Tíminn - 14.11.1957, Blaðsíða 7

T í MTN N, fiiumtudagmn 14. nóvcmber 1957.
\;
Sviffluga á lofti yfir Eyjafiröi.
Á morgiii atómaldar er svif-
flugiistin ennþá í fuBu gildi
F.iö!margir af {jekktustu flugmönnum Islend-
inga hlutu eldskírnina á lítilli renniflugu á
MelgeríSismelum — 20 ára starf Sviffíugfé-
Iags Akureyrar hefir borið ríkulegan ávöxt
„Fastur! Reipið í lagi. Til-
búniri" Og svo var farið á
loft. Það var milt haustveð-
ur á Melgerðismelum. Tvær
flugur hringuðu sig á loft
um hádegisbilið einn fagran
sunnudagsmorgun. Sú fyrri
þeirra vari Auster-vélfluga,
flugmaðurinn var Jóhann
Helgason. Sú síðari var svif-
fluga af Schweizer-gerð, sem
hnýtt var aftan í vélfluguna
með 80 metra taug. Henni
stýrði Tryggvi Heigason, ís-
landsmethafi í þolflugi.
Fram í nefi svifflugunnar
sat blaðamaður Tímans,
reyrður niður í sætið.
Flugumar hringuðu sig upp í
norðangolunni. Eyfirzku stórbýl-
in blöstu nú betur við en nokkru
sinni £yrr: Munkaþvrerá, Stóri-
Hamar, Grund, Kristnes og Öng-
ulsstaðatorf a n. H au st vcrk u nu m
var senn að Ijúka. Veturinn var
að ganga í garð.
Það hafði snjóað í fja-llatinda
um nóttina. Loftið var bjart og
hreint og sikyggni gott. Eyjafjörð-
tir breiddi úr sér fyrir neðan
okkur — þetta fagra landnám
Helga magra.
Er Jóhann hafði flogið með
olokur upp í 3000 feta hæð,
sleppti Tryggvi tauginni. en vél
fiugan sveiiiaði vængjunum í
kveðjuskyni og steypti sér til
jarðar. En við svifum áfram. All-
ar hreyfingar voru nú mjúkar og
liöugar. Hér var ekkert vélaskrölt,
enginn hreyfill og enginn titring-
ur, en samt þutum við áfram með
60 mílna hraða. Við héldum hæð
og meira en það, innan skamms
svifum við í 3300 feta hæð.
Þetta var dásamleg tilfinning. Og
nú fékk Tryggvi fiugmaður orðið:
—• Svifflugið byggist á því að
þræða þá bletti í loftinu, þar sem
mest uppstreymið er, þungi flug-
unnar knýr hana áfram. Líttu
á þá þessa, sagði Tryggvi og
benti á hrafna, sem svifu sællega
framhjá okkur í haustblíðunni.
„Þeir hafa uppstreymið þessir.“
Innýflin hreyfðust líka
Nú vildi Tryggvi reyna „Ioop-
ing“. I-Ivað var annars „looping"?
Jú, það var kallað bakfallslykkja,
en sagði lítið meira. Jú, því ekki
að reyna bakfallslykkju, það gat
varla verið hættulegt með met-
hafa, sem hafði verið lengst 16
klst. og 25 mínútur á lofti í einu.
Og svo var farin bakfallslykkja.
Himinninn sneri niður, jörðin upp,
sannkölluð endaskipti — og ekki
var alveg laust við, að innýflin
hreyfðust líka. Hrafnarnir sveim-
uðu fyrir neðan okkui', Möðrufell
og Grund hurfu til himins. Er bak-
fallslykkjunni lauk, úts'kýrði
Msrgir hlutu fyrstu
eldskirnina á litlu
renniflugunni á Mel
geriSismelum, þarna
er einn þekktur
flugstjóri, Magnús
GuSmundsson, að
koma úr sínu fyrsta
flugi. —
Trygg\'i hvað hafði gerzt ■— við
fórum lóðrétt niður á við með
110 mílna hraða, síðan snöggt upp
á við og aftur fyrir okkur í hring.
Enn sveimuðum við um stund
en bjugguin okkur innan skamms
til lendingar, sem gekk liðlega
eins og allt annað. Það var sýni-
lega enginn viðvaningur við stýrið.
