Tíminn - 22.04.1959, Blaðsíða 7

íT í MIN N, niiðvikudaginn 22. april 1959.
7
Hannes Pálsson frá Undirfelli:
2415 íbuðarbyggjendur í kaupstöðum og kaup-
tánum þarfnast lánsaðstoðar hins opinbera
Það er nú orðið fullvíst,
að fekjuafgangur ríkissjóðs
frá áiinu 1958 mun vera um
50 miUjónir króna. Frá alda
öðii hefir það verið talin
góð búmennska hjá hverj-
um þeim þjóðfélagsþegni,
sem þannig hefir haldið á
málum, að við hver árslok
hafi hann nokkurt fé af-
gangs frá atvinnu- eða heim
ilisrekstri sínum. Allir góðir
búmenn hugsa um það, á
hvern hátt þeir geti bezt
varið slíkum tekjuafgangi.
Þjóöarbúið er ekkert annað, en
samneínari af sameiginlegiun bú-
skap þjóðfclagsþegnanna, og gilda
því um þjóðarbúið sömu lögmál og
'búskap einstaklingsins.
Á atS éta út tekju-
afganginn ?
Sjálfstæðisflokkurinn, sem nú er
húsbóndi á þjóðarbúinu, — enda
þótt ráðherrastólarnir séu skipaðir
mönnuna, sem kalla sig Alþýðu-
flokksraenn, — hefur nú ákveðið
að nota tekjuafgang ríkisins frá
1958, til þess að borga niður verð
þeirra nauðsynja, sem mesl verka
á vísftöluna, þ. e. kjöt, mjólk, fisk,
kartöflur o. fl. Það er m. ö. o.
ællun rikisstjórnarinnar að eta
•tekjuafganginn upp strax, án þess
nokkurar framkvæmdir eða fratn-
íarir fáist fyrir hann. Til fram-
'búðar leysir þetta ekki efnahags-
málin feeldur. Helzt minnir þetta
á það, þegar óvitum verður það
á, að pissa í skó sinn, er fótakuldi
hefur sótt að þeim. SÍíkt framferði
hefur ávallt leitt til þess, að sá,
sem siíkan verknað framdi, kól á
tfótum, og stundum misstu menn
tær og jafnvel meira, vegna slíkr-
ar augnabliks fávizku.
Hvaí gera góðir búmenn
við tekjuafgang?
Þegar hygginn heimilsfaðir hef-
ur vcritS svo heppinn, að hafa nokk
urn tefcjuafgang eftir árið, þá
eyðir hann honum ekki í átveizlu
um árainótin, heldur hugsar hann
ráð sitt, og athugar hvað hann
gcti gert til þess að tekjuafgang-
urinn notist til hagsbóta heimil-
inu á fcomandi árum. Með öðrum
orðum, 'hann ver tekjuafganginum
til einhvers, sem léttir lífsbarátt-
una í framtíðinni, og tryggir fram-
tíð barna hans og annars heimilis-
fólks.
Ilúsbændurnir á islenzka þjóðar-
búinu eru svo vel settir, að hægt
er að nota tekjuafganginn til
margs, sém tryggir framtíðina, og
ef þeir hafa ekki eðli óvitans, sem
pissar í skó sinn í kuldanum, þá
nuinu þeir geta komið auga á
rna gt, sem þarf að byggja upp
fyrir framtíðina.
ÞaS á a$ nota tekjuaf- I
gangínn til atS efla bygg-
ingarsjóSi þjótiar'innar 1
Sá, sem þetta ritar, hikar ekki
\ið að fullyrða að tekjuafgangin-
um frá 1958 er á engan hátt betur
varið en til þess að koma þeirn
byggingum í nothæft ástand, sem
nú eru ónothæfar sökum fjármagns
skorts hú&byggjenda. Þess vegna
ber ríkisstjórninni, að nota allan
tekjuafganginn í framlag til Bygg-
ingarsjóðs ríkisins og Byggingar-
sjóðs •Búnaðarbankans. Sjálfsagt
munu ýmsir hagspekingar ríkis-
stjórnarinnar reka upp óp mikið,
og kalla: Það má ekki auka fjár-
Tekjitafgangi rikisins á árinu 1958 verður ekki betur varið en
tií að hjálpa þeim íbúðabyggjendum, sem verst eru staddir
festinguna. Þessum góðu mönnum
vil ég benda á það, að versta fjár-
festingin er sú f.járfesting, sem
rennur út í sandinn með aukinni
eyðsiu, til þess, sem hægt er að
komast af án. Auk þess
skal bent á það tvennt,
að nú eru í landinu 2—3
þúsundir íbúðarbyggjenda, sem
annað tveggja standa með hús sín
hálfgerð og ónolhæf, eða eru búnir
að hleypa sér í botnlausar skuldir,
til þess að komast inn í íbúðir sín-
ar, og geta engin úrræði séð, til
i að halda þeim frá nauðungarupp-
I boði, ef ekki fæst fast lán. Greiðsla
slíkra skulda til banka og einstakl-
inga, er engin ný fjárfesting. Held-
ur sjálfsögð hjálp þjóðfélagsins til
þess fólks, sem með ærnu erfiði er
að reyna, að eignast þak yfir höfuð
sitt.
