Tíminn - 30.08.1959, Blaðsíða 3

TÍMINN, siumudagtnn 30. ágúst 1959.
3
1 dag lesið þið um lífið
— og nýja útvarpshúsið —
í Austurstræti
i SPEGLI TÍMANS
Rúnturifln
Hver ert þú, sem þekkir
ekki rúntinn, þessa nætur-
lífæð Revkjavíkur? Þú hef-
ur áreiðanlega ekki verið
lengi í Reykjavík, ef þú
kannast ekki við fólks-
strauminn þar á kvöldin,
bílagnýinn, hláturskræk-
ina. Rúnturinn er Reykja-
vik að kvöidi, Reykjavxk
að kvöldi er rúnturinn.
Þegar húmar ag kveldi og
klukkan fer að -ganga níu, safn
ast múgur og margmenni niður
í Austurstræti — aðallega ung-
lingar .Nýfermdir strákar og
rúmlega nýfermdir, skrýddir
gallabuxum og skinnúlpum eða
öðrum stuttúlpum, í allt of stór
um skóm, meg sígarettur dingl-
andi úí úr öðru munnvikinu.
Kannske ganga þeir um,
»■ kannske híma þeir undir vegg
eða inni í dyraskotum, þá taka
þeir dinglandi sígarettuna út úr
sér og láta mikið yfir sér, þegar
þeir soga tóbaksreykinn ofan
í lungunj haldandi ■sígarettunni
tilburðalega frá sér milli
tveggja fingra — það þykir á-
kaflega fínt, og gengur í aug-
un á jafnöldrum þeirra kven-
kyns, og til þess er leikurinn
gerður.
12—20 ára „skvísur"
Fleiri kyn eru á ferli en karl
kynið eitt. Er það kannske rétt,
sem sýnist, að kvenkynið sé í
meirihluta? — 'Sumar eru
klæddar eins og þær séu að
koma beint úr vinnu í skólagörg
unum, aðrar eins og þær séu
komnar um og yfir tvítugt, með
þeim einum árangri að undir
strika með feitu þá hörmulegu
staðreynd. að þær eiga langt
í land til þess. Þær ganga um
í knippum eða settum, vefjast
hver utan um annarrar hand-
■legg og hallast saman að ofan
eins og spilaborgir. Þær hafa
raddbönd, jú, mikil ósköp, og
nota þau ótæpilega. Þær hlægja
óeðlilega háum hlátri, nánast
skrækja (og skrækja líka bein-
línis, éf þeim þykir við þurfa),
það er gert til heiðurs kavaler
unum í dyraskotunum, þeim
sem reykja ofan í sig og sveifla
sígarettunni borginmannlega.
Þessar smávægilegu fótundir-
gjafir hera oft tilætlaðan ár-
angur: Einn og einn gæjahópur
sameinast einum og einum
skvísuhóp, og 'sanisteypan geng
ur glöð og ánægð um rúntinn,
og saman við skerandi skvísu-
hljóðin blandast nú mútuhljóð
á bylgjulengd, sem ómögulegt
er að ákveða nánar.
Piparsveinar og
vonbiðlar
Ekki er sama hvoru megin
gengið er í Austurstræti, þegar
þessi tími dags er kominn. Ef
gengið er að norðanverðu, heit
ir það að ganga piparsveinameg
in, það þykir lítið í varið, enda
sjást þar ekki margir, að sunn
anverðu heitir hins vegar von-
hiðlamegin, og þar er líka allur
mannfjöldinn. Þá er miðjan eft
ir, og enginn skyldi halda að
hún sé látin ónotuð. Nei, það
er nú eitthvag annað. Þar ekur
unga fólkið, sem tná þó senni-
lega með réttu teljast eldra
fólkið á rúntinum, á bifreiðum
feðra sinna eða eigin bifreið-
um, sem þá eru gjarna með
svimháu fimm stafa núrrieri —
og vel við aldur.
Ekki er eins auðvelt að á-
kveða framkonm bilakenda og
fótgangandi á rúntinum. Þó er
yfirleitt áberandi, hvað öku-
þóra þessa langar til þess að
sýna tvennt: í fyrsta lagi hvað
þeir séu kaldir karlar, í öðru
lagi hvað bílarnir þeirra séu
góðir. Sem er þó sorglega oft
hig gagnstæða, því á rúntinum
getur oft og einatt að líta hinar
frumlegustu bílategundir í
furðulegasta ásigkomulagi. En
hvað um það, þetta er ungt og
leikur sér . . .
