Tíminn - 30.07.1959, Síða 5

T í MI N N, f immtudaginn 30. júlí 1959.
W
I
Hópför kaupfélagskvenna á Blönduósi
tií Akureyrar og Þingeyjarþings
Og
Kaupfélag Húnvetninga
efndi til hópferSar fyrir kon-
lir úr Blönduósskauptúni dag-
ana 10.—12. júlí s.l. norður
og austur um land.
31 kona tók þátt í ferðinni. Far-
arstjórar voru Jón Baldurs og
Olafur Sv-errisson, kaupfélags-
.stjóri. Lagt var af stað að morgni
hins 10. í yndislegu veðri, og ekið
sem leið liggur til Akureyrar.
Fyrsta viðdvölin var á Hótel
KEA. Þar tók á móti okkur Hall-
,dór Ásgeirsson, sem bauð okkur
til hádegisverðar fyrir hönd Kaup
félags Eyfirðinga. Við settumst að
’vel búnu veizluborði og sat Hall-
dór Ásgeirsson til borðs með okk-
veglega verzlunarhús kaupféiags-
ins. í anddyri hússins er eirstytta
af Jakobi Hálfdánarsyni sem segja
má að sé höfundur samvinnustefn-
unnar á íslandi. í þessum húsa-
kynnum er og varðveitt bókasafn
Þir.geyinga, sem Benedikt Jónsson
frá Auðnum stofnaði. í stórum og
vistlegum sal var framreiddur mat
ur fyrir okkur í boði KÞ. Þar
prýða veggi myndi af fyrrverandi
kaupfélagsstjórum Suður-Þingey-
inga. Undir borðum héldu ræður
þeir Karl, Finnur, Jón og Ólafur.
Heimamenn sögðu okkur margar
hnyttnar og skemmtilegar vísur. Ó-
víða á landinu mun vera jafn
margt af ljóðelsku og hagmæltu
fólki og í Þingeyjarsýslu.
Hugsun skýr í formið felld
flutt í ræðum snjöllum.
Karl og Finnur kveiktu eld
í kvennahjörtum öllum.
Sálin ofar stund og stað
stefndi um himingeima.
Allar gleymdum auðvitað
eiginmönnum heima.
Að borðhaldi loknu var lagt af
stað, og ekið fram Reykjahverfi.
Á brúninni fyrir ofan Presthvamm
vtir litazt um, horft yfir Laxár-
virkjun, þetta mikla mannvirkí og
hina fögru sveit, Aðaldalinn. En
nú þurfti að hafa hraðann á t:l að
komast í byggðasafnið á Grenjað-
arstað fyrir lokun. Þetta heppnað
• ist og var ánægjulegt að sjá, hve
vel hefur tekizt rneð uppbyggingu
og viðhald á þessu fornfræga höf-
uðbóli. Þarna er gott tækifæri til
að bera saman gamla og nýja tím-
ann, og sjá andstæðurnar, og minn
ingarnar frá liðnum tímum vakna í
■hugum þeirra, sem áður hafa dval-
•izt á þessum slóðum. Nú var híjld-
ið áfram að Laugum, þar sem gista
skyldi þessa nótt. Það er gaman
að aka þess leið í góðu veðri. —
Lndslagið er svo breytilegt á þess
um slóðum, þar sem skiptast á
vötn, skógar, hraun og gróðurlönd.
Á Laugum fengum við hinn bezta
beina og öllum leið vel.
Á sunnudagsmorgun, síðasta dag
ferðarinnar var stillilogn og sól-
skin, sem hélzt allan daginn. Allir
nutu veðurblíðimnar í þessu yndis
lega umhverfi. Farið var í sund-
laugina, tekið sólbað við tjörnina,
eða reikað um, allt éftir því sem
hverjum hentaði bezt. Eftir hádegi
var svo lagt af stað heim á leið.
