Tíminn - 03.05.1958, Side 6

6
T IIV; I N N, laugardaginn 3. ma: lrí5?
Útgefandi: Framsóknarfl«kk«rtBit»
Kitstjórar: Haukur Snorrason, Þórarlna tlimlinnn (Ib.)
Skrifstofur f Edduhúsinu vlð LtndargötS.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 1I3M
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðalturfad 1X333.
PrentsmiBjan Edda hX
Prófraun Sjálfstæðisflokksins
Þ.H.Ð kemur ekki oft fyr-
!r að ritstjórum Mbl. gleym-
ist að þeir séu í neikvæðu
stjórnarandófi, sem er fólgið
í því að ófrægja allt, sem
stjórnin gerir, en benda þó
ekki á nein jákvæð úrræði
sjáMir. Þá sjaidan sem rit-
stjórunum gleymist þetta
fljóta með sannleikskorn í
skrifum Mbl. Þetta gerðist
m. a. í Reykjavíkurbréfinu,
er birtist í Mbl. 3. apríl síð-
astliðinn. Þar sagði á þessa
leið:
„Af framleiðslunni verður
ekki meira tekið en hún í
raun og veru hefir aflögu.
Ef meira er tekið, þá er ekki
nema um tvennt að velja:
Annaðhvort verður stöðvun
eða taka verður það aftur af
almenningi, sem hann hefir
ofheimt. Það er þetta, sem
iaefir verið viðfangsefni
stjórnarvaldanna undanfar-
!n ár.“
Með þessum sanngjörnu
og réttmætu ummælum, sem
hafa skotizt inn í umrætt
Reykj avikurbréf Morgun-
blaðsins, er raunar svarað
öllum þeim óhróðri, sem
'ölaðið hefir verið að blása
upp í nærfellt tvö ár í sam-
bandi við efnahagsmálin.
ÞAÐ, sem hefir gerzt, er í
stuttu máli þetta: þegar
núv. rikisstjórn kom til
valda, var um lengra skeið
búið að taka svo mikið af út-
flutningsframleiðslunni og
eyða svo miklu fyrir sig fram,
að ekki var um nema tvennt
að ræða: Láta útflutnings-
framleiðsluna stöðvast og í
kjölfar þess iðnaö og flestar
atyhinugreinar aðrar eða að
taka það aftur, sem almenn-
ingur hafði ofheimt af fram-
leiðslunni.
Ems og ger-t hafði verið
af fyrrv. ríkisstjórnum, var
siðari kosturinn að sjálf-
sögðu heldur valinn, því að
honum fylgdi miklu minni
kjaraskerðingen stöðvun at-
vinnuveganna. Þetta var gert
með efnahagsráðstöfxmunum
i fyrravetur. Til þess að gera
þær 'sem léttbærastar, var
aukið kapp lagt á það að
auka útflutningsframleiðsl-
una sem mest, og vinna upp
hallann á þann hátt. M. a.
var afkonia útgerðarinnar
veruleg bætt frá því, sem áð-
ur var, svo að þátttaka í
henni hefir aldrei orðið
meiri. Þá var alveg komið í
veg fyrir hina árlegu ára-
mótastöðvun hans.
Þvi miður báru þessar ráð-
stafanir ekki fullkomlega
tilætlaðan árangur. Sumpart
var það vegna þess, að afla-
brestur í fyrra dróg mjög úr
árangri þeirra. Sumpart var
það vegna þess, aö gengið
hafði verið of skammt. Af
þessum ástæðum er óhjá-
kvæmilegt að gera nýjar
ráðstafanir nú.
MBL. hefir aldrei treyst
sér til að mótmæla því, að
þessara eða svipaðra ráð-
stafana hafi ekki verið þörf
til að hindra stöðvun fram-
leiðslunnar. Það hefir held-
ur ekki getað fært rök að
því að þessar ráðstafanir
hafi leitt af gerðum núv. rík-
isstjórnar Það stendur því
þannig óhaggað, að ráðstaf-
ananna hefir verið þörf, ef
atvinnuvegirnir áttu ekki að
stöðvast, og aö þær eru bein
afleiðing þess ástands, sem
var orðið við síðustu stjórn-
arskipti.
Eftir stendur þá aðeins
mikilvæg spurning: Var ekki
hægt að gera eitthvað það,
sem hefði komið betur við
almenning, en þó meö sama
árangri til að tryggja rekst-
ur framleiðslunnar?
Þessari spurningu hefir
Mbl. aldrei treyst sér til að
svara jákvætt. Flokkur þess
hefh’ forðazt eins og heitan
eldmn að benda á nokkur
úrræði, sem hann teldi betri
en úrræði ríkisstjórarinnar,
þótt hann hafi samt ófrægt
þau á allan hátt.