ísinn, landsins lífselixír
Við rúntinn er að finna sýnis
horn af vinsælustu samkomu-
húsum Reykjavíkur: ísbörun-
um. Þar gefur að líta hóp af
framtíð þjóðarinnar etandi ís
og annað hnossgæti með til-
heyrandi hávaða og ys. Tvær
smástelpur standa úti í horni
og ræða vandamál sín. Þær eru
varla meira en ca. 13 ára, en
af tali beirra má giöggt heyra,
að þær vita sitthvað meiraum
ástina en margir þeirra sem
eldri eru. Það kemur brátt í
ljós, að önnur þeirra er tryggða
bundin ungum sveini, er í sum
ar hefur dundað við kúahirð-
ingu úti í sveit. Nú hillir undir
endurkomu hans, og heitmærin
er í mestum vandræðum með
það, hvernig hún eigi á beztan
og auðveldastan hátt að losa
sig við viðhald suinarsins. —
Djúpt var á niðurstöðu ,svo
ekki var unnt' að bíða eftir
henni. En þegar staðið er um
hríð inni á einhverjum ísbar,
hlýtur sú spurning ag vakna,
hvor-t ekki seljist langmest af
ananasbraðvökva: Maður kem-
ur inn og biður um ís fyrir til
tekin krónufjölda. — Með
hvaða bragði? spyr elskan sem
afgreiðir. — Hvaða brögð eru
til? Og enn er sú litla ekki
orðlaus, því nú stendur út úr
henni orðabunan: — Orange-
súkkulaðijarðaberjakaramellu-
kirsuberjaogananas! Maðurinn
stendur fyrst með svip sem
hann hafi fengig jólatréð í höf
uðið ofan af sjöundu hæð, svo
stynur hann því sem síðast var
nefnt: — Ananas.
Þar með kveðjum við rúntinn
en líf hans er enn ólgandi sem
fyrr, og á eftir að ólga kvöld
eftir kvöld, viku eftir viku,
mánuð eftir mánuð, ár eftir ár,
svo lengi sem Reykjavík er há
borg íslenzkrar menningar.
Utvarp Reykjavík
Æði margir þeirra, sem
nú eru ungir, muna sjálf-
sagt eftir því, þegar þeir
voru litlir og útvarpið var
þeim hreinasta ráðgáta.
Það var nú fyrir sig, þegar
ekki kom nema ein rödd
út úr því, en strax o'g þeim
tók að fjölga var þetta hið
rnesta vandræðamál:
Hvernig í ósköpunum komst
allt þetta fólk fyrir í þessu
kassaskríli, af hverju kom það
aldrei út og af hverju var
hægt að lía það tala og þegja,
allt eftir því hvernig einhverj
um hnöppum var snúið á kass-
anum?
Það er sennilega vegna ald-
ursleysis okkar ljósmyndarans,
að við fórum til bess að skoða
leyndardóma útvarpsins núna
um daginn. Vig beindum för
okkar niður á Skúlagötu, þar
sem útvarpið er að fá nýtt
og glæsilegt húsnæði til um-
ráða. Þar komum við fyrst inn
í rúmgóðan og mikinn sal, upp
úr honum lá stigi, sem ég ætl-
aði í einfeldni minni að ganga
upp, svo sem góðra manna er
hát’tur. En ljósmyndarinn vissi
beiur, gekk að sívalning mikl
um þar við stigann og þrýsti
á hnapp, sagði hund mega
heita í höfuðið á isér ef hann
færi að ganga alla þessa óra-
leið upp. Við nánri rannsókn
kom í Ijós, að í þessum sívaln-
ing var lyfta.
Efti,. skyndiráðsíefnu þar í
lyftunni var ákveðig að freista
gæfunnar á fjórðu hæð, hvort
þar væri nokkurn útvarpsmann
að finna. Sá einn árangur varð
af þeirri leit, að vig fundum
þar mann, sem var að leita
hins isama og við. Þag var ekki
fyrr en við komum á sjöttu
hæð, sem leit okkaf bar ár-
angur.
