þeirra, tegund, sam-
setningu, eðli, áhrifum, magni,
verðgildi eða öðru þess háttar. Þeg
ar dæmt er um þessi atriði, skal
sérstaklega tekið tillit til þess
nafns, sem vörunni er gefið og
þeirra upplýsinga, sem um hana
eru birtar í auglýsingum, hvort
heldur er í orðum eða myndum,
sem festar eru á vöruna sjálfa eða
umbúðir hennar eða á annan hátt.
Nafn á matvælum, neyzlu- eða
nauðsynjavörum skal teljast blekkj
andi,
1. þegar í vörurnar vantar að
nokkru eða öllu Ieyti einhver
þau efni eða þær skortir þá-
eiginleika, sem þær eftir tíðk-
anlegri merkingu nafnsins
eiga að innihalda eða hafa til
að bera, eða ef í þeim eru ann-
arleg efni.
2. þegar í vörunum eru Ieifar af
hráefninu eða öðrurn efnum,
sem bætt er í þær, meðan á
framleiðslunni stendur, í rík-
ara hlutfalli en vera ber eftir
tíðkanlegri merkingu nafns-
ins.
Reglugerðir, sem settar verða
um sérstakar tegundir af matvæl-
um, neyzlu- og nauðsyniavörum,
skulu lagðar til grundvallar, þegar
dæmt er um þau atri'ði, er þessi
grein og 5. gr. fjalla um.
8.
Til varnar rotnunarskemmdum
á matvælum og neyzluvörum, sem
ætlaðar eru til sölu eða dreifingar
manna á meðal, má ekki nema
leyft sé samkvæmt sérstökum regl
um, nota önnur rotvarnarefni
(konserverandi efni) en matarsalt
(natríumklóríd), saltpétur, sykur,
alkóhól (aelhylalkóhól) eða edik
og þessi efni aðeins í viðeigandi
matvæli eða neyzluvörur og í við-
eigandi skömmtum. Þó skal leyfi-
legt að reykja og súrsa matvæli á
tíðkanlegan hátt.
Ilvorki má nota gervisykur nc
heldur gerviliti í matvæli eða
neyzluvörur, sem ætlaðar eru til
sölu eða dreifingar manna á með-
al, nema leyft só í sérstökum reglu
gcrðum.
Notkun gervisykurs er leyfileg,
þegar um er að ræða matvæli,
sem ætluð eru sjúkúm, og þegar á
vörunni sjálfri eða umbúðum henn
ar er tilgreint, að þau hafi verið
notuð og um leið tilgangurinn. Sé
samtímis látinn sykur í vöruna.
verður einnig að geta þess.
9.
Sé fyrirskipað í reglugerð, að
ákveðins nafns á matvælum,
neyzlu- eða nauðsynjavörum eð'a
ákveðins eiginleika þeirra sé get-
ið á umbúðum varanna, á einkenn-
ismiðum eða á annan hátt, þá skal
það gert, nema reglugerðin mæli
á annan veg fyrir, með greinileg-
um bókstöfum og jafnlitarsterk-
um þeim, sem notaðir eru við að-
alauðkenningu vörunnar. Bókstaf-
irnir skulu vera 3 mm á hæð i
minnsta lagi og þeim komið þann-
ig fyrir, að auðvelt sé fyrir kaup-
andann að taka eftir þeim, þegar
salan fer fram. Sé ekki annað á-
kveðið, skal auðkenningin vera á
íslenzku. Sé einhver auðkenning
aðeins leyfð með sérstökum skil-
yrðum, skulu þau einnig gilda um
auðkenningu á erlendum málum.
10.
Sá, sem vill reka sláturhús, sá,
sem vill búa til matvæli eða neyzlu
vörur, eða sá, sem vill selja eða
dreifa manna á meðal kjöti, kjöt-
meti, nýjum fiski, fiskmeti, mjólk,
mjólkurafurðum, brauði, kökum,
ávöxtum, aldinum eða grænmeti,
skal sanna fyrir viðkomandi lög-
reglústjóra, meðal annars með vott
orði frá viðkomandi héraðslækni
og heilbrigðisnefnd, ef til er, að
hann fullnægi skilyrðum laga nr.
24, 1. febrúar 1936, og öðrum á-
kvæðum, sem sett hafa verið eða
sett kunna að verða um bess hátt-
ar starfsemi. Viðkomandi Jcg-
reglustjóri veitir leyfi til starf-
seminnar, er settum skilyrðum er
fullnægt, og má hún ekki hefjast
fyrr.
Sama gildir, ef starfsemin er
flutt, skiptir um eiganda eoa
breytir um starfssvið.
