Tíminn - 13.09.1958, Qupperneq 5

r f iU I N N, laugardaginn 13. september 1958.
Samvinna á sviði iandbúnaðar
SAMVINNUFELOGIN á Bret-
landi, sem á ýmsan hátt vinna að
bajttum hag bændastéttarinnar,
geta látið bændum í té birgðir af
fóðurvörum, tilbúnum áburði, vél-,
um ýmiss konar og ýmsu öðru. |
Og þau kaupa afurðir bænda.
Stærstu samvinnufélögin geta,
sannast að segja, látið bændum í
té ailt, sem þörf er fyrir á býlum
þeirra.
Þetta sáu menn ekki fyrir, þeg-
ar samvinnufélög bænda komu til
sögunnar á siðari helmingi aldar-
innar sem leið. Samvinnuhreyfing-
in hófgt með því, að stofnuð voru
nokkur smá félög til kaupa á fóð-
ttrvörum og tilbúnum áburði. Höf-
uðmark þejrra var að vernda bænd
ur gegn háu verðlagi kaupmanna,
en í stað þes's að stofnuð væru sér-
stök íéióg til þess að sinna hverju
einstöku ætlunarverki, eins og átt
Itefir sér stað í flestum öðrum
löndum, fóru þessi féiög fljótt að
sinna æ fleiri þórfum bænda. Þró- j
unin varð þannig sú, að tilgangur- !
inn með starfsemi þcirra varð'
margþættur.
SAMVINNUHREYFINGIN á
Bretlandi náði sér ekki verulega á
strik fyrr en að lokinni fyrri heims
styrjöldinni, en síðan 'hefir hún
eflzt mjög. Árangttrinn hefir ævin-
lega oröið til þess að knýja niðttr
verðlag — reyndin iiefir oj-ðið sú,
að þaö er jafnan hærra í þeim
hlutum landsins, þar sem engin
santvinnufélög eru starfandi. Starf
semin er þvl til hagnaðar öllum
bændtim í hverju byggðarlagi, þar
sem þau starfa, hvort sem bændur
eru félagar eða ekki, en félagar eru
þess aukahagnaðar aðnjótandi,
sem fellur í þeirra hlut af arði af
heildarrekstri.
Velta stórs samvinnufélags get-
lir numið ailt frá 2 milljónum
sterlingspunda upp í 8 miiljónir
sterlingspunda árlcga og eru þar
af um % hlutar af verzlun með ;
afurðir og nauðsynj'ar bænda. Fé-|
lagar eru frá 3000 upp í 10.000 í ‘
þessunt félögum, en félögin ein-l
skorða sig ekki við að kaupa af-
urðir bænda og selja þeim alit,
er þeir þurfa, fjölda margir ann-
arra s'tétta menn skipta við þau.
Starfsemina hefir alla tíð einkennt
það umburðarlyndi, sem er sterkt,
brezkt þjóciarcinkenni. Yfirleitt er
samvinnufélagsskapurinn öflugast-
ur, þar sem býli eru af meðal-
stærð eða minni.
. VIÐ SKULUM nú taka lítið eitt
til athugunar starfsemi stórs sa.m-
yinnufélags, sem hefir birgðastöðv
ár og \"erzlanir á um 20 stöðum á
4000 fermílna svæði. Á hverjum
vei’zlunarstað eru miklar birgðir
af fóðurvörum, en mikið af slíkri
vöru er ílutt í flutningabílum beina
íeið frá myllum til býla bænda,
sem í félögunum cru. Sanwinnu-
félögin eiga margar myllur til möl-
unar á korni og til blöndunar á
fóðurvöruin. En þau selja einnig
fóðurblöudur frá öðrum stofnun-
tim eða verzlunarfyrirtækjum, ef
sumir bændur vilja þær heldur.
