Tíminn - 23.11.1957, Qupperneq 5

TÍMINN, laugardaginn 23. nóvember 1957.
5
Grðið er frjálst Jón Jósep Jóhannesson cand. mag.
Sjúkrahús á Selfossi og öruggari flutningar
sjúks fóiks eru mál, sem varða alit Suðurland
Getor laiidssíminn lokað 1. ftokks stöð
kíukkan íuttugu, svo að ókleift er að ná i
lækni, þótt mannslif sé í hættn?
Nakkurt málþóf hcfir átt sér
stað í blöðum undanfarin ár ann-
ars vegar í milli lækna úr Reykja-
vík og hins vegar lækna austan
Hellisheiðar um það, hvort reisa
skuli sjúkrahús á Selfossi.
Læknar Reykjavíkur, er ritað
ihafa um þessi mál, hafa að mínu
áliti svo takmarkaða þekkingu á
því vandræðaástandi, er ríkir í
sjúkrahúsmálum Suðurlandsundir-
lendisins, að þeir hefðu varla
treyst sér til að reyna að bregða
fæti fyrir þetta stórmál, ef þeir
þekktu allar aðstæður til hlítar.
Og bezta sönnun þess, að þörfin er
brýn, er sú, að liéraðslæknirinn
á Selfossi hefir flutt úr læknisbú-
staðnum, og verið er að breyta
liúsi þessu í sjúkraskýli.
Mótbárur gegn því að reisa
sjúkrahús á Selfossi eru einkum
þær, að ekki muni fást þangað
færir sérfræðingar, og vegalengd
frá Selfossi- til Reykjavíkur sé svo
stutt, að ekki taki því að nema
þar staðar. Reykjavík skal vera
takmarkið.
En þeir, sem flutt hafa um lang-
an veg barn, er komið var í dauð-
ann, um hánótt í ófærð um Krísu-
víkurveg, hafa komizt að raun um,
að mikill munur hcfði þá verið, ef
kleift hefði rejmzt að leggja sjúkl-
jnginn á sjúkrahús á Selfossi.
ísiendingar eru vaxandi þjóð.
En ef þær hugsanaflautir á að
lemja með góðu eða illu inn í
höfuð hvers manns á íslandi, að
ailar líknar- og menningarstofnan-
jr skuli reistar í Reykjavík, er ís-
lenzk'þjóð í hættu stödd.
En engin næturvarzla er þar, og
til Reykjavíkur verður að haida,
þar sem skammt lifir nætur og
drengurinn verður að komast sem
allra fyrst í sjúkrahús.
| Það tekst. Við vonum, að manns-
lífi hafi verið bjargað.
j Hér er alvörumál á ferð, sem
,, . , . ... , , krefst úrlausnar. Það á ekki að
mn Um1 ma fara til sp.lhs, og því kalla símsíjórann á Hvolsvelli til
ekk. fært að leita að afgre.ðslu- áb ðar á slíku „eySarástandi,
rnannr, biða hans og fa ef td v.ll heIdur stjórn Landsíma íslands.
enga ur ausn. I Þegar sími skyldi lagður til ís-
Reynslan af opinberr. þjonustu lands íjölmenntu sunnlenzkir
nimvmrf i m 1« v. i Alrlrnn
er einnig fersk í minni okkar.
Eina landsímastöðin í Rangárþingi,
bændur árið 1905 til Reykjavíkur
og kröfðust þess, að símamálin
er hefir beiirt samband til Reykja- rðu leyst á ann;n hátt en ráða.
tm Irtit* l-» nrtfir i nioniiPTn Ir ln:lr Ir. nrrn
vikur, hætti þjónustu klukkan átta
um kvö'ldið, og hún hafði tafið ferð
dkkar á þriðja tíma, þar sem hún
anzaði ekki neyðarkalli.
Flugveður var ekki, og hafði
Bjcrn Pálsson flugmaður tjáð í
menn vildu. Nú þurfa þeir að fjöl-
menna til Reykjavíkur og krefjast
þess, að símaþjónustunni út um
byggðir landsins verði komið í við-
unandi horf, svo að unnt verði að
ná í lækni, ef lífsnauðsyn krefur
meðan Eysteinn gerir bíl sinn fær-
an til næturferðar.
