Tíminn - 04.01.1958, Qupperneq 3

TÍMINN, láugardaginn 4. janúar 1958.
Mirniing: Halldóra Jóhannsdóttir
IjósmóSir írá Ártúni viS Hoísós
r. 21. ágijst 1875. D. 31. júlí 1957. urshjón reyndust Halldóru mjög
Móðir, húsmóðir, Ijósmóðir. —
J>essi glæsilegu elskuðu og virtu
hugtök er færa birtu og yl inn í
líf kynslóðanna.
Á þeirri stundu er Ijósmóðirin
tendrar hið veika ljós sem lifnar
til sinnar köllunnar er mikill við-
burður að ske. — Einmitt þá —
sé aiit með feltdu — £kín ham-
ingjusól móðurinnar skærast í
heiði og lýsir dýrustu framtíðar-
von'urn hennar og draumum. — Þá
er það sem ljósanóðurin vinnur
skylduverk mannlcærleikans. —
Stundin sameinar anóður og ljós-
móður, -— móðurástin er vakin,
þessi blundandi, förnandi. guðdóm-
iegi kærieikur.
Starf Ijóamóðuriinnar er því eitt
hið vegl-egasta í þjónustu mannlífs
ins.
Saga Menzkrar ijósmóður er
líka margþætt og merkileg. —
Hún er sá þáttur þjóðlífssögunnar,
sem ekki má fyrna-t ytfir an þes's
að vera- skráður í (höfuðatriðum,
eftir því seim ur.nt cf.
Á því sviði hefir íslenzka aiþýðu
konan fengið að sýna, svo ekki
verður um villst, hvað í henni býr.
Við hinar erfiðustu aðstæður ti'l
góðrar þjónustu hefir hún um ald
ir reynt að yfirstiga hvers konar
hindraniir eftir beztu foetu. Ölliu
varð að fórna fyrir skyldustarfið,
vel og lauk ihún miklu lofsorði a
þau í hvívetna.
veg sérstaklega tápmikii og hepp-
in við skyldustörf sín. í ferðum
var hún fárbærlega hugrökk og
dugleg. — Þótt færð væri slæm á
vetrum og myrkt af nóttu og
veður váleg brást ekki örfandi
kjarkur hennar og úthaid.
Heimili þeirra Ártúnahjóna var
að ýmsu leyti öðrum til fyrirmynd-
ar, þar sem af dugnaði og reglu-
$
■.V.VV.V.W.V.V.V.V.V.W.V.V.V.’.V.V.V.V.VA'.V.VA'
í
Þau gafu henni færi á ' sjálfs- semi var séð vel fyrir öliu.
menntun í heimili'shaldi meðan
hún dvaldi þar hjá þeim og sörnu-
leiðis færi á að sækja þar á Sauð-
árkróki námskeið í fatasaum er
ungar stúlkur sóttu víðs vegar að.
Það mátti því segja að dvöl henn
ar þau tvö ár, cr hún var á Sauð-
árkróki væri henni góður undir-
búningsskóli fyrir lífið.
D
Þegar þess er gætt að heiimiilis-
faðirinn sinnti kenna'rastörfum í
35 ár samfleytt, auk þess sem
hann var hreppsnefndaroddviti í 6
ár og varð að taka að sér ýimi's
önnur opinber stönf fyrir sveit
sína, má geta sér nærri um hversu
ver.kahring'Ur húsmóðurinnar o'g
Ijósmóðurinnar hefir verið um-
Frá Sauðárkróki fer hún svo til svifamikill og stór. En þót-t hún
Reykjavíkur, ákveðinn í að nema yrði ö®ru hvoru að bæta við sig
ljósmóðurfræði. — Að því námi skepnuhirðingu á vetrum, ofan á
loknu, 1902, kemur hún heim til
Skagafjarðar og tekur að sér Ijós-
móðurumdæmi Hóla- og Viðvíkur-
hrepps og sest að í Neðra-Ási í
Hjaltada'l.
| Hinn 14. jú'lí 1904 giftist Hall-
1 dóra eflirlifandi manni sínum, Páli
Árnasy-ni gagnfræðingi frá Atla-
stöðum í Svarfaðardal.