Á sér hverjum verzhinarstað er
sérstök deild, þar sem seld eru
verlrfæri og áhöld, vírnet, bindi-
garn. málning, svo að eitthvað sé
nefut. Flestir bænda í félögunum
kaupa allt, sem þeir þarfnast hjá
samvinnu- eða kaupfélögunum, en
sumir kaupa einnig sumt, er þeir
þurfa, hjá kaupmönnum og stuðla
þannjg að heilbrigðri samkeppni.
ÞÁ S'TARFRÆKJA samvínnitfé-'
Iögin vcla- og viðgerðadeildir í
þágú bænda. Þær annast viðgerð-
ir á öllum vélum, sem komið er
með, eða senda viðgerðarmenn
heinj á býlin til bænda, til þess
að annast viðgerðir á vélum. Þá
sjá samvinnufélögin einnig fyrir
hvers konar efni í leiðslur og
annað innanhúss bæði í íveru- og
peniflgdtwisum. Bændur geta snúið
sér lil þeirra, t. d. ef þeir ætla að
leggja rafmagnsleiðslur í hús'in og
er þá séð fyrir öllu, efni og þjáíf-
uðum mönnum og einnig géta
menn að sjálfsögðu fengið alla
nauðsynlega aðstoð, ef eitthvað
þess kyns 'bilar. Er þetta til ómet-
anlegs hagræðis. Margs konar önn-
ur þjónusta er látin í tó, svo sem
til úðunar til upprætingar iilgres-
is og pesta, sem herja á uppsker-
una. Bændum, sem lcjósa að vinna
verkið sjálfir, eru lögð til verk-
færi og vökvi.
Þá starfrækja félögin olíustöðv-
ar til sölu á benzini, dísiloliu og
öðrum olíutegundum. Þessa starf-
semi reka félögin sem umboðs-
menn oiíufélaganna. sem hafa þá
reynslu af þessum rekstri sam-
vinnufélaganna, að salan hefir
tvöfaldazt á vegum þeirra. Kemur
hér til greina góð skipulagning og
afgreiðsla. Bændur vita af reynslu
að þeir geta endurnýjað birgðir
innan sólarhrings með því eínu að
hringja til íélags síns'.
• -
Þessi grein, sem hér birt-
ist, er eftir J. A. B. Hamitton,
sem aS sta'ðaldri skrifar um
íandbúnaðarmál í blöð og
tímarit enskra beenda. í þess
ari grein skrifar bann um
þaS, hvernig samvinnuhreyf-
ingin hjálpar bændum Bret-
lands.
HAGNAÐUR (bonus) til ’oænda
af ailri þjónustu, sem og sölu á
afurðum þeirra og endursölu á
keyptum vörum, hefir á uiidan-
förnum árum numið 8 pencum á
sterlingspund eða 3—140/0.
Félag af þeirri stærð, sem hér
um ræðir, hefir sérstaka deild til
innkaupa á korni bænda, sem oft
er selt öðrum félagsmönnum, eink
um bygg. Þá starfrækir það eggja-
pökkunardeildir, þar sem búið ,er
um næstum alla eggjafranileiðslu
starfssvæðisins, allt upp í 50 mi'llj.
eggja á ári.
Þá hefir félagið ráðunauta í
þjónustu sinni til þess að veita
bændum leiðbeiningar um alifugla
rækt og eggjaframleiðshi, í stuttu
máli uni allt það, sem þá búgrein
varðar. Þessl þjónusta er látin í
té jafnt félagsmönnum sem öðrum.
Hún hefir komið að ómetanlegum
notum við lausn ýmissa vanda-
mála þeirra, seni þessa búgrein
stunda, og er þá ótalið, að það
hefir aukið mjög samstarf og vel-
vild, að þessi þjónusta er iátin í
té.