Það mun skýrast til fulls
í sambandi við þær tiilögur,
sem stjórnin 1 eggur senn
fram varðandi efnahagsmál-
in, hvort Sjálfstæðisflokk-
urinn sé nokkuð úrræðabetri
í þessum efnum en áður.
Það er ekki síðar vænna
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, ef
hann heldur áfram að ó-
frægja gerðir ríkirstjórnar-
innar, en að benda á önnur
betri úrræði. Það má segja,
að Sjálfstæðisflokkurinn sé
nú að ganga undir eins kon-
ar fullnaðarpróf í þessum
efnum. Reynist hann jafn
úrræðasnauður og neikvæð-
ur og áður, ætti hann að
öl'lu sjálfráðu að uppskera
það fall hjá þjóðinni, sem
hæfir slíkri framkomu.
Stækkun landhelginnar
I Vísi hefir seinustu daga
verið deilt á sjávarútvegs-
málaráðherra fyrir það að
hafa ekki þegar gefið út
reglugerð um stækkun land-
helginnar.
Þessar ádeilur Vísis eru
með öllu tilefnisjausar. Það
verður ekki horfið frá gefn-
um fyrirheitum um stækkun
landhelginnar. Um það eru
áreiðanlega allir sammála.
Annað liefir a. m. k. ekki
komið fram opinberlega. Þess
vegna er það óþarft verk og
ilit að vera nú að brýna einn.
eða annan á því, að hann sé
ekki nógu skeleggur i þessu
máli. Með því er ekki verið
að greiða fyrir málinu, held-
ur tefla þvl í þá hættu, að
óþörf sundrung geti skapazt
um það innanlands.
Hér er um mál að ræða,-
sem þjóðin vill, að sé hafið
yfir flokkadeilur. Á því get-
ur líka málið oltið, að þjóð-
in standi hér saman sem einn
maður. Þess vegna eiga blöð-
in að leggja niður allar þarf-
lausar deilur og ýfingar um
landhelgismálið.
Frá starfsemi Sameinuðu þjóðanna:
í Genf stendur yfir alþjóðleg ráöstefna
um ráðningarkjör og aðbúnað sjðmanna
Næsta ár verður haldin alþjóðleg ráð-
stefna um gerð fiskiskipa - Evrópuráð-
stefna um heilsuvernd - Alheimsmanntal
fer fram 1960
Frá upplýsingaskrifstofu S.Þ.
í Kaupmannahöfn.
Kjarnorkan, sjálfvirkar vinnu
vélar, ásamt öðrum tækninýjung-
um liafa breytt lífi sjómannsins og
aðbúnaði hans alveg eins og lifi
manna í landi hefir tekið breyt-
ingum vegna tæknilegra framfara
hin síðari ár. Það er því nauðsyn-
legt, að taka til endurskoðunar
hvaða starfsskilyrði og aðhlynn-
ingu sjómenn njóta og og setja um
það reglur.
Á þessa leið segir í skýrslu
Davids A. Morse, aðalforstjóra
Alþjóðavinnumálaskrifstofu Sam-
einuðu þjóðanna (ILO), sem lögð
verður fyrir 41. Alþjóðavinnumála
þingið, cr haldið verður í Höll
! þjóðanna í Genf frá 29. apríl til
16. maí.
í skýrslunni er bent á það,
að í nokkrum löndum sé nú verið
að 'ganga endanlega frá áætlunum
um byggingu kaupskipa, sem rekin
verða með kjarnorku og að einnig
sé farið að hugsa til að byggja far-
þegaskip, sem gangi fyrir kjarn-
orku, ísbrjótar og önnur skip.
Það er heldur ekki talinn nokkur
vafi á, að sjálfvirkar vinnuvélar,
! sjálfvirk stj'órntæki og aðrar ný-
! >ungar muni hafa í för með sér
bæ'tt kjör og aðbúnað sjómanna.
Ein milljón sjómenn á skip-
um yfir 100 smálestir
í 'skýrzlu siimi rekur Morse
þróun siglingarmálanna í heim
imun frá því að síðasti alþjóða-
fundur um þau mál var haldinn á
vegum ILO. Það var ráðstefnan í
Seattle 1946. Síðan hefir smálesta
tala skipaflota heimsins aukist úr
77 miljón smálestum í 105 millj.
smáléstir (1956).
Skömmu áður en önnur heims-
stiTjöldin brauzt út, áttu Bretar
stærsta kaupskipaflóta heims, eða
um 50% af ölliun kaupskipum ver-
aldarinnar. Styrjöldin breytti
iþessu þannig, að 1956 nemur verzl
unarfloti Bandaríkjamanna sam-
tals 26 milljónum smálesta, en
floti Breta var þá 19,5 milljónir
'smálesta. Auk þess hafa nú bætzt
viff „nýjar“ siglingaþjóðir með
stóra flöta og er einkum átt við
Líberíu og Panama, en ýmsar
Suður-Ameríkuþjóðir hafa aukið
flota sinn að mun eftir styrjöld-
ina og einnig hafa Sovétrikin bætt
við sig skipum.