Húsnæði cr eitt af frumþörfum
fólksins í okkar kalda landi, og
hver sá eyrir, sem gengur til sjóð-
myndun-ar, sem síðan er notað til
íbúðarlána, er geymdur eyrir, og
kemur framtíðinni að notum, til
betri lífsafkomu barna okkar og
barnabarna.
Ástandifi í byggingar-
máiunum
Af því að þaö er ekki víst, að
löggjafarnir eða almenningur í
landinu.geri sér ljóst það vand-
ræðaástand, sem nú ríkir í bygg-
ingarmálum, vil ég leyfa mér að
vekja athygli á eftirfarandi stað-
reyndum.
Þann 1. des. 1958, lágu hjá Hús-
næðismálastofmm ríkisins, um-
sóknir um lán til 1385 íbúða, frá
1. okt. 1958 til 1. apr. 1959 h,afa
borizt 265 nýjar nntsóknir. Þarna
eru 1650 lánsumsóknir. Flestar
þessar íbúðir eru orðnar fokheld-
ar og sumar hafa verið teknar
til íbúðar, en flestar þeirra eru
þá ófullgerðar. Ef veita a;tti þess-
um 1650 íbúðarbyggejndum 100
þús. króna lán hvterjum, þá cr
lánsfjárþörfin til þeirra 165
inilljónir króna. Kostnaðarverð
meðal ibúðar nú, er aldrei undir
300 þús. króna á íbuð, oftast mun
meira. og sér því hver maðttr, að
100 þúsnnd króna lán á íbúð, er
sízt ofmikið, ef vel ætti að vera.
Auk þessa lágu hjá Húsnæðis-
málastofnuninni þ. 1. des 1958,
603 umsóknir ttm viðbótarlán, og
frá 1. des 1958 til 1. apr. 1959,
hafa borizt 212slik.tr umsóknir.
Þarna eru því alls 815 lánsttm-
só.knir frá húsbyggjendum, sem
þegar hafa fengið 20—70 þústutd
króna Ián frá Húsnæðismála-
stofuuninni, en þurfa viðbót. Til
að fullnægja óumflýj.tnlegri Iáns
fjárþörf þessara manna, þyrfti
að minnsta kosti 40 milljónir
króna. Lánsfjárþörfin nú er því
a. m. k. 205 milljónir króna, cf
koma ætti fjármálum þessara
2465 íbúðarbyggjenda í viðunan-
legt horf. |
I
Segja má að hverjar 10—20 mill-
jónirnar segi Jííið í slíka hít, en
hver milljónatugur bætir þó úr
brýnustu neyð þeirra, sem verst
eru staddir, og styttir biðtíma
hinna.
Hverjir eru lánsmögu-
Ieikar Húsnæftismála-
stofnunar ríkisins?
Það yrði of langt mál, að fara
að rekja það hér hvernig tekju-
möguieikum byggingarsjóðs ríkis-
ins, scm húsnæðismáiastofnunin
hefur yfir að ráða, cr fyrir komið.
En segja má, að lánsmöguleikar
Byggingarsjóðsins séu árlega ca 40
milljónir króna. Þá er þó reiknað
með því að stóreignaskattsgreiðend
ur geti ekki haldið áfram að refj-
ast um greiðslu stórcignaskattsins.
En eins og kunnugt er, eiga stór-
eignaskatts þess, sem síðast var á
lagður, að ganga til Byggingar-
sjóðs.
Auk hinna föstu tekna Bygging-
arsjóðs ríkisins er svo ráð fyrir:
gert í 4. gr. laga um Húsnæðismála-’
stofnun ríkisins o. fl., að veðlána-'
kerfi til íbúðabygginga.sé starfrækt'
undir stjórn húsnæðismálastjórnar
og veðdeildar Landsbankans, og
er veðdeildinni heimilt að gefa út
bankavaxtabréf, sem nema allt að
100 milljónum króna árlega næstu
10 ár (miðað við 1956).
Veðdeildin, sem stendur undir
stjórn Seðlabankans, hefur ekkert
fengizt til að gera í þessu og er
því þessi fjóröflunarleið einskis
virði eins og nú standa sakir.