Hér hefir verið stiklað á stóru;
en hér eru enn tvö dænii, senj
sýna hve fjölbrevtt og víðtæk starf
semin er. Rekin er vátryggingar-
starfscmi, svo að bændur geta
innan véhanda félags síns tryggt
hús sín, vélar og búpening gegn
hvers konar tjóni af ó'höppum. Þá
hefir félagið í þjónustu sinni lyfja
fræðing, sem hefir í sinni deild
allar birgðir ly-fja, sem líkur eru
fyrr að bændur þuríi handa skepn
um sínum. Hann annast og leið-
beiningastarfsemi, sem hefh' kom
ið að miklum notum, en um allaf
meiri háttar læknisaðgerðir á bú-
peningi verður að lcita til dýra-
læknis, því að þær eru fyrir utan
verksviðs lyfjafræðingsins. Hann
heimsækir bændur, þegar þes's er
óskað og við verður komið, og
reynslan er að bændur hafa mikið
gagn haft af leiðbeiningiwn hans
í meðferð búpenings, er eittíivað
bjátar á, að því ér heilsufar hans
varðar. Allt þetta, gagnlegar bend-
ingar og tilsögn, ódýrari lyfjablönd
ur en hægt er að fá annars staðar
og að bændur fá sinn 'hluta arðs
af rekstri 'þessarar. þjóniustu sem
annarrar, er félagið hefir með
höndum, hjálpar allt til, að bænd-
ur telja sér hana mikilvæga.
jóir skór - breiðir
skór, hvorir eru betri?
Efíir Gerda Seidelin, lækni. — Flutt í danska
útvarpiíi á vegum Statens Husholdningsrad
_^ið^@«!s!£i8siswiaiiiii!!iiiuiii!iiiimiuiiuimuiummimiiii[imiiimuiu!iiiiiuiuii
= 3=
E ss
| Umsiónarmannssíarf
=■
iJmsjónarmannsstarf við barnaskóla Njarðvíkur- |
hrepps, Ytri Njarðvík er laust til umsóknar.
Nánari upplýsingar um starfið veitir skólastjórinn, 1
f sírni 368. |
i 1
s Umsóknir skulu sendar á skrifstofu Njarðvíkur- |
hrepps fyrir 18. þ. m. I
Ytri Njarðvík, 10. sept. 1958.
Sveitarstjórinn, Njarðvíkurhreppi. §
s
gH8^sjanmiiimmiiiiiiiimmiiiiimmmiiimiiimimmiiiiiimniiRnmmiiiiniaœmaRs»r
— —
§ 1
| Tilkynning
= —
frá Síidarverksmiðjum ríkisins um verS á
I síldarmjöli. 1
Ákveðið hefir verið, að verð á síldarmjöli á inn- I
letidum markaði verði krónur 393.00 hver 100 kílé |
| f.o.b. verksmiðjuhöfn.
| Eítir 15. þessa mánaðar bætast vextir og bruna- i
| tryggingargjöld við mjölverðið.
1 Pantanir þurfa að berast oss fyrir 1. októher.
Síldarverksmiðjur ríkisins. |
'"minmiinimniiiHimmmmummiiiiiiiimmiiimiiiiminmiimiimmminiiiiimimiiiiiiimimiiiiiimiimmi
1 Nr. 22/1958. 1
Tilkynning
Innflutningsskrifstofan iiefir ákveðið eftirfarandi §
liámarksvei’ð á brenndu og möluðu kaffi frá irin- i
lendum kaffihrennslum. 1
1 heildsölu
i smásÖIu .
Kr. 36.44.
— 43.00.
Reykjavík, 11. sept. 1958. s
| s
VERÐLAGSSTJÓRINN.
S . ; ‘t i
sMifflmmnimumHuiuiuuuuiuuiuinmiuuumiuuuuuimiuumiimiimimumiummmmiumumiuiB
Fæstir munu vera í vafa um, að
s-kór handa börniun aigi að vera
svo breiðir, að þeir þreiigi ekki að
tájuion. Menn ganga út frá því sem
gefnu, að á vaxtarskeiði nljóti fæt
ur varanlegt tjón af því, að tærn-
ar séu í klémmu.
En þegar telpur eru orðnar 14
—15 ára gainlar, virðast rnenn
hugsa minna um það hvernig fól-
unurn liði. Heldur hvernig skórn-
ir Míi út.
