Tíminn - 20.08.1959, Page 6

e»
T f M I N N, fimmtudaginn 20. ágúst 1050,
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjúri og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötn
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18305 og
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglysingasími 19 523. - Afgreiðslan 12 323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 13 948
Sjálfstæðisflokkurinn vill viðhalda
húsnæðisskortinum
HÉR í blaðinu í gær, var sú
saga rakin, hvernig Sjálfstæð
isflokkurinn hefði unniö að
því aö svæfa á hinu nýlokna
þingi tillögu Þórarins Þórains
sonar um ráöstafanir til
fjáröflunar fyrir Byggingar-
sjóð ríkisins. Naut Sjálfstæð-
isflokkurinn þar fulltingis
Alþýðuflokksins eins og við
önnur myrkraverk sín um
þessar mundir.
Fyrir þá, sem hafa lesið
Mbl. undanfarjn misseri,
kemur þessi framkoma Sjálf
stæöisflokksins sennilega
nokkuð á óvart. Meðan
vinstri stjórnin sat aö völd-
um, átaldi Mbl. hana mjög
fyrir þaö, aö hún útvegaði
ekki nægilegt fjármagn til
íbúðalána. Þá fluttu og
Sj álfstæðismenn tillögur
um, að stórt erlent lán yröi
tekið í þessu skyni. Ef nokk
urt mark heföi mátt taka á
þessu, hefði Sjálfstæðisflokk
urinn átt að taka tillögu Þór
arins Þórarinssonar vel eða
aö benda þá á önnur úrræði
í staöinn. Hann gerði hvor-
ugt. Hann stakk málinu
hreinlega undir stól og gerði
ekki neitt.
FYRIR þá, sem þekkja
hina réttu afstöðu Sjálfstæð
isflokksins til þessara mála,
kemur þetta hins vegar ekki
neitt á óvart. Hann hefur
alltaf barizt meðan hann hef
ur getað og þorað gegn allri
opinberri viðleitni til að
styrkja efnalítið fólk til að
eignast eigið húsnæði. For-
ystumenn hans sögðu, þegar
Framsóknarflokkurinn flutti
fyrst frv. um byggingasjóð
sveitanna, að með því væri
stefnt að því að gera bændur
að ölmusulýð. Þegar Héðinn
Valdimarsson flutti fyrsta
frv. um verkamannabústaði,
sögðu talsmenn Sjálfstæðis-
flokksins, að hið bezta, sem
hið opinbera gæti gert í hús-
næðismálum, væri að gera
ekki neitt. Og að sjálfsögðu
gfeiddu Sjálfstæðismenn at-
kvæði bæði gegn' byggingar-
sjéíðl sveitanna og verka-
mannabústöðum.
SÍÐAN þetta gerðist,
hafa forystumenn Sjálfstæð
isflokksins vitanlega ýmis-
legt lært. Þeir hafa m. a.
lært það, að það er ekki sig
urvænlegt að hafa yfirlýsta
sömu afstöðuna og flokkur-
inn hafði, þegar fyrstu lögin
um byggingasjóð sveitanna
og verkamannabústaðina
voru samþykkt. Þess vegna
læst hann nú vera fylgjandi
slíkum aðgeröum i orði
kveðnu. Öll viðleitni hans
beinjst- hins "Vegar að því,
að takmarka slíka starfsemi
sem mest. Þess yegna felldi
hann það á -siöastl. vetri, að
verulegum hluta af tekjuaf-
gangi rikisins 1958 yrði varið
til íbúðalána. Af sömu á-
stæðu lét hann svæfa til-
lögu Þórarins Þórarinssonar
nú.
Það sýnir bezt, hvílíkt
auðnuleysi hefur nú hent Al-
þýðuflokkinn, að hann skuli
veita Sjálfstæðisflokknum aö
stoð við slíkar aðfarir.
ÞAÐ er ekki ófróðlegt í
þessu sambandi að rifja upp
ástæðuna fyrir því, að Sjálf
stæðisflokkurinn vinnur nú
markvisst að því að draga
starfsemi Byggingasjóðs rík-
isins sem mest saman og
hindrar því ráðstafanir til að
afla honum aukins fjár-
magns. Ástæðan er sú, að
verðbólgugróðamennirnir, er
ráöa nú mestu í Sjálfstæðis-
flokknum, hafa ekki grætt á
öðru meira en húsnæðisskort
inum. Það er mikið hags-
munamál þeirra, að hann
haldist áfram. Þess vegna
vinna þeir að því öllum árum
að takmarka starfsemi Bygg
ingasjóðs ríkisins.
