Tíminn - 18.03.1959, Blaðsíða 5

Tíminn - 18.03.1959, Blaðsíða 5
ST Í MIN N, miðvikudaginn 18. marz 1959. 5 Friðjón Jónsson, Hofsstöðum: „Úrsiit kosninga eiga að sýna rétta og glögga mynd af þjóðarviljanum’ ’ Þanmig er íyrirsögnin á langioku grein í Morgunblaðinu 20. febr. sl. Grein þessi er -talm vera eftir ein- hvern Jón Sigiu-ðsson bónda á Suð- urlandi, og fylgir mynd af höfund- inum til að prýða lesmálið. Höfundurinn byrjar á því að Bkamma fyrrverandi stjórn fyrir að hafa ekki komið sér saman um breytingu á kjördæmaskipan og kosningareglum m. ö. o. breytingu á síjórnarskránni eins og lofað var. un um fjölda mála, sem heildina mútugjöfum og bitlingum, enda varða, m. a. skipt fé milli hreppa höfum við reynsluna frá öðrum til vegagerða óg þá er nauðsýnlegt þjóðum, þar sem það hefir verið að staðgóð þekking og kunnugleiki reynt, svo sem í Þýzkaiandi og komi til og þannig hlýtur það ó- Frakklandi svo ekki séu fleiri hjákvæmilega að vera á Alþingi. Hvernig er svo Alþýðusambands- þing skipað? Verða ekki öll félög þar að hafa a'ð minsta kosti 1 full- trúa, hversu fjölmenn sem þau eru, til að tala þar máii sinna samherja, þótt hin fjölmennari hafi fteiri, Nú veit ég ekki betur en að flestar sem líka er eðlilegt. ef ekki aliar ríkisstjórnir, sem Það er sama hvert er litið, alls myndaðar hafa verið síðan landið staðar þurfa hinir mismuuandi varð sjálfstætt hafi ætlað að beita stóru hópar hinna dreifðu byggða sér fyrir slílcri endurskoðun, þótt þessa lands að hafa sinn forsvars- sett. Einn af ræðumönnunum, sem ekkert hafi orðið úr efndum, annað mann, sem hefir næga þekkingu og þar tóku til niáls, var Ólafur Björns en að kjósa nefnd í málið, þar sem kunnugleika til að bera, svo þeirra son aðalhagfræðisérfræðingur formaðurinn er ekki minni maður hlutur verði ekki fyrir borð bor- en sjálfur lærimeistari höfundar- inn af hinum fjölmennari byggðar ins, Bjarni Benediktsson, og ætti lögum. Og það er ekki ráðið til greinarhöfundur því fyrst og bóta á því misræmi, sem Orðið er dæmi nefnd. Og réttlætiö höfum við frá Reykjavík, sem fyrr er nefnt. j Að síðustu kemst greinarhöfund ur út á þann hála ís að fara að tala um bjargráðin svokölluðu frá fyrra ári. | Eg var svo heppinn, að ég hlust-! aði á umræöur um þessi lög, sem Stúdentafélag Reykjavíkur efndi til skömmu eftir að lögin voru MikSar íramíarir og félagsleg upp* bygging í landbánaðinum sl. áratug Ur ræíu S veins Trj^ggvasonar á BúnaíSar})ingi — Þrií ji hluti leiðsluráð landbúnaðarins hefðj Verðniiðlun á mjólk og kjöti. aldrei óskað eftir niðurgreiðslum, í erindi sínu vék Sveinn Tryggva nema þá til jafnvægis við a'ðrc. son að verðmiðlun mjólkur og hluti og á smjörinu. Það hefur af’ kjöts, er hann kvað hafa verið all- jafnaði verið talið, að slíkar að> mikið deilumál, fyrst og fremst gerðir ættu að vera í hönduir. vegna þess, að þau mjólkursamlög, þeirrar ríkisstjórnar, sem er viö sem fara með meginhluta mjólkur- innar til vinnslu mjólkurafurða hafa ekki getað greitt jafn hátt út- borgunarverð og þau mjólkurbú, sem selja meiri hluta mjólkurinn- ar til sölu mjólkur, rjóma og skyrs. fremst að skjóta geiri sínum til hans fyrir ódugnað og illa unnið verk að hafa eKki skilað nefndar- úliti um málið, enda-iíxa