En á meðan þetta gerist hefir
héraðslæknirinn á Hellu, Ólafur
Björnsson, reynt að ná símasam-
bandi við sjúkrahús Hvítabandsins,
en hann var búinn að tilkynna fyr-
ir klukkan átta, að drengur með
sprunginn botnlanga myndi verða
sendur með fiugvél til sjúkrahúss-
ins. En flugveður var ekki, sem
Engum heilvita manni mun detta ' fyrr greinir. Og sama sagan gerist
l hug að neita því, að þar hlýtúr, enn Með öllu er ókleift að fá síma
vísinda- og menntalíf þjóðarinnar ' samband frá Hellu til Reykjavíkur,
áð rísa hæst. Og einmitt þeir, er þar sem símstöðin á Hvolsvelli svar
ráða þessurn málnm, ættu að sjá ar ekki. Og læknir og hjúkrunar-
manna bezt nauðsyn þess að miðla konur verða af þessum ástæðum
landsbyggðinni nokkru. Þar býr ag hlga lengj nætUr, þar sem þau
hluti þjóðarinnar, og hann á sið- buaist vlg sjúklingnum á hverri
ferðislegan rétt á því að geta lifað stundu.
menningárlífi. En fyrsta skilyrði
sima fyrir klukkan átta, að lífs- eftir klukk’an átta að kvelcji. Það
haetta myndi vera að reyna flug i hlýtur aö vera fært á þessum
shku veðn. En skommu seinna lok- miklu hreystitímum. 0g krefjast
ar landsiminn svo að okle.ft er að verður þess af olíufélögunum, að
na. 11 Keflavikur, og reyna að fa þau hafi næturvörzlu á aðalmið-
stora sjukraflugvel þaðan. Og enn stöðvllm vigskiptalífsins í hverju
bregður lands.minn fæt. fyr.r af- héraði Að minnsta kosti er það
gre.ðslu mats, sem enga b.ð þoldi. sanngirniskrafa> ag 01iuféiagið h.f.
Engin ie.ð reymst fær tii að fa er Samband ísl. samvinnufélaga
simasamband við Eystein Emars- stendur að> sýni þessu mali fullan
son. 0g heraðslæknirinn a Storolfs ski'lnin^
hvoli, Heimir Bjarnason, verður að ‘ En þrátt fyrir m tal íslendinga
fara sjaifur austur að Markarfljóti um menningu og framtak, þá virð-
til þess að hafa tal af Eystemi og ist skorta þegnskap og skiining á
biðja hann að flytja barnið til furðumörgum sviðum, jafnt í opin-
Reykjavikur. Heimir fer siðan aust- beru sem ein[kalifj Þjóðféiag, sem
ur að Skogum og sækir barnið, er 0rðið sjúkt af heiftúðugri póli-
þess, að svo megi verða, er að
heilsuvernd sé í sem beztu lagi og
í heiðri höfð.
Þess vegna er brýn nauðsyn, að
fuHkomið sjúkrahús rísi upp á Sel-
fossi, sem getur boðið færum sér-
fræðingum í iæknastétt góð vinnu-
skHyrði.
Þetta er hugsjónamál Sunnlend-
inga fyrir austan fjaU. Og það er
trúa mín, að áratugir muni ekki
liða, þar til sjúkraskýh verði reist
ánnað hvort á HeHu eða HvoIsveRi,
þar eð við Ufum í ört vaxandi þjóð-
félagi.
Það er lagt af stað frá Seifossi
í trausti þess, að færðin reynist
góð og við vitum, að báðir bíkrnir
eru traust farartæki. En færð er
mikhi þyngri en við bjuggumst
við, og er tíu khómetrar eru eftir
til Hafnarfjarðar þrýtur benzín á
öðrum bílnum. Hann er skiiinn eft-
ir, og við vonum, að benzín muni
fást á sjúkrabíiinn í Hafnarfirði.
tískri öfga og ofbeldisstarfsemi, er
iamað. Þessar ofbeldishneigðir
þarf að setja í poka, færa tii Geir-
fugiaskerja og sökkva þeim utan
ísienzkrar iandheigi, svo að sjáifa
fósturjörðina svíði ekki lengur
undan grimmum hæi þeirra. Þá
fyrst geta þeir, sem vilja starfa
i þessu iandi, notið krafta sinna,
og þá er nokkur von, að mont,
þrugl og deyfð svæfi ekki öh góð
mái, en tekizt verði á við erfiðieik-
ana af fuhum manndómi.