Menn hafa hér skýringu á
því, að auknar ráðstafanir
til að draga úr húsnæðis-
skortinum og hjálpa efna-
litlu fólki til að eignast eig-
in húsnæði, verða ekki gerð-
ar, ef Sjálfstæöisflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn eiga að
ráða. Slíkar ráðstafanir
veröa aðeins tryggðar með
því að efla Fram,$óknar-
flokkinn, er hefur haft aöal-
fyrstu um nær allar raun-
hæfar ráðstafanir, sem hafa
verið gerðar í þessa átt.
Skerðingarákvæðið
BLOÐ Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins keppast
nú við að lýsa yfir því, að
flokkar þeirra vilji fella nið-
ur ákvæði tryggingarlaganna
um skerðingu á elli- og ör-
orkulífeyri.
Flestum mun þó ganga erf
iðiega að trúa þessu, þar
sem þessir flokkar hjálpast
að því á nýloknu Alþingi að
koma í veg fyrir afnám þessa
ákvæðis. Verður að telja það
næsta ólíklegt, að flokkarnir
verði fúsari til þess að af-
loknum kosningum en fyrir
þær.
Sú afstaða Sjálfstæðis-
flokksins, að vilja halda í
þessa skerðingu, getur ver-
ið skiljanleg. Stórgróðamenn
ina skiptir þessi skerðing
litlu máli.
Afstaða Alþýðuflokksins er
hins vegar önnur. Hann' hef
ur áður veriö andvígur þessu
ákvæði. Innan vébanda hans
er talsvert af fólki, sem þessi
skerðing bitnar á. Hann verð
ur að fórna hagsmunum þess
á altari íhaldssamvinnunnar.
Það má vel ráða af þessu
máli, hvað í vændum er, ef
Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn fara með
völd saman.
I ERLENT YFIRLIT:
iiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiimmMHiirf..
Grivas snýst gegn Makarios
Makaríos ver sig meft Jjví a<S þrengja að herstöívum Breta
MEÐAN baráttan stóð sem
= 'hæst á Kýpur gegn yfirdrottn-
= un Breta þar, bar mest á tveim-
= ur mönnum, Makaríos erki-
| biskupi, sem var hinn andlegi
| leiðtogi sjálfstæðishreyfingar-
l innar og Bretar dæmdu til út-
| legðar, og Grívas ofursta. sem
§ var foringi skæruliðahreyfing-
| arinnar og tókst að fara huldu
| höfði á Kýpur, þótt Bretar
| legðu mikið fé til höfuðs hon-
| um. Samstarf þessara manna,
| sem um flest eru þó ólíkir, átti
| meginþátt í því, að Bretar tóku
| þann kost að lála undan síga
| og féllust á þá lausn á síðastl.
| vctri, að Kýpur yrði gerð að
| sjálfstæðu lýðveldi. Makaríos
| var aðalleiðtogi Kýpurbúa við
| þá samninga.
ÞAÐ VAR aldrei fulikinn-
| ugt á þeim tíma, hvort Grivas
| væri fylgjandi þeSsu samkomu-
| lagi. Hann fýsti aldrei stuðn-
| ingi sínum við það. Slíkt va •
| ekki heldur eðlilegt, því að ti -
| gangur hans hafði alltaf Verið
| sá að innlima Kýpur í Grikk
| land, enda hafði það upphaf-
| lega verið takmark sjálfstæðis-
| hreyfingarinnar. Grívas cr
| Grikki en ekki Kýpurbúi og
1 hefur alltaf verið í röð æstustu
§ grískra þjóðernisnnna. Hann
| tók þátt í fasistískum þjóðernis
| flokki fyrir styrjöldina, gat sér
| mikið frægðarorð í henni, og
| eftir hana var hann foringi
I skæruliða. er börðust gegn
| kommúnistum. Herfrægð hans
I ræður miklu um það, að Makar--
= ios fékk hann til Kýpur til
= að skipuleggja skæruliðasam-
| tökin þar. Grívas kom því til
| Kýpur í þeim tilgangi að inn-
| lima eyjuna í Grikkland, og
| því mátti búast við, aö hann
= yrði lítt ánægður með þá lausn,
1 að Kýpur yrði sjálfstætt lýð-
i veldi. Það var líka mjög hljótt
| um það, er hann fór frá Kýpur
| á síðast iiðnu vori eftir að
| skæruliðahreyfingin, EOKA,
1 hafði verið lögð niður. Hann
| lýsti þá yfir því, að hann
| myndi ekki koma þangað aftur.