upplýst, áð hann (B. B.) hui., cxki i niörg ár einu sinni kallao i.jíndina sam- an til fundar. Þar næst ræðir höf um hið mikla ósamræmi og ranglæti, sem eigi sér stað með núverandi kjördæma- skipan, og eftir ýmsar vangavelt- ur kemst hann að þeirri niður- um fólksfjölda hinna einstöku byggðarlaga að svipta sýslufélögin sem slík fulltrúum til setu á AI- þingi. Á fjölmargan annan og betri veg má lagfæra kosningafyr- irkomulagið og veita hinum fjöl- mennari héruðum aukna fulltrúa- tölu til setu á Alþingi. Ókostir stóru kjördæmanna með hlutfallskosningum, eru svo marg- ir og augljósir, að þeir leynast ekki fyrir mönnum, sem hafa nokk stöðu að stóru kjördæmin og hlut urnveginn óbrjálaða skynsemi eða íallskosningar séu hið eina eftir-^eru ekki blindaðir af flokks of- sóknarverða. Að vísu viðurkennir stæki svo þeir geta ekki gert neinn !hann, að slíkt fyrirkomulag hafi greinarmun á réttu og röngu. Það i'eynzt illa hjá öðxum þjóðum. Þar eina sem hefðist upp úr þvílíkri . hafi einmenningskjördæmin reynzt hringavitleysu væri fleiri flokkar, betur, en af því að við ísiendingar og þar af leiðandi meiri glundroði Sjálfstæðisflokksins í efnahags- málum fyrr og síðar, og það mætti ætla, að frá hans hendi hefði kom ið fram skörp gagnrýni um þessa löggjöf, en það var nú síður en svo því að ef ég man rétt, lét hann þau orð falla, um þessa löggjöf, að hún væri spor í rétta átt. Annars ættu húsbændur þessa greinarhöfundar að gera honum þann greiða að lána honum segul- bandið, sem þessar umræður voru teknar á, svo hann vissi þó svolítið hvað hann væri að tala um. Og að síðustu er hann svo að fárast yfir því, að rekstrarvörur okkar bænd anna, svo sem fóðurbætir og á- burður hefði hækkað í verði, en veit þá ekki þessi mannaumingi (greinarhöfundur), einu sinni svo mikið, að þessar vöruhækkanir koma allar inn í verðlagsgrundvöll landbúnaðarins til hækkunar á völd hverju sinni. Nú hefði Framleiðsluráð hins vegar varað ríkisstjórnina við og það telji að lengra verði ekki geng ið í þessum efnum. Sem dæmi um ranghverfuna i í þetta mál skipaði Framleiðslu- niðurgreiðslunum sagði Sveinr. ráð tvær nefndir, er luku störfum að nú kosti mjólkin í Reykjavík í ágúst 1957. Nefnir þessar vorú 84 aurum minna en ætlazt er ti., skipaðar fulltíúum beggja deilu- að bændur fái fyrir hana og kjöt aðila og einum hlutlausum fulltrúa ið kostar í heildsölu kr. 3,50 minnr og komust háðar að samlcomulagi en grundvallarverðið er. Bændur í öllum atriðum. drekki því dýrari mjólk og borð Varð m. a. að samkomulagi að dýrara 'kjöt en kaupstaðarbúar hækka verðmiðlunargjaldið úr 5 í Ræðumáður taldi þó vera hægt aí 14 aura á hvern seldan mjólkur- lagfæra þetta næsta haust með þv lítra. Enn fremur var rjómamark að skipta hinu framleidda magm aðnum skipt niður milli allra mjólk á heimaneyzlu og söluvörur o, urbúanna í hlutfalli við vinnslu- reikna heimaneyzluna á hinu niðui séum svo fáir og smáir þá hljóti svo að allar stjói-narmyndanir, allt framleiðsluyörum okkar bændanna. glundroða kosningafyrirkomulagið löggjafarstarf yrði nær ófram- Friðjón Jónsson. mjólk einstakra búa, með milli- greiðslum milli samlaga. Þá sagði ræðumaður að frá 1956 hefði verið tekin upp útjöfnun á flutningskostnaði