Tíminn - 19.02.1959, Blaðsíða 7

Tíminn - 19.02.1959, Blaðsíða 7
TÍMINN, fimmtudaginn 19, febrúar 1959. 7 Niður undir höfninni í Osió liggur við Cort Adelers- götu stór bygging, sem greinilega hefir verið reist í tvennu lagi, því tvenns kon- ar byggingarstíll er á hús- inu. Þarna er til húsa Stat- ens Kvinnelige Industri- skole, sem stofnaður var ár- ið 1875. Ekki brást fyrir- greiðsla Hove ráðuneytis- stjóra þarna fremur en ann- ars staðar og sýndu ritari skólans, Alexandra Morgen- stierne, og vefnaðarkennar- arnir Signe Haugstoga og Ragnhiid Trætteberg mér allar deildir stofnunarinnar. Þó að margt væn scrlega fal- légra gripa að sjá í skólanum, fannst mér þó ennþá meira til um af hve mikil'li alúð og nákvæmni kennslunni virtist beint að því, að hver 'uemandi hlyti svo grundvall- iaða. þekkingu í sinni grein, sem framást mætti verða. .,Þær halda stundum stúlkurnar, sem koma til okkar hérna í vefnaðarstofurnar,“ sagði ’ungfrú Haugstoga, „að þær fái í hendur forskriftir til að fara eftir í öilum efnum, en það er nú ekki okkar aðferð. Hér eiga þær að læra sitt verk frá upphafi, greina ull, kemba hana og spinna og ekki aðeins að setja upp vef og slá eftir gefinni fyrirmynd, heldur teikna sjálfar munstrið og reyna að, skapa eitthvað nýtt. Að námi loknu eiga þær að þekkja hvaða efni 'hæfir til hvers og eins og hvað það er, sem á milli skiíur 'um gagnsemi efnis í hverju til- felli.“ i Kennslugreinar í Sfcatens Kvinnelige Industri- skole eru kenndar þessar greinar: í byrjendadeild: A-deild, ársnám í vefnaði, B-deild, ársnám í lín- og kjóla- saffmi. B-deiíd-a, ársnám í kjólasami, C-deiid, styttri númskeið í handa- vfannu. A-B-deildir eru forskóli fyrir kennaradeild. í kennaradeild: I.—V. deild, 2 ára nám fyrir handavinnukennara. V. deiid, sérnám i saumum ■— kennaranám. VI. áeild, sérnám í vefnaði —• •kennaranám. VII. deild, a—c, bréfaskóli og námskeið á eftir, scrnám fyrir kennaraskólamenntaðar konur. ListiSnaðardeild: VIII. deild, tilraunavefstofa. IX. deildj myndvefnaður. X. deiid, 2 ára nám í munstur- teiknun (tekstiltegning). XI. deild, útsaumur og fínni handavinna önnur. Tilraunadeild: XII. deild, tilraunir með ný efni. Undirbúningur undir ráðu- ráðunautarstarf. Þar að auki er svo XIII. deildin, sem kennir sjúkraföndur (arbeids- teraþi). í afmælisriti, sem gefið var út á 75 ára afmæli skólans árið 1950 er m. a. vitnað í þessar linur úr Rígsþulu: „Konur á Norðurlöndum hafa merki- iegan hæfileika til að vefa lín“ Sat þar kona, sveigði rokk breiddi faðm bjó til váðar. Fallegir gripir í mörgum þeim fallegu gripum, sem nú var verið að vinna á skól- anum, mátti sjá að rækt hafði yer- ið lögð við gamlar erfðir. Svart- og hvítasaumsmunstrin voru sum gerð með hliðsjón af aldagamalli útsaumslist alþýðukvenna og sama er um vefnaðinn að segja, en þó er ekki um staðnaðar eftirlíkingar að ræða. í tilraunavefstofunni var alveg sérlega gaman að skoða dúk- ana, sem ýmist var verið að vefa eftir þöntunúm byggingameistara, sem samræma vildu alla innan- stokksmuni í ákveðnum húsum, og munstrin og dúkana, sem nemend- ur höfðu samið, stundum i sani- keppni við fleiri aðila samkvæmt útboði frá opinberum aðilum. í þessum skóla voru t. d. ofin og saumuð messuklæði i danska kirkju og mun þó enginn draga í efa að einnig þar í landi séu gerðir góðir gripir á því sviði. En mér finnst ég ekki hafa séð smekk- legri kirkjugripi en marga þá, sem þarna var verið að vinna. í saurna hafði verið ofið efni á staðnum, aðr ir voru saumaðir úr aðfengnum efnum, en allir uppdrættir höfðu verið gerðir í skólanum. í lín- og kjólasaumi virtist kennsla vera einkar nákvæm