Og þótt nokkuð langt sé í land,
að þjóðfékgið iæknist af þessum
meinum, þá má ekki verða bið á
því að símaþjónustan í landinu
verði þannig framvegis, að hún
tefji ekki úr hömhim fram, að
sjúkt fóik komist undir iæknis-
hendur.
En Sunnlendingar ahir austan
HeHisheiðar þurfa sem éinn mað-
ur að styðja sjúkrahúsmálið, svo
að innan fárra ára rísi vegiegt.
sjúkrahús á Selfossi, þar sein vel
nienntaðir !æknar fái aðstöðu til
þess að gegna sínum mannúðar-
og menningarstörfum.
Skógaskóia, 5. nóv. 1957.
Heimsókn Pineaus í Washington:
Samkomulag um að hindra aS
vopnin komist til uppreisnarmanna
Sérstök neínd skipuí fulltrúum frá Bretlandi,
Bandaríkjunum, Frakklandi og Túnis fjallar
um máliS
Washington—TB, 21. nóvember. — Utanríkisráðherrarnir
Christian Pineau og John Foster Dulles eru sammála um,
aS heppilegt sé, að fulltrúar Bretlands, Bandaríkjanna,
Frakklands og Túnis komi saman og beri saman ráð sín,
hvernig bezt sé að koma í veg fyrir, að þau brezk-bandarísku
vopn er Túnisstjórn fær komist í hendur uppreisnarmanna
í Alsír.
Og nú mun ég segja ástæðu þess,
að ég drap niður penna og rita um
þessi mál.
Liðið er nær óttu 30. október,
er við nemum staðar á Selfossi.
Sjúklingmun líður eftir vonum, en
hann er tíu ára drengur. Móðir
hans er með í ferðinni og mælir
ekki æðru, þótt við vitum, að hér
sé barizt upp á líf og dauða. Úlf-
grá ský læðast um næturhimininn
tíg gefa til kynna, að nú ríki vetur
yfir íslenzkri jörð.
Bilstjórinn, sem ekur sjúkrabif-
reiðinni er Eysteinn Einar'sson,
vegaverkstjóri, traustur og reynd-
ur drengskaparmaður. Þetta er í
tuttugasta skiptið, er hann ekur
sjúkiingi úr Rangárþingi til
Reykjavíkur. Með í ferðinni er og
Sigurjón Sigurðsson frá Eyvindar-
hólum, sem er vanur bílav'iðgerða-
Biaður.
Við fáum þær fréttir á Selfossi,
að Hellisheiði sé nieð öllu ófær,
en Krísuvíkurvegur sæmilegur
traustum bílum. Engin benzínstöð
hefir næturvörzlu á þessari mið-
stöð verzlunar og samgangna, og
við höfum nóg eldsneyti, nema
færið reynist óvenjuþungt. En eng
Þetta er haft eftir góðöm heim-
ildúm í Washington, en ráðherr-
arnir hafa undanfarið setið á fund
um þar og eirikum rætt vopnasöl-
una til Túnis.
Ekki er talið sennilegt, að sam-
komulag hafi náðst um stað og
átund fyrir slíka ráðstefnu full-
trúa þessara þjóða.
Talsmenn bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins hafa látið í ljós þá
von, að franska stjórnin aflaði
fyrir NATO-fundinn trygginga fyr-
ir því, að Túnis-vopnin margum-
tölúðu komist ebki til uppreisnar-
manna í Alsír. Talið er að sam-
komulag ráðherranna hafi einkum
fjallað um þessi tvö aðalatriði:
1. Baudaríkin lýsi sig sam-
þykk því, að vopnasendingum
til Túnis verði haldið innan á-
Atómbréí til Indriða Guðmundar
Þorsteinssonar
Skrifað í ágúst 1957.
Heill og sæll!