innanbæjarstörf sín, var hún ætið
viffbúin að gegna skyld'ustörfum
ljósmóðurinnar um leið og kaliið
kom. Táp hennar virtist oft næst-
um óbugandi, enda fór saiman lík-
amlegt atgervi í starfi og bjartsýni
og starfsgleði, hvort sem hún
þreytti kapp við erfið skyldustörf
utan síns heimilis, eliegar við hin
Næsta vor, 1905, fluttust nngu fjölþættu störf hei-ma. Svo fjölhæf
hjónin að Skriðulandi í Kolbeins- var hún í starfi að saima var hvort
dal og eftir eins árs dvöl þar, að hún veifaði orfi og Ijá við slátt
Hólum i Iljaltadal, til Geirfinns og hrífur við heyvinnu, sinnti fj'ár
Trausta Friðfinnssonar, skólabús- og gripahirðingu á vetirum í fjar-
stjóra. Voru þau hjónin eitt ár að veru bónda síns eða hún saumaði
Hólum, Páll vinnumaður á skólæ og prjónaði og matreiddi fyrir
búinu en Halldóra Ijósmóðir um- heimilið, og hefði á reiðum hönd-
dæmisLns. um rausnarlegar móttökur er gest
Vorið 1907 flutlust þau með tvö bar að garði. Allt virtist þetta fara
ung börn sín frá Hólum að Kvía- henni jafnvel úr hendi.
bekk í Óiafsfirði. Þar bjuggu þau Með Halldóru sál. Jóhannsdóttir
þrjú ár og sinnti Halldóra lengst ljósmóður frá Ártúni er því fallin
í valinn ein af ágætustu hetjum
hversda.gslifeins, sem hjálpfúis og
hugdjörf innti af hönduim óvenju-
mikið og merkilegt ævistarf í þágu
samtíðar sinnar. Og sem ísienzk
tíma og kröftum andJegum og Hk-
amlegum. Sitt eigið heimili varð a£ iþann tima ljósmóðurstörfum.
að yfirgefa, næstum Irvernig sem gvo fjytja þau Páll og Halldóra
ástatt vair, hvort sem var að nottu yorjg 1910 aftur til Skagafjarðar
eða degi, næstuim Inort sem var 0g setjast fyrst að eitt ár á hálfri
fært eða ófært. Og hesturmn var jörðinni Hofi á Höfðaströnd, en síð ______ _ _____________
til skamnis tíma eini fai'kosturmn, ar eru þau fjm,m ár búsett á Hofe- Ijósmóðir skipar hún því virðuleg-
um veglaust torleiði. j osr an sesSi meg þeirri stórmerku rfétt
Starfið hefir þvi ekki hent víl-: 1914 tók Halldóra sál. að sér að þjóðarinnar.
sömum heigluim, enda völdust oft þjóna ljósmóðurumdæmi Hofs-, Halldóra sál. var gæfukona, sem
til þess tápmiMar ágætiskonur.
Ein af þeim var frú Haildóra
sál. JóJiannsdóttir. Hún lifði og
starfaði sem ijósmóðir á miklum
timamótum frá 1902 til 1946 og
ky.nntist því erfiðleikuan. gamla
tímans í ríkum mæli, en sá undir kvenna í umdæminu og sýnir það
leiðarlok dagrenningu þess tíma, glöggt hversu miki'ls trausts hún
er koma skyldi, bjartari cg betri nau't í starfi símu, seirn Ijósmóðir.
f.vrir íslenzkar mæður og ljósmæð-i Að Ártúni við Grafarós á Höfða-
ur.
börn, Guðrúnu og Svein, hálfeyst-
kini Halidóru, og Hrefrnt Skag-
fjörð. Eru þau öll búsett á Hofs-
ósi.
I Talið er að Halldóra sál. hafi
„. ........ , „. verið ljósmóðir rúmléga eitt þús-
-. ínntist Hálldora avallt, uncj þ^j.^ og ag þþjj hafi verið al-
Þoréý Halldóra Jóhannesdóttir,
en svo hét hún fullu nafni, þótt
húh geiigi ávallt undir síðara na'fn
inu. var fædd 21. 'ágúst 1875 að
Mýrarkoti á Höfðastrwid. Var móð
ir hennar Þórey Pétursdóttir hrepp
stjóra frá Ilöfða og Vatni á Höfða
strönd, en faðir hennar Jóhann
Jónathansson ættaður úr Eyjafirði
af hinni svonefndu Krossaætt. —
Jónatan afi Halldóru var talinn
launsonuir séra Jóns Þoriákssonar
skálds á Bægisá.
Halldóra var því fcomin af góð-
um og tráúst'úm ahtum. skagfirzk-
um í móðurætt en eyfirzkum í íöð
urætt. —
Sex áa’a gömul missti Halldóra
móður iína og var iþá komið í í'óst
ur að Grundarlandi í Unadal til
hjónanna Guðrúnar Si'monardóttur
og Guðjór.s Vigfússonar er þar
bjuggu fairsælu búi um all langt
skeið.