kindakjöts; Hefir hún verið franikvæmd þannig, að þeir sláturleyfishafar, sem hafa meiri en 35 aura kostnað að meðal- tali á hvert innvegið kg, fá það greitt úr Verðjöfnunarsjóði. Niðurgreiðslur á búvörum. Sveinn sagði, að niðurgreiðslur greindda verði. Væri fordæmi fyr ir slíku. Utflutningsbætur á búvörur. Sveinn drap á fyrirkomulag ú: ■ flutningsbóta á búvöru. Hanrj sagði, að í Útflutningssjóðslöguiv um væri kveðið á um að greiðs. skuli uppbætur á útflutta búvöru, sambærilegar þeim uppbótum, seirj bátaflotinn nýtur við þorskveiðar, Ráðstöfun þessa fjár er í höndunji Framleiðsluráðs, en Hagstofar að henta okkur bezt. Ójá, ekki skortir nú rökin. Og hvernig hefir svo réttlætið orðið sjá okkur? I þessu eina stóra kjör- dæmi, sem það hefir verið reynt, sjálfri Reykjavík. Þar fékk Sjálf- stæðisflokkurinn við síðustu lcosn- ingar 10. fulltrúa af 15 þrátt fyrir það, að sá flokkur væri þar í mmni hluta að atkvæðamagni. Er þetta það réttlæti, sem höfundur óskar eftir? Áð sjálfsögðu gæti ég búizt við þvi eftir þeim hugsanavaðli, sem kemur fram í umræddri grein. Greinarhöfundur tekur sem dæmi um ágæti hlutfallskosninga að þær séu viðhafðar við kosningu til Búnaðarþings. Við skulum nú athuga það dálít- ið nánar, hvernig þær kosningar fara yfirleitt fram. Fyrst er nú þáð, að hvert búnaðarfélag kýs 1 fulltrúa á búnaðarsambandsfund- ina, síðan velja þessir fulltrúar nienn til að vera í kjöri til Búnað- arþings og í fjölmöigum tilfellum verður algert samkomulag um val á mönnum til Búnaðarþings, svo að almennar kosningar þurfa alls ekki að fara fram, þótt um fjöl- menniskjördæmi sé að ræða, sem ekki er nærri alls staðar, svo hefir það vorið hér í Mýra- og Borgar- fjarðarsýslu, utan aðeins cinu sinni sem ég man eftir, siðan óg fór að liaía afskipti af þessuni málum. Og þetta er óskop eðlilegt. Búnaðar- þing fjallar eingöngu um mál bændastéttarinnar og þá sérstak- iega um hina faglegu hlið þehra mála, svo að hin pólitísku sjo.iar- mið hverfa nær alveg i skuggann fyrir hinum stéttarlegu viðhorfum. Annars má það vel vera, að þessi kosningaaðferð sé ekki sem heppi- lcgust og betra væri að hafa ein- inenningskjördæmi til Búnaðar- þings, en þó gæti farið svo, að það yrði til að skerpa hinar póli- tísku linur innan þess félagsskap- ar, sem ég tel sízt til bóta. Saman- ber hinn pólitíska glundroða, sem ríkir meðal verkalýðsstéttarinnar, sem öllum er til bölvunar og álits- hneklcis. Og hvernig eru svo sýslunefndir íkipaðar? Þar hefir hver hreppur einn fulltrúa, hversu lítill sem hann er, enda verður það svo að yera, Þar eru rædd og tejcin ákvörð kvæmanlegt nema með sífelldum Hofsstöðum. Heilbrig’Sismál Esra Pétursson, læknii Greindar tilíinnmga og jafnvægispróf ® ,býv"r"m tiet^11 síðan r€jiínar ýj uppbæturnar eða s. n. 1943. Niðurgreiðslurnar væru eins „tfluíningsprósentu. Miðast upp- og allir vissu, liður i viðlextm hins bœturnar vig fob.