Venjulega heimilisframleiðslu á
Iandbúnaðarafurðum er ekki skylt
að tilkynna, né heldur sölu á nýj-
um fiski, er sjómenn sjálfir ann-
ast upp úr bát eða á lendingarstað.
11.
Þar sem tilkynningarskyld starf-
semi samkv. 10. gr. er rekin, skulu
vera rúmgóð og björt húsakynni,
góð loftræsting, hægur aðgangur
að ómenguðu neyzluvatni og gott
frárennsli. Gólf, veggir og þak
skal vera þétt og skal, ásamt borð-
um, hillum og' öðrum innanstokks-
munum, sem fara skulu eftir teg-
und starfseminnar, vera þannig úr
earði gert, að auðvelt sé að gera
það hreint.
Þessi húsakynni mega ekki vera
í beinu sambandi við íbúðarher-
bergi og ekki má þannig til haga,
a'ð óþefur eða óþverri geti bor-
izt þangað frá vanhúsum, gripa-
liúsum, haughúsum, mykjuhaugum
e'ða öðru þvílíku.
Starfsfólk skal eiga aðgang að
þrifalegu salerni og handlaug.
Þessum luisakynnum skal hald-
ið vel hreinum og má ekki nota
þau til annars eu þess, sem þau
eru ætluð til. í þeim má ekki
geyma vörur, sem geta flýtt fyrir
skemnidum matvælanna eða sök-
um lyktar sinnar og bragðs eða á
annan hátt geta valdið því, að þau
verði óhæf eða miður liæf til
neyzlu.
Í2.
Á stöðum, þar sem matvæli,
neyzlu- eða nauðsynjavörur eru
búnar til, geymdar eða hafðar á
boðstólum, má ekki geyma eða
nota eitruð efni eða neinar þær
vörur, sem að eðli til eru eins og
þær, sem nefndar eru í 4. og 5.
gr. Með samþykki viðkomandi hér-
aðslæknis má þó nota eiturefni til
hreingerningar og sótlhreinsunar.
Viðkomandi héraðslæknir leiðbein-
ir þá um geymslu og notkun slíkra
efna. Gervisykur, litarefni og önn-
ur þau efni, sem bannað er að
nota við framleiðslu á matvælum
og neyzluvörum, má ekki geyma,
þar sem þessar vörur eru tilbúnar
eða hafðar á boðstólum.
13.
ílát, áhöld, vélar og umbúðir,
sem notaðar eru á þeim stöðum,
sem nefndir eru í 12. gr., eða geta
snert matvæli, neyzlu og nauð-
synjavörur, sem dreifa skal manna
á meðal, skulu vera þannig gerð,
að þau skaði ekki matvæliu,
neyzlu- e'ða nauðsynjavörurnar.
Ekki má nota við tilbúning eða
dreifingu matvæla eða neyzlu-
vöru ílát eða áhöld af þeirri gerð,
að varan snerti citraða málma og
.málmsambönd eða önnur eitrúð
efni, t. d. zink, blý, málma eöa
(Framhafd á 8. s(ðu
1. þegar sérstök hætta er á, að
þaer geti borið með sér sjúk-
d«ma eða valdið eitrunum,
2. þegar þær eru tilbúnar eða
me# þær er farið af mönnum,
sem haldnir voru næmum
sjúkdómum eða hætta var á,
að borið gætú með sér sótt-
kveikjur næmra sjúkdóma,
þegar þeir unnu að vörunum,
svo að af þeirri ástæðu gæti
vertð liættulegt að neyta
þeírra eða nota þær.
5.
Við tilþúning og dreifingu á mat
vælum, negzlu- og nauðsynjavör-
um skal gætt þess hreinlætis og
varkánri, að varan óhreinkist ekki
til skammda eða spillist á annan
hátt.
Malvælí, neyzlu- og nauðsynja-
vörur tná ékki hafa á boðstólum
né dreífa manna á meðal, þegar
þær geta talizt miður hæfar til
neyzlu eða notkunar vegna hættu-
legra breytinga, skemmda, óhrein-
inda eða af öðrum ástæðum.
Nú eru þær vörur, sem um get-
nr í 2. málsgrein þessarar greinar
að vísu skemmdar eða óhreinar,
en þó hættulausar og að einhverju
leyti hæíar til neyzlu eða notkun-
ar, og má þá hafa þær á boðstól-
um að fengmi feyfi lögreglustjpra
Frá Isafirði
L'/í(ípé§ § w jpiffr ? %ÍIh&**»&•&**«».'<>- *** * ',*<
Mynd þessi er tekin á ísafiröi nú fyrir skemmstu. A m.uri myndmni ma sia hiS nýja hús, sem byggt hefir
veriS í sumar fyrir útibú Landsbanka íslands. Til hægri sést turn slökkvistöSvarinnar og á vinstri hönd
apótek ísafjarSar.
