Tíminn - 23.01.1959, Side 2

T í MIN N, föstiulaginn 23. iatiúar 1959,

FKAMHALD GKEINA AF 1. OG 12. SÍÐU
Frá umræðunum um
i/ísifölufrumvarpið
tFramhald af 1. siðuj
'yirk barátta gegn löggjöfinni.
Btjórnarandstaðan taldi sig mundi
ryinna meira á með niðurrifsstarf-
Bemi en ábyrgri afstöðu. Eina á-
jhugamál hennar var að sprengja
tstjórnarsamstarfið. Til þess var
■engin fórn of stór. Áróður sinn
hertu þeir um allan Ihelming á s.
1. vori. Þeir virtust líta svo á, að
[það væri stórfellt áfall fyrir þá ef
svo skyldi fara, að engra nýrra
íráðstafana í efnahagsmálum þyrfti
við í haust. Útsendarar þeirra réru
ibví hvarvetna undir kauphækkan-
ár. Árangur þeirrar iðju reyndist
töluverður ekki sízt af þeim sök-
aim, að til liðs við sig fengu þeir
.tjórnarandstæðinga úr stjórnar-
flokkunum og var það íhaldinu
ekki þýðingarlítill liðsauki. Sam-
spil þessara óheillaafla varð þess
isvo valdandi að fyrrv. rikisstjórn
máði ekki samstöðu um efnahags-
[málin. Þá var Sjálfstæðisflokkn-
um falið að reyna stjórnarmyndun.
Kom nú fát mikið á þann söfnuð.
Voru þeir engan veginn undir
íbann vanda ibúnir. Undanfarið
ihöfðu þeir átt þá hugsjón eina að
bífa niður. Nú voru góð ráð dýr
þegar þeir þurftu að kveða upp
úr með tillögur í efnahagsmálun-
um. Og loks eftir mikið amstur
ittg ,,sérfræðilega“ útreikninga
gerðu þeir heyrin kunnugt, að ef
grunnkaup yrði lækkað um 6% þá
ræri öllu borgið um næstu fram-
tíð. Með öðrum orðum: Ef gefið
væri eftir það, sem þeir höfðu
Bggjað menn á a taka, þá þyrfti
engar nýjar álögur til þess að
tramleiðslan gæti gengið.
Sjálfstæíisflokkurinn
afhjúpa^ur
Þetta jafngildir því að segja:
Ríkisstjórnin saigði þjóðinni satt
í vor sem leið um það, hvað óhætt
væri að gera. Sjálfstæðismenu
sögðu þjóðinni hins vcgar ósatt
uun efnahagsmálin. Og það þýðir
:meira. Þetta jafngildir því, að
Sjálfstæðismenn segi nú: Ef þjóð-
jji liefði ekki tekið neitt mark á
ttkkur í sumar þá væri mi allt i
lagi og engra sérstakra ráðstafana
börf í efnahagsmálum.
Aldrei hefir nokkur stjórnmála
ílokkur staðið svo afhjúpaður
■frammi fyrir þjóðinni sem Sjálf-
stæðisflokkurinn gerir nú. Aldrei
íiefir niiskunarlaus rás atburð-
anna neytt Sjálfstæðismenn til
þess að fletta svo ofan al eiigin ó-
‘beilindum sem nú er orðiö.
Þjó^stjórn
Framsóknarmenn töldu eðlileg-
»st að nú yrði mynduð þjöðstjórn
neð fflliti til þeirra vandamála
>em Við er að etja bæði út á við
i>g inn á við. Sýnt þótti, að ef
iterkir. flokkar stæðu utan stjórn
ir, myndu þeir ekki hlífast við að
gera sitt ýtrasta, til þess að spilla
3Uum arangri af óhjákvæmilegum
iðgefðúin, sbr. Sjálfstæðisflokk-
nn. Vjg töldum efnahagslöggjöf
na frá í vor þann grundvöll, sem
Vggja yrði á. Þá kom hér og til
lauðsyn þjóðarinnar á því að sem
>ezt samstaða næðist um landhelg
smáljð og enn fremur álitum við
illum fyfir beztu að reynt yrði til
ílýtar að komast að sanieiginlegri
liðurstijðu um kjördæmamálið.
Á þeíta var ékki hlustað. Sjálf
stæðisflpkkurinn, heimtaði kosn-
.ngar sém fyrst því honum er það
áhugamál, að ráðaléysi hans og
árráeðaleysi samanborið við lýð-
íkrumið komi ekki í Ijós fyrr en
ið ksoningum afstöðnum. Af sömu
istæðum kærðu þeir sig ekki um
ið mynda eigin stjórn og niður-
staða þéirra varð því sú, að beita
Alþýðúflokknum fýrir vaghinn og
ofa hönum stuðningi fram að
rosnítígúm. Ekki er við þvi að bú
ist, að ríkisstjórn, sem byggð er
á svbn'.) veikum grunni. ge'ti náð
viðhlýtandi árangri í efnahagsmál
inum. Framsóknarménn liafa a. m.