Nokkur viðdvöl var við Goðafoss, í
Vaglaskógi, Akureyri og Varma-
hlið og víðar því tíminn var nægur
og veðrið eins og það getur bezt
verið um hásumarið. Mikið var um
(Framb. á 9. síðu)
innmg; Fró Vilborg Einarsdóttir
í DAG verður borin til hinztu
hvílu frú Vilborg Einarsdóttir,
Magnússonar, óðalsbónda á Geit-
hellum í Suður-Múlasýslu. Móðir
hennar var frú Guðfinna Jóhann-
esdóttir Malmqvist, en í föðurætt
var hún af svonefndri 'Brimnes-
ætt í Fáskrúðsfirði.
Samkvæmt kirkjubókum Háls-
þinghársóknar var Vilborg fædd
að Hamri í þeirri sókn 13. ágúst
1875, en fluttist síðar að Geithell-
um með foreldrum sínum.
Um tvítugsaldur trúlofaðist hún
Tryggva Daníelssyni, bróður Þór-
halls Daníelssonar, er lengi var
kaupmaður á Hornafirði. Þegar
komið var fast að giftingu þeirra
varð Vilborg fyrir þeirri þungu
sorg að missa unnusta sinn í sjó-
inn. Hann var þá að sækja veizlu-
föngin sjóleiðis til Djúpavogs. —
ur. Var hann kátur og skemmtileg-
ur að vand,a.
Að borðhaidi loknu bauð Ólafur
.Svemsson oKkur að skoða verk-
ismiðjuna Getjun, og þaou llestar
ikonunar þao gooa boo. Nutum við
þair leiðsógu yfirmanna hinna
ýmsu deitaa, sem synuu okkur aiit
isem þarna var að sja, og var það
Ibæði sKemmulegt og íroölegt.
Að þvi loKnu var naldiö aí stað
táleiðis td Keymhlíðar i Mývatns-
tsveit, með nokKurri viðdvol i Vagla
jskógi. UKKur UunvetnsKum konum
er það nýjung að koma í skóg, því
ekkert SKOgiendi er t Hunavacns
eýslu, og var það því óbianam a-
jiægja að njow þarna veourblíð-
unnar og .skogariimsms um stund.
Við gistum 1 Reynmlíð a hinu vist
lega svettahoteit Peturs Jonssonar
og frú Þunoar Gísladottur, og íeng
’um þar hmar beztu vmtokur. Far-
íð var i Dimmuborgir um kvóldið,
en því miöur var þokuioít og ngn
ing. Mývatnssveitin syndi ekKi sína
fceztu hltð aö þessu sinni.
' Lagt var af stað fra Keynihlíð að
morgni hins 11. eftir að iiaía drukk
íð morgunkaffi og keypt nestis-
þakka. Þá var veður íremur kalt,
en isæmilegt skyggm. Ekið var yfir
Mývatnsöræfi, sein í fyrstu virðast
endalaus auðn, Hólsfjóll, Axar-
fjörð, Kelduhverfi og Keykjaheiði
til Húsavíkur. Skoðaður var Detti-
foss og Ásbyrgi,- þetta stórbrotna
náttúruundur, en veður var frtm
lir óhagstætt og dvölin þar ekki
eins ánægjuleg ög annars hefði
orðið.
Þegar til Húsavíkur kom var
veðrið gott og sennilcgt þykir mér
fið við höfum öll haft það á til-
finningunni þegar við keyrðum
inn í þennan vinalega bæ, að þarna
myndum við eiga skemmtilega
kvöldstund. Það var eins og við
vissum það fyrir fram að við mynd
um komast í þægilega snertingu
við þingeyska gestrisni og menn-
ingu.
. Á Húsavík tóku á móti okkur
Finnur Kristjánsson framkvæmda
ftjóri Kaupfélags Suður-Þingey-
ÍBga Pg frú hans og Karl Kristjáns-
son alþingismaður og frú. Skoðuð
var hafnargerðin, kirkjan og hið
Risastór farþegaþota í smíðtim
Nýja, bandaríska farþegaþotan •— DC—8
New Y ork. — Nákvæmar upp-
lýsingar um byggingu hinn'i
ar risastóru bandarísku farþega
þotu, DC—8, hafa verið birt-
ar af framleiðendunum, Doug-
lasVflugvélaverksmiðjunum. —
Þar kemur m. a. margt það
fram, er sýnir tæknilegar
framfarir, sem orðið hafa á und
anförnum árum í gerð stærri
flugvéla.