Það hefir rignt á mig að
undanförnu, ekki lóðrétt úr loft
inu heldur lárétt frá lýðnum,
úr öllum liöfuð áttum. Und-
antekninga skal þó getið. Það
var þurrt á einni milligráðu.
ÞAÐ HEFIR rignt and-
úðardropum fyrir grein mína
„Veizlan á Vöglum". Þetta var
þó engin blaðagrein, því þú
tókst þetta gilt sem fréttabréf.
Ég hef leitað að einhverju
dæmi til að skýra fyrirbærið
og datt í hug norrænar sögur,
en þá var ég búinn að gleyma
þeim öllum og Einari Ólafi
hafði ekki tekist, að troða þeim
í mig aftur. En sem ég var að
hugsa um þetta, fann ég líking
una, af því ég hafði haldið.
naut. Boli labbaði kringum
rauða veifu og rak upp slitrótt
og kraftlítið bölv.
Ég spurði hvernig stæði á
óhljóðum þessum. Svar. Abstr
akt. Abstrakt eins og hjá Ind
riða. Náttúrlega erum við tengd
ir. Ég sót-ti nærkonu í svart
nætti undir dögun við þína
tilkomu í heiminn og þannig
tengjast kjmslóðir saman. Á
þessum árum þótti ég fara illa
með hesta, en það var mikill
fyrirboði, að þennan vetur gaf
ég hestunum baunir. Annars vil
ég taka það fram, að mín kyn
slóð er miklu betri, því árgang
urinn 1926, hvorki kann eða
nennir að rista torf.
ÞEGAR ég heyrði svarið
góða fór ég að leita að abstr-
akti og fletti „Sjötíu og níu
af stöðinni“, sem eins hefði
mátt hcita Hórdómur á her-
námstíð. Ég fann, það sem ég
leitaði að á blaðsíðu 92 og
fletti þá ekki lengra. Það var
þegar Eiki hafði keyrt yfir
drenginn og var angraður. Þá
lætur þú sögupersónu þina
segja: „Ég vissi að ekkert
lijálpaði honum nema tíminn
og ef hann var svo hrjáður
hann ætti guð.“ Svona ljót setn
ing má ekki standa á prcnti þó
hún heyrist á götunni, því eng
inn er sjálfstæður fyrir guði,
hvorki í lítilli eða mikilli sorg.
ÉG verð að játa að ég er á
hættusvæði. Ég er að verða
hrifinn af abstrakti, enda sagði
maðurinn í útvarpinu að ekki
væri hægt að mála konumynd,
nema í abstrakt. Við skulum
fara gætilega, því eiturmeðul
má ekki taka í stórum skömmt
um. Samt held ég að okkur sé
óhætt að taka svolítið inn, þó
villugjarnt sé á flatlendinu, með
an einfaldleiki Davíðs gnæfir
yfir.
EFNI þessu vík ég svo frá
og hitti þig fyrir utan tún hjá
mér, það er að segja á þínum
vinnustað og vildi ég þá segja
nokkur orð um fyrirtækið. Ég
set skúplu á höfuð, en svört er
hún ekki, enda verður þetta
ekki dauðadómur. Það var sagt
um Magnús Torfason, að hann
eyddi ekki energi sínu í konur,
enda var það í lagi og vil ég
láta Tímann nota sína hreysti
skynsamlega. Mér þótti þeir
leggja allt of mikið í það í vet
ur og vor, að verja Eystein fj'r
ir Mogganum, því maðurinn hef
ur bókstaflega ekkert af sér
gert. Og svo þótti mér það slæm
ráðstöfun, að minnka blaðið í
gróandanum, því það mega þeir
kveðinna takmarka, þannig, að
ekki verði sent meira en lier
Túnis-stjórnar hafi raunverulega
þörf fyrir.
2. Ríkisstjórnir Frakklands og
Bandaríkjanna skuli í samvinnu
við stjórnir Bretlands og Túnis
vinna að því að samkomulag ná-
ist um leiðir til að koma í veg
fyrir, að fyrrnefnd vopn komist
til uppreisnarmanna í Alsír.
vita, að Morgunblaðsmenn eru
óþreitandi að nota bjargræðis
tímann.