og allt miðað við trausta kunnáttu. Þar er líka hægt að kaupa munstur1 og vinnuskýringar bæði til að sauma og prjóna eftir og var þar Frú Sigríftur Thorlacíus heimsækir Statens Kvinnelige Industriskole í Osló Statens kvinneliga Industriskole í Usló. Tveir íslenzkir nemendur Inn í námsskrá kennaradeilda er líka fléttað greinum eins og þvott- um, hreinsun og litun, auk margs konar bóknámsgreina. Þá e:u þarna haldin fimm mán- aða námsskeið fyrir forstöðukonur sjúkrahúsa og er mesturn tíma þeirra varið til að læra þvotta, hreingerningar, línsaum og við- gerðir á líni. Tvær islenzaar stúlkur eru við saumanám á skólanum, þær Mar- grét Ilallsdóttir og Sigríður Árna- Stúlka vlð vefnaö I skólanum. úr miklu að velja, einnig í útsaumi, dóttir, báðar frá Siglufirði. Létu auk fatnaðar. Þær ^ið bezta af vistinni. Mikill áhugi var fyrir yngstu deildinni þar sem kennt er ýrnis- legt, er lýtur að vinnukennslu sjúkra. Er deildin búin að fá al- þjóðlega viðurkenningu, sem kenn- araskóli í þeim fræðurn. Reynslan þykir hafa sannað, að vinnukennsla sé ekki sízti þáttur lækningar í mörgum sjúkdómum, þá ekki sízt langvinnum sjúkdómum og geð- pg t ■nigasj úkdón""— A s.I. skólaári voru 612 nemend- ur í skólanum. Á styrjaldarárunum var það eins með þenna skóla og skólann á Stabekk, að Þjóðverjar lögðu undir sig húsnæðið , svo að miklum erfið- leikum var bundið að halda skóla- starfinu uppi. Var Industriskolen á hrakhólum öll stríðsárin, en furð- anlega tókst þó að halda í horfinu, þrátt fvrir efnisskort, auk allra annarra erfiðleika. í sænskri bók frá sextándu öld segir svo: „Konur á Norðurlöndum hafa merkilega hæfileika til að vefa lín- og ullarvef og ganga að því af atorku — þar sem lín vex er spunninn úr þvi þráður, sem er litaður og ofinn af slíkri leikni, að halda mætti að unninn væri í miðju latneska ríkinu.1 Norskar konur láta greinilega ekki sinn hlut eftir liggja til að þessi umrnæli eigi við enn þann dag í dag. Sigríður Thorlacius. Umgengni á sögusíöðum Sigurður Bjarnason flytur þings- ál.till. um eftirlit með umgengni á sögustöðum, svohljóðandi: „Alþingi ályktar að fela ríkis- stjórninni að undirbúa fyrir næsta reglulegt þing, frv. til laga um eftir lit með sögustöðum og öðrum þeim stöðum á landinu, sem sérstaklega eru eftirsóttir af erlendum og inn- lendum ferðamönnum.“ í grg. segir, að Alþingi hafi með sérstakri löggjöf sett reglur um friðhelgi og eftirlit Þingvalla. Enn fremur reglur um náttúruvernd og eftirlit með opinberum veitinga- ; stöðum víðsvegar um land. Hins vegar bresti mjög á að fylgzt sé nægilega með umgengni á ýmsum fjölsóttum sögustöðum. Hér sé um að ræða menningarmál sem einnig hljóti að vera metnaðarmál allra þjóðarinnar. Fnimvarp, sem kveður á um hlutverk og starfsemi Listasafns ríkisins Sýnishorn af munum frá skólanum, bómullarpúðar. Ríkisstjórnin hefir lagt fyrir Alþingi frumvarp til laga um Listasafn ríkisins. Segir svo í frumvarpinu, að aðalhlutverk safnsins skuli vera: a. að afla svo fullkomins safns ísl. myndlistar sem unnt er, varð- veita það og sýna, b. áð afla viðurkenndra er- lendra listaverka, og skal verja 8 í því skyni allt að tíu af hundraði af því fé, sem safninu er fengið til listaverkakaupa, c. að annast fræðslustarfsemi um myndlist, innlenda og erlenda, með fyrirlestrum, kvikmyndasýn- ingum, leiðsögn um safnið, útgáfu mynda og rita, eða með öðrum þeim hætti, er henta þykir og fé er veitt til, | d. að láta gera kvikmyndir um I verk hinna fremstu ísl. myndlistar | manna, ævi þeirra og starfsháttu, I eftir því sem fjárráð og aðrar að- stæður leyfa. ^ e. að afla heimilda um ísl. mynd . list. að fornu