Tíminn - 15.03.1959, Page 6

6
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINM
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu vi3 Lindargöto
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(skrifstofur, ritstjórnin og blaSamenn)
Auglýsingasími 19 523. - Afgrei'ðslan 12323
Prentsm. Edda hf. Síml eftir kl. 18: 13948
Tvö flokksþing
Það er enn á va
SEGJA má að venju
fremur sé mannkvæmt hér
i Reykjavík þessa dagana. —
Tveir stjórnmálaflokkar,
Framsóknarflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn halda
nú hér samtímis flokksþing
sín, — og munu bæði fjöl-
sótt. Hvað flokksþing Fram-
sóknarmanna áhrærir, þá
eru mættir á því fulltrúar úr
öllum kjördæmum landsins
og þvínær alls staðar að full
tala nema úr Norður-ísa-
fjarðarsýslu. Frá félögum
eldri manna mætir einn
fulltrúi fyrir hvern hrepp, en
fleiri þó fyrir kaupstaði, og
fer tala fuLltrúa þaðan eftir
meðlimatölu viðkomandi fé-
laga. Auk þess eru svo mætt-
ir á þinginu fjöldi fulitrúa
frá félögum ungra Framsókn
armanna og nokkrar konur
frá kvenfélögum flokksins.
Alls situr þingið ífbkkuð á 5.
hundrað kjörinna fulltrúa og
auk þess margt gesta.
Yfirstandandi flokksþing
Framsóknarmanna er hið 12.
í rööinni. Hið fyrsta þeirra
var háð á Þingvöllum 1919.
Og þótt þau hafi öll mátt
kallast vel sótt, fer þó ekki
milli mála, að þing það, sem
nú stendur yfir, sé fjölmenn-
ast og glæsilegast þeirra
allra.
GOTT er að minnast þess,
að í fyrsta sinn á það sér nú
stað i sögu Framsóknarflokks
ins að hann getur haldið þing
sitt í eigin húsnæði. Að' baki
þeim þýðingarmikla sigri ligg
ur löng barátta og hörð. Það
hefur um árabil verið drau.m
ur Framsóknarmanna um
land allt, að geta eignazt sitt
eigi'ð húsnæði í höfuðstaðn-
um. En ráðamenn höfuðstað
arins hafa ekki séð neina á-
stæðu til að sýna liðlegheit
i þeim efnum. Öllum flokk-
um öðrum en Framsóknar-
flokknum hefur áður verið
veitt aðstaða til þess að koma
sér upp húsnæði yfir starf-
semi sína, og mun ekki hafa
verið tregða á um fyrir-
grei'öslu bæjaryfirvaldanna.
Sumir eiga jafnvel fleiri en
eitt. En Framsóknarmenn
einir máttu standa í illvígri
baráttu árum saman til þess
að fá komið sér upp sínu
húsi og eiga nú, þegar mark
inu er loksins náð, ekkert að
þakka Reykjavíkuríhaldinu,
því hefði það ráðið, væru
Frams.menn húsnæðislausir
fyrir félags- og flokksstarf-
semi sína enn í dag. Sumir
menn hafa næ§ta einkenni-
legar skoðanir á því, hvað er
lýðræði og jafnrétti.
FRAMSÓKNARMENN hafa
jafnan haft þann hátt á sín
um þingum, að sem flestum
gefizt tækifæri og aðstaða
til þess að koma þar á fram-
færi skoðunum sínum á þeim
málum, sem flokksþingin
í'jalla um hverju sinni. —
Formaður flokksins, ritari o»
gjaldkeri, flytja þar sínar
yfirlitsræður um stjörnmal-
in almennt, flokksstarfið á
milli þinga og f járhag flokks
ins. Að því búnu er fulltrúum
skipt niður í nefndir, sem svo
taka til meðferðar hina ýmsu
þætti þjóðmálastarfseminn-
ar. Þannig gefst hverjum ein
stökum fulltrúa á þinginu
kostur á því, að segja sitt orð.
Megin hluti þingfundanna
fer svo í að ræða álit hinna
ýmsu nefnda. Þannig leitast
Framsóknarmenn við að
haga- þinghöldum sínum í
sem mestu samræmi við hina
lýðræðislegu uppbyggingu
flokksins.