.<■ ekki trú á svona vihnubrögðum.
Þetta frv, fjallar um aðeins einn
þátt efnahagsmálanna. Erfitt er
því að -faka afstöðu til þess, nieð-
an ekki er séð hvernig hugmyndin
er að leysa 'hina þættina. Bent er
á, að urri tvær leiðir sé að velja:
að hækka útflutningsuppbæturnar
eða lækka tilkostnað útflutnings-
framleiðslunnar með lækkun kaup
■gjalds og verðlags svo að ekki
þurfi að auka toæturnar og var sá
kostur valinn. En þótt tekin verði
til baka 10 vísitölustig þá eru aukn
ar bætur til framleiðslunnar samt
78 millj. svo það er villandi í
greinangerð frv. að þessi 10 stiga
■lækkun nægi. Gert er ráð fyrir að
'hækkun til framleiðslunnar nemi
159 millj. miðað við vísitölu 185.
Fyrir stjórnarskiptin taldi Jónas
Haralz að 105 millj. mundi nægja.
Ég átel, að samningarnir við
framleiðendur skuli gerðir án sam
ráðs við Alþingi. Það er álasvert
að minnihlutastjórn skuli gera
samning um að greiða 159 millj.
í framleiðslubætur, án þess að
tryggja sér fyrirfram þingmeiri-
ihluta fyrir því. Einhverntíma hefði
verið að slíkum vinnubrögðum
fundið.
Þótt vísitalan verði færð niður
um 10 stig þá vaníar gífurlegt
fjármagn. 78 millj. í framleiðslu-
bætur. Grunnlaunahækkunin nem-
ur 22 millj. á fjárlögum. Gert er
ráð fyrir 55 millj. kr. ha'lla á Út-
flutningssjóði skv. áætlunum Jón-
asar Haralz o. fl., sem lá fyrir
fyrrv. ríkisstjórn. Niðurgreiðslur
nýjar kosta 75 millj. Nemur þetta
alls 230 millj. og þar að auki liugs
anlegar einhverjar viðbótarniður-
greiðslur enn segir ríkisstjórriin.
Ástæðan til þess, að forsætisráð-
herra telur hallan sem vega þarf
upp ekki nema 176 millj. virðist
'vera sú, að hann reikni ekki með
hallanum á Útflutningssjóði.
Hvernig á því stendur liggur ekki
ljóst fyrir. Stafar það e. t. v. af
því, að hann reikni með hærri
tekjum eri gei’t var, t. d. vegna
þess að í hans áætlunum sé nú
reiknað með verulegum erlendum
lántökum, sem ekki var í 'haust
talið rétt að reikna með sem föst-
um lið, þótt lántakan væri fyrir-
ihuguð til franikvæmda. Athygli
lilýtur þetta að vekja. Margir
hefðu sjálfsagt 'haldið, að Sjálf-
stæðisflokkurinn setti það skilyrði
fyrir stuðningi sínum, að hætt
yrði með öllu hinum „hneykslan-
legu erlendu lántökum", sem hann
hefur mest hamast út af. Annars
voru bollaleggingar hæstv. ráð-
herra um það hvernig mæta eigi
þessum halla æði losaralegar.
Á atJ velta hallamim
á undan sér?
Hann talaði um. að sérfræðing-
ar í fjármálaráðuneytinu hefðu
látið í Ijós það álit, að tekjur
myndu reynast hærri en ráð var
fyrir gert. Stafar það vafalaust af
því, að miðað er við mestu hugs-
anlegar tekjur og erlendar lán-
tökur, sem ekki var hægt að
reikna með, þegar ' fjárlög voru
samin.
Ef ríkisstjórnin ætlar að setja
fjárlögin mestu tek.jur sem hugs-
anlegar eru, þá er hún vísvitandi
að afgreiða fjárlögin með halla,
því að framhjá einhverjum um-
framgreiðslum verður aldrei kom-
ist.
Þá er talað um að lækka út-
gjöld á.fjárlögum um 40 millj. og
um það hefði heyrzt xætt fyrir
stjórnarskiptin að slíkt væri svo
sem enginn vandi — en ekki kom
fram hvaðan slíkt hefði heyrzt.