DC—8 er önnur farþegaþot-
an, sem smíðuð er í Bandaríkj-
unum, og gert er ráð fyrir, að
hún verði tekin í notkun seint
á þessu ári. Hún er 752 smálest-
ir að slærð og rúmar 176 far-
þega og allt að því sjö smá-
lestir af vörum. Lend hennar
er 45 metrar og vængjahafið
allt að því eins, eða 42 metrar.
Vængir flugvélarinnar eru stór
ir og rúma 57 smálestir af keró
sínolíu, en það er eldsneytið,
sem þotur yfirleitt brénna. Það
tekur þó ekki meir en 15 til
20 mínútur að fylla eldsneytis-
geymana.
Vængirnir eru sérstæðir að
því leyti, að segja rná, að þeir
hafi í raun og veru nokkurn
sveigjnaleika, því að þeir geta
hreyfzt töluvert upp og niður.
Með þessu móti geta vængirnir
dregið úr áhrifum loftkviku,
.sem flugvélin fer í gegnum, og
virka þeir því eins og risavaxn
ar fjaðrir.
Fyrstu þoturnar af þessari
gerð verða útbúnar fjórum svo
nefndum Prat Z Whitney JT3
hreyflum, sern framleiða sam-
tals .24.000 hestöfl. Ganghraði
þeirra verður að meðaltali 896
km. á klst.
Rafeindakerfi þeirra verða
átján, þar með talinn veður-
radar, og verðá þau notuð við
ílugstjórn og til að halda sam-
bandi við flugstöðvar á jörð-
inní, 10.500 til 12.000 metrum
fyrir neðan. í loftræstingar-
kerfinu eru fjórar þjöppur og
er hver þeirra á stærð við kæli
eind i meðalst. kæliskáp, en
hundrað .sinnum kraftmeiri. Á
þriggja mínútna fresti skiptir al
gjörlega um loft í farþegaklefa
flugvélarinnar og Ioíthitinn„er
áð meðaltali 21,1 stig á Celsíus,
þótt hitastigið utan hennar geti
verið frá —73,3 og allt upp í
37,7 stig ofan við frostmark.
í farþegaklefanum er hi-fi-
kerfi, sem notað er til þess að
útvarpa lilkynningum og tónlist
til farþeganna. Við hvert sæti
er lestrarljós, hita og kulda-
stillir, bjalla til að kalla á flug-
þernuna, gangljós, borð og neyð
arútgangur. Farþegaklefinn er
loftþrýstur, svo að allt að 7000
metra hæð er sami loftþrýsting
ur og við sjávarmál. í 10.300 m
hæð er loftþrýstingurinn í fár-
þegaklefanum sami og í 1500
m hæð, og í 12.000 m hæð er
hann sami og í 2.040 m hæð.
Flugvélarstélið er geysistórt,
rúmlega 12,8 m að hæð. Heitt
loft frá hreyflunum streymir
gegnum leiðslur, cr liggja eft-
ir yzta borði vængjanna, ýfir-
bórði stélsins og mótorhlífum
til varnar gegn ísingu. Annað
heitaloftskerfi heldur hreyíla-
innrennsli, loftræstingum og
stjórnútbúnaðinum íslausum.
Loks eru gluggahlífarnar hitað-
ar með rafmagni, og regni og
snjó er haldið frá þeim með
heitum loftgusum.
Það eru fjögur hjól á hvor-
um lendingarfæti flugvélarinn-
ar, tvö og työ saman. Aftari
hjólin eru á hreyfanlegum fæti,
svo að auðveldara er að aka á
flugbrautinni. Ef þrýstivókva-
kerfi flugvélarinnar bilar, fara
aðalhjólin og hjólin á flugvélar-
nefinu niður af sjálfu sér, þeg-
ar nær dregur jörðu, og stafar
það af auknum loftþrýstingi.
í flugvélinni eru alls 120 tæki
.sem öllum er stjórnað af flug
áhöfninni. Óþarft er að hafa
siglingafræðinga, nema þegar
farið er langar leiðir yfir haf.