þeirra hjóna með hlýhug, sérstak-|
lega fóstru sinnar, sem hún taildi
að hefði verið sér góð. En aldar-
hátfcur þeirra tíma var annar en
nú. Sakir harðrar iífabaráttu mun
ekki hafa verið malið .undir þessa
ungu móðurlausu stúlku, frekar
en aiimennt gerðist. — Þó náði
hún á þessu heimili að vaxa til
þess þroska er síðar kom í Ijós í
löngu og merkilegu lífsstarfi henn
ar. —
Nítján ára gömul lagði hún út í
lífið írá æskuheimili siau Grund-
arlandi, þá tápmikil, bjartsýn, fley
og fær.
Næstu þr.iú árin var þc-ssi Gtúlka
í visl í Utanverðunesi, inn í Skaga
firði, hjá þekktum ágætishjónum,
er þar bjuggu, Magnúsi cg Sigur-
björgu, foreldrum Jóns heitin's
ferjumajnns, er tók sér mafnið Ós-
mann.
Fhá UtanverðunesL fór liún svö í
vist til kacipmannshjónanna á Sauð
árkróki, L. Popp og 'konu hans.
Heimilislhald þeir.ra kaupmanns-
hjónanna var með meiri myndar-
brag ©n þá táðkaðist og viðbrugð-
ið sem ágætisheimili. Þessi heið-
hrepps og síðan óslitið til 1946, —- fékk ríkulega uppskorin laun fyr-
auk 'þess sem hún um skeið þjón-j ir dyggilega unnið dagsverk. Hún
aði einnig umdæmi Fellshrepps. —1 naut mikilla vinsælda í sínu ljós-
Fyrstu árin eftir að hún sagði af imóðurumdæmi, enda var hún
sér ljósmóðurstarfinu var hún hjálpfús og hjairtagóð. Hún átti á-
samt scm áður oft sótt til sængur gætan mann, traustan og samviSku
saman, sem reyndist bezt, þegar
mest var þörfin. Dætur hennar
eru mannkostakonur og mjög vel
gerðar. í þessu sambandi vi'l ég þó
geta sérstaklega yngstu dótturinn-
ar, þeirrar er hún dvaldi lengst
með og hennar ágæta eiginmanns
og barna. Þetta hekniili þeirra varð
nokkurs toonar framhald af hennar
! strönd fkittust þau hjónin 1916 og
þar bjuggu þau 30 ár eða til ársins
1946 að þau hættu búskap, sögðu
af sér opinberum s'törf'Um og sett-
ust að á Hofeósi hjá Pálu kennara
dóttur sinni og manni hennar Þor, eigin heimili og lienni því hjart-
steini Hjái mar.-.syni símstjóra.
Þau hjónin Páll og Halldóra
eignuðust isaman 4 börn, 3 dætur,' sínum
sem allar enii á lífi og sön er þau
misstu í bernsku.
Dætur þeirra eru: Unnur gift
Sveini Guðmundssyni bæjarfuli-
trúa í Vestmannaeyjum, Anna Ijó's
móðir 1 Vöstmá'nnaeýjuim ög Pála,
kennari á Hofsósi, sem fyrr getur.
j fóignast. Þarna fékk hún að dvelj-
ast ásamt eftirlifandi eiginmainni
til sinnar hinztu stundar,
umvafin ást og nærgætni eigirn-
manns, dótfcur og tengdasonar í
löngum sjúkdómsþrautum. Öll
þessi góða fjölskylda sameinaðiist
um að létta henni síðasta og erf-
iðasta áfangann. Hún vissi vel að
umskipta mundi skammt að bíða.
Þá ólu þau hjónin upp þrjú fóstur! Æðrulaus og róleg lá hún vilcu eft
ir viku og mánuð eftir mánuð og
hugsaði heim í einlægu trúnaðar-
trausti á hándleiðslu guðs.
Jarðarfcr hennar fór fram 10
ágúst sl. að viffstöddu fjölmenni.
Blessuð sé minning þessarar
mætu konu.
J. J. Ilofi.
miiiiiiiiiMimmmi!iiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimmumuuiuuimmmimmuiuimuuiiiiiuimuui!uuiuHaHii
I Dömur — Frúr
í
AGSKRA
Tímarit um menningarmál
Gtgeiandi Samband ungra Framsóknarmanna
Af efni fyrsta árgangs má nefna:
~ ViStöl við skáldin Halldór Kiljan Laxness og
Guðm. Böðvarsson,
Gísla Halldórsson, leikara og Sverri Haralds-
son, listmálara.
~ Kafla úr nýjum leikritum eftir Jón Dan og
Agnar Þórðai'son.
~ Smásögur, m.a. eftir Indriða G. Þorsteinsson.
