Tíminn - 21.04.1959, Síða 8

T í M IN N, þrigjuriaginn 21. aprfl 1959
Einhver Gillette Trio* rakvélin
hentar háð yðar og skeggrót.
Veljið jíá réttu og öðlist
fullkominn, hreinan rakstur.
Létt Fyrir viðkvæma húð
Meðal Fyrir menn með alla
venjulega húð og skeggrót
l*ung Fyrir harða skeggrót
# Halli blaðsins og lega breytist eftir gerð vélar
og einhver peirra hentar pví skeggrót yðar og húð.
Sérhver Gillette Trio rakvél er seld í vönduðum
og failegum plastkassa, og hentar vel í ferðalög,
Rétt lega
blaðsins.-
P Réttur halli
H vélar vlð rakstur.
Jörð til sölu
Hunkubakkar á Síðu, V.-Skaft
er til sölu og ábúðar 14. maí
,Mjög góð fjárjörð. Semja bei
við eiganda og ábúanda jarð
arinnar, sími um Kirkjubæjar
klaustur, eða Hannes Pálsson
Sími 11159.
Gróíur og garðar
íFramhald S 8. siðu)
Talsverð hjátrú vai- á rótunum.
Voru hinar beisku rætur klalaðar
sæturót til að milda anda cða vætt
rótanna. Trúðu forfeður vorir á
Norðurlöndum að góðar vættir
'byggju í lækningajurtunum, -og
að hollast væri að halda við þær
góðri vináttu. Mátti ckki styggja
góðvættir með því að kalla þær
ljótum nöfnum. Var miklu hag-
'kvæmara að slá þeim gulihamra og
draga ekki af lofinu.
Á Þelamörk í Noregi segir í
gamalli þulu um sæturótina (Lagt
í rnunn Vættinum):
„Kállir þú mig sæta
skaða mun ég bæta.
En nefnir þú mig beiskjurót,
fær ég þér enga meina'bót".
Norðmenn í fjallabyggðum
söfnuðu áður fyrr sæturót til út-
Baðstofan
(Framhald af 4. síðu)
nemanum og eldri kynslóðinni.
En hitt verður að teljast vaifa-
samt af Sigurði, Teíðára þessara
unglinga, „að leita til æskumanna,
sem hugsanlega væru reiðir eldri
kynslóðinni, helzt stórreiðir", eins
og hann kemst sjáífur að orði í
varnarræðu sinni í Tímanum 23.
þ. m., þvii það hafa vitrir menn
sagt, að reiður maður slcyldi telja
rólega upp í tíu = 10. a. m. k. áð-
ur en hann leysi frá skjóðunni —
við einn eða tvo, — en eigi að
tala f útvarp til alþjóðar, er þá
áreiðanlega réttast að telja upp í
hundrað = 100, áöur en Veitt er
útrás. Reiðiárás er sjaldan vinn-
ingur nokkrum málstað, og vitan-
lega segja margir það í reiði-
kasti, sem þeir siðar vildu gjarn-
an látið ósagt. Og svo fór einnig
þeim ungu við hljóðnemann um
daginn, þegar til rökstuðnings og
fyigis við fullyrðingar í upphafs-
hrinu kom, að hvert eftir annað
dró sig í hlé og vildu vera „stikk-
frí“, eins og komizt var að orði.
En í leikmim er smáfólkið og
klaufarnir hafðir stikkfriir, ~
hafa alít að vinna en engu að
tapa, eru þrátttakendur án ábyrgð
ar. En virðing fylgir því engin.
HÉR — í þessum línum — e»
ekki verið að halda því fram, að
hið fyrra hafi verið betra í einu
og öllu, því fer svo íjarri, heldur
aöeins bent á nokkrar staðreynd-
ir, sem gera það eðiilegt, að unga
kynsióðin í dag sé spiBtari en
aldamótaæskan. Og þar berum
við, eldri kynslóðin ábyrgðina. Og
strax í dag ber okkur að reyna að
bæta úr þvi, sem afiaga fer. For-
eídrar, kennarar, prestar, lög-
regla, löggjafar o. fl. Þurfa að
vinna meira og einlægar saman,
fylgjast betur með því, sem er að
gerast, beina einh.verju af þessum
erfiðu freistingum frá börnum
. okkar. Það hlýtur að vera. hægt
og er mikil nauðsyn.
