Tíminn - 22.02.1959, Side 4

TÍMINN, suimudagínu 22. febrúar 195&
MSNNBNGARORÐ
• - •' . s
Þorvaldur Eyólfsson Kolbeins
prentari
i i.
i .
A meðan blóðið mér í æðum
rennur,
tð mannsköðunum hugrenning
: , eg sný.
í einrúminu eldur löngum
brennur,
jem eftirsjáin hefur kveikt
í því. G. F.
Þorvaldur Kolbeins prentari var
f eddur 24. mai 1906 á Staðarbakka
( Miðfirði norður og dó 5. febrúar
959 í Landsspítala, nær 3 vetrum
i neir en fimmtugur. Faðir hans var
riyólfur Kolbeins prestur Staðar-
'ibakka og Melstað, Eyólfsson prests
Byrj Skutulsfirði, Jónsspnar silfur-
r niðs. er síðast bjó á Kirkjubóli í
(-kutulsfirði, Þórðarsonar bónda
■ jarna, Eyjafirði, Pálssonar bónda
liörlastöðum Fnjóskadal, Ásmund-
t rsonar bónda Gautsstöðum Sval-
arðsströnd, svo Þverá Fnjóskadal
og síðast Nesi, Höfðahverfi, Gísla-
■ anar á Gautsstöðum, Sigurðssonar
jnssonar. Þórður á Kjarna átti
3jörgu Halldórsdóttur bónda Hrís-
' i,m, Bjarnasonar, systur Bjarnar
! Jalldórssonar prófasts Garði
. íelduhverfi. Sonur Bjarnar í Garði
,ar Halldór prestur Sauðanesi, fað-
:br Bjarnar prófasts Laufási, föður
I iórhails biskups. Þau Þórður og
iBjörg áttu 13 börn og urðu kyn-
i æl mjög. Eru niðjar þeirra kall-
i ðir Kjarna-ætt eða Kerningar.
iíinn sona þeirra var Benedikt
i.restur Selárdal, afi Ólafs prófasts
rlárussonar. Annar var Páll móður-
l aðjr síra Friðriks Friðrikssonar,
. jrmanns K.F.U.M. Þriðji var Árrii
níi. Árna Kristjánssonar hrepp-
irjóra Lóni Kelduhverfi, föður
-írístjáns kaupm. Akureyri. Ein
ætra Þórðar var Kristbjörg kona
i íe'túsalems sterka í Möðrudal.
7oru þau foreldrar Bjargar móður
íaíldórs fyrrv. alþm. og forstjóra
Stefánssonar. Kona Jóns silfur-
r miðs var Þóra Katrín Eyólfsdóttir
:rests Eyri, Koibeinssonar skálds
: g prest's Gilsbakka og Miðdaí Þor-
teinssonar (Kolbeinungar). Móðir
tilyjólfs prests Staðarb. var Elín!
Bjarnardóttir prests Stokkseyri
Tónssonar prests Steinnesi Péturs-
onar lögréttumanns Einarsstöðum
leykjadal norður, Sigurðarsonar.
‘iona Jóns I Steinnesi var Elísabet
Ajarnardóttir prests Bólstaðarhlíð,
'ónssonar. (Bólstaðarhlíðar-ætt'.)
ifóðir Þorvalds prentara var Þórey
'ajarnadottir bónda Reykhólum
teykhólasveit, Þórðarsonar bónda
3elgsholti, Sleinþórssonar og Þór-
yar Pálsdóttur bónda Reykhólum,
luðmundssonar prests^ Staðastað
inæfellsnesi, áður Ólafsvöllum1
rskeiðum, Jónssonar bónda Sól-
zeimum Hrunamannahreppi, Stef-
•nssonar. Páll á Reykhólum var
aáLEbróðir „Þorgeirs í lundinum
igóða“ þ. e. Þorgeirs prest í Gló-
ðundi á Sjálandi, þess er Jónas
'aaltgrímsson kvað um svo fagur-
sðga for.ðum.
II.