~ Grein um heimspeki eftir Gunnar Ragnarsson.
~ Þætti um bókmenntir, myndlist, tónlist og
leiklist.
~ Rabb eftir ritstjórana um ýmiss efni.
~ Mikinn fjölda ljóða eftb’ óþekkta og áður kunna
höfunda.
~ Umsagnir um bækur 0. fl.
Margar myndir prýða ritið.
Ég undirritaður óska hér með að gerast áskrifandi
að tímaritinu Dagskrá og sendi hér með áskriftargj.
krónur 40,00.
NAFN......................................
HEIMILI...................................
HREPPUR ..................................
SÝSLA (kaupstaður)........................
TímaritiS Dagskrá
Lindargötu 9a, Rvík.
I
§

vW%%VmV.,.V.V.V.V\V.,.V,V.VAW.V1\WJ,AWWV
IJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIdllllllllllllMlllllllllllllllllllllllltMllin
I TILKYNNING
~ =
frá Skattstofu Reykjavíkur varðandi söluskatt
1 og útflutningssjóðsgjald.
I Athygli söluskattskyldra aðila er hér með vakin á 1
I eftirfarandi ákvæðum í 7. gr. reglugerðar nr. 199 1
i 30. desember 1957 um söluskatt:
| „Skattskyldan nær til hvers konar framleiðslu, |
j| iðnaðar og þjónustu, þar með talin umboðssata 1
(umboðsviðskipti), sölu eða afhendingar, vinmi og |
1 þjónustu látinnar í té af iðnaðarmönnum og íðn- |
1 aðarfyrirtækjum, matsölu-, veitinga- og gistihúsum, 1
| sýninga í kvikmyndahúsum, leikhúsum, flutninga- 1
starfsemi, lausafjárleigu og annarrar sölu, veltu i
eða viðskipta en þeirra, sem eru undanþegin sam- I
kvæmt 6. gr. reglugerðar þessarar. Tekur skatt- I
1 skyldan þannig til þess, ef framleiðendur, verk- E
| salar, viðgerðarmenn og aðrir slíkir aðilar láta í té 1
i vörur áf eigin birgðum, frá fyrirtækjum í sam- 1
bandi eða félagi við þá eða ef þeir útvega og láta 1
| í té vörur frá öðrum með eða án álagningar, enda 1
| vinni þeir, starfsmenn þeirra eða fyrirtæki að |
| vörunum á einhvern hátt og tekur það til hvers 1
| konar viðgerða eða annarrar aðvinnslu“. I
| Ofangreindar reglur gilda einnig um útflutnings- 1
sjóðsgjald skv. 20. gr. laga nr. 86 22. des. 1956. g
Reykjavík, 3. janúar 1958. i
1 Skattstjórinn í Reykjavík. E
uiiiuuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiii!iiiimMiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiumiiuiiuiiiiiiiiimmiiiMiiiiimú>
Höfum ávallt til mikið úrval af korselettum, nælon |
slankbeltum og alls konar mjaðmabeltum og brjósta- 1 j
höldum. Okkar 40 ára sérverzlun hefir fullkomn- |'|
asta úrval, sem völ er á hér á landi.
Sendið okkur mál, og við munum senda yður það, l1!
sem þér óskið í póstkröfu hvert á land sem er.

Skólavörðustíg 3, Pósthólf 662.
imiiiMiiuiiiuiiiiiimiiiiuuiuiiuuiiiiimiiiiiimmiiinnimimiiimuu
Frá Tafl og |
Bridgeklúbbnum
Sveitakeppni meistaraflokks hefst kl. 20 í Sjé- i
mannaskólanum fimmtudaginn 9. janúar. Tilvon- 1
andi sveitaforingjar tilkynni þátttöku og greiði um i
leið þátttökugjald fyrir sveitina, kr. 360, til Ragn- i
ars Þorsteinssonar, gjaldkera, á skrifstofu Bruna- i
bótafélags íslands, Hverfisgötu 10—12, í síðasta |
I lagi kl. 17, miðvikudaginn 8. janúar. I
E Stjórn T. B. K. i
InilUllllllllllillllllllimiMIIIIIIIIIIMiMMmiMlllllMMIIIIIIIMMMIIMIIIMlllMMMMIMMMimilMMIHIIMIIIIIIHIIIItllllMlfÍ
- Auglýsingasími TÍMANS er 19523 -
aniumiiiiiiiHimiiiiiiiiiHiiiiiiiuHiiHiiHiiuuuiiiuiiiimniiiiiiiHiiiiiiiunuiiiiiiimimimiiiiimiiuuummiHiii