Tíminn - 05.02.1959, Síða 1

ftes M* UJA
minnkandi hylli
MacmiHans
■— bls. 6
Frá starfi S. Þ., bls. 4.
Vettvangur æskunnar, bls. 5.
ByrSar launþega, bls. 5.
Á yztu nöf, bls. 7.
Blindu augun, bls. 3.
43. árgangur.
Reykjavík, fiinintudagihn 5. febrúar 1959.
29. bla'ð.
Skjaiasafn S-Grænlands frá
upphafi týndist í hafiö
Var um bor^ í Hans Hedtoft. — Obætanlegt
menningarsögulegt tjón
Greiðsluafgangi ríkissjóðs verð
ur bezt varið til ibúðalána
Bretar halda
togaranumenn
Þegar
alvarlegasta.
dögum
Einkaskeyti til blaðsins
frá Khöfn í gær.
Öl! opinber skjöl og skil-
ríki, sem vörðuSu SuSur-
Greenland allt frá 1780 fram
til vorra daga, sukku í hafið
með danska Grænlandsfar-
inu Hans Hedtoft. Er hár um
hörmulegan skaða að ræða,
sem er óbætanlegur. 1
Danska blaðiS Information skýr
11 frá þessu í dag. Var hér um að
ræða allt sk.ialasafn landsbóka-
safnsins á Suður-Grænlandi. Var
það flutt um borð í skipið af yfir-
n-.önniim dön-ku Gra.>nland#verzl-
unarinnar. Til marks um. hve safn
þetta hefir verið stórl. má geta
þess, að í danska þjóðskjálasafn-,
inu var búið nð ætla skjölum þess-;
um hillur samlal.v um 100 metra
að lengd.
Flutningur þessa dýrmæla skjala
safns var látinn fara i'ram þrátt
fyrir aðvörun frá danska þjóð-
skjalas'afiiinu í Kaupmannahöfn,
sem lagði tii að flulningur skjal-
blaðið átti. tal við
Íanííhelgisgæzluna laiist fvrir
klukkan cllefu í gærkveldi,
sat allt við sama út af Loð-
mundarfirði. Þar gætti
hrezka herskipið þess cnn
meö fallbyssum, aö Þór gæti
fært íogarann Valafell lil
hafnar. Bíður hann enn fyrir
ínæia brezku stjórnárinnar.
Mál þetta er nú orðið hið
Bretar verja
saman landhelgis-
brjót, sem þeir viðurkenna
þó að hafi gerzt brotlegur
innan 4 mílna línurinar. Al-
þingi og ríkisstjórn getur
varla þagað yfir þes.su feng-
ur'og verður að freista þess anna yrði látinn biða til vors. er
að gérá brezlui stíórninni. slglingar væi'tr'óruggai'f. lfér væri
ljóst. að hetta hlýtur áð 'um svo mennin-garsögulega míkil-
draga alvai'Iegri diik á eftir
sér. en hingað til liefir orðið
í landhelgisdeilunni, ef
væg verðmæti aö ræða, áð ckki
væri rétt að tefla á tvær hætíur.
töio | Forseti danska þingsins, Gustaf
húll; Pedersen minntist, í gær þeirra,
heldur landhelgisbrjótnum sem
lengur fyrir íslendingum
með valdi.
Ilann
iknað er af
las einnig
Hans Hedtoft.
samú'ðarskeyti,
(Framhajd á 2. síðu).
Halldór E. Sigurðsson
Sagt um kjör-
dæmamálið
,,Önnur aðferðin, sem
haldið hefir verið fram, að
hafa fá kjördæmi og stór
með hlutfallskosningum,
hefir marga hina sömu
ókosti og bað, að landið sé
eitt kjördæmi".
Þessi stuíiningur vií fólluð, jafnt í sveit sen
kaupstöíum, má ekki bregðast nú. Verðbólgu
hítiii mundi hins vegar éta hann upp á fjórum
. mánuðum — og hvað tekur þá vih?
Úr ræðu Halldórs E. Sigurðssonar á
fjingi í gær um tillögu Framsóknarm.
Fyrir nokkru fluttu Framsóknarmenn þingsályktunartil-
lögu um lán til byggingasjóðs af greiðsluafgangi ríkissjóðs
1958. Var tiliagan til fyrri umræðu í sameinuðu þingi í gær.
Halldór E. Sigurðsson hafði orð fyrir tillögumönnum og fer
útdráttur úr ræðu hans hér á eftir:
Ásgeir
Alþtíð.