ÞRÁTT fyrir þetta, var al-
| mcnnt búizt við því, að Grívas
| myndi ekki hefja baráttu gegn
= samkomulaginu um Kýpur. Sú
| hefur þó ekki orðið raunin.
| Grívas hefur ekki getað stillt
I sig, enda er það í mestu sam-
= ræmi við skaplyndi hans. Hann
= hefur nú látið uppi andstöðu
| sína við sainkomulagið um Kýp
1 ur og einkum fordæmt grísku
stjórnina fyrir að falla frá
þeirri stefnu, að Kýnur verði
innlimuð í GrikKland. Enn
sem komið er, hefur hann þó
ekki hlotið miklar undirtektir
hvorki í Grikklandi né á Kýp-
Makarios
ur. Gríska stjórnin hefur tckið
eindregna andstöðu gegn hon-
um og sama hefur Makaríos
gert. Því fer þó fjarri, að rétt
sé að telja Grívas úr sögunni.
Hann getur hæglega átt eftir
að verða leiðtogi í einræðis-
sinnuðum hægri flokki i Grikk
landi, einkum ef stjórn Kara-
manlis misheppnast. Hann get-
ur einnig aftur náð fótfestu á
Kýpur, ef framkvæmd sam-
komulagsins misheppnaðist.
Þegar hefur verið hafizí handa
um að stofna þar leynisamtök
í anda hans, KEM. Þó er ekki
búizt við að þau nái neinni
teljandi fótfestu að sinni. Mak-
aríos hefur þegar fordæmt þau
opinberlega og hinn grískumæl
andi hluti Kýpurbúa virðist
standa nær einhuga að baki
honum. Menn trúa á hann sem
óvenjulega farsælan og hygg-
inn stjórnmálamann.
MAKARÍOS biða hins veg-
ar mörg vandasöm verkefni.
Eitt hið helzta þeirra er að
tryggja góða sambúð við tyrkn
eska minnihlutann. Það virðist
spá góðu, að honum hefur tek-
izt að ná góðu samstarf við
Kutehuk, foringja Tyrkja. Þó
hefur enn vart revnt fullkom-
lega á það, hvernig sarnbúð
þjóðarbrotanna verður í hinu
nýja lýðveldi. Almennt er á-
litið, að ekki séu aðrir m nn
vænlegri til að leysa þann
vanda en þeir MaKaríos og Kut-
chuk.
Annað vandaverk, sem bíður
Makaríos, er að byggja upp öfl
ugan stjórnmálafiokk eða fylk
ingu grískumælandi manna.
Þetta virðist honum ætla að
takast. Horfur eru á, að fiokk-
ur hans muni starfa á breiðum
grundvell:, en vinstri stefna
setja þó aðalsvip á starf hans.
Vafasamt er, hvort Makaríos
tekur sjálfur beinan þátt í
starfi þessara samtaka, held-
ur kjósi hann að standa utan
og ofan við alla flokka.
Þá er það mikið verk og erf-
itt að byggja upp atvinnuvegi
Kýpur og tryggja þar batnandi
afkomu. Slikt verður naumast
gért, nema með verulegri að-
stoð frá öðrum þjóðum.
BRETAR virðast enn
gruna Makaríos um græsku,
þrátt fyrir samkomulagið í vet-
ur. Brezk blöð láta í ljós nokk-
urn ugg vegna þess, hve Mak-
aríos gerir sér dátt við vinstri
menn, jafnvel kommúnista.