Akureyri — vagga flugsins
• Akureyri hefir stundum verið
kölluð vagga flugsins á íslandi og
eru það orð að sönnu. Fyrsta svif
flugfélagið á íslandi var stofnað
á Akureyri fyrir 25 árum síðan,
árið 1932. Ekki lifði það lengi, en
var endurstofnað af 8 ungum Ak-
ureyringum 9. apríl 1937 undir
nafninu Svifflugfélag Akureyrar.
Tilgangur félagsins var samkvæmt
fyrstu lögum þess „að gefa með-
limum sínum tækifæri til svifflug-
iðkana og vinna að aukinni þekk-
ingu og áhuga á flugi og fluglist
yfirleitt“. Félaginu hefir sannar-
lega orðið mikið ágengt í þeim
efnum. Ári síðar var Flugfélag
Akureyrar, síðar Flugfélag íslands,
stofnað á Akureyri og þekkja allir
hinn glæsilega feril þess.
Hvorfc sem þetta er orsök eða
afleiðing', liefir áhugi fyrir flug-
list Iivergi verið meiri og al-
mennari en einmitt í höfuðstað
Norðiu-lands og það er engin til-
viljun, að sá starfsmannahópur
Flugfélags íslands cr frá Akur-
eyri kemur, er margfalt stærri
að tiltölu en frá nokkrum öðruin
stað á Iandinu.
Fyrsta eldskírnin
Eru þar flugmennirnir í meiri-
hluta og hafa langflestir þeirra
hlotið sina fyrstu þjálfun hjá Svif-
flugfélagi Akureyrar, þar sem þeir
fengu að t.aka í „pinnann“ í fyrsta
skipti á ævinni. Fyrstur þcirra til
að Ijúka svifflugprófi var Jóhannes
R. Snorrason, flugst.jóri, en margir
komii á eftir. Nægir þar að minna
á þekkta flugstjóra eins og Magn-
ús Guðmundsson, Kristján Mika-
elsson, Aðalbjörn Kristbjarnarson,
Viktor Aðalsteinsson, og síðar
yngri flugmenn ei-ns og Kristján
Gunnlaugsson, Jón It. Steindórs-
son, Skúla Steinþórsson, Tryggva
Helgason og Guðlaug Helgason.
Allir þessir ágætu flugmenn fengu
sína fyrstu þjálfun á litlu renni-
flu’gunni á Melgerðismelum, sem
enn er í notkun og er elzta flug-
tæki í notknn á íslandi.
Skin og skúrir
Það hefir gengið á með skini
og skúrum í sögu Svifílugfélags
Akureyrar síðan stofnendurnir
átta komu saman fyrir rúmum 20
árum. Ekki eru félagarnir fleiri
en 30—40 í dag, koma saman á
Melgerðismelum á hverjum sunnu-
degi frá því er snjóa leysir og
fram í nóvember. Félaginu hefir
Hjörtur Híartar framkvæmdastjóri:
Skipaviðgerðir heima
og erl
Nokkur orti í tilefni af skrifum Morgunblatisins
Gg Vísis
MORGUNblaðið og Vísir hafa
skrifað um nauðsyn þess, að
allar viðgerðir íslenzkra skipa
séu framkvæmdar innanlands.
Tilefnið er ekki það, að nýlokið
er stórri viðgerð erlendis á
einu af skipum Eimskipafélags
íslands, eða að stutt er frá því
að annað af skipum Jökla h.f.
var í liðlega tveggja mánaða
viðgerð í Þýzkalandi, heldur
hitt, að stórviðgerð, sem nauð
synleg er á „Hvassafelli“, vegna
þess að það strandaði í Siglu
firði, ásamt tólf ára flokkunar
viðgerð þess skips og viðgerð
og fjögurra ára klössun „Dísar
fells“ verða einnig framkvæmd
ar erlendis.
Til þess að auðvelda þessum
blöðum áframhaldandi skrif um
þessi mál, er sennilega rétt að
gefa þeim nokkrar tölulegar
upplýsingar. Vcra má, að þau
telji sig slíkt engu varða, allra
sízt þegar um kaupskipaflota
samvinnumanna er að ræða,
því þægilegra sé að þyrla upp
moldviðri, ef þær staðreyndir
sem mestu máli skipta, eru lagð
ar til hliðar.