-verðmæti himv Margs konar próf eru notuð til þess að kanna hina margslungnu og breytilegu þætti persónuleik- ans. Elzt þeirra eru greindarprófin, sem Binet og Catell komu fram með rétt fyrir síðustu aldamót. Þau voru þá mjög ónákvæm og sum þeirra prófuðu frekar tauga- viðbrögð og skynjun heldur en beinlínis greind eða gáfnafar. Síð- ar cndurbættu þeir sjálfir prófin og aðrir sálfræðingar svo sem lerman, Goddard og flcri komu með enn aðrar breytingar og end- urbætur. Nú eru greindarpróf orðin æði nákvæm og víðtæk og sést það meðal annars á því, að þeim ber nokkuð vel saman, þó notuð séu mismunandi próf. . Með þeim má prófa skynsemina, brjóstvit, minni, orðaforða, dóm- greind, s'köpunarhæfileika og fleiri eiginleika gáfnafarsins. Talið er að sextán ára ungling- ar eigi að hafa fullþroskaða greind. Þegar fullorðið fðlk er greindarprófað er því miðað við þennari aldur. Gáfnatregt fullorðið fólk er þá talið hafa 12—14 ára greindaraldur, hálfvitar 8 ára, og þar fyrir neðan. Greindarstig (Intelligence Quot ient) eru líka notuð Og er veriju- leg greind miðuð við 100 stig, sem jafngildir þá 16 ára greindar-. aldri. Gáfnafarið er vissulega einn veigamesti þáttur persónuleikans, en hefir þó oft verið ofmetinn miðað við aðra þætti persónuleik- ans, einkum hér á landi. Sums'- staðar þar sem auðæfi eru mjög mikils metin, hefir gáfnafarið hinsvegar verið vanmetið á kostn- að þeirra. Siðgæðis og tilfinningalegur j þroski eru þó ennþá veigameiri, þar eíj andleg heilbrigði og lífs- hamingja fólks .er til muna meir. undir þeim komið heldur en undir greindarstiginu. Oft fer það lítt saman. Venjulega fer þetta þó töluvert saman þegar greindarstigið kemst yfir 130—140 stig. Það þýðir að mjög vel gefið fólk er venjulega einnig tilfinningalega vel þroskað, ■ þó að töluverðar undantekningar séu líka frá þeirri reglu. ] Tilfinningastig (Emotional.: Quotient) fólks er líka mælt í ald-J ursárum. Fullorðið sæmilega vel gefið fólk getur haft tilfinninga- ] legan þroska 4—6 ára barns, og I er það raunar síður en svo sjald- gæft. Lýsir það sér sem bráðlæti, mislyndi, óþolinmæði, hefnigirni, óhófleg vanmetakennd, þrjóska,. skortur á aðlögunarhæfni, ráðríki og fleiri einkenni tilfinningalegs' vanþroska. Stöðnun hefir orðið á vissu þroskastigi mannsins, oft á ákveðn um aldri og hefir alveg tekið fyrir tilfinningaiegan vöxt hans, eða hann hefir a- m. k. orðið niun meira hægfara og allur rýrari. Til þess geta legið fjalmai-gar ar-. sakir svo sem fcreldramis'sir, lang vinnir sjúkdómar og tilfinninga- legur vanþroski þeirra; styrjaldir, fétækt, drykkjuskápur og fleira, og mun nánar að því vikið síðar. I Oft er þó hægt að auka vöxtinn á ný og við bætt skilyrði og eink- um með auknum skilningi og vilja mannsins tjl þess að breytast og taka framförum. Nauðsynlegur undanfari þess er sú- sanna auðmýkt, sem er sam- fara því .að gcta viðurkennt fyrir sjálfunx sér og öðrum að maður sé ófullkðminn og þarfnist sjálf- ur umbóta við. Venjulega sjá fiestir aðeins það að aðrir menn en þó einkum þjóðfélögin þurfi á endurbótum að halda. . Jafnvægisstig (Recovery Quot- ient), lýsir því hvers’u fljótt mað- opinbera við dýrtíðina, þ. e. til að halda niðri almennri vísitölu og kaupgjaldi í landinu. Neytendur telji þetta með styrkjum til bænda, og bændur telji, að þetta sé gert fyrir neytendur, því að þeir fái þá vörurnar ódýrari. Sann hveVt *ka leikurinn er hins vegar sá, sagði ° Sveinn, að þetta er hvorki gert fyr ir bændur eða neytenöur sérstak- lega, heldur fyrir þjóðina i heild. ar úlfluttu vöru. Úíflulningsprósentan fyrir tíma bilið 15. maí til 1. september er þannig 95,04. Vara sem selzl á fob- verði fyrir 10 krónur, hvert kg', selsl þá með uppbótum á kr. 19,5-i Sveinn sagði, að nú væri bilið á verði kindakjöts innanlands og utanlands rneira en svo, að þessi HæÍn Talði'að þáværf þvfekki >lr,ósent;], “æ.gi; Væ™fþá tæknar allar utflutnmgsuppbætur af 'gær- unum og % af uppbótum ullarinr.