Tíminn - 27.03.1958, Blaðsíða 6

Tíminn - 27.03.1958, Blaðsíða 6
6 T f IVIIN N, fimmtíidaginn 27; maií 1358» Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórannaaoo (4b.) S'krifstöfur í Edduhúsinu viS Lindargötu Símax: 18300, 18301, 18302, 18303, 183M (ritstjórn og blaðamenn). Auglýsingasími 19523. AfgreiSslusími 12323 Prentsmiðjan Edda h.f. Stefnulaust rekald? HÉR í blaðinoi hefir að undanförnu nokkuð verið rætt um uppbótar- og styi’kjaleið þá, sem fylgt hef ir verið í efnahagsmálum mörg undanfarin ár, og bent á, að flest rök hnígi að því að hún hafi senn gengið sér til húðar. Er þá fyrir hendi að leita annarra og hald- betri úrræða til að tryggja atvinnuvegunum rekstrar- grundvöll og þjóðinni góða afkomu. Styrkjastefnan hef ir af sumum verið kölluð stöðvunarstefna, en stendur tæpléga undir nafni. Þegar til lengdar lætur stöðvar hún ekki vöxt verðbólgunnar eins og dæmin sanna hér á landi. Hún ber sjálf í sér efni til að stöðva að lokum heilbrigðan atvinnurekstur. Engin rök hafa komið fram í umræðum þeim, sem orðið hafa um þessi mál, sem megna að breyta þeirri út- breiddu skoðun að styrkja- kerfið muni fyrr eða síðar komast í sjálfheldu. Það er vitaskuld hægt að lappa upp á það til bráðabirgða eins og gert hefir verið, en ætíð síg- ur á sömu hlið, og hef ja þarf undirbúning nýrra ráðstaf- ana jafnskjótt og síðustu við gerð er lokið. ÞHG-AR stjórnanskiptin fóru fram sumarið 1956, var stýrkjastefnan að stöðva at vinnulífið. Það varð fyrsta hlútverk nýrrar stjórnar að fyrirbyggja vandræði af þeim sökurn og hún hófst myndarlega handa um það meö stöðvunarlögunum, sem giltu meðan athugun á efna haersmálunum fór fram. En að lokinni þeirri athugun fór svo að samkomulag varð ekki um að breyta til heldur var horfið að því ráði að setja nýjar bætur á styrkjakerfið, og þannig hefir framleiðsl- unni verið fleytt áfram sið- an. En hér hefir aðeins ver- ið um frest aö ræða, ekki grundvaAiarbreytingu. Nú er fresturinn, sem veittur va-r með ráðstöfunum um fyrri áramót, raunar á enda, og enn er ekki Ijóst, hvað við tekur. Framsóknarmenn hafa hrklaust Ivst því yfir, að þeir telii að breyta þurfi til og sfefna rakleitt að bví að losna við stvrkjakerfið. Ef erera þarf bá breytingu i áföntrum. velt.ur á miklu, að hver aðererð sé eerð með bað takmark í h’iea. að stvrkia kerf’ð eiei að hverfa að iok- u,m. Það er ömerg skoðun Framsóknarmanna að með sambentu átaki megi leiða þjóðfélagið út úr þeim fiár- hagserfiðleikum, sem við blasa nú. Menn eru orðnir þreyttir á sífelldri verðbölgu og mundu fagna þvi, ef hægt væri að gera ráð fyrir stöð- ugu verðlagi og meiri festu í viðskiptum og framkvæmd- um. í UMRÆÐUNUM um þessi mál hefir viðhorf verkalýðs flokkanna til dýrtíðarmáls- ins nokkúð skýrzt. Viðhorf stjórnarflokkanna eru því nokkuð ljós í höfuðdrátt- um. En þótt leitað sé með logandi ljósi í blöðum Sjálf- stæðisflokksins eða ræðum forustumanna hans, er óger- legt að vita, hvort flokkur- inn er nú með eða móti styrkjakerfinu; Morgunblaö iö endurprentar oröaskipti stj ómarblaðanna um eðli gengisskráningar og vand- ræði uppbótarkerfisins, en varast að leggja nokkuð til málanna sjálft. Þannig blas- ir það við, að þegar fyrir liggur að stjórn landsins og Alþingi taki ákvarðanir um stefnuna í efnahagsmálum um næstu framtíð, er afstaða Sjálfstæðisflokksins til þess- ara þýðingarmiklu mála á huldu. Flokkurinn innleiddi styrkja- og uppbótarkerfið