ÞAÐ virðist hvarfla að
Vísi, að vel kunni að vera miklu
dýrara að láta skipaviðgerðir
fara fram hér en erlendis. Slíkt
virðist hinsvegar aukaatriði, a
m. k. þegar Sambandsskipin
eiga hlut að máli: Þessi blær
er öðru líkur, þá er blöð sjálf
stæðismanna skrifa um sam-
vinnuflotann.
Meginviðgerð „Hvassafells"
er fólgin í því, að yfir 50 plötur
í botni skipsins eru ónýtar, og
einnig er mikið af böndum ó-
nýtt. Þetta þarf að endurnýja
og rétta margar plötur. Áætlað
er að allt að 60 tonnum af stáli
þurfi að endurnýja. Hér er að-
eins nefndur einn þáttur þeirr
ar stóru viðgerðar, sem fram
þarf að fara.
MEÐALVERÐ á stáli.hér
pr. kíló — miðað við að ónýtu
plöturnar séu teknar burt, og
nýjar settar í staðinn — er
um kr. 40.00 pr. kg. Fyrir þetta
þarf að greiða kr. 10.50 pr. kg.
þar sem viðgerð verður frarn
kvæmd. Miðað við 60 tonn ér
þá munur á þessum eina lið,
sem hér segir:
Innanlandskostnaður:
60 t. á 40.00 pr. kg. 2.400.000.00
Kostnaður í Þýzkalandi
60 t. á 10.50 pr. kg. 630.000.00
Mismunur kr. 1.770.000.00
Það bætist síðan við, að til
þess að framkvæma þá vinnu,
sem ofangreindu er samfardí
munu smiðjur hér þurfa ca.
75 daga, en loforð er fyrir hendi
um að ljúka þessu á 24 dögmn
í Kiel.
I-IVORT skip þarf þarinig
að liggja 50 dögum lengrir eðá
skemur til viðgerðar / skiþtír
ekki smávegis máli fyrir eig
endur þess og þjóðfélag í heild
því á meðan verður að taká
erlend leiguskip til að sinna
þeim flutningum, sem hið ís-
lenzka skip annars gæti annað.
í BILI læt ég þetta éina
atriöi nægja en fleiru ’ma við
bæta, sem sýnir Morgunblað
inu og Vísi, að það er fullkom
lega eðlilegt og réttmætt, að
Eimskip og Jöklar skuli láta
sem mest af stórviðgerðum
skipa sinna fara fram erlendis.
Og sama máli gegnir þetta um
önnur skip.
tekizt með frábærri eljusemi að
koma sér upp 4 svifflugum, en
skortir nú vilfinnanlega eina
tveggja sæta kennsluflugu í við-
bót, en enn hefir ekki tekizt að
afla leyfis. Félagið hefir átt við
mikinn fjárskort að stríða frá upp
hafi, en einhvern veginn hefir
allt þó oltið áfram. Oft tekst svo
illa til, að flugurnar brotna við
æfingar og þá eru viðgerðir dýr-
ar, en óhjákvæmilegar. Kornið
hefir fyrir, að nýðliðar í svifflug-
ínu hafa gleymt grundvallarregi-
unum er á loft er komið. Einn
ruglaðist það mikið í ríminu, að
hann lenti í örv'æntingu sinni
lengst uppi í hólum og flugan
stórskemmdist. En það var dýr-
mæt lexía, sem ekki endurtók sjg.
Þá var hert á reglunum, og flogið
áfram eins og ekkert hefði í skor-
izt.
Fyrsta flugan smíSuð
Aðalupphaí'smaðurinn að stofn-
un félagsins var Karl Magnússon,
verkstjóri á Akureyri, en liann
er enn sem fyrr ein helzta drif-
fjöður félagsins. Félagið náði tölu-
verðri útbreiðslu þegar á fyrsta
vorinu. Eitt af fyrstu verkum fé-
lagsins var að reyna að kaupa
efni í renniflugu og tókst það með
aðstoð Agnars Koefoed Hansens,
sem manna mest hetir unnið fyrir
íslenzk flugmál. Fiugan var smíð-
(Framhald i 8. síðu.)

Svifflugan Grunau Baby á flugi skammt frá Akureyri.