HÉR skal ekki mikið
rætt um hinn svonefnda
„lajndisfund“ Sjálfstæðis-
manna, né það, hversu til
hans er stofnað. Skæðar
tungur segja, að til lands-
funda þessara sé ekki kosið
á líkan hátt og gerist í venju
legum félagsskap, heldur sé
þangað smalað þeim, sem
flokksstj órnin treysti bezt til
að segja sem tregðuminnst já
og amen við því, sem hún
uppástendur. Fjölmenni þess
ara funda er ekki ástæða til
að draga í efa, því Sjálfstæö
isflokkurinn er sterkur í
Reykjavik og grennd, og þarf
það því ekki endilega aö
vera satt, sem mælt er, að
allir séu skráðir fulltrúar,
sem slysast til að reka nefið
inn úr dyrunum þar sem
samkundur þessar eru haldn
ar. En þótt ekki sé auðvelt
að gera sér grein fyrir því,
hvernig 800—1000 mönnum
megi koma fyrir innan
veggja Sjálfstæðishússins, þá
vill Tíminn ekki draga í efa,
að til funda þessara séu
menn kosnir á venjulegan
hátt og að' menn þeir, sem
inn á fundinn líta séu eins
margir og Mbl. segist frá. En
annað vekur athygli. Við höf
um séð það í blöðum Sjálf-
stæðismanna og heyrt það i
útvarpi, að þar séu máttar-
stólpar og þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins að flytja sí-
fe'ldar framsöguræður. Ekki
verður annað séð, en að
meein hluti fundartímans
fari í það að flytja þessar
eilífu framsöguræður. Venju-
leo-nm fundarmönnum virðist
fremur smátt skömmtuð að
staðan til þess að taka þátt
í umræðum. Er allt þetta
með nokkrum öðrum brag
pn hiá Framsóknarmönnum.
Þeir leggja megin áherzlu á,
að gefa sem flestum kost á
að láta skoðanir sínar í ljósi
og hafa á þann hátt áhrif á,
Jh>ernig flokksþingið afgreið
ir hin einstöku mál, sem þar
eru til meðferðar.
Forustulið Framsóknar-
flokksins telur eðlilegra, að
hlusta fremur á skoðanir og
máíflutning fulltrúanna en
tala í sífellu sjálft og segja
fvrir verkum. Sjálfstæðis-
menn vilja hins vegar láta
fáa tala en marga hlusta.
Foringjarnir eiga fyrst og
(Framhald af 5. sí'ðu)
hjálpar framleiðslunni til þess
að hún stöðvist ekki eða hefji
rekstur a'ð nýju — verður að
gera það’ með álögum á þjóöina.
Þær koma oft þungt niður á
þeim efnaminni — og þannig er
tekið aftur það, sem verkamenn
og aðrir Iaunamenn fengu um-
fram það sem var til að skipta.
Tjónið fyrir launamenn af
Iaunagreiöslum, sem ekki eiga
stoð i veruleikanum, getur því
orðið viðlíka og af of lágum
launum.
Þetta sýnist næsta auðskilið'
mál.
Leiðin til bættra lifskjara er
sannarlega réttlát skipting arðs-
ins — en ekki síður bættir fram-
leiðsluhættir — aukin fram-
leiðsla •— meira til skipta. —
Stórt atriði, sem margir gleyína
um of viðkomandi framleiðslu,
launum og þjóð'arbúskap.