á sinni tið, en enginn virðist nú vita hug flokksins til af- kvæmisins. Flokkurinn vildi eitt sinn lækna mein efna- hagslífsins með gengisbreyt ingu, en engin veit nú, hvort hann telur það lengur lækn- isdóm. Á þessum timamótum hefir Sjálfstæðisflokkurinn bókstaflega enga stefnu i þessum málum, og forðast eins og heitan eldinn að taka ábvrga afstööu til nokkurs máls. Öll hans iðja er þessa stundina bundin viðleitninni til að bregöa fæti fyrir stjórn ina og í þeim leik glatast jafnvel stærstu mál. í þessu efni er Sjálfstæöisflokkurinn algert einsdæmi og viðund- ur. í öllum öðrum lýðræðis- löndum hefir stjórnarand- staðan ákveðna stefnu að boða i efnahags- og f jármál um, ekki sízt ef hún telur sio: andvíga aðgerðum vald- hafanna, eins og atburðir í Bretlandi og Bandaríkjunum sýna til dæmis. SJÁLFSTÆÐISFLOKK- URINN hefir marg sinnis verið krafinn sagna um til- lögur sínar í efnahagsmál- unum. Enn hefir ekkert svar fengist. Það er ástæða til að minna á þstta nú. Hefir flokkurinn enga stefnu leng ur nema halda vissum per- sónum við völd? VerSmæti sjávarafurða í SÍÐASTA hefti Ægis er yfirtlt um aflabrögð á ár- inu 1957 og verðmæti aflans. Þar kemur fram, aö magnið minnkaði 1957 miðað við ár- ið á undan og verðmætið reyndist 46 millj. krónum læigra en 1956. Hins vegar kemur það ekki fram í þess- ari skýrslu, að tilkostnaður í landi við að afla þessa gjaldeyris varð mun meiri 1957 en 1956, og heildarmynd in er því mun óhagstæðari en þessar tölur gefa ti1 kynna. Fleiri skip voru fleiri daga að ná aflanum á land en árið á undan og nettó ERLENT YFIRLIT: Kaldlyndur raunhyggjumaður Þekktur blatSamatSur segir álitt sitt á Nixon varaforseta SENNILEGA hefir enginn ameriskur stjórnmálamaður ver- ið eins umdeildur á síðari árum og Riehard Nixon, varaforseti Banda ríkjanna. Því veldur m. a. að hann hefir hafist til valda á skömmum tima og oft verið harður og óvæginn baráttumaður. Margir andstæðinganna telja hann tæki- færissinnaðan ævintýramann, en sunnir fl.bræður hans hefja hann til skýjanna. A1 nennt virðist þó álitið á Nixon hafa breyzt honum í vil seinustu misserin. Einn af kunnustu blaðamönnum Bandaríkjanna, Joseph C. Harsch, skrifaði grein um Nixon fyrir vkömmu síðan, er birtist í Christ ian Science Monitor og fleiri blöð- um. Þar sem Harsch er í hópi hinna frjálslyndustu blaðamanna í Bandaríkjunum og hefir oft áð- ur verið gagnrýninn á Nixon, er ekki ófróðlegt að kynnast áliti hans. Aðalefni greinar hans verð ur því rifjað upp hér á eftir: ÞAÐ ER erfitt að finna þann mann í hópi forustumanna repu- blikana, segir Ilarsch, er telur sig náinn vin Nixons eða náinn sam- verkamann. Nixon hefir átt fáa samfylgdarmenn á leið sinni til metorða. Margir for)ustumenn republik ana standa hins vegar í þakkar- skuld við hann. Við eitt eða annað tækifæri hafa þeir þurft á sam- vinnu við hann að halda til að ná sameiginlegu markmiði. Yfirleitt hefir það verið Nixon, sem hefir hagnast mest póltískt á slíku sam- starfi. Fyrir ellefu árum síðan var hann í hópi þeirra, sem voru ný- komnir heim úr styrjöldinni, og voru að svipast um eftir framtíð arstarfi. Nokkrir fasteignasalar í Los Angeles, sem voru andvígir háum sköttum og framfarastefnu Roosevelts, voru að svipast eftir manni til framboðs í þingkosning um. Þeir fundu Nixon og efldu sjóð til að styrkja hann til fram- boðs. Nixon vann kosninguna. Hann fékk sæti í fulltrúadeild Bandaríkjaþings 