Þegar telpurnar eru orðnar full-
orðnar, myndu víst margar þeirrk
óska að þær gætu fengið skó, sem
væru það breiðir, að fæturnir
yrðu ekki aumir, en séu þeim sýnd
ir skór, sem raunverulega eru jáín
breiðir eðlilegum fæti, verða þær
hræddar við útlit þeirra. Skilning-
ur okkar á því, hvað sé glæsilegt
mó-tast 'Svo af vananum, en það,
sem er verulega frábrugðið tízk-
'unni þykir okkur oftast nær ljótt.
En skilningur okkar breytist þð
ár frá ári. Fram að þessu hefir
það fyrst og fremst verið kven-
skórnir, sem eru miklu mjórri en
eðMlegur fótur, eu karlmenn aft-
ur á móti hafa geiað fengið skó,
sem heita má að rúmi allar þcirra
tær. í augnablikinu beinist þó öll
skótízka syo mjög aö því, að gera
skó mjóa, að karlmannaskór eru
einnig að breytast í það horf.
Líti maður á lag mannsfótai',
sem fengið hefir að þroskast án
þess að skór þrýstu að honum, sjá
um við að tærnar breiðast út með
blævængslagi, stóratáin er í beinu
frani'haldi af ristarbeini innanfót-
ar_, eða hún sveigist jafnvel út fyr-
ir það. Hinar tærnar teygjast
heint fram og litlatáin sveigist út
frá jarkanum. Fóturinn er lengst-
ur þar sem stóratá skagar fram og
breiðastur yfir cfsta lið stórutáar
jfh' á litlutá, en ao framanverðu
myr.dar fóturinn skálínu frá stóru
táarenda að litlutó,
Takið barnaskó og. kvenskó og
lítið neðan á sólann. Sé um ný-
tízku barnaskó að ræða, mun tá-
lagið á honum nokkurn veginn
svara til lýsingarinnar á lagi-
tánna. En það eru mjög fáir kvcn-j
skór, sem eru nokkuð s.vipaðir þvi.!
Kvenskórinn er ekki lengstur
innánfótar, eða miðað við stórutá,!
heldur á miðjunni, eða eins og við
þriðju tá. Að vísu er til fólk með
sórutá -styttri en aðra tá en aldrci:
mun þriðja táin vera sú lengsla.
Því er innraborð kvenskónna ekki
samkvæmt því, að lengsta lina
fylg-i stórutá, heldur hallar þvi að
miðju l'rá báðum. hliðum. Af því
leiðir í bezta tilfelli að fremsti
liður á stórutá svignar iran a®|
næstu tá og í versta tilfelli að
hún svignar aiít frá efstu liðamót-
uni. ' i
Frá þeim stað, sem táin á skón-|
um ér Jeng'st, hallar honum all
snöggt aftur, svo að hvorki verður
almennileg rúm fyrir fjórðu tá
eða lLtlu tá, heldur þrýstast þær
báðar að miðtánni. Þetla sézt
greinilega á fótunum. Allmargir
hafa í æsku gengið á það breiðum
skón;, að sæmilegt rúm var fyrir
fjórar tærnar, en á hve mörgum
er liílatájn bein og með hcila
nögl? Á flestum er litlatáin press
uð í lítinn, rauðan þrihyrning og
bartnögl á. .
En það er ekki nóg, að skórnir
þrengi að tánum frá hliðunum,
þær eru Jíka beygðar upp að fæt-
in'um. í staðinu fyrir að liggja
beinai’, svo fremsta kjúkan neiiii
við jörð að neðan, þá eru þær svo
bognar, að fremsta brún kjúkunn-
ar nemur við jörð.
Maj’gir munu spyrja: Gerir nokk
uð til þó a'ð tærnar skelikist, ao
öðru leyti en 'hvað það er ijótt?
Því verður að svara: Því m'iður
gerir það iuikið til — um þac’
vitna þúsundir manna, sem þjásj
af verkjuni í fótunum.