Samkvæmt C-lið 5. greinar laga
um Húsnæðismálasloínun ríkisins
o. fl. er bönkum, sparisjóðum,
tryggingafélögum, opinberum trygg
ingarsjóðum og líl'eyrissjóðum,
ætlað að lána nokknrt fé sam-
kvæmt útlánaregltim Byggingar-
sjóðs ríkisins, en þessar stofnanir
hafa eig'i gert það, svo nokkru
nemi, nema TryggingarféJagið And
vaka, Sjóvátryggingafélagið og
Tryggingarstofnun rikísins. '
Þegar bygginganiálin eru athug-
uð, í ljósi þeirra staðreynda, sem
hér hefur verið bent á, er það
alveg Ijóst, að ríkisvaldinu ber
skylda til að gera s'itt ýtrasta til;
þess að bæta úr því ófremdar-'
ástandi, sem byggingarmálin eru
komin í. j
Við byrjun ársins 1959, standa
2465 íbúðarbyggjendur í kaup-
stöðuni og kauptúnuin, alveg
ráðalausir nteð býggingarmál sín.
Margir þessara manna hafa unn-
ið látlaust í öllum sínutii Fritímum
síðastliðin 1—4 ár. Þéir háfa látið
fjölskyldu sína ganga alls á mis, og
í dag sjá margir þeirra ekki fram á
annað, en allt þeirra strit verði til
einskis, og þeir tapi íbúðum sínum.
Aðrir mega áfram búa í hurðalaus-
um stofunum án allra nauðsynlegra
þæginda, eða geta alls ekki flutt í
íbúðir sínar. Þetta íólk getur ekki
komizt af með orðagjálfur póli-
tískra froðusnakka, sem með kjaft-
æði sínu liafa steypt því út í öng-
þveitið.
TiIIögur Framsóknar-
flokksins
í janúar í vetur, lögðu nokkrir
Framsóknarþingmenn fram þings-
ályktunartillögur, þess efnis, að 15
milljónum króna af tekjuafgangi
ársins 1958 yrði varið til útlána .i
vegurn Húsnæðismálastofnunar rík-
isins, 5 milljónum til Byggingar-
sjóðs Búnaðarbankans og 5 míiJ-
jónum til veðdeildar Búnaðarbank-
ans.
Tillögu þessari var vísað 1 til
nefndar, en stjórnarflokfcarö ir -hai t.
til þessa, notað forsetayaid sitt í
sameinuðu þingi, til þpss,,að máliö
fengi ekki afgreiðslu i þjn'ginu.
Frantsóknarflokkurinii mun
taka tillögu þessa upp við af-
greiðslu fjárlaga, og vbr.ður; þaö'
fróðlegt fyrir hina, nauðstöddu
húsbyggjendur, að fylgast íneð
afgrei'ffslu þessa máls.
Þegar tekjuafganginum frá 1958
verður ráðstafað, verður úr því
skorið, hvort meirihlúta háttvirtra
alþingismanna fer eins og: óvitan-
um, sem pissar i skó sinnv til aö
kala ekki, eða honum fer eins or
sönnum búmanni, sem npi(ar árs-
hagnað sinn, til að bæta frámtíðar-
lífskjör fjölskyldu sinnar. ' :
Tillaga Framsóknarflokksins er
góð, það, sem hún nær, endá feefur
sá flokkur alltaf átt frumkv'æðið aö
öllum þeim sjóðmyndunum, seni
starfa eiga í þágu húsbyggénda í
sveit og við sjó, en upþhæðin er
ekki nóg. Það á að verja, öllun
tekjuafgangi ársins 1958 til þessara
mála. Það er 35 milljónum til
Byggingarsjóðs ríkisins, 10 milljón-
um til Byggingarsjóðs Búnaðar-
bankans og 5 milljónum til veð-
deildar sama banka. -■'•
Ræktun skjólbelta og nytjaskóga héf
ir ómetanlegt gildi fyrir kornræktina
Þegar frumvarpið um kornrækt
var til fyrstu urnræðu í neðri
deild Alþingis á dögunum, hafði
Ásgeir Bjarnason orð fyrir land-
búnaðarnefnd og fer ræða hans
liór á eftir:
„Fróðir menn telja. að það sé
vel hægt að rækta korn hér á
landi og þá ekki sízt í hinum veð-
ursælli sveitum sunnanlands. Lág-
markshitasumma, sem þarf til
þess að bygg nái fullum þroska,
tr 1150—1250” yfir sprettutímann,
sem helzt má ekki fara yfir 100—
115 daga. Ú'rkom;um,agn þarf á
sama tíma að vera sem næst 200—
250 mm. Ilafrar,, liveiti og rúgur
þurfa meiri hita og regn en bygg-
ið. Vegna þurrefnainnihalds korns
ins er æskilegt að regnið sé sem
mest fvrri hlutann af vaxtartíman-
um en sólríkt þarf aftur á móti
að' vera þegar líður að þroskastigi
kornsins'. Þetta eru þau höfuðskil-
yrði, sem akuryrkjumenn telja, að
þurfi að vera til staðar, svo að
góðrar uppskcru megi vanta.