En æskan 1 dag hefur hlotiö
víðsýiii, skilning og menntun
slíka, að vissulega má vænta þess,
þrátt fyrir vandræða-ráðleysi okk-
ar, hinna eldri, — og mörg eigin
misstig, að henni takist að sigrast.
á hinu iila og læri af reynslunni
að skapa sínum börnum hollari
vaxtarskilyrði og lifsvenjur. Gefi
hinn upprisni dagsins því orði
sigur.
Á páskadag 1959.
3. síðan
með Iíðan barnsins allan tímann.
Taugaóstyrkurinn brciddist út um
alla flugvélina, og farþegarnir
fylgdust hver og eiun af athygli
með baráttu litlu stúlkunnai- við
dauðann. Þeir drógu andann létt-
ar þegar flugvélin var að lenda.
Sjúkrabifreið stóð reiðubúin við
landganginn og á sjúkrahúsinu
biðu læknarnir eftir litla sjúklingn-
um.
En Wilma litla komst ekki lif-
andi á leiðarenda. Hún lézt í sjúkra
bifreiðinni aðeins tveim mínútum
eftir að flugvélin var lent. Hún
hafði farið 22,500 kílómetra vega-
lengd frá Nýja Sjálandi til London,
en daúðinn varð henni yfirsterkari
þegar aðeins voru fáeinir kílómetr.
eftir.
flutnlngs. — I urtabók Jóns Jóns*
sonar 1880 segir um maríuvönd-
inn eða kveisugrasið: „Jurtin er
styrkjandi, uppleysandi, örfar
smita og drepur niaura. ’Hún er
því góð við hjartveiki, matarólyst,
vindi og uppþembingi, blóðlátum,
sinateygjum og köldu. Af séyði rót
anna takist 2 matspænir í senn 6
sinnum á dag". Þetta er eflaust af
erlendum róúim runnið — úr urla
bókum miðalda eins og ílesl í is-
lenzkum grasalækningum.,
c) Maríulyklar (Primula) eru
sjaldgæfir á íslandi. Vex hér eiii
'tegund vilt., aðallega við. Eyjafjörð,
en nckkrar tegundir eru raéktáðar
í görðum til skrauts. Ekki er mér
kunnugt um að íslenzki maríúlyk-
illinn hafi verið notaður íil lækn-
inga, en á Norðurlöndum og víðar
vex önnur tegund Primula veris
eða vorlykill, sem frægur er frá
fornu fari. (Primula þýðir „hinn
litli fyrsti" og veris er vorsins, þ.e.
hið fyrsta, litla blóm vorsins). —
Gömul sögn hermir að sankti Pétur
hafi misst niður himnalykla sína
og óx hinn gullguli maríulýkill
upp þar sem þeir lcomu niður. Var
lykillinn fyrst 'kenndur við Pétur,
en síðan Maríu. Önnur helgisögn
hljóðar á þessa leið: Fjárhirðir
fann maríulykil i nánd við gamlar
'hallarrústú\ Birtist honum þá
himnesk vera, sem réð honum til
að opna hamradyr þar í grennd
með lyklinum. Mátti hjarðsvejnn-
inn taka úr berginu fjársjóði eins
og hann lysti, „en gleymdu ekki
því bezta"' sagði veran að lokum.
Hirðirinn gerði eins og fyrir úann
var lagt en gleymdi þá hatti sínum
með lyklinum inni .Var fjárhixzla
bergsins eftir þa'ð lokuð honuni
sem öðrum.
Á miðöldum var maríulykiilinn
notaðiu' gegn lungnakvillum og
taugaveiklun og raunar allt fram
á 18. öld. Siðan gleymdist hann
um skeið, að mestu. En þegar mik-
ill skortur var lyfja á stríðsár-
unum 1914—rl918, var farið að
rannsaka ýmsar fornar lækninga-
jurtir og þar á meðal maríulykil-
inn. Reyndist hann gott lyf til að
losa þyngsli fyrir brjósti. — og
hefur rannsóknum verið haldið
áfram. Fyrr á timum var maríu-
íykill notaður í mjöð og gaf gott,
sérkennilegt bragð. Er enn notað-
ur i drykki í sumum löndum við
heimabrugg. Maríulykilsvín var
frægt á miðöldum og var tálið
skerpa hugsun og draga úr höfuð-
verk. Linné telur ung maríulykils-
jblöð notandi sem grænkál og í
grænmetissúpur. í rótinni og jarð
stönglinum eru tvö salicýísýru-
sambönd og hafa þessir jurtahlut-
ar lengi verið notaðir í slímleys-
andi lyf. í Mjös-héruðunj Noregs
var mariulykiHinn kallaður tebíóm
og þótti teið af honum slímleys-
andi, svitaöi-vandi og draga úr gigt
arkvölum.