og nýju og kaupa til safnsins nauðsynlegan bóka- kost, f. að efna til farandsýninga um landið, g. að veita erlendum söfnum og öðrum opinberum aðilum upplýs- ingar um ísl. myndlist, eftir því sem óskað er og við verður komið. Á víðavangi Hinir íslenzku farísear í Gyðingalandi hinu forna var til hópur manna, sem nefndist Farisear. Um margt munu þeir hafa verið á líkan hátt gerðir og fólk er flest en að einu leyti þóttu þeir þó frábrugðnir öðr um mönnum. Sá þáttur var sem sé mjög ríkur í fari þeirra, a'ð telja sig betri og syndlausari en nðra. Mörgum kemur í liug' þessi gamla ,,yfirstétt“ Gyðinga, þeg- ar þeir Iesa Mbl. Þeim Mbl. finnst úkfalega mikið til um grandvarleik sinn. Þeir tali aldrei illa uni andstæðinga sína og yfirleitt hendi það ekki, a'ð Ijótt orð liggi þeim á tungu í: nokkur saurug hugsun bæri á sér í þeirra heilabúum. Það sé sannarlega að þessu leyti miki® djúp staðfest milli þeirra og ann arra manna, einkum þó Fram- sóknarmanna. „Eiginiega er ekk- ert bratt, aðeins mismunandi flatt“, sagði Tómas. Framsóknar menn eru auðvitað ékki góðir þótt þeir séu á hinn bóginn dá- lítið mismunandi slæmir. Verst- ir eru Tímamenn. Ríkasti þáttur inn í fari þeirra er að rista and- stæðingunum róg og níð, segja Mbl.-menn. Drottinn, ég þakka þér, að cg er ekki eins og Tíma- menn, Gömul dæmi og ný Nú getur það að vísu verið gott og eðlilegt að gera miklar kröfur til annarra. En jafnan hefir þá einnig þótt fara vel á því að hinir sömu ætluðust til. einhvers af sjálfum sér. Því verð ur \art neitað, að býsna vand gert er við Mbl. í þessum efnuni. Þegar Timanum fannst það ful). freklega að orði komizt hjá AI- þýðublaðinu, að Emil Jónsson hefði sýnt eitthvert sérstakt „þor“, er hann myndaði ríkis stjórn eftir að liafa keypt lienni „lífsábyrgð“ lijá. Sjálfstæðis- flokknum, þá tútnar Mbl. út ai vandlætingu fyrir hönd forsætis- ráðherra og segir, að Tíminn sé að bera liann „persónuníði", Mun flestiun finnast, að til slíkr ar túikunar á orðum Tímansi þurfi býsna sérstæðan skilning á mæltu máli. Hins vegar hefir Mbl. ekki verið annað ásökunar- efni munntamara mi nokkuð á þriðja ár en áð andstæðingar þess — og þó einkum þeir menn sein skipuðu fyrrverandi ríkis- stjórn — væru ótýndir svika- hrappar og landráðamenn. Minna niátti nú ekki gagn gera. Og þegar lilið er lengra aftur í tím ann, þá muii það vera nokkufr einstælt atvik í stjórninálasög- unni þegar Mbl.-menn ætluðu a® losa sig við skæðan pólitískar, andstæffing méð því að útvega honum vist á geðveikrahæli. Og ennþá muna margir ,,kollumálið“' fræga, sem Mbl.-nienn settu á svið í því skyni, að svíða æruna af öðrum andstæðingi, en skildu ekki, að það er ómögulegt að fá sæmiiega menn til að bera.ljúg- vitni séu þeir á annað borð nokk urn veginn með fullu viti og fyr- ir því ónýttist málið. Þannig má lengi halda áfram að draga fram gömul og ný dæmi um skugga- legar baráttuaðferðir þeirra Mbl.-manna. Það er engin furða, þó að þeir telji sér vel liæfa hlutverk fariseans í íslenzkum stjórnmálum. Betur má ef duga skal Mbl. reynist torfundin rök fyr- ir því tiltæki íhaldsins, að ætla nú að leiða á höggstokkhin þá kjördæmaskipun, sem gilt hefir í meir en hundrað ár og reist er á fornum og sögulegum grunni, Ilelzta haldréipi þess er nú orð- ið það, að til búnaðarþings sé kosið blutfallskosningum í stói- um kjördæmum. En bað hefir aldrei verið talið álitlegt, afs ætla að síga fyrir björg í fúnum kaðli. Og þetta Mbl.-reipi er grautfúið. Blaðið ætti nú fyrst og freinst að vita, að mjög vafa- samt er að bera saman kosningar (Framhald á S. siðu.'.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.