1946 og fjórum árum síðar var hann kosinn öld ungardeildarmaður. Skattarnir, sem hinir fyrstu stuðningsmenn hans greiða, eru sízt lægri nú heldur en þeir voru, þegar Nixon náði fyrst kosn ingu. Og baráttan fyrir réttindum svertingja, sem var talin mótfram bjóðanda Nixons 1950 einna mest til áfellis, er nú eitt helzta bar- áttumál Nixons. að Nixon hefir tekið að sér að styðja Knowland sem ríkisstjóra- efni i Kaliforníu gegn því, að hann keppi ekki við hann sem fórsetaefni 1960. Hins vegar mun Nixon ekki standa í vcgi Know lands 1984, ef hann vinnur ekki 1960. NIXON var endurkjörinn vara- forsetaefni republikana 1956, vegna þess að hann hefir reynzt slyngasti áróðursmaður flokksins. Baráttan í þingkosningunum 1956 hvíldi mest á honum. Hann ferð- aðist fram og aftur um landið og reyndi að styrkja þá þingmenn, sem verst voru staddir. Hann var óspar á að deila hart á andstæð- ingana. Eftir kosningarnar töldu margir þeirra, sem náðu kosningu, sig standa í enn meiri þakkarskuld við Nixon en Eisenhower. Nixon átti það líka meira að þakka stuðn ingi flokksins en stuðningi Eisen howers að hann var valinn vara- forsetaefni að nýju 1956. SVO virðist eins og Nixon hafi sjötta skilningavitið. Hann virðist eins og finna á sér, hvaða skoðan- ir muni verða vinsælar og hvaða menn muni hafa mest áhrif. Eftir ósætt þá, sem reis milli Bandarikjamanna og Breta i sam- bandi við Súezdeiluna, varð Nixon fyrsti maður í Washington til að rétta Bretum höndina til sátta. Hann hélt ræðu, þar sem hann sagði m. a., að Bandaríkjamenn væru meðábyrgir og bæri því að taka þátt í því að létta cfnahags- lega erfiðleika Breta. Á þessum tíma, var Dulles enn hinn ósáttfús asti og neitaði m. a. að taka á móti Eden, sem óskaði eftir að kpma til Washington. Nixon vissi það hins vegar, að hinni ósáttfúsu stefnu Dulles yrði ekki fylgt til lengdar. Hann vissi því, að honum var óhætt að ríða hér á vaðið og að það myndi mæl ast vel fyrir síðar. Síðan hélt Nixon þeirri stefnu sinni áfram að reyna að bæta sam heldnina milli vesturveldanna. Hann lagði og mikla áherzlu á að auka þyrfti hvers konar vísinda- legar rannsóknir og tæknijegár framfarir. Yfirleitt gengu þessar kcnningar hans í andstöðu við hina hefðbundnu stefnu republik ana. Þessi málflutningur hans varð hins vegar vel. metinn og viðurkenndur, þegar rússneska gerfitunglið kom til sögunnar. HÆFILEIKAR Nixons sem stjórnmálamanns eru fólgnar í því að hann hugsar rökrétt og raun sætt og kynnir sér gaumgæfilega málavexti. Þelta mymdi þó ekki koma að fullu gagni, ef hann hefði ekki jafnframt áræði til að breyta í samræmi við hinar rök- rænu og raunsæu niðurstöður sín ar. í öryggisráði Bandaríikjanna hefir hann fylgst með skoðunum og tillögum sérfræðinganná, er 'oft samrýmdust ekki stjórnárstefnu republikana. Flestir fonistuménn republikana kusu heldur áð stinga höfðinu í sandinn og segja það, sem þeim fannst vera hentúgast í svipinn. Raunhyggja Nixons sagði honum hins vegar, að það myndi borga sig bezt, þegar til lengdar léti, að segja hið rétta strax. Þess vegna varð líka rússneska gerfH tunglið pólitískur ávinningur fyrir hann en áfall fyrir fles.