Þorvaldur Kolbeins var skamma
i und í móðurranni. Böðvar Bjarna-
ón prestur, móðurbróðir hans, tók
•an.n til fóslurs í bernsku. Hlaut
iÞorvaldur þar gott uppeldi og
igæta fræðslu. Böðvar prófastur
'Bjarnason var glæsimenni og höfð-
ngi mikill. Hann var gæddur
rniklum hæfileikum sem kennari
og æskumannaleiðtogi, hverjum
manni höfðinglegri, Ijúfur í lund,
mfsmaður í hátterni, stjórnsamur
heimili og urn alla embættis-
: ærslu. íslenzkumaður ágætur,
■ kki sízt á fornt raál og skýringar
: orukvæða. Stærðfræðingur ágæt-
' r. Snemma á prestskaparárum
.num tók Böðvar prestur unga
rnenn heim til sín til læringar.
rált kom þar, að prestur hólt
ÚKÓJa vetur hvern árum saman.
¥arð sú kennsla mikill og göfugur
áttur í ævistarfi síra Böðvars. Má
'cvíraælalaust telja þá starfsemi
i;,rautryðjandastarf í menningar-
:g menntamálum Vestfirðinga.
I þessu anganlendi vaknandi
menningar í Fjörðum vestur, var
Þorvaldur fóstraður. Eftir ætterni
hlaut upplag til fróðleiks og fræði-
mennsku að búa í þessum unga
fóstursyni Böðvars prests. Er aug-
ljóst, að þessi ættlæga hneigð
hlaut að þroskast við langa vist hjá
og ináin kynni við þennan göfug-
lynda ungmennafræðara og fóstra.
Síra Böðvar mun hafa hvatt þenn-
an skírlega svein til skólagöngu
og heitið honum fulltingi sínu þar
til, en Þorvaldur hafnaði því. Að
vísu byrjaði liann á undirbúnings-
námi og lét þar við sitja. Minnis-
gáfa Þorvalds og rík fræðahneigð
hefði þó dugað honum til að gerast
vel hlutgengur á þeim vettvangi.
En Þorvaldur brá á annað ráð. Hóf
nám í prentiðn 1925 og lauk því
1929. Gerði prentiðn að ævistarfi
og ættfræði að tómstundaiðju.
Rækti hvort tveggja af lcostgæfni.
III.
Þoryaldur Kolbeins var kvæntur
glæsilegri gæðakonu og mikilL
móður Hildi Þorsteinsdóttur kenn-
ara og bónda Fossvogi, Finnboga-
sonar, Bjarnarsonar frá Hjallanesi
Landmannasveit (ætt frá Gizuri á
Botnum) og Jóhönnu Greipsdóttur
úr Haukadal, systur Sigurðar
glímukonungs og skólastj. Hauka-
dal. Varð þeim 10 barna auðið,
5 sona og 5 dætra. Er sá barna-
hópur stórlega gjörvulegt fólk. Elzt
er Jóhanna f. 1930 og yngst Þur-
íður fædd 1950. Jóhanna er gift og
á 4 börn. Eiztu bræðurnir 3 eru
kvongaðir. Hannes á 2 börn, Þor-
steinn eitt og Júlíus eitt. Barna-
börnin 8. Yngstu börnin 6 eru enn
í íöðurhúsum. Öll eru tengdabörn-
in gjörvuleg og giftusamleg. Hagur
fjölskyldunnar í Meðalhol.ti 19 stóð
þvl með miklum blóma og horfur
góðar um vaxandi hagsæld og fram
tíðarhag, eftir því sem börnin vaxa
úr grasi. Hamingjusólin var gengin
að dagmálum og dagur sólheiður
virtist framundan. En með skjótri
svipan dró dimman flóka fyrir
sólu. „Skjótt hefur sól brugðið
sumri“, kvað Jónas Hallgrímsson.
Svo er og nú. Hér er þungur harm-
ur kveðinn að eiginkonu, börnum
Og systkinum, svo og öðrum vinum
og sálufélögum. Þannig er mann-
legt líf og örlög.
IV.
Þorvaldur Kolbeins var jafnan
glaður og hress í bragði, háttprúð-
ur og hlýr í viðmóti, tryggur og tál
laus vinur. Við hann var gott að
tala um ættir íslendinga og annan
þjóðlegan fróðleik, Ijóð og iaust
mál, enda var hann sjálfur ljóð-
rænn og unnandi íslenzkum skáld-
skap. Eignaðist hann því marga
málvini og góðvini. Starfi Þorvalds
var þannig farið, að hann vann
mjög <um nætur, en of daga skyldi
harnn njóta svefns og hvíldar. Þor-
valdur var svefnléttur að eðlisfari
og ákafamaður. Mun hugur hans íil
fræðiiðkana oft hafa svipt hann
svefnfriði. Unt daga sást hann oft í
þjóðskjalasafni rýnandi í kirkju-
bækur og ætlfræðirit. Á þessum
vetlvangi var hann sístarfandi,
Samdi hann og margar æviminn-
ingar og ættartölur. Af því síðar
talda þekki eg, sem þetta rita, lang-
feðgatal Kristjáns A. Kristjáns-
sonar frá Suðureyri, eitt á prenti.