En hvernig eru þessi skilyrði
hé.r á landi? Eftir því sem tilrauna
stjórinn á Sámsstöðum, Klemenz
Kristjánsson, telur, eftir áratuga
reynslu, þá á að vera liægt að
rækta korn hér í allflestum árum
eða sem næst 9 af hverjum 10
sumrum og telur hann þetta ekki
lakara en tíðkast t.d. í norðanverð
i,m Noregi. En þar rækta bændur
korn, þótt þeir búi við mun lak-
ari skilyrði en þegar sunnar kem-
ur í landið. Það er vitað mál, að
c kkar frumbyggjar ræktuðu korn
og alltaf hefir kornrækt tíðkazt
hér nokkuð, þótt oít hafi liðið ára-
tugir milli þess sem menn hafa
haft áhuga á kornræktinni, enda
liefir hún ekki unnið sér almenn-
an sess í búrekstri okkar nema hjá
sárafáum bændum. Veðurfar er
Framsöguræía Ásgeirs Bjarnasonar, })ing-
manns Dalamanna, um kornræktarfrumv,arpið
hér líka misjafnt hér á landi og
því ekki þess að vænta, að bænd-
ur hvar sem er á landinu, geti
ræktað korn með jafn góðum ár-
angri.
Það er bæði metnaðar- og menn
ingarmál hverrar þjóðar að vera
sjálfri sér nóg á sem flestum svið-
vm eftir því sem landkostir og
rðrir möguleikar leyfa. Hingað
til hefir landbúnaður okkar byggzt
á því', að við höfum stundað búfjár
rækt, af því að búféð hefir notað
okkar jarðargróður, grösin. En sá
;arðargróður, sem fer beint til
manneldis, er ,að mestu leyti feng
inn með hjálp jarðhitans. Okkur
skortir ekki lönd til ræktunar,
öðru nær, og einungis með þurrk-
un landsins er hægt að auka veru-
lega gróður þess, því að við þurrk-
un eykst jarðvegshitinn.
Hið nýja landnám okkar íslend-
inga er ungt, eins og sjálfstæði
landsins, en það hefir sýnt það,
að við getum ræktað þau grös, sem
áður þrifust ekki. Þekking bónd-
ans á viðfangsefnum sínum hefir
batnað, ný tækni hefir komið til
sögunnar, sem gerir það niögu-
legt sem áður reyndist ófært og
þannig má lengi telja. En þettá
sýnir okkur líka inn í þá heima,
sem marga hefir dreymt um, en
verða að veruleika fyrr en varir.
Þannig mun það verða með korn-
ræktina.
Ræktun skjólbelta og nytja-
skóga hefir ómetanlegt gildi fyrir
rnnan gróður og ekki sízt korn-
ræktina, sem þarf bæði mikinn
bita og gott skjól. Þá mun ný og
betri tækni gera auðveldara með
þreskingu korns og þurrkun en
áður var, því að til eru vélar, sem
gera allt í senn: að slá akurinn
og þreskja kornið og koirra'því í
sekki jafnóðum. Og vel þékkt er
súgþurrkun orðin hér á lándi og
auðveldar hún til muna þiitrrkun
korns frá því sem áður var, enda
oft votviðrasamt á haústin,. þegat
þurrka þarf kornið. Árlega. ey.ðuin
við nokkrum millj. í innflutning
á kolvetnislóðurbæti auk þess sem
við flytjum allt korn til, rnann
eldis. Kornrækt hér á land.i. mun
vafalaust geta sparað okkúr þenn-
an-innflutning að miklu Cða öllu
leyti.
Tilraunir þær, sem stáðið hafa
yfir áratugi, sýna, að korn nær
hcr fullum þroksa í allflestum ár
um og að uppskerumagnið er sem
ræst 20 tn. af ha. Við höfum þvi
tæplega efni á að notfæra. okkm
ekki þessa möguleika, seni tíðar
farið og jarðvegurinn sýna að ci
okkur hagstætt.
Það frumvarp sem hér er til um-
ræðu, miðar að því, aS •glæða
áhuga þeirra manna, sem vilja
rækta korn, en treysta sér .efcki
til að hefjast handa nema -með
einhverjum fjárhagslegum, , stúðn-
ingi þess opinbera, enda gérir
frumvarpið ráð fyrir að svó verð
gert á tvennan hátt:
1. Með framlagi til vélafcaupa.
2. Með framlagi til jarðvinnsl.:
!ikt og við aðra ræktun. ■
3. Með verðlaunum til þeirra,
sem ná mjög góðum árangri, eru
skilyrði fyrir því, að framlag sé
veitt, er að finna i 3. gr., frum-
varpsins.
Ég tel, að frumvarp þett'a miði
(Framhald á 8. síðu)