- ar og gi-eiddar yfir á lcjötið. að neita, að niðurgreiðslur gætu haft önnur áhrif, sem kærnu sér vel eða illa fyrir framleiðendur. Þannig væri t. d. hægt að örva Þegar kjötið var „ v verðlagt j si. sölu einstakra vörutegunda sem haust, leit svo út, sem þetta værL hafa safnazt fyrir me þv£ að heldur ekki nóg, og var þá bætt greiða niður verð þeirra. Hins veg ofan á verðið innanlands 85 aur- ar gætu niðurgreiðslur skekkt það um> hvert kg. til þess að mæta því. verðhlutiall, sem er á búvörum sem cnn yantaði á. Nú hafa fuli- innhyrðis; t. d. væri kindakjöt trúar neytenda í Verðlagsnefnd greitt niður og hefði þ'etta sín á- hrif í sölu þessara afurða. kært Framleiðsluráð fyrir þessi vinnubrögð. Sveinn sagðizt engu Sveinn sagði að núverandi niður vilja spá um málsúrslit, en eit'; greiðslur á búvörum væru hinar væri þ0 vist) ag iögin um Fram- mestu, sem nokkru sinni liefðu tíðk leiðsluráð slái því föstu, að verð- azt hér. Mjólkin er greidd niður lag afurðanna skuli miðast við það með kr. 2,44 lítrinn og kindakjötið ag bændur hafi sömu laun og aðr- með kr. 11,21 hvert kg. ar sambærilegar stéttir, og hvaða Ræðumaður sagði, að Fram- aðra leig ilefgj þa verjg ilægt ag fara í þessu máli? urinn getur komizt í jafnvægi aft- ur eftir ýmis konar skakkaföil, s.iúkdóma, áslvinamissi, sorg, reiði, móðgun, fjárhagslegt tjón o.s.frv. Hátt jafnvægisstig er talið stuðla mjög .að langlífi manna. Lágt jafnvægisstig kemur fram sem lángrækni, langvarandi sorg, sút og. þunglyndi, uppgjöf, skortur á heilbrigðum metnaðli, meyrlyndi eða oflæti og oflátungsháttur. Sumt langlíft fólk hefir þó tölu- vert af þessum'eiginleikum til að bera, en hér munu það sem fyrr fremur vera undantekningarnar sem sanna regluna. Stutt er síðan farið var að nota tilfinninga- og jafnvægispróf og er ekki ennþá fengin veruleg rtynsla í þeim, og niðurstöður þeirra ekki ennþá eins skýrar og hjá greindarprófunum. Nánar mun þeim iýst síðar, en nú verður nokkurt hlé á þessurn þáttum í 5—6 vikur. E.P. Framfarir og félagsleg uppbygging. Ræðumaður sagði að lokurn, a ; þetta yfirlit sýndi glögglega hversu geysimikil aukning hefði orðið ú framleiðsluhæfni landbúnaðarins, Til viðbótar þessum framföruiíi kæmi svo fclagsleg uppbygging landbúnaðarins og' betri nýting vörunnar o. m. fl. Ræðumaður kvað íslenzka bændur hafa unnið af dugnaði, framsýni g mesta mýnd arskap. Engu sagðist Sveinn vilja spi um það, hvort framfarirnar yrðu jafn örar á næstu árum, eins • og verið hefir, en eftir væri stórkosi- legt vcrkefni í afurðasölunni, semi lítið hefði enn verið unnið að,' en það cr að gera verðmætari þær af- urðir, sem við þurfum að flylja út. Væru þar fyrst á blaði ull og, gærur, en e. t. v. kindakjöt einnig, Sveinn kvaðst þess fullviss, að á næstu árutn mundi vniklu áorkað á þessu sviði. J. J. D.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.