d) Maríugrös eru alkunn fléttu
tegund hér á landi, gulhvít, úpp-
rétt og margflipótt, Ilefur vcrið
notuð til matar líkt og fjallagrös.
e) Maríukjarni (eða marin-
kjarni) er sérstök tegund þöngla-
þara, sem oft vcx all-djúpt í sjó
og verður 4—6 m. á hæð eða lengd.
Greinileg miðtaug liggúr eftir
hinu langa blaði endilöngu. Maríu
kjarninn þótti fyrr góður til rnat-
ar og kindur eru sólgnar í bann.
Björn í Sauðlauksdal segir í „öras
ritum sínum" að mariukjarni sé
bezta kúafóður, Fram undir alda
mót skáru Grindvíkingar maríu-
kjarna, eða tóku hann ný rekinn,
létu bann helzt rigna, en þui-rk-
uðu síðan og lögðu svo í þunn lög
innan um töðuna ofantil (B. Sæm).
Daníel á Eiði á Langanesi súrsaði
þara til skepnufóðurs og gafst vel,
(sbr. Búnaðarritið 19.06).
Grasalækningar hafa tiðkazt frá
órofi alda vlða um heim. Til
Evrópu mun þekking á lækninga-
jurtum hafa borizt austan úr Asiu,
aðallega í fyrstu, og til Norður-
landa frá Suður-Evrópu og svo það
an til íslands. Þá mun einstaka ís-
lendingur hnfa numið læknisfræði
suður 1 löndum þegar á söguöld
og Sturlungaö-ld (t.d. Hrafn Svein-
bjarnarson). Forfeður vorir hafa
snemma helgað Freyju ýmsar góð-
ar lækningajurtir — og riðar
Maríu mey i kristnum sið. Haía,
flest nöfnin haldizt til vorra daga,
þótt trúin á þær sé dofnuð og not-
in til lækninga að mestu úr sög-
unni. Ingólfur Davíðsson.
Virkilegur rakstur...hreinn...
hressandi- Gillette
ljúka háskólanámi af þeim fjölda
stúdenta, sem árlega útskrifast,
hljóta að fallast á réttmæti íyrr-
greindra hugmynda.
Þetta og alvarlegt slys, er Björg-
vin heitinn varð fyrir skömmu eftir
stúdentsprófið, háðu honum við
námið og náði hann aldrei þeim
árangri, sem við var búizt af hon-
um, né heldur var gengi hans við
læknisfræðinámið í samræmi við
fyrri námsafrek.
Björgvin Jóhannsson kvæntist
fyrir tæpum tveimur árum Arn-
heiði Magnúsdóttur. Varð þeim
tveggja dætra auðið og fæddist
hin yngri um það leyti, sem faðir
hennar hvarf í hafið. Er mikill
harmur kveðinn að hinni ungu
konu, og Guð varðveiti hana og
dæturnar litlu í þessum þrenging-
um.
Nú, þegar Björgvin er allur,
verður það ef til vill huggun okkur
félögum hans og venzlafólki að
minnast spakmælisins: „Þeir, sem
guðirnir elska, deyja ungir". Þann-
ig mun hann lifa í minningu okk-
ar, þótt erfitt verði að bægja frá
sér þeirri hugsun, að nokkuð hafi
sú ást átt skylt við ást Guðrúnar
Ósvífursdóttur til Kjartans Ólafs-
sonar forðum, þá er hún mælti:
„Þeim var ek verst, er ek unna
mest.“
Þórir Ólafsson.