Mér hefir verið sagt, að fræði
mennirnir hafi iyft biaðinu. Það
er nú svo. „Lífið í kringum
okkur“ ies ég aldrei. Ég þekki
ióu og spóa, fífil og sóley og
þao er mér nóg. Ef það hefði
verið jarðfræði hefði ég giugg
að í það. Málfræðiþættina hans
HaHdórs ies ég ekki, en það
er fyrir minnimáttarkennd. Ég
hef það á sámvizkunni að ég get
ekki lært málfræði hér eftir.
Ég iærði málfræði Halldórs
Briem 16 ára, en skUdi aldrei
setninga-fræðina og þess vegna
er ég ekki maður kommunnar
eins og þú veizt. Það er eftir
atvikum, hvort ég ies formenja
fræðina. Ef vopnin eru rið-
brunnin og ijót, iæt _ég það
vera, en sarnt þykir mér vænt
um Kristján. Ég sá mynd af
honum í faHegu húsi, þar sem
hann var að fara yfir bók.
■ Hann var féimnisiegur, nett
ur og sak!aus sveitadrengur í
sparifötum. „Þáttur kirkjúnn-
ar“ hefur vafalaust lyft biað-
inu, en ég rökstyð það ekki í
atómbréfi.
HELZTU fréttir úr sveit
inni eru af skyrvandamáHnu.
Ég heyrði það sagt nýiega, að
það væri ekki hægt að skyida
bændur til að taka við skj'rinu.
Eins mætti þá skipa mubilu-
smiðum að taka einn stól á mán
uði upp í kaupið. Þetta er rétt
það sem það nær, en sá er þó
munur á að mublusmiðurinn
getur ekki étið stólinn. Ég hef
góða innvortisheilsu og er allt
af sæll á eftir skyri og ég segi
bara það, að þeir hefðu átt að
hafa nóg skyr í Móðuharðind
ununi.
Ég fór til Ábæjarkirkju sext
ánda sunnudaginn. Þegar ég
var að fara af stað velti ég vöng
um yfir því, að ég átti þurrt
hey, heilt kýrfóður og „ósköp
þarf fyrir eina kú yfír vetur“.
Þetta tafði mig þó ekki lengi,
því niðurstaðan varð sú að ég
væri ábj’rgðarlaus. Hestamanna
félagið ætlaði líka til Ábæjar,
en þeir komu ekki. Þeim hefði
þó ekki veitt af að gera bæn
eða hlusta á bæn í stöðugri lifs
hættu á hestunum. Þetta Var
skemmtilegur dagur og Ábæj
armessa góð eins og alltaf. Ilún
var að því leyti fyllri en stund
um áður, að leikmaður prédik
aði ásamt prestinum og lagði
út af þessum orðum: „Vertu
. ekki hrædd litla hjörð“. Þessi
dagur leið eins og aðrir dagar-
og svo kom mánudagur með
sína mæðu. Það fór að rigna fyr
ir hádegi og þá varð ég ofsareið
ur við guð almáttugan, en mér
skildist á honum að þetta skipti
mig engu máli, ef hann skaff
aði góða bændur í sveitina til
. að láta mig hafa hey á útmán'
uðum. Mér þótti það samt hart
að geta ekki farið eftir lögmáli
Móse, án þess að verða fyrir
stórskaða. Eftir tvo daga þorn
aði heyið og þá rann reiðin. Hún
gufaði upp eins og dögg fýrir
sólu og ég varð sáttur við guð
og menn.
Með alúðar atómkveðju,
Björn Egilsson.
GráSur og garöar
(Framhald af 4. síðu).
umbúnar, eins og þær koma af
jörðinni.
Neyzla grænmetis fer vaxandi
hér á landi. Talsvert er !íka flutt
inn af ávöxtum, enda veitir ekki
af hollustu þeirra á veturna. Hitt
er ofrausn og síður en svo skyn-
samlegt a, kaupa inn í landið út-
lenda ávexti á haustin, þegar hér
er nóg af nýju og fjörefnaríku
grænmeti. Nú fæst hér nóg af góð.
um kartöflum, gulrófum,- gulrót
um, hvítkáH o. fl. og víða stend-
ur enn hið harðgerða grænkál úti
1 í görðum.