Nú er talið, að um 1 milljón
manna ihafi atvinnu ó skipum í
heiminum, sem eru 100 smálestir
og þaðan af stærri. Gert er ráð
fyrir að tvöfalda mætti þessa tölu
ef allir menn, sem stunda sjó-
mennsku á minni skipum og bát-
um eru meðtaldir.
ingum og svo vitanlega bókasöfn-
um, sem tíðkazt hafa lengi með
hinum eldri siglingaþjóðum. Heil-
brigðiseftirlit og læknishjálp til
sjómanna hefr breytzt mjög til
hins betra.
Sjómenn vilja kynnasi
ókunnum löndum
Morse telur að sjómenn nútím-
ans geri sig eicki ánægða með þá
fyrirgrei'ðslu í landi sem áður tíðk-
aðist og var að mestu bundin við
hafnarhverfin sjálf. Sjómenn nú-
tímans vilja kynnast ókunnum
löndum, seni þeir koma til og
vilja nota tíma sinn til þess að ferð
ast og skoða sig um eins og
skemmtiferðafólk. Þeir vilia skoða
söfn og kynnast menningu þeirra
þjóða er þeir sigla til. Það verð-
ur því að sjá sjómönnum fyrir
fyrirgreiðslu í landi í samræmi
við óskir þeirra.
Um tilgang þcssarar alþjóða-
vinnumálaráðstefnu segir í skýrsl-
unni, að hún eigi að taka til end-
urskoðunar alþjóðasamþykkt þá,
sem gerð var í Ssattle, en þar var
brotið upp á margs 'konar nýjung-
um, sem þá voru ekki algengar
með öllum siglingaþjóðum, t. d.
átta stunda vinnudagur og lág-
markslaun sjómanna. Meðal ann-
arra mála á dagskrá er „flagg-flótta
málið“, cn það' hefir vierið mjög
ofai’lega á baugi upp á síðkastið.
— 0 —
Kjarnorku-fiskiskip
,;innan fárra ára“
Sænskur skipasmiður, Jan-Olaf
Traung, sem starfar á vegum Mat-
væla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna — FAO' —
spáir því, „að innan fárra ára“
verði smíðaðir fiskikútterar, sem
gangi fyrir kjarnorku.
Traung er framkvæmdastjóri al-
þjóðaráðstefnu um fiskiskip, sem
FAO hefir boðað' til í aprilmánuði
að ári. Hann vinnur nú að því
að safna efni um nýjungar á sviði
fiskiskipagerðar og útbúnaðar
þeirra. Þetta efni verður lagt fyrir
ráðstefnuna. Gert er ráð fyrir að
sérfræðingar um smíði og gerð
fiskiskipa frá öllum helztu é'isk-
veiðiþjóðum heims muni sækja
þingið.
Hin síðari ár hefir þróunin og
breytingar í gerð fiskiskipa og út-
búnaðar þeirra verið mjög ör,
segir Jan-Olaf Traung. Þegar við
héldum alþjóðafiskiskipa ráð-
stefnuna 1953 og lögðum fram á-
ætlanir að nýrri gerð túrbínu-véla
i fiskiskip og sögðum frá nýj'ung-
um í gerð og útbúnaði fiskveiði-
móðurskipa og verksmiðjuskipa,
þar sem allur afli er unninn á
miðum úti, liristu margir þátttak-
endur höfuðið og töldu okkur full
djarfa og bjartsýna í áætlunum
okkar. Sannleikurinn er sá, a'ð nú
fimm árum siðar liafa ailar þess-
ar nýjungar verið teknar í notk-
un og hafa gefizt veí.
Það þarf ekki að líða langur
tími þar til stór verksmiðjuskip,
sem geta unnið úr afla fjölda veiði-
skipa munu vera að staðaídri á
miðunum, en skipt verður um á-
hafnir þeirra eftir þörfum með
flugvélum.