Á víðavangi
Þingmannafundir og
sparnaður 1
Vísir ræðir um norræna þing*
mannafundinn í forustugrein í
fyrradag. Þar segir m. a.:
„Meðal þeirra mála, sem til
umræðu voru í síðustu viku, voru
skattar — óbeinir og beinir
skattar, hvorir betri væru og þar
fram eftir götunum. Er hér um
fræðilegt efni að ræða, því að
faiíþýðu manna/ fýsir aðeins að
vita eitt um skaltana — bæði
beina og óbeina: Hvernig er
hægt að létta skattabyrðina?
Þetta er aðalatriðið frá sjónar-
nriði hins óbreytta skattborgara,
og ef ekki hefir verið drepið á
það á þingmannafundinum, þá
finnst honum harla lítið til fund-
arins koma og að hann hafi eig-
inlega brugðizt skyldu sinni að
verulegu leyti.
Þingmannafundir ættu að
helga tíma sinn að miklu Ieyti
umræðum um þetta og mundu
þeir uppskera þakklæti, ef þeir
„góðu hausar“, sem þar hljóta
að vera saman komnir, geta
bent á einliverjar íeiðir til að
leyfa almenningi að halda heldur
meiru af launum sínum en nú er
lumt. Þinginennirnir mundu uni
leið „leggja inn“ hjá almenningi,
því að fátt er vinsælla hjá kjós-
endum en að gera meira en tala
um skatta. Orð eru tii alls fyrst,
en svo verða menn dæmdir af
verkuin sínum“.
Margt er rétt í þessu hjá Vísi.
Eu væri ekki gott, að rætt yrði
um þetta víðar en á þingmanna-
fundum? Hvernig væri t. d. að
forráðamenn Reykjavíkurbæjar
tækju sig nú til og reyndu að
spara a. m. k. það mikið, að þeir
■ gætu liætt við hina ólöglegu út-
svarsálagningu, er þeir hafa nú
verið kærðir fyrir?
t
N'iáiahnupl Morgunblaðsins
og ÞjóSviljans
Morgunblaðið og Þjóðviljinn
hafa undanfarið skrifáð talsvert
um stóriðju og nauðsyn hennar
hér á landi. Bæði blöðin reyna
svo að þakka flokkum sínum
fyrir forgöngu um þau stóriðju-
fyrirtæki, er liér liafa risið upp.
Bæði hafa blöðin hér álíka
mikið rangt fyrir sér. Eitt fyrsta>
verk nýsköpunarstjórnarinnar
var að Iiætta við byg'gingu áburð
arverksmiðju, en undirbúningiu*
þeirrar framkvæmdar var þá vel
kominn á veg fyrir forgöngu
Hermanns Jónassonar og Vil-
hjálms Þór. Nýsköpunarstjórnin
stakk jafnframt sementsverk-
snriðjumálinu undir stól. Húu
hófst heldur ekki lianda um
neinar meiriháttar rafvirkjanir.
XJndir forustp hennar var stríðs-
gróðanum eytt, án þess að nokk-
uð af honum væri notað til að
byggja upp stóriðju.
Þáttaskipti í þessum málum
U- <Vu hins vegar, þegar Fram-
sóknarmenn komu aftur í ríkis-
stjórn í ársbyrjun 1947. Það*
féll í hlut þeirra að fara hæði
með raforkumálin og landbúnað-
armálin. Undir forustu þeirra
vont byggð orkuverin nýju við
Sogið og Laxá og áburðarverk-
smiðjan. Undir forustu þeirra
hefir nú verið liafizt lianda um
nýja virkjun við Sogið.
Framsóknarflokkurinn hefir
þannig haft forustu um þá stór-
iðju, sem hér hefir risið upp.
Reynslan sýnir því, að honum
er bezt treystandi til að hafa-
þessa forustu í framlíðinni.
Krafa varaformannsins
Morgunblaðið skrifar nú dag-
Iega miklar langlokugreinar um
verkfall yfirmanna á kaupskip-
umim. Tilgangurinn er að reyna
að draga athyglina frá því, að
Sjálfstæðisflokkurinn reyndi á
allan hátt að spilla fyrir sáttum
og lengja verkfallið sem mest.
Seinast reyndi varaforinaður
flokksins að beita áhrifum sín-
um í stjórn Eimskipafélagsins til
þess að hindra samkomuiag með
kröfu um helmingi meiri far-
gjaldahækkun en fallizt var á.
1 Sú krafa hans er betri heinrild
I um afstöðu Sjálfstæðisflokksins
I en afsökunarskrifin í Mbl. nú.