Ásgeirsson
B-2726.
1933,
Brezkir togaraskipstjórar ítreka yf-
irlýsingu sína um verkfall 12. febr.
Ingólfur Arnarson seldi í Grimsby i gær
tveir aðrir togarar selja þar næstu daga
XTB-Lundúnum, 4 febr.
Samtök vfii inanna'á togur-
um frá Grimsby og Hull stað
festu i dag fyrri vfirlýsingar
iim, að þeir mvndu gcra
verkfall 12. þ. m., ef ekki
yrði sett taann á töndun og
sölu á fiskj úi
urum í Bretlandi.
Ingólfur Arnarson lil Grimsby og
landaði þar 120 smálestum af
fiski og var koma hans tilefni
hini’iir nýju yfirlýsingar. Fátim
kliikkustundum eftir koimi litg-
ólfs Arnarsonar, var tilkynnt að
von va:ri á öðruin íslenzkum tog
ara, Surprise, á fimmtutlag og
væri ltann með ttm 145 smálestir
og.á löstudag myndi þriðji togar-
inn Ágúst selja afla sinn í Grims-
by. Fiskurinn úr Ingólfi Arnar-
syni seldist fyrir 310 þús. ísl. kr.
Á sl. ári urðu gjaldeyristekjur
meiri en ráð var fyrir gert. Af
þeim sökum varð nokkur greiðslu
afgangur hjá ríkissjóði. Á árunum
1950—56 varð cinnig nokkur af-
gangur. Var honum ráðstafað af
Alþingi og fóru 35 mill.jónír til í-
búðabyggin.ga en 7 mtlljónir í veð-
deild Búnaðarbankans. Hér er lágt
til að fram verði haldið sömu
stefnu.
Utlán veðlánakerfisins
80 milljónir.
Fra m s ók n a r f 1 ok k ur in n h e f i r
jafnan haft mikil afskipti af bygg-
ingamálum í sveit og við sjó. Má
í því sambandi minna á lögin um
byg’ginga- og landnámssjóð frá
1928, lögin um verkamannabústaði
frá 1930, lögin um byggingarsam-
vinnuielög frá 1936 og lögin un:
smáíbúðalánin frá 1952 en sain-
kvæmt þeim voru veittar 40 millj.
til bygginga í kaupstöðum og kaup
túnum. Síðan koma lögin um hús-
næðismálastjórn frá 1955. Var það
lánakerfi byggl á samkoniulagi við
bankana og aðra opinbera sjóði uni
framlög. Gert var ráð íyrir um
200 milli. kr. úílánum á tvcimur ár
um. Þegar áaetlun var gerð um lán
eftir þessu kerfi þá var reiknað
með um 900 íbúöum á ári. Útlánin
urðu samkv. veðlánakerfinu 80
milljónir á tveimur árum en auk
þess runnu til Búnaðarbankans 24
milljónir. Sala vísitölubréfanna
reyndist dræmari en ráð var fyrir
gert en sparisjóðir og lífeyrissjóð-
ir lánuðu beinl, og að því leyti
slóðst kerfið ekki. F.n útlánin í
heild urðu þó cins og ráð var fyrir
gert.
íslcnzkum tog
I dag kom íslenzki togarinn
Enn leitað ;
árangurslaust;
NTB-Kaupmannahöfn. 4.
fehr. — Þrátt fyrir víStæka
leit skipa og flugvéla í dag
heíir ekkert fundizt af Græri
•landsfarinu Hans Hedtðft.
Menn gerast nú vondaufir um
að nokkur iirinist lifs af áhöfn eða
fgrþegum skipsins. Þó verður leit-
inni enn haldið áfram. Veður fer
batnandi og skyggni er gotl. Á
tvetm stöðum við Grænland hafa
menn þótzt verða varir við undar-1
lega ljósbloss 1
Tíðindalaust af vígstöðvunum
úf af Loömundarfirði
Vöruverð og þjónusta lækkar
um 5% næstu daga
Farmfjölvl o* seld vinna
F;ir-' og
índs n» '
i'UÞ-gjölíl innan-
Þessar mvndir af tveim stórfyrirsögniim af útsíðam Morgunblaðsins birta öimirlcgri staörcyndir cn
þægilegt er aö trúa um íslenzkt bla'ö, seirí telur sig saemilegt málgagn stærsta stjórnmálaflokksins í
landinu. Efri mvndin er af fyrirsilgn Mbl. þrídálka í g;vr af Valafellsmálimi. Þegar ofbeldi Breta cr
oröiö svo skefjalaust, aö þcir lialda meö hcrskipavaldi marga sólarbringa togara fyrir ísl. varöskipi,
jafnvei þótt þeir viðurkenni brot togarans innan 1 mílna landlielgi, þá kallar Mbl. þa'ö „líðindalaiist".