*
A víðavangi
tvinnaðir. Það Iiljóð, að Fram-
sóknarmenn „ali á tortryggni og
óvild“ milli sveita og sjávarsíðu,
hefur áður heyrzt úr horni Jóns,
en aldrei hefur hann, hvorki fyrr
né síðar fært fyrir því hin
minnstu rök og heldur ekki nú.
Hvernig skyldi standa á því?
MinnmgarorS: Björgvin Jóhannsson
stud. med.
Þá er menn dveljast erlendis,
koma harmafregnir um lát vina og
venzlafólks að heiman oft þyngra
við þá en hina, sem heima sitja. E
þetta meðfram vegna þess, hversu
fjarri atburðum þeir eru og þó
einkum hins, að þeim er ekki fært
að taka náinn þátt í þeim harmi,
sem kveðinn er að nánum vinum
og aðstandendum hins látna. Þann
ig kojn fregnin um 'hvarf togarans
„J,úlí“ og lát vinar míns, Björgvins
Jóhaanssonar, sem reiðarslag yfir
mig.
Örlögin eru jafnan torráðin gáta
og á stundum hvarflar að manni
sú hugsun, að þau skipti ekki jafnt
meS mönnum gengi og mótlæti
Þannig virtist hlutur Björgvins
heitins heldur afskiptur, hvað
. auðnu snerti á lífsleiðinni. Hann
var þó eigi þannig skapi farinn
að hann léti undan reka og hélt
jafuan skipi sínu ótrauður áfram
enda þótt við mótbyr væri jafnan
að eiga. Möimum með óbilgjarna
lund er hættara að verða fyrir
óblíðu örlaganna en þeim, sem af
beygja, en þeirra verða líka sigr-
arnir stærstir, ef í höfn komast.
Björgvin Jóhannsson fæddist í
Reykjavik 13. júní 1929 og átti þvi
fáa raánuði í þrjá tigu, er hann
lézt Faðir hans var Jóhann Jó-
hannsson skipstjóri, sem fórst með
skipi sfnu í ofsaroki á sömu slóð-
xun fyrir réttum sjö árum. Móðir
Björgvins heitins, Itagnheiður
Bjarnleifsdóttir, syrgir lát elskaðs
eonar þungum harmi.
Eins og títt er um Reykjavíkur-
ungjinga, ólst Björgvin heitinn upp
á eyrinni í höfuðstaðnum og við
ýmis störf í sveit á sumrum. Af
illri nauðsyn varð hann að vinna
fyrir sér hörðum höndum allt frá
barnæsku og bar hann þau ein-
kenni með sér, að oft hafi ekki
verið blífzt við. Var Björgvin heit-
inn fremur lágur vexti, en þrek-
vaxinn og með afbrigðum hraustur.
Við Björgvin hófum nám við
Menntaskólann í Reykjavík árið
1948. Tókust torátt allgóð kynni
með okkur og æ toetri, er á leið,
enda þótt áhugamál okkar væru
. eigi taff öllu leyti hin sömu. Má þar
höfða til trygglyndis hans, sem
honum var meðfætt í ríkara mæli
en- títt er um menn á þessari öld
efnishyggju og sérgæða.
Björgvin Jóhannsson var góður
námsmaður og málamaður með af-
brigðum næmur. Var hann lengst
af dúx máladeildar. Stúdentsprófi
lauk hann árið 1952 með fyrstu
einkunn. Sama ár innritaðist hann
í læknadeild Háskóla íslands og
hóf nám í læknisfræði.
Við bekkjartoræður Björgvins
heitins undruðumst nokkuð þessa
ákvörðun hans og hefðum talið
eðlilegra, að hann legði fyrir sig
málanám sem sérgrein. En bág
kjör og erfiðar heimilisástæður
munu hafa gert honnum ókleift að
hefja nám ytra. Það kom þó brátt
í Ijós, að Björgvin heitinn hafði
haslað sér völl á þeim vettvangi,
þar sem við rammastan reip var
að draga.
Svo er um langskólanám, að oft
er erfiðara að sigrast á ýmsum
efasemdum um nýtilegan tiigang
væntanlegrar sérgreinar en erfið-
leikum námsins sjálfs. Þeim, sem
ekki hafa reynt þetta, er sjálfsagt
erfitt að skilja þetta sjónarmið. En
þeir, sem kynntu sér, hversu fáir