Viku of snemma
á ferðinni
Þar benti allt til að við
hefðum fundið það sem við
leituðum að: Staðinn, þar sem
verig er að ganga frá útbúnaði
ríkisú'tvarpsins íslenzka. Að
Upptökutækin — fyrir framan þau er glerskápur, þar sem hljóðin eru
framleidd.
lítið að sjá þarna og ennþá
minna að frétta. En umganga
væri okkur heimil, og húsvörð
urinn myndi fylgja okkur eftir
í því skyni að upp ljúka-fyrir
Stefán Bjarnason verkfræðingur ætlaði að lofa okkur að heyra tóngæði
últrastöðvarinnar, en — æ, — hún var biluð! .
vísu var þar fátt' manna, fyrst
í stað fundum við ekki nema
tvo menn þýzka, en þar sem
hvorugur okkar hættir sér út
í viðræður á þýzkri tungu nema
í sjálfsvörn, yrtum við ekki á
þá. En áður en langt um leið
hittum við að máli Síefán
Bjarnason, verkfræðing. Við
kynntum okkur og sögðumst
vera frá Tímanum — sannleik
anum samkvæmt. Þá hló hann
við hátt, og sagði okkur svo
sem viku of fljótt á ferðinni,
því eins og á stæði væri harla
okkar. Ljósmyndarinn gat' ekki
á sér setið að taka mynd af
þeim að störfum, og þegar það
kom á daginn að þeir töluðu
ensku, skein sólin að nýju yfir
fréttamann og ljósmyndara. Sá
Þjóðverjanna, sem við hittum
fyrst að máli, hét Gerhard
Meyer. Hann visaði öllum
vanda yfir á félaga sinn, að
nafni Werner Milster. Þriðja
landa þeirra sáum við aðeins
í svip, hann hét því erfiða nafni
Richetsky. Milster 'tók nú að
sér að sýna okkur tól og tæki,
sem þeir félagar vinna við að
setja upp. Þau eru margbrotn
ari en svo, að hægt sé að skilja
þau til hiitar á fimm mínútum,
en þau hafa í stuttu máli þá
náttúru, að nema hljóð, sem
gefin eru í þar -til gerða hljóð-
nema, og ýmist halda þeim
eftir á segulböndum eða varpa
þeim áfram út í ljósvakann.
■tf 1
Laufaborðið
Eitt þótti okkur athyglisvert
öðru fermur í þeim herbergj-
um, sem hljóðnemar fyrir upp-
tökur úr eins manns eða fárra
manna munnum voru staðsett
ir: Það voru borðin. Þessi borð
eru einu húsgögnin þar inni,
(Framhald á 11. síðu)
áÉfe
Meyer lóðar saman tengingar.
okkur læstum dyrum og skýra
alla þá leyndardóma, sem hnn
vissi nokkur deili á. Fyrsí fór
hann með okkur í kammers það
sem þulirnir eiga að hafa til
afnota. Þar kemur upp í huga
manns gamli málshátturinn:
Þeir ættu ekki að kasta steinum
sem í glerhúsi búa, því her-
bergi þetta, sem er skápur inni
í miðju húsi, hefur tvo gler-
veggi af fjórum mögulegum.
Handan vig annan sést ofan í
útvarpssalinn, en hinn magn-
araherbergi, þar sem magnara
vörður skal sitja og stýra tækj
um sínum. Maðurinn með
myndavélina leit þangað og
■spurði þegar af mikilli um-
hyggju fyrir þulunUm: —- Verð
ur ekki kvenmaður þarna hin
um megin?
Últrastöðin
Áfram héldum við okkar yfir
reið, hægt að vísu, ljósmyndar
anum þykir svo gaman að skjóta
með myndavélinni. Ei-tt það
sem við sáum merkt, var últra-
bylgjustöð. Það er lítil sendi-
istöð, sem ekki' er hægt að
hlusta á nema í Reykjavík og
næsta nágrenni, en þeir sem
á annað borð komast upp á að
hlusta á hana, opna ekki út'-
avrpið á annarri hylgju eftir
það. Hljómurinn er svo miklu
hreinni gegnum últrastöðina,
og stendu,. þó enn 'til bóta þeg-
ar útvarpið flytur alveg í nýja
húsnæðið, því eins og er berst
efnið símleiði'S til últrastöðvar
innar frá gömlu s'töðinni.
Þrjú tungumál
Ekki leið á löngu, þar til Milster hinn þýzki sýnir okkur upp«
Þjóðverjaxnil- urðu aftur á vegi dráttinn, sem er harla óskilianlegur.