Mér hefði nú þótt eðlilegra að
stjórnin byggði á upplýsingum,
er hún hefði orðið sér úti um oftir
ab hún tók við, en einhverju sem
hún hafði heyrt fyrir stjórnar-
skiptin. Én ég fuliyrði, að svona
lækkun er ekki 'hægt að gera nema
með stórfelldum niðurskurði á
verklegum framkvæmdum, nema
þá að falsa eigi áætlunarliði, sem
líka þýðir að afgreiða með halla.
Þá virðist eiga að nota að ein-
hverju leyti greisluafgang ríkis-
sjóðs til þess að jafna hallann.
Nokkuð af greiðsluafgangnum
fer til að mæta halla frá fyrra ári.
Þar að auki Iiafa svo Framsóknar-
meiin borið fratn tillögu um að
25 niilij. verði veitt í íbúðarlána-
sjóði landsmanna, setn itú eru al-
gjörlega þtirraustiir, Sýriist þeim
f jármttnum betur varið á þann hátt
ejj að kasta þeim í verðbólguhýt-
ina.
j Forsætisráðherra talaði nokkuð
um afstöðu stéttasamtakanna til
þessa frv. Og afstaða þeirra Al-
þýðuflokksmanna í stjórn Alþýðu-
sambandsins er harla athyglis-
verð. Þcssir menn synjuðu því á
Alþýðusambandsþingi að mæla
með frestun á greiðslu fullrar visi
töluuppbótar í einn mánuð og
báru við umboðsleysi. Með því
sluðluðu þeir fyrir sitt leyti að
falli fyri’v. ríkisstjórnar. En nú
stendur hins vegar ekki á þeim að
mæla með eftirgjöf — þvert ofan í
það sem þeir beittu sér fyrir á
Alþýðusambandsþiniginu til þess
að loka leiðum fyrir þáverandi
ríkisstjórn.
Jafnréttí stéttanna
| Ekki ber á því að lagt 'sé til að
fella úr gildi vísitöluna. Á hinn
ibóginn er fiskverð til sjómanna og
uppbætur til framleiðslunnar
bundnar við vísitölu og er það ný-
mæli að þeir liðir þjóðarbúskap-
I arins séu tengdir henni.
i Þegar út á þessa braút er farið
^ber að gæla þess, að allar stéttir
sitji við sania borð í þessum efn-
um. 'Bændur hafa enn ekki fengið
að breyta afurðaverði samhliða
hreyfingu vísitölunnar. Úr því
verður aö bæta, svo að samræmi
verð imilli stéttanna. Ákvæði frum
varpsins varðandi þetta mál eru
ekki fullnægjandi þar sem hænd-
um er ekki ætluð sama regla og
öðrum. Þess ber þá einnig að
gæta, að afurðaverð til bænda nú
er ekki í samræmi við grunnkaup
og vísitölu vcgna þess að hækkan-
ir hafa orðið eftir að verð til
þeirra var ákveðið í haust. Þetta
veröur að leiðrétta svo að allar
stéttir standi jafnt að vígi.
Þá verður að endurskoða ákvæði
frumvarpsins um verðlagningu
landbúnaðarafurða og bera þau
■saman við hina nýju samninga við
útgerðina um að verðlag breytist
ef grunnkaupsbreytingar og vlsi-
tölubreytingar verða. Verður að
'bera sig saman við Stéttarsam-
band bænda um þetta. Það verður
að vera samræmi í því hvernig að
stéttum er búið. Ekki er fram á
annað farið í þessu.
í frv. er gert ráð fyrir 10 stiga
vísitölulækkun. Eg saknaði þess,
að ráðherrann igerði ekki grein
fyrir hvernig hugsuð er framkv.
lækkunar á einstökum liðum, sem
áhrif hafa á vísitöluna eins og t.
d. á húsateigu, og hversu mikið
gert væri ráð fyrir að hún mundi
lækka.
Framsóknarmenn hafa ekki trú
á að þessi ríkisstjórn, eða öllu
heldur'þeir tveir flokkar, sem að
henni standa, nái þeim heildartök
um á efnahagsmálunum, sem þörf
er á. Til þess er of ógiftúsámléga
íil hennar stofnað.
Afstöðu eína til einstakra atriða
í itillögum ríkisstjórnarinnar mun
Franisóknarflokkúrinn móta eftir
því, hvort hann telur þau ganga í
rétta átt og geta að gagni komið,
þegar á allar aðstæður er litið.
j Meginefni þessa frumvarps, að
fella niður 10 vísitölustig, tel ég'
i ganga í rétta átt, ef það reyndist
! liður í áætlun gegn verðbólgunni,
sem getur staðizt í heild og er
framkvæmanleg.