Víkjum fyrst að stórutánni: S§
búið að sveigja hana að hinuns
t. ánum hlýtur skórinn að þrýsta á
efstu liðamótin og þar myndas;
aunit og þykkt skinn — menn fá
harða hnúta og ef illa fer skemm-
ist sjálfur liðurinn. Þeir, sem fá
liðahnúta hafa næstum því alltas
verki í fótunum, er þeir ganga,
Þar við bætist að þegar gengið er.
hlaupið eða stokkið, á að nota
stórutána til viðspyrnu. Sé hún
orðin verulega snúin, kemur hÚD
að engu gagni.
Þegar þúið er að beygja hina.?
tærnar, rekast þær upp í yfirleðr-
ið á skónum. Af því fá menn .líkr
hnúta og Mkþorn. Gangur inanní:
verður líka frjálslegastur, ef menij
geta beygt tærnar eftir fætinun.
um leið og hælnum er lyft. Bogr.
ar tær liindra menn því í að beitc,
fó'tunum rétt við hvert skref.
Þó er ekki allt upptalið. Not:
menn ekki fæturna rétt þegar
þe.ir ganga, þá vej-ða vöðvar í fót-
um og fótleggjum veikir af of líi-
illi notk'un. Það eru vöðvarnir og
sinarnar í fótunum, sem eiga aí;
halda bein>mum á réttum stað.
Verði vöðvarnir veikir ,valda þei?
ekki hlutverki sínu og ilsig mynd-
ast og þar með skökk öklasteMing
og skortur á jafnvægi í öklum og
uppeftir leggjum, en því geta fylgz
verlcir og þrey.ta. Þar að auld
tregðast blóðrásin, ef vöðvarnií’
starfa ekki, svo að blóðið sezt aV
í fótum og öklum, sem þrútna og
bólgna.
Áður en ba-rn fer að vera í skónt
getur það að jafnaði lu-eyft lærn-
ar næstum því eíns mikið og fing-
u. rna. Þegar búið er að klemma
fæturna í skóm árum saman, gla:
ast þessi hreyfingarhæfni og þva
stirðari sem tærnar verða, þvl ver:
fylgja þær Iireyfingum fótanna.
Því er hyggilegt að vinna jgega
stirðleikanum með táleikfimi. —
Reynið hvort þér getið hreyf;
stórutána út frá fætinum. Þér hai -
ið alla vöðva, sem til þess þari,
en fæslir hafa notað þá síðan þen
voru börn og, geta ekki lengur
stjórnað þeim. Með þolinmæð:
geta menn lært að koma aftur
skilaboðum til þessara vöðva og
það er bezta vörnin gegn því að fá
liðahnúta. Reynið líka að taka upp
blýant með tánum eða sroákubba,
Það þjálfar tærnar. Reynið a'ö
tylla yður á tá. og sjá hvort þér
getið beygt alla táliðina. Slíkar æ:
ingar eru bezta lækningin gegn
þeim skaða, sem þxöngu skórni?
valda.
Eins og tízkan er í augnablik-
inu er crfitt að lá skóverksmið/
um þó að þær smiði ekki kvenskc,
sem eru það breiðir, að tærna?
rúmist í þcini. Þeir þora eklú einvt
siiini að reyna af ótta við að slíkir
skór reyndust óseljanlegir. En e/
nógu margar konur fengjust til aö
lofa að reyna að ganga í skórn,
sem fylgdu eðlilegu lagi fótarin:.
þá ætti að vera hægt að fá þa
smiðaða.
Við skuluni vona, að einn góc-
an veðurdag finni einhver tízkv.'--
kóngur.inn upp á því, að segjb
okkur að skór með eðlilegu fótlag:
sé það cina ,,sniarta“. Hann mynd'
verða sannkallaður velgerðarmac -
ur mannkynsins, svo marga myncl'
hamj i'relsa frá þjáningum í fc:
unum.