Aðalótti Breta stendur þó !í
beinu sambandi við herstöðv-
ar þær. sem þeir eiga að :fá
að halda áfram á Kýpur sam-
kvæml samkomulaginu í vet-
ur. Makaríos hefur jafnan sett
fram bá kröfu, að Bretar
megi ekki fara með neina
stjórn á Kýpur, er skerði
vald stjórnarvaklanna þar. í
framkvæmd myndi þetta þýða
það, að Bretar hefðu miklu
minna gagn herstöðvanna en
ella. Bretar óttast, að Makaríos
eigi eftir að sækja í sig veðrið
á þessu sviði og stefni jafn-
vel að því, þótt hann láti það
ekki uppi enn, að hrekja þá
alveg 1 burtu. Það sé a.m.k.
ekki útilokað, að Makaríos
grípi til þess að heimta Breta
í burtu, ef honum stæði ein-
hver ótti af Grívas og þyrfti
að hamla gegn áhrifum hans.
Fátt er enn vinsælla á Kýpur
en að vera á móti Bretum.
Makaríos getur líka haft all-
gott vopn með því að benda
Brelum á, að það eina, sem
þeir ynnu með því að steypa
honum úr stóli, væri að fá
Grívas í staðinn.
Bretar eru því að verða í
vafa um, að þeir fái lengi
haldið herstöðvum sínum á
Kýpur, þrátt fyrir samkomu-
lagið í vetur.
Þ.Þ.
ÍHUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMIMIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIMMHIIIIIIIIÍ
Samin verði
skrá um mannanöfn
Prestafélag Yestfjarða liélt að
alfund sinn á Þingeyri um síð-
ustu helgi.
í upphafi fundarins minntust
fundarmenn séra Sigtryggs Guð-
laugssonar á Núpi, sem jarðsett
ur var daginn áður að Sæbóli á
Ingjaldssandi, en séra Sigtryggur
var heiðursfélagi Prestafélags
Vestfjarða.
Formaður félagsins séra Sigurð
ur Kristjánsson flutti skýrslu
stjórnarinnar, en þgr á eftir fram
sögu í fyrsta aðalmáli fundarins:
Framkvæmd aukaverka. Umræður
urðu miklar. í sambandi við mál
þetta voru eftirfarandi samþykkt
ir gerðar:
1. „Aðalfundur Prestafélags
Vestfjarða, haldinn á Þingeyri 9.
og 10. ágúst 1959, beinir þeim til
mælum til biskups landsins, að
hann hlutist til um að heimspeki-
deild Háskólans semji nafnaskrá
um íslenzk mannanöfn, samkvæmt
gildandi lögum, þar sem prestun
Frá aðalfundi Pres
um er mikil þörf hennar, og al-
menningi til stuðnings og leið-
beiningar”
2. „Fundurinn beinir þeim til
mælum til biskups, að hann athugi
möguleika á, að gefinn verði út
leiðarvísir um framkvæmd prests
verka.“
3. „Aðalfundur Prestafélags Vest
fjarða, haldinn á Þingeyri 9. og 10.
ágúst 1959, beinir þeim tilmælum
til biskups landsins, að uninn
verði bráðu,. bugur að því að taka
i saman og gefa út í einu lagi gild
andi lög og reglugerðiv um kirkju
mál, prestum og sóknarnefndum
til hagræðis."
Annað aðalmál fundarins var:
Kristileg æskulýðsmót. Framsögu
hafði séra Tómas Guðmundsson,
Patreksfirði. Um það urðu mjög
almennar umræður. í lok þeirra
var samþykkt eftirfarandi:
él. Vestfjarfta á Þingeyri
„Fundurinn þakkar hlutaðeig-
endum framkvæmd æskulýðsmót
anna á félagssvæðinu og leggur á
herzlu á, að þeim sé haldið áfram
og aukinn sé undibúningur þeirra
heima fyrir. Felur fundurinn fram
kvæmdanefnd mótanna að gera
þegav í haust áætlun um undir-
búningsstarf fyrir næsta mót og
senda út dagskrá þess í.aðaldrátt
um. Að öðru leyti skal vlsa'ð til
umræðna á fundinum um einstQk
framkvæmdaatriði.“
Þá var rætt um útgáfu á riti
félagsins, Lindinni, og ákveðið að
gefa hana út svo fljótt >sem því
yrði við komið.
Stjórn félagsins skipa: Formað
ur séra Sigurður Kristjánsson,
prófastur ísafirði, gjaldkeri séra
Tómas Guðmund-sson, Patreksfirði
ritari séra Jón Kr. ísfeld, prófast
ur á Bíldudal.