Tíminn - 23.01.1959, Blaðsíða 7

1' í MIN N’, föstudaginn 23. jami.tr 1959.
7
Breytingar þær. sem orðið
hafa í Borgarnesi á undan-
förnum áratugum, eru gífur-j
legar á flestum sviðum þjóð-i
lífsins, enda hafa íbúarnir
verið samhentir um að bæta
aðstöðu kauptúnsins og um
leið aðstöðu sveitanna í at-
vinnulegum og menningar-
legum efnum, og í skjóli víð-
feðmrar og vel rekinnar sam
vinnuverzlunar hefir Borgar-
nes eflzt og aukizt og mun nú
vera eitt blómlegasta kaup-
tún landsins.
Úr Skallagrímsgarði. — Haug Skallagrims ber við austurstafn kirkjunnar. —
í Skallagrímsdalnimi, á Digra-
nesinu og í Brákareynni er nú
orðiö ‘blómlegt um að litast:
BORGARNES
Samvinnustarfið í Borgarnesi
Samvinnustarfið i Borgarnesi
iiófst árið 1904, þegar Kaupfélag
Borgfirðinga var stofnað. í lið-
lega liálfa öld hefur Kaupfólag
Borgfirðinga starfað og þáttur
kaupfélagsins i uppbyggingu at-
vinnulífs i Borgarnesi er drjúgur
og hefur það verið sívaxandi og
það 'hefur haslað sér völl á æ fleiri
sviðum og skapað fjölda fólks
atvinnu, sem tæpast hefði
verið iögð rækt við, ef ekki hefði
notið við kaupfélagsins.
Nú munu starfa hjá kaupfélag-
inu að staðaldri nálægt áttatíu
jnanns við ýmiskonar störf, svo
sem mjólkurvinnslu, verzlunar-
störf og afgreiðslustörf iðnað og
viðgerðir.
Kaupfélagsstjórinn, Þórður
Pálmason, hefir nú stjórnað kaup-
félaginu í rúman aldarfjórðung,
og undir hans leiðsögn hefur þetta
fyrirtælci vaxið, orðið voldugt, vin
sæll og sterkt. Þórður hefir auk
þessa tekið mikinn þátt í öðrum
ináluin ihéraðsins og Borgnesinga,
og er nú oddviti hreppsnefndar
Boi’gaNirepps.
í fiorgarnesi rekur kaupfélagið
mjólkurstöð, sem tekur á móti allri
þeirri .mjólk, sem að berst úr hin
um stóru og grösugu sveitum Borg
arfjarðar og til Borgarnass er
einnig flutt mjólk frá Snæfells-
nesi. Það er því ekki að furða, þó
að til Borgarness séu á ári hv-erju
fluttir milli fimm og sex milljón
lítrar mjólkur, en mikill hluti
þessa magns er síðan flutt sjó-
leiði's til ftéykjavíkur beint til neyt
endanna. Þrátt fyrir það er tölu-
verður mjólkuriðnaður í Borgar-
nesi og eru ýmsar þær mjólkur-
vörur, sem Bognesingar framleiða,
landskunnar fyrir gæði.
Mjólkurbússtjóri í Borgarnesi
er Sigurður Guðbrandsson og er
hann þekktur fyrir kunnáttu sína
á þessu sviði og dugnað.
Hið nýbyggða kjötfrystihús
Mörg undanfarin haust hefitr
þurft að senda mikið magn af
kjöti •til geymslu annars staðar,
þar sem gamla kjötfrystihúsið var
fyrir nokkru orðið of lí-tið. í haust
sem leið var nýtt kj&tfrystihús
tekið í notkun og mun það vera
eitt stærsta kjötfrystihús á land
inu, enda þörf fyrir góðar geymsl
ur, þar sem umdæmi Kaupfélags
Borgfirðinga var í haust slátrað
um 42500 fjár og þar af 40200 dilk
um.
Sláturhús kaupfélagsins cru
þrjú: að Görðum i Kolbeinsstaða-
hreppi, að Hurðarbaki í Reykholts
dal og svo í Borgarnesi, en í slátur
húsinu í Borgarnesi var í haust
sem leið slátrað 21991 kind. Slátur
hússtjóri í Borgarnesi hefur verið
um langan tíma Tómas Hallgríms
son frá Grimsstöðum.
Nýtt verzlunarhús
kaupfélagsins
Við Egilsgötu er verið að reisa
stórt og veglegt verzíunar og
geymsluhús kaupfélagsins og á
það að verða kiallari og þrjár hæð
ir, og er grunnflötur hússins 1008
fermetrar.
Mikil þörf er á þessU húsi fyrir
kaupfélagið, þar sem starfssemi
þess er sífellt að aukast og nú-
verandi verzlunarhús orðið gam-
drekkt ambátt sinni, Þorgerði
brák. með því að hann setti stein
milli herða henni ,,ok kom hvártki
upp síðan", segir Egla.