— 0 —
Læknar frá 24 EvrópiU-
löndum kynna sér
heilsuvernd
Fulltrúar frá heilbrigðisstjórn-
um 24 þjóða í Evrópu, þar á meðal
frá Sovétríkjunum, Austur-Evrópu-
ríkjum og öllum Norðurlöndunum
fimm, hittust í LLssabon þann 17.
apríl. Þar ræddu fulltrúarnir um
sameiginleg áhugamál sín, en
skipta sér síðart i þrjá hópa og
(Frambald á 8. siðu)
MÐSTomN
„Gamall blaðamaður” sendir
Baistoíunni eftirfarandi fyrir-
spurn: J
1 ,.ÉG SÁ það nýlega í fréttum
blaða, að þrír blaðamenn eða
ritstjórar eru nýfamh’ í boðsför
til Vestur-Þýzkalands á vegum
vestur-þýzku ríkisstjórnarinnar
ok hefh- væntanlega borizt slíkt
boð með milligöngu þýzka sendi-
ráðsins hér í Reykjavík. Það var ,
þó ekki boð þetta, sem mér kom
undarlega fyrir sjónir, því að það
em engin nýlunda, heldur hitt,
að einn maðui’inn í þessari boðs- ■
för er ekki blaðamaður svo að ég
viti til, starfar ekkert að blaða- I
mennsku en er fastráðinn starfs- '
maðm’ hins opinbera. Þó er hann
sendur í boðsförina sem blaða-
fallizt á það. Hafi sendiráðið átt
hér frumkvæöið, og hafi \ærið um
persónulegt boö fcil þessa manns
að ræöa, finnst mér að þaö sé
meira en litil rrröðgun við starf-
andi blaðamenn, og hafi blaðið
staðið fyrh’ þessu gegnir svipuðu
máli, og má jaínvel segja að það
hafi meö þessu háttalagi mis-
notað boð það, sem því barst.
Ef breyting er á orðin um hefð
þá, sem ég kyimtist fyrr í þessu
efni, fer ég að hyggja gott til
glóðarimiar að komast í slíka för,
þótt ég sé ekki iengui' starfandi
blaðamaður. Kannske blaðamenn
geti þá í staðinn íarið Lboðsferðir
lækna, presta eða kennara.
Gamall blaðamaður”
Skortur á sjómönnum
í mörgum löndum hefir borið
á skorti á sjómörmum hin síðari
árin (skýrslan er rituð áður en
afturkippur komst í heimsverzlun-
Lna og víða var byrjað að leggja
kaupskipum). Með eldri siglinga-
þjóðum hefir borið á. að sjómenn
leituðu í land og á það einkum
við um yélamenn.
Meðal framfara til bættrar að-
búðar fyrir sjómenn um borð í
Skipum telur skýrslan sjálfsaf-
greiðslumatsalina (cafeteriu fyrir-
komulagið). í nokkrum nýjum
kaupiskipum og þar á meðal stóru
oliuflutningaskipunum nýju eru
sundlaug um borð til afnota fyrir
áhöfnina. Þá er séð fyrir tækjum
til frístundadundurs, t.d. með
smíðaverkstæðum, kvikmyndasýn-
maður eða ritstjóri fyrir Alþýðu-
blaðið í fylgd með ritstjórum,
tveggja annara blaða. I
Á ÞEIM ■ái’um, sem ég starfaði
sem blaðamaður, var um ýmsar
slikar boðsferðir að ræða, og ég
fór meira að segja í svipaða för
fyrir blað það, sem ég starfaði
hjá, en mér skildist í þá daga, að
ekki kæmi til mála, að í slíka för
fæm aðrir en fastir og starfandi
blaðamenn, enda vissi ég ekki
annað, en slíkt væri jafnan skil
yrði af hendi bjóðenda. Þætti
mér harla fróðlegt að vita, og ,
vildi gjarnan koma þeirri fyrir- |
spurn áleiðis, hvemig á þessu j
standi nú, hvort erlend stjórnar .
völd séu farin að bjóða mönnum ;
í ýmsum starfsgreinum í boðs- j
farir sem blaðamönnum, eðat
hvort viðkomandi blað hefir lagt.
á það áherzlu aff senda þennan
mann, og þýzka sendiráðiff síðan
ÞAÐ ER von að fyrrverandi
blaðamaðm' spyrji, þegar um
slíkt er að ræða, oe frá sjóna r-
miði starfandi blaðamanna er
þetta litiö allt annað en velvildar
augum. Erlendir aðilar eða sendi
ráð geta auðvitað boðið hverjum
sem þeir vilja. Það er frjálst og
við þvi er ekkert að segja, en það
á ekki að bjóða skrifstofumanni í
opinberri bjónustu sem starfandi
blaðamanni, 0g þegar blað fær
slíkt boð ber þvi að senda blaöa-
mann, annars niðist það á því
boði, sem borizt hefii'. Ég er sam-
mála „gömlum blaðamanni” um
það, að fróðlegt væri að það upp-
lýstist, hvort það hefir verið
þýzka sendiráðiff sem öllu réð um
þetta og bjó til nýjan blaðamann
fyrir Alþj ðubiaðið, eða hvort
þetta er af öðrum rótum runnið.
Mál þetta mun vafalaust ekki
verða látið niðúx falla.
Hárbarður,