Ilvers kon'ar viöhorl'. tí' málstá'öar Islendinga liggur eiginlega hér aö baki? — llin fyrirsögnin er af fals-
lrásögniiini. sem liirtist um verðlækkanirnar í Mbl. i fyrradag og Timinn sagði l'rá í gær. Þar er því blátt
áfram skrökvaö aö fólki, aö „vöruverö lækki um 5', “. Framkoma Mbl. j þessum tveimur málum er vel
þess verö að fólk veiti lienni glögga r.tliygli.
1400 óalgreiddar umsóknir.
Haustið 1956 lágu fyrir á þriðja
þúsund umsóknir sem . ekki var
hægt að sinna vegna fjárskorts.
Sjálfstæðismenn báru þá fram til-
lögu urn 100 millj. kr. lántöku til
íbúðabygginga. Sýnir sú tillaga vet
þörfina í þessurn efnum. Árið 1957
var enn verulega aukið fjármagn
til íbúðabygginga einkum verka'-
mannabústaða og til útrýmingar á
heilsuspillandi húsnæði. Var varið
í þessu skyni 3—4 millj. kr. 1957
,og veitt um 100 ný lán. 1957 vóra
svo sett lög um húsnæðismálastofn
un ríkisins. Gert var ráð fyrir föst-
uni tekjum til h ú s n æð is m ál a s j ó ð - -
ins svo sem af skyldusparnaði og
stóreignaskatti. Því miður hefir
það þó brugðist að bankar.nir
veittu fé í þessu skyni, eins og ráð
var fvrir gert og sala verðbréfanna
hefir ekki verið framkvæmd.
Eftir þessum lögum haf,t verið
lánaðar 90—100 milljónir og 70
milljónir að auki frá spari- og líf-
eyrissjóðum, 1957. Þrátt fyrir
þessi útlán befir þó örara verið
byggt en svo, aö tindan hefðist
með lánveitingar og liggja nú fyr
ir umsóknir um 1400 ný lán og
mn 600 viðbótarlán ið auki. Fjár
þörfin i þessu skyni mun því nú
vera um 100 millj.
Tillögur um fjáröflun.
Fulltrúi Framsóknarmanna í
húsnæðismálastjórn hefir borið
fram tillögu tii úrbóta í þessiim
efnum. Leggur hann til að sjóðn-
um verði aflað fjár með sölu ver'í
bréfa, teitað verði eftir lánum hjá
bönkum og atvinnuleysistrygging-
arsjóði, fcngið vcrði bráðabirgða-
; lán hjá seðlabankanum og nokkru
af t-ekjuafgangi ríkissjóðs verði
varði til þessara framkvæmda.
\ Byggingarsjóður Búnaðarbank-
ans hefir veit tán lil ibúðabygg-
inga í sveitum frá 1928. Hefir hon
um oftast tekisL að fulln.ægja eftir
spurninni en þó liggur nú fyrir
hjá honum töluvert af óafgreidd-
um umsóknum.
Veðdeild Búnaðarbankans hefir
lengst af ve.rið fjárþurfi. 1957 var
svo Ákveðið, að deiklin fengi til
umráða nokkuin hluta væntanlegs
stóreignaskatts og skyldusparr.að-
ar. Af skvlduspaðinum hefir deild-
in fengið um 2 millj. en stóreigna-
skatturinn hefir ekki verið inn-
heimtur enn. sem kunugt er. Fyrr-
verandi ríkisstjórn tókst að út-
vega deildinni 5 millj. kr. lán.
Undarlegar viðtökur.
l'iö llutningsmenn þessamr til
lögu, bjuggumst ekki við að sér-
stök þörf væri á því að þiöja uwi
gott veður fyrir till. hér á AI-
þingi, el' marka má þann áhuga,
I sem fram hefir kömið hjá þing-
(Framhald á 2. siðuj.