Amreískur prófessor ber íslending-
um vel söguna í blaði í Minnesota
Blaðið The College Re-
' porter, sem gefið er út af
fylkisháskólanum í' Mankato
í Minnesota í Bandaríkjunum
birti fyrir áramótin grein um
för dr. Hjalmar 0. Lokens-
j gard, prófessor í ensku við
i sama háskóla, hingað til ís-
lands í september 1957, en
hér starfaði hann sem sendi-
kennari við háskólann um
lirið. Dr. Hjalmar ræðir í
greininni á víð og dreif um
lartd og þjóð, og ber íslandi
vel söguna.
Kveður hariri íslendinga yfirleitt
vel menntað fólk og stjórnarvöld
landsins sýna listum öllum og
iðkunum þeirra fullan skilning
Hann getur þess, að þúsund stúd-
entar stundi nám við háskóla-nn,
en þrjú hundruð styrkir til náms-
dvala erlcndis séu veittir á ári
Mikofan
Sjðan ræðir hann kynni sín af
íslendingum og kemst svo að orði:
„Þetta er mesta ágætisfólk, sem
hefir fvrir vana að vaka lengi
frameftir á sumarnóttum úr því
að sólar nýtur svo lengi við, en
vakir líka lengi á löngum vetrar-
nóttum, því að þá er hvort eð er
engin sól, svo að hví skyldu menn
ekki reyná að gera sér eitthvað'
rta fólkið er alls ekk-
(Framhald af 1. síðu)
limum sínum og ýmsum
stjórítmálamönnum, fulltrú-
um erlendra ríkja og einnig
ráðamönnum iðnaðar og
verzlunar,
Viðræður Mikpjans pg Iíansens
stóðu í rúma klukkustund, en þær
höfðu verið ráðgerðar og undirbún
ar með' stuttum fyrirvara og ræddi
Mikojan lun för sína um Bandarik-
in og viðræður sínar við valda-
menn vestra.
Um þrjú leytið í dag ók hann
til skipsamiðastöðvarinnar Bur-junnar sé seldur til Rússlands, en
meister og Wain, sem upplýsti, að bendir hins vegar á, að mörgum
Sóvétríkin haaf gert samning við íslendingi sé hlýtt til Bandaríkj-
stöðina um kaup á öllum gerðum anna, og fjöldi manna á íslandi
díselvéla sem B ogW hafa smíðað tali ágæta ensku.
og hafa Sóvétríkin fengið lcyfi til Loks getur hann þess, að sér
að framleiða allar þesasr gerðir hafi fallíð islenzkt mataræði með
díselvéla. I afbrigðum vel, og má það teljast
I ræðu sinni í Odfellowhöllinni nokkur nýlunda í sambandi við út
ræddi Mikojan um sambúð Dan- lendinga, og lýkur svo greininni á
merkur og Rússlands, afstöðu Sóv- að telja íslandsför sína og starf
étríkjanna til NATO og för sína til sitt þar sem fyrsti ameríski sendi-
Bandaríkjanna. kennaririn við Háskóla íslands, í
Mikojan lieldur áleiðis til alla staði liið ógleymanlegasta.
Moskvu í fyrramálið með auká- Eru gréinar sem þes'si á erlendum
Dr. Loksnsgard
ert fíkið í ferðalög til heimsborg-
anna, Parísar, Osló eða Kaup-
niannahafnar, lieldur unir vel við
sitt“, lieldur prófessorinn áfram.
Þá ræðir dr. Lokensgard nokkuð
utn viðskiptamál þjóðarinnar og
kveður það athyglisverða stað-
reynd, að mikill hluti framleiðsl-
vél frá rússneska
„Aeroflol".
flugfélaginu vettvángi áreiðanloga hinn mesti
Aðils. fengur fyrii’ ísland.
Loftræstiviftur
HEÐINN
Floöin
(Framh. af 1. Jíðu.)
Á þeim stöðum, sem hærra
liggja, er enn mikil snjókoma og
vegir víða lepptir af þeim sökum.
Fjölda fólfcs hefir verið bætt við
i þeim vinnuflokkum, sem að snjó
mokstri vinna og í mörgum bæj-
um er allt athafnalíf lamað, þar
sem fólk er önnum kafið við snjó-
mokstur.
Síðustu fregnir herma, að
Susquehanita áin, sem renitur
skainmt frá Pittsburg, hafi flætt
yfir bakka sína og einangrað
nátnu, en í henni munu hafa vcr-
ið uin þrjátíu menn við vinnu
og er óvíst, hvernig ástandið er
í nátnunni, eit vitað er um þrjá
mcnn, sem hafa drukknað.
Björgunarsveitir reyna að stöðva
vatnsflóðið.
:ttt:nunmmmunummuuuuumm:uuutumunnuuuutunuuumtnnm
tmtmtmtmmutnmumtmmm:
; -
'V,: **.*!
STEÐJAR
SLEGGJUR
SKRÚFSTYKKl
HAMRAR
HÍÐINN