£a aðra íeið toga republikana. ÞAÐ er með þessari framgöngu sinni, sem Nixon hefir tekizt * að breyta áliti manna á honum í seinni tíð. Þegar Eisenhower fékk hjartaáfallið 1956, hugsuðu menn til þess með ugg og kvíða, ef Nixon tæki við. Þetta gilti alveg; eins um Bandar.menn sjtálfa og bandalagsþjóðir þeirra. Þegar Eis enhower veiktist á síðastliðnu hausti, var viðhorfið til Nixóns orðið aHt annað. Þá var almenning ur í Bandaxíkjunum og í Vestur- Evrópu reiðubúinn til að sætta <sig við Nixon sem forseta. — Hér lýkur útdrættinum úr grein Joseph C. Harschs. Niðurstöður hennar em á mjög svipaða leið (Framh. á 8. síðu). ‘Bavstofan NIXON lætur ekki gamlar erjur standa í vegi sínum, fremur en hann lætur gamlan kunni igsskap eða yfirlýsingar hamla för sinni. Fljótt eftir að hann varð öldunga deildarmaður lenti hann í sam- keppni við hinn öldungardeildar- manninn frá Kaliforníu, William Knowland, um varaforsetaembætt ið. Á flokksþingi republikana 1952, þegar Eisenhower var val- inn forsetacfni, var um skeið tví- sýn keppni milli hans og Tafts. Fulltrúarnir frá Kaliforníu höfðu lýst fylgi sínu við Warren ríkis- stjóra. Knowland var beðinn um að reyna að snúa þeim til fylgis við Eisenhower. Ef hann hefði gert það, hefði liann sennilega orðið varaforsetaefni að launum. Know- landi vildi hins vegar ekki bregð- ast Warren. Fylgismenn Eisen- 'iowers sneru sér þá til Nixons, tók þetta verk að sér. Hann ?arð síðan varaforsetaefni. Þessar erjur þcirra Knowlands yg Nixons eru nú úr sögunni, því gjaldeyristekjur voru þvi minni. Skýrslan um minni afla og minna aflaverðmæti þrátt fyrir aukna sjósókn og tækni, ætti að vera um- hugsunarefni fyrir alla lands menn. Við fótskör meistarans. Pétur skrifar þennan pistil: ,,Eg heyrði af tilviljun útvarpsþáU á mánudagskvöldið. Tveit' ungir menn sátu við fótskör blaða- manns nokkurs og iögðu fyrir hann spurningar unt skáldskap- inn og lifið við undirleik hljóm- listar eftir Tschaikowsky og fleiri snillínga. Það stóð ekkert á svör- unum. Þau runnu upp úr mannin- um eins og væri viðtal i Morgun- blaðinu. Bókmenntir, skáldlist, ijóðform, siðaprcdik’ii’., öllu var raðað kyrfilega í skúffu, hverju fyrir sig. Þetta var endanleg af- greiðsla. Andaktin lak af fyrir- spyrjendum. Lífsgátan opnaðist fyrir augum þeirra. Þeir stundu og andvörpuðu. En meistarinn laigði lárviðarkransinn hæversk lega á kol'linn á sjálfum sgr eins og þegar Napóleon krýndi sjálfan sig keisara. Þegar hér var kom- ið náði ég mér í dagblað og leit í dagskrána. Mig langaði til að vita, hvað útvarpið hefði skírt þennan dagskrárlið. Skáldið og Ijóðið, stóð þar. Mikið rétt. Listin og snillingurinn hefði raunar verið meira réttnefni, en auðvitað má komast. af með hitt, nafnið með dá lítlli góðvild. Hver útnefnir þjóðskáld? Enn segir Pétur: hefi raún- ar ekki lesið ljóðabók þá, sem stendur undir Skáldnafninu enda gerist þess lítil þörf héðan c>. Ef þetta er ekki því stærri bók, geta tæpast hafa verið mörg kvæði á- lesin úr henni um það bil, serþ. þessum dagskrálið lauk. Nú, ei' það ágætt að kynna Ijóð ungrá skálda. Ekki á að amast við því. En getur útvarpið boðið upp á svona vinnubrögð? Eg vikl’ mcgá fara fram á, að skilgreining þessa nýsmurða mcistara á lífinu og iist inni yrði birt einhvers staðar svo að þeir, sem áhuga hafi á bók- menntumj og útvarpsstavfsemi geti séð upp á hvað er boðið. Það er erfitt að festa djúphugsaða speki á minnið. Og að lokum: Má gera ráð fyrir að útvarpið bjóði upn á slrka dagskrá um þau skáld, sem þjóðin sjálf kallar þjóðskáld? — Pétur.“ Bágt var að missa af þessum dagskrárlið. Má ekki endurtaka hann á iaugardaginn?

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.