Ef Þorvaldi hefði orðið langra líf-
daga auðið, myndi hann hafa orðið
verkdrjúgur á þessu sviði og auðn-
ast að öðlast þokka Sökkvabekks
dísarinnar þekku. Þó ætla ég, að
(Framhald á 8. síðu).
&
bi"5. 5 I -
Spil (rá heimsmeistarakeppninni
Þegar Englendingar sigruðu
Bandaríkjamenn í heimsmeistara
keppninni i bridge fyrir nokkrum
árum, áttu þeir léttum opnunar-
sögnum otikið að þakka velgengi
sína í keppninni. Englendingar
opnuðu þá oft á spil, sem ekki
stóðust þeirra tíma kröfur um há
spilastyrk, en dreifingin bætti það
upp. Þessar léttu opnanir ruddu
sér þá fljótt mjög til rúms, og
einna fyrstir að tileinka sér þær
voru einmitt margir af þekktustu
bridgespilurum Bandaríkjamanna.
í eftirfarandi spili, sem kom fyr-
ir ií heimsmeistarakeppninni í
New York, I leik ítala og Banda
ríkjamanna, opnar Bandaríkjamað
urinn Harmon á hendi, sem Ítal-
inn Siniscaclo telur ekki sagn-
hæfa í fynstu umferð, og græddu
Eandaríkjamenn sex stig á spil-
inu, eða 510.
A1043
VÁ86
♦ G6
*ÁKD109
AD8 AÁK652
VDG543 VK972
♦ KD532 4108
4.3 *G8
AG97
vio
♦ Á974
4.76542
Norður-Suður á hættu. Austur
gefur og sagnir gengu þannig í
lokaða herberginu.
Austur Suður Vestur Norður
Harmon Avarelli Stakgold Bellad
pass lgr. 24>
1A
pass
4 V
34>
pass
3 V pass
pass pass
pass
pass
pass
pass
pass
pass
lgr.
Þáttur kirkjunnar
KRISTUR
og konan
EKKI ER FURÐA þótt konur
séu alltaf í meiri hluta í kirkj-
um við guðsþjónustur, enda er
það svo. Enginn hefur hvorki
fyrr né síðar metið konur meira
■en Kristur gerði. Hann var í
öllu langt á undan sínum tíma,
en hvergi fremur en gagnvart
rélt'iridum kvenna.
Á hans tímum og í hans landi
var konan naumast talin með.
Yfirleitt var fátt miðað við kon-
ur, sem til þroska og réttinda
horfði. Meira að segja boðorðin
voru svo að segja eingöngu mið-
uð við karlmenn í orðalagi og
anda. „Þú skalt ekki girnast
eiginkonu náunga þíns“, stóð
þar. En ekkert um það, hvað
konan mætti ekki gera, blátt á-
fram af því að hún var ekki tal-
in með mönnunum, ef svo
mætti segja.
MEIItA AÐ SEGJA PÁLL
postuli talar mjög lítilsvirðandi
um konur. Leyfir þeim ekki að
tala á mannfundum, og segir,
að „þær muni aðeins fyrir barn-
getnaðinn hólpnar verða.“
í beinu framhaldi af þessum
skoðunum Páls hafa þröngsýnir
og íhaldssamir biskupar og
'kirkjuhöfðingjar nútímans neit-
að að vígja konur til prests-
starfa og andlegrar forystu. Og
í sama anda hafa réttindi og
írelsi kvenna verið vanrækt og
lítilsvirt jafnvel af þeim sjálf-
um kynslóð eftir kynslóð og
öld eftir öld. Það er ekki fyrri
en nú á allra síðustu öldum og
árum að hinn sanni krist'indóm-
ur það er að segja skoðun Jesú
sjálfs fer að ná tökum á sam-
félagi þjóðanna.
EN IIANN ER KANNSKE
hinn fyrsti af stórmennum and-
ans og brautryðjendum á
þroskabraut mannkyns, sem
hvergi gerir nokkurn mun karls
og konu, sízt af öllu á kostnað
konunnar. Frelsi kvenna á þar
sem hann er, sinn frábæra tals-
mann, þótt hann taki það sjald-
an beinlínis til umræðu. Og gott
■er að minnast, að hann er ilíka
mestur og beztur allra hinna
miklu frumherja við frama-
braut kynslóðaima.