Síðar nnin eyja sú, sem stendur
við sundið hafa verið nefnd Brák
arey og enn síðar Stóra-Brákarey,
þegar farið var að kalla sker það,
sem stendur norðan við Brákar-
pollinn Litlu-Brákarey.
í Stóru-Brákarey er nú orðin
töluverð byggð, ekki íbúðarhús
heldur ýmsar verkstæðisbygging-
ar og þar stendur kjötfrystihús
kaupfélagsins og þar er einnig yzt
í eynni höínin.
í skála utanvert i eynni er
naglaverksmiðjan Vírnet til húsa
og mun hún hafa nokkra sérstöðu
hér á landi, þar sem hún á fáa
sína líka. Þessi naglaverksmiðja
hefur síarfað í rúm tvö ár og fram
| §§||-*£
I
, -* m
Hinir nýbyggöu verkamannabústaSir.
alt og úrelt sem -slíkt og getur
engan veginn samræmzt þeim kröf
um, sem nú eru gerðar til slíkra
húsa. Þar að. auki stendur hið
gamla kaupfélagshús fremur af-
skekkt og hefur það sitt að segja.
í hinu nýja húsi er gert ráð fyr
ir, að í kjallara verði vörugeymsl
ur og þar verði vöruafgreiðsla til
sveitanna, en á fyrstu hæð verði
kjörbúð og aðrar verzlanír, en á
efri hæðum hússins verði skrifstof
ur og fundarher'bergi cg annað
þess háttar. Verður þetta hús hið
nýtízkulegasta og setur í framtíð
inni mikinn svip á bæinn.
Stóra-Brákarey
Einstaka gömul örnefni má enn
finna í Borgarnesi, en þó mun nafn
ið á Brákareyni ekki vera ýkja
gamalt, en Brákarsunds er getið í
Eglu eins og kunnugt er, því að
þar er sagt að Skalla-Grimur hafi
leiðir allar stærðir af saum og
fullnægi fra.mleiðslan nokkurn
veginn innanlandsmarkaðnuin.
Það var árið 1956, að til Borgar
ness kom þýzkur sérfræðingur frá
Wickström verksmiðjunum, sem
framleitt hafa meðal annars nagla
vélar, og setti hann upp þær vél-
er, sem nú eru notaðar.
Það er fróðlegt að lara um
naglaverksmiðjuna og fylgjast
með því, hvernig framleiðslan
gengur fyrir sig, allt frá því að
vírinn kemur inn í stórum og
þungum hönkum, þar til naglarn-
ir koma fullgerðir úr vélunum.
í naglaverksmiðjunni vinna að
staðaldri níu til tíu manns og
er verkstjóri Loftur Einarsson.
Til gamans má geta þess, að
skáli sá, sem naglaverksmiðjan er
í, var reistur af Vigfúsi Guðmunds
syni veitingamanni árið 1930 og
þar rak hann greiðasölu um ára-
bil. og má segja að Vigfús sé fyrsti
landsnámsmaður í Brákarey á
síðari tímum.
Bifreiða og írésmiðja
Borgarness
í Brákareynni er Bifreiða- og
trésmiðja Boi'garness, sem eins og
nafnið bendir lil rekur viðgei-ða-
verkstæði fyrir bíla og tekur að
sér ýmis konar tréverk. Fyrirtæki
þetta býður hina bezlu þjónustu
og er víðfrægt fyrir að veita
fljóta og um leið góða afgreiðslu.
Vekur umgengni og snyrtimennska
eftirtekt. Þessu fyrirtæki er sljórn
að af Finnbogj) Guðlaugssyni af
miklum dugnáði og hagsýni.
Hótel til fyrirmyndar
Þegar farið er um landið, verð-
ur Ijóst, hve gistihúsum og greiða-
sölitstöðum er ábótavant, svo ekki
sé talað um þjónustuna. Greiða-
sölustaðir víða eru í gömlum timb
urhúsum, sem mega muna sinn fíf
il fegri. Fúkkalykt, óþefur, brak
andi gólf og gauðrifnir borðdúkar
geta ekki verið til að laða gesti
að. Sums staðar leggur matarlykt
ina langt út á veg og gesturinn
er í huganum löngu byrjaður að
borða, áður en hann sér matinn.
1 Borgarnesi er eki hægt að
segja þessa sömu sögu. Þar er nýtt
. og smekklegt gistihús, sem býður
toetri þjónustu en víðast hvar ann
ars staðar fæst. Þetta gistihús,
| sem á engan hátt liggur vel við
■ umferð, gefur öðrum hótelum gott
fordæmi, enda nýtur • það hótel-
stjórans, Ingólfs Péturssonar.
Ört vaxandi byggS
Um síðast liðin áramót voru í
byggingu milli tuttugu og þrjátíu
íbúðir og háfa á undanförnum ár
um risið upp allstór nýbýlahverfi
í Borgarnesi.
Innan tíðar verða teknar í notk
un sex íbúðir í verkamannabústöð
um, sem byggðar eru á vegum
Byggingafélags Alþýðu og eru
þær bæði rúmgóðar og hentugar.