En leiðin er hér sem oftar
vandrötuð. Það' var eitt af grund
vallaratriðum i stjórnarsáttmála
fyrrverandi nkisstjórnar að
reyna að komast sem mest hjá
hinum illvígu verkföllum með
því, að' fulltrúar launastéttanna
fylgdust sem bezt með og gætu
fyrir milligöngu trúnaðarmanna
sinna sannfærzt um það. a'ö
kaup þeirra og kjör væri eins
góð og unnt væz-i. — En það er
ekki auðvelt að fá verkalýðs-
samtök, sem orð'ið' hafa alla tíð
að sækja allan rétt sinn í greip-
ar atvinnurekenda með verkföll-
um, til að gjörbreyta skyndilega
um vinnuaðferðir. Enda reynd-
ist þetta svo að ýmsu leyti —
og er ef til vill naumast þess að
vænta, þegar á allt og allt er
litið, að öllu lengra miðaði áleið-
is við fyrstu tilraun. En ekki
hefir þetta á minnsta hátt rask-
að fullvissu minni um það, að
svipuð vinnubrögð og fyrrver-
andi ríkisstjórn reyndi að taka
upp í þessu efni, eru þeir hætt-
ir, sem í framtíðinni munu
verða í þessum málum í endur-
bættu formi, og má þá senni-
lega margt læra af þeim mis-
tökum, sem á uröu.
Eitt af því, sem koma þarf til
þess að styðja þessa vinnuað-
ferð, sem er launþegum — og
allri þjóðinni — mikil nauðsyn,
j er ný vinnuíöggjöf.
i Ef hún hefði verið komin, er
næsta líklegt aö stjórnarsam-
starfið hefði oröið varanlegra,
farið öðruvisi úr hendi — og
i betur en raun varð á. —
Ný vinnulöggjöf
er aðkallandi
Þetta hofurn við Framsókn-
armenn lengi gert okkur ljóst.
Þessvegna ákváðum við Eysteinn
Jónsson þegar á fyrsta ári fyrr-
verandi ríkisstjórnar að fá hæfa
i menn til þess að kynna sér
vinnulöggjöf nágrannaland-
| anna. Öfluðu þeir sér nákvæmra
upplýsinga um þær reglur, sem
settar hafa verið í nálægum
löndum til þess að koma í verk
fyrir verkföll og leíta sætta, ef
verkföll verða. Kom það þá í
. ljós, að verkalýðshreyfingin á
Norðurlöndum og í öðriim ná-
lægum löndum telur verkföll svo
; hættuleg sínum eigin hagsmun-
um, að sjálf verkalýðshreyfing-
fremst að' flytja sín fram-
söguerindi og gefa tóninn.
Liðsmennirnir að rétta upp
puttana til samþykkis því,
að tónninn sé réttur. —
Sinn er siður í landi hverju.
in hefur víða sett allar megin-
reglurnar urn takmörkun verk-
falla. Ágallar hinnar íslenzku
vinnulöggjafar eru orðnir aug-
ljósir. Löggjöfin er orðin úrelt.
Tíð verkföll smárra hópa hafa
dregið úr þjóöartekjum og vald-
ið atvinnuleysi langan tíma,
hvað eftir annað', hjá stórum
vinnustéttum. En á Norðurlönd-
um er verkalýðshreyfingin orð-
in reynslunni ríkari og-hefir hag
aö’ sér samkvæmt því. Nú eru
allir vinnusamningar geröir þar
á sama tíma. Samningarnir voru
til tveggja ára, en nú er yerið
að konia á þeirri skipan, og er
víöa á kcmin, að hafa samning-
ana til þriggja ára. — Við ráð-
herrar Framsóknarflokksins
fengum þá menn, sem höfðu
kynnt sér bessi mál rækilega. til
að semja frumvarp, sem fylgdi
mjög nákvæm greinargerð. um
vinnureglngjöröir og vinnulög-
gjöf í nálægum lönduni.'l frum-
varpinu, sem við létunr semja,
er í engu gengið lengra en verka
lýðshreyfingin á Norðurlöndum
hefur sjálf gert með' reglum sín-
um. Ég er ekki í neinum vafa
um það, að shk löggjöf á ís-
landi væri eitt stærsta skrefið,
sem hægt væri að stíga til þess
að auka vinnufrið, auka fram-
leiðsluna, bæta þjóð’arhag og ef
til vill, eins og nú er komið,
grundvöllur undir því, að hægt
sé að koma eðlilegri skipan á
efnahagsmálin.