Hann telcur þær og þær og
þeirra framkomu oft langt fram
yfir karlmenn í sömu kringum-
st'æðum og 'inetur þeirra sjónar-
mið og eigiridir, sérstaklega trú
þeirra og fórnarlund að verð-
leikum.
NÆGIR ÞAR AÐ MINNA Á
samanburðinn, sem hann gerir
á seku konunni að dómi al-
mennings og sjáifum höfðingj-
anum, faríseanum Símoni í
veizlunni forðum.
Eða áminninguna, sem hann
gefur sínum sparsömu og smá-
munasömu lærisveinum við síð-
asta borðhaldið heima í Betaníu,
þegar María kom með dýru
smyrslin og hann lýsir því yfir, ||
að hvar sem sitt fagnaðarerindi
verði boðað, muni hennar einn-
ig minnzt.
Hið sama kemur fram, þegar
hann :h neykslar vini sína með
því að sitja einn á tali við
„óbreytta vatnsburðarkerlingu“
eins og það mundi orðað nú
úti við Jakobsbrunninn. En
hann notar sarnt tælcifærið til
að flytja yfir henni eina af sín-
um háUeygustu ræðum, sem
nú sungin að meira eða minna
leyti í flestum kirkjum ver-
aldar.
EN SAMT ER FRAMKOMA
hans kannske efth’minnilegust í
samtali við kanversku konuna
og ekkjuna með einseyringana.
Annarri hrósar ltann fyrir trú,
sem hafin er yfir allar játningar
og iskoðanu-, því að hún var
reyndar grísk og þar með heið-
ingi að dómi Gyðinga og játn-
ingatrúrra fyrr og síðar. Hinni
fyrir fórnarlund, sem slái alla
höfðingja og auðmenn út, og
þar með þann skilning, sem hún
hefur á gildi helgidóms og guðs-
dýrkunar.
Slíkur er skilningur Krists á
göfgi og tign konunnar eins og
liún er fegurst og æðst í auð-
mýkt og fórntun. Og engum á
nútíðarkonan meira að þakka
en honum af þeim réttindum
og frelsi, sem hún er nú að
eignast, svo að ekki sé minnzt á
ástina og jafnréttið þar, sem
var ekkert en nú má heita al-
gjört.
Árelíus Níelsson.
Þessari sögn var ekki hægt að
hnekkja og fengu Bandaríkja-
menn því 420 fyrir spilið. Þegar
spilið kom fyrir í opna herberg
inu gengu sagnir þannig:
Austur Suður Vestur Norður
Siniscalco Fry Forctuet Lazard
i' -l ._ -.32 r -'IS — - « 1 -J t r —
Konudagurinn
4*
er í dag.
Bóndinn hefir orSið
og kemur með blóm á borðið.
Látið blómin vala.
BLÓM OG ÁVEXTiR
Sinisealco í Austur áleit liend-
ina of veika fyrir opnun í Napoli-
kerfinu. Hann- passaði og sama
gerðtt Suður og Vestur. Lazard í
Norður ákvað nú að opna á einu
'grandi, og má segja, að nokkur
heppni hafi verið yfir þeirri sögn.
Siniscalco gat nú ekki eins og
staðan var, tekið á sig þá áhættu
að koma inn, og Lazard fékk því
að spila sögnina. Eitt grand
vannst auðveldlega, fimm slagir
á lauf og ásarnir tveir. Á þe.ssu
borði fengtt Bandaríkjamenn því
90 og 510 á báðum borðum.
Bújörð til söiu
Jörðin Merkigil í Hrafnagilshreppi er til sölu
og laus til ábúðar í næstu fardögum. Á jörðinni
er steinsteypt íbúðarhús, fjós fyrir 32 kýr og
hlaða sem tekur 1500 hesta af heyi, hvort tveggja
nýtt. — Tún allt er véltækt, vel ræktað og gefur
af sér um 1500 hesta af töðu. Ræktanlegt land
mikið. vSími, rafmagn frá Laxárvirkjun. Jörðin
liggur 14 km frá Akureyri.
Vélar og bústofn getur fylgt ef óskað er.
U
Venjulegur réttur áskilinn.
gefur eigandi jarðarinuar.
Aliar upplýsiagar
PÁLL JÓNSSON,
Merkigili. — Sími um Grund.
I