Augljóst er, að jafnmiklar fram-
kvæmdir og í Borgarnesi eru,
krefjast margs konar aðgerða af
hreppsins hálfu, svo sem langingu
gatna, holræsa, vatnsleiðslna og
annars þess, sém nauðsynlegt þyk
ir í okkar þjóðfélagi. En þess má
geta til fróðleiks, að sömu útsvars
reglur hafa undanfarið verið notað
P’-amh á 8 «íðu
A víðavangi
Trúin á Gróusögurnar
Mbl. er annað slagið að tala
unj það sem það kallar herfilega
misnotkitn Framsóknarmanna ;
samvinnufélögunum. Aldrei hcl-
ir það þó hent í manna minnuin
að blaðið færði minnstu rök fyr-
ir þessum staðhæfingum sínum
og er í þeiin efnum fulkomlega
sjálfu sér samkvæmt. Mbl. hei'i;
lieldur aldrei verið sérstaklega
trúað á röksemdir niálstað sínutti
til framdráttar. Því er heldur í
nöp við þær. Það virðist telja,
að almenningur liljóti að hafa
heldur takinarkaða greind. Hann
niuni yfirleitt lifa í trú cn ek' i.
skoðun. Þess vegna sé það al-
farasælast til fylgis og álirifa, a<5
sniðganga sent niest rökræðut
um málin en lnioða saman þess-
í stað hinunt og öðrum skrök-
sögum um andstæðingana og end
urtaka þær bara af nógu ntikillí
þrákelkni. Þá nnini óhjákvæmi-
lega að því konta fyrr en seinna
að þeim verði trúað og þá er til-
ganginum farsællega náð.
Leitað vitnisburða
Fyrir kentur að það hvarflar
að skrifurunt íhaldsblaðanna af:
einstaka lesendur þeirra kunní
að hugsa á þá leið, að kannski
sé nú varasamt að taka or®
þeirra svo sem væri þau einhver
óskeikul rödd af himnunt ofan.
Piltum, sent hafi alla tíð frá því
þeir byrjuðu að draga til starfs
verið með einhverjutn hætti :
þjónustu kaupmanna- og sér
öyggjuvaldsins í landinu, kunin
stiindum að gleyniast grandvai-
leikinn, er þeir ræða unt sani
vinnusamtökin. Þess vegna sé
það öruggara, að leita öðru hvoru
uppi einhverja legáta, sent feng
ið hafi fæði hjá samviitnufélög-
unum unt sinn, en síðan ltorfið
til annarra miða, þar sem veiði
horfur voru betri. Þeir eru svo
leiddir upp á einhverja þúfu og
látnir vitna þaðan um „einokun-
arart“ og ,,siðleysi“ samvinnu
manna. Og hver skyldi voga séi
að rengja þvílíka spámenn?
Greinin í Stefni
Einn slíkur náungi, sem fyrii
nokkru hefir gengið úr þjónustu
santvinnufélaganna og flútt til
betri bústaða, skrifar vanhugsaí
• an skæting unt santvinnumenn í
síðasta tbl. ihaldsungkarlatínia-
ritsins Stefni, segir hann þar m.
a. sögu af því að fáeinir ungir
menn hafi ráðizt í þjónustu ein
livers kaupfélags. Segir svo í rit
sntíð þessari:
„Kaupfélagsstjórinn kallaðí
einn þeirra á sinn fund, skömmu
eftir koniu þeirra, og spurði
hann hvar félagar hans stæðu í
pólitík.“
Kom þá upp úr kafinu, aí
,,sennilega“ mundi einn þeirra
vera konimúnisti. Af liinuht fara
ekki sögur en hinn „seniiilegi*’
kominúnisti brá við hart og snar-
aði sér í ,„ . . félag ungra Frant-
sóknarmanna á staðnum'h
Einn réttlátur
Suinir telja þær sögur beztar,
sent gefa bara eitt og annað i
skyn, en láta lesendurna sjálfs
unt að búa til botninn, eftir þvL
sem liver og einn kýs að hafa
liann. Svo er því farið með sögu
Magnúsar í Stefni. Hún segii
aðeins frá því, að kaupfélags
stjórinn hafi grennslast eftii
skoðutnim ungu mannanna eu
nefnir ekkert livers vegna. Ilins;
vegar mun sögumaður að sjáll'
sögðu Iíta svo á, að niðurstaða
lesenda ntuni verða á þá leið, af
hinn óguðlegi kaupfélagsstjóri
hafi ætlað sér að kúga piltana
tii pólitískrar undirgefni. Hvern-
ig iná annað vera um mann úr
þvílíkri skálka-stétt? En söguna
ntá ciunig boísta á annan veg.
Hvers vegna skyldi kaupfélags-
stjórinn ekki liafa mátt, rétt ein:
og hver annar, spyrjast fyrir unt
pólitísk áhugantál inannanna?
Er það nokkuð nýtt i veröldinni
I að nieim forvitnist uni stjóriv
* FramhaJ.d á 8. síðu.