Meðal þeirra, sem fórust með hon
um var bróðir Vilborgar, Þormóð-
ur að nafni. Þau Vilborg og
Tiyggvi eignuðust eina dóttur,
Þóru, sem varð barnakennari, en
er dáin fyrir mörgum árum. Nokkr
um árum síðar, eða nánar tiltekið
árið 1902, giftist Vilborg Gisla Sig
urðssyni hreppstjóra í Krossgerði á
Berufjarðarströnd, þar sem bún
bjó með rausn og ráðsnilli um
margra ára skeið. Virtist nú sem
hamingjusól hennar væri í hádegis
stað, en vonum fyrr brá bliku á
loft. Fyrsta barn þeirra, stúlku-
barn, dó mjög ungt. Tveim árum
síðar, vorið 1905, veiktist maður
hennar, er hann var við jarðarför
móður sinnar, af lömunarveiki,
sem leiddi til þess, að hann varð
að liggja langtímum í rúminu,
Rétti þó síðar við, svo að hann gar.
gengið við hækjur innanhúss og'
síðar utanhúss, þar sem slétt var,
Til að byrja með varð hann alveg
máttlaus en fékk smátt og smátt
nokkurt líf í líkamann, að undan-
tekum vinstri handlegg og hægri
fæti, sem aldrei kom aftur líf í,
Gísli var gáfumaður mikill og
lengst af sískrifandi. Um langt ára
bil skrifaöi hann fréttir í blaðið
Austra á Seyðisfirði og síðar í Tím
ann. Auk þess var hann um langt
árabil barnakennari á Berufjarðar-
strönd. Var hann þá að jafnaði
fluttur á hestum milli dvalarstaða,
Hann dó árið 1936.
Tveir synir þeirra hjóna, Ingoií •
ur og Sigurður, voru komnir und-
ir tvítugt, er þeir drukknuðu. Þeir
voru að korna úr skeljafjöru og
áltu aðeins eftir örlítinn spöl tii
heimahafnar er báturtnn fórst.
Þessi sorglegi atburður gerðist
haustið 1925. Lík þeirra fundust'
aldrei. Það má geta nærri, að það
hefur tekið á taugar Vilborgar, er
hún um lengri tima gekk dag
hvern fram með sjónum, leitandi'
að líkum sona sinna án árangurs.
Þrátt fyrir þessa válegu atburði'
var sálarlíf Vilborgar svo heil-
sleypt og þróttmikið, að hún dét
aldrei bugast. Ilún tók öllu, sem
að höndum bar, með kvenlegri
hetjudáð, og virtist sætta sig við
það hlutskipti, „að drottinn gaf
og drottinn tók“.
Fjögur börn þeirra Vilborgar
og Gísla eru á lífi: Guðfinna- ekk.ja
starfar nú í mjólkurbúóinnl á
Lau*garvegi 162, Björgvin, bóndi i
Krossgerði á Berufjarðarströnd,
Málfrður, gift Gunnari Jóhanns-
syni, póstmanni, Hagamel 38 og
Aðalsteinn kennari í Keflavík.
Til Reykjavíkur fluttist Vilborg'
í september 1943 og dvaldist eftix'
það hjá Málfríði dóttur sinni og1
manni hennar. Þar undi hún hag
sínum vel og naut ástríki barna
sinna, tengdasonar og ekki sizt
barnabarnanna.
Sá, sem þessar línur ritar var
srnali í Krossgerði sumurin 1903
og 1904 hjá þeim hjónum Vilborgu
og Gísla. Þá kynntist ég Vilborgu
fyrst, en maður hennar og ég vor
um bræðrasynir. Öllu ágætari hús-
móður hef ég tæplega átt. Vilborg ■
var stjórnsöm og nokkuð stórlynd,
frekar dul í skapi en með afbrigð-
urn trygglynd og vinur flestra seir.
kynntusl henni að ráði, og mundi
lengi og vel þá sem henni féllu i
geð.
Vorið 1905, fluttist ég af Berú-
fjarðarströnd. Við Vilborg hitt-
umst ekki aftur fyrr en sumarið
i Framhald i ö atSu>