Við’ ráðherrar Framsóknar-
flokksins létum jafnhliða þessu
semja iagafrumvai'p um hag-
deild ríkisins, sem fylgjast ætti
með hag framleiðslunnar og
komast aó niðurstöðu um það,
hvaða kaup hæst framleiðslan
gæti greitt á hverjum tíma. Við
lögðum jafnframt til, að' verka-
lýðshreyfingin kæmi á hjá sér
hagfræðideild, sem fylgdist með
hag atvinnulífsins og gæti á
hvei'jum tima fullvissað sig um
það', að fi-amleiðslan veitti þeim
þau beztu kjör, sem hún gæti.
Það kom auó'vitað ekki til
mála af okkar hálfu að leggja
þetta frumvarp fram, enda þýð-
ingarlaust, nema i fullkominni
samvinnu við' verkalýðshreyfing
una. Með þetta í huga óskuðum
við eftir því í ríkisstjórninni, að
félagsmálaráðhei-ra, Hannibal
Valdimai'sson, skipaði nefnd til
þess að endurskoða vinnulög-
gjöfina, með' það fyrir augum
að koma þar á nýrri og betri skip
an. Hannibal Valdimarsson skip
aði þessa nefnd, en meirihluti
hennar komst að þeirri niður-
stöðu, eftir að hún hafði athug-
að' hið nýja frumvarp um vinnu
löggjöf, sem við afhentum
nefndinni, að beztu vinnubrögð-
in í þessu máli væru þau, að
verkalýðshreyfingin og atvinnu-
rekendur skipuðu af sinni hálfu
fulltrúa til þess að ræðast við og'
reyna samkomulag í þessu máli.
Ég held, að því miður hafi orð'
ið lítið' úr vinnubrögðum enn
sem komið' er, en lengra varð
ekki komizt aö sinni, og varð þá
úr að leggja elcki heldur fram
frumvarp um hagdeild i'íkisins,
sem að vísu hafði komizt að
nokkru leyti í framkvæmd i
verki.
Ég gef ykkur skýrslu um þetta
vegna þess, að margir hafa spurt
um þessi mál og þaö ekki að ó-
sekju. Frumvarpið er saniið, eins
og ég sagði áðan, með r?ekilegri
greinargerð'. En samstarf hefur
enn ekki náðst við vefkalýðs-
hreyfinguna urn að fullljúka því
vcrki, og án slíks samstarfs og
án skilnings verkalýðshreyfing-
arinnar á þessu máli er áreiðan-
lega þýðingariítið . að setja slík
lög.
Sjálfstæðisflokkur-
inn sýnir nýtt andlit
Eins og menn muna, hefur
Sjálfstæðisflokkurinn taiið það
höfuðsynd hjá Sósíalistaflokkn-
um og bezt sýna og sanna, að
hér væri á ferð kommúnista-
flokkur, sem ekkei't liti á þjóð-
arhag, að sósíalistar hafi notað
yfii'i'áð' sín yfir verkalýðshreyf-
ingunni til þess að halda uppi
verkföllum og hækka kaup
meira en framleiðslan hafi get-
að þolað. Þessi vinnubrögð' töldu
þeir ganga landráðum næst, og
urn annað var ekki meira skrif-
að í blöðum Sjálfstæðisflokksins,
þangað til fyrrverandi ríkis-
stjórn tók við völdum. En þá
breyttist skyndilega tónninn.
Sjálfstæðisflokkurinn sá sér leik
á boi'ði. Honum var það auðvit-
að Ijóst, að vinnúsámningar
voru til skamms tíma, vinnulög-
gjöfin ófullkomin, verkalýðs-
hreyfingin óvön öðrum vinnu-
brögðum en að taka þær hækk-
anir, sem henni buðust mestar,
án tillits til annars, og að inn-
byrðis var tillitslaus keppni og
tortryggni milli Alþýðuflokksins
og Alþýðubandalagsins í verka-
lýðsfélögunum. Það, sem Sjálf-
stæðisflokkui'inn hafði áður for-
dæmt með sterkustu orðum
tungunnar, gerði hann nú að
sínum eigin vinnubrögðuin þeg-
ar í stað. Þegar stöðvunarlögin
voru sett 1956 og kosið í stjórn
verkalýðsfélaganna haustið á
eftir, var herópið: Kjósið gegn
kjaraskerðingarmönnunum. —