Tíminn - 25.10.1959, Blaðsíða 3

T f M IN N , sunuudaginn 25. október 1959.
3
Uppvíst um svindl í frægum getrauna-
þáttum í sjónvarpi í Bandaríkjunum
Orson Welles var boftin þátttaka í svindlinu, en hann neitaði og hefur sagt
frá öílu saman —
Fyrir þrem mánuðum síð-
an sagði saksóknarinn í New
York, Frank S. Hogan fyrir
rétti á Manhattan: „Við höfum
afhjúpað stórkostlegt svindil-
brask; spurningaþætti sjón-
varpsins." — Aíhjúpun sak-
sóknarans hleypti af stað
stórri skriðu og sú skriða hef-
ur ekki stöðvazt enn. Dómar-
inn neitaði að leg'gja málið
fvrir kviðdóm, en hann ákvað
að leggja það fyrir þingnefnd.
Yfirheyrslur þingnefndarinnar
hafa nú istaðið yfir í nokkrar vik-
ur og hefur komið í Ijós, að þátt
takendur í „Twenty One“, „Dotto“
„Tic Tac Dough“ og fleiri vinsæl
um getraunaþáttum hafa fengið
ag vita svörin við spurningunum
fyrirfram.
Herbert Stempel, sem leiddur
var sem vitni, bar það
meðal annars, að fyrirsvarsmenn
spurningaþáttanna hefðu sagt hon mæta fyrir nefndinni og hefði að-
um hvernig og hvenær hann ætti eins farið í viku ferðalag „til að
„Þú skalt ekki hafa áhyggjur
af því,“,sagði erindreki spurninga
þáttarins. „Þú munt geta svarað
öllu, sem við spyrjum þig. Ég
skal ábyrgjast að þú heldur áfram
í 7—12 vikur og ég ábyrgist þér
einnig 150.000 dollara. Gerðu þér
Ijóst, hvílík auglýsing þetta verð-
ur fyrir þig. Þú verður á forsíðum
allra amerískra blaða í sjö vikur.
Þessu tækifæri geturðu ekki
sleppt“.
Hvað meinarðu?
Orson Welles sagði á blaðamanna
fundinum: „Ég spurði hann, hvað
hann ætti vig með því að ég gæti
ekki tapað. Ef ég væri spurður
einhvers í sambandi við baseball,
myndi ég strax standa á gati.
Kannske gæti ég svarað einni
spurningu en ekki fjórum í röð“.
„Þú skilur okkur ekki“, svaraði
sjónvarpsmaðurinn. „Sjáðu til.
'• Við höfum próf áður og þar sjáum
við hvaða spurningu þú getur
svarað og hverjum ekki.“
| — Nú fór ég að skilja, hvar hund
! urinn lá grafinn. Orson Welles
sagði á blaðamannafundinum að
. umboðsmenn hans hefðu ráðlagt
■ sér að taka tilboðinu, en hann
| hefði neitað. Hann gæti ekki hugs
að sér að taka þátt í slíku svindli,
þegar hann væri viss með að
vinna.
r ,oB,.cu .s <w9» \
mf
' , FerCaW_
^hvai <
W a'Haí (tfl
Í>í n'jrve^,rl»n «1» J
\om» ' v -,r haía nv‘»r 'H
Orson Welles
að gefast upp fyrir mótkeppanda
sínum, Charles van Doren.
Van Doren hvarf
Þegar hafa átti upp á Charles
van Doren, sem er enskukennari
við Columbia University og unnið
hefur hæstar fjárfúlgur allra get-
raunaþátttakenda, fannst hann
hvergi.
Þingnefndin beið í tvo daga og
gaf síðan út stefnu á hann. En það
var engu líkara en jörðin hefði
gleypt Van Doren.
í síðastliðinni viku kom Van
Doren fram í dagsljósið. Sagðist
hann ekki hafa fengið stefnuna, un til að lenda í sömu klípu og
en hefði ekkert á móti því að hann.
hugsa“.
Orson Welles sagði nei
Hinn þekkti leikari Orson Well
es kom fram í París með upplýs-
ingar i málinu.
Á blaðamannafundi skýrði hann
frá því, að sjónvarpsagent hefði
komið lil sín í New York og hefði
viljað fá sig í spurningaþátt.
Orson Welles sagðist hafa svarað
tilboðinu neitandi.
Ég var nýbúinn að sjá, hvernig
fór fyrir aumingja Randolph
Churchill og ég hafði enga löng
Þessar upplýsingar Orson Well-
es hafa vakið mikla athygli. Þing
nefndin hefur ekki enn lokið yfir
heyrslum sínum, en hefur gert hlé
á störfum sínum.
Hún mun hefja störf sín að
nýju 2. nóv.
Grímur og fólk
Charles Van Doren
Sameinar krafta lögregl-
unnar í 60 þjóðlöndum
Dag nokkurn steig vel-
klæddur herramaður með
ferðatöskur upp í flugvél í
flugstöð í New York. Banda-
ríska vegabréfið hans var út-
gefið til David Waiton og hann
var svikari af fyrstu gráðu. í
lengri tíma hafði hann lifað
í vellystingum praktuglega á
því að selja vörur, sem hvergi
voru til. í stuttu máli sagt
tilheyrði hann nýjum hrað-
vaxandi hóp aiþjóðlegra stór-
svikara, sem undir mörgum
nöfnum og útbúnir fölskum
heimildarbréfum ferðast um
heiminn.
Furðu lostinn
Þeir eru miklir klækjarefir á
fjármálasviðinu og þegar lögregl-
unni er gert aðvart, er fuglinn
floginn.
í þetía sinn heimsótti Mr. Walt
on á stuttum tíma London, París,
Wiesbaden, Tel Aviv og Beiruf.
Hann sagðist ýmist vera Banda-
ríkjamaðurinn Walton, Belginn
Dubois og Argentínuinaðurinn
Rojás, og seldi alla skapaða hluti,
allt frá hrágúmmí til verksmiðju
véla til trúgjarnra heildsala, sem
borguðu fyrirfram.
Að lokum átti hann aðeins eftir
að heimsækja Bombay, áður en
hann sneri til Bandaríkjanna.
Reynslan sagði honum, ag lög-
reglan í hinum ýmsu löndum á
hinni 13.000 kílómetra löngu leið
hans, myndi ekki komast að því
að Walton, Dubois og Rojas væru
einn og sami maðurinn, áður en
hann hyrfi af yfirborði jarðar. —
Þess vegna varð Walton furðu lost
inn, er rannsóknarlögreglumaður
tók á móti honum á flugvellinum
í Bombay og handtók hann.
Interpol
Þama var Interpol að verki, hin
alþjóðlega lögregla. Interpol sam
einar í dag krafta lögreglunnar í
60 löndum um allar jarðir að
löndum kommúnista undanskild-
um.
Þjófar, myntfalsarar, eiturlyfja
smyglarar og morðingjar ganga í
net hennar og margir eru fangað-
ir þúsundir km. frá þeim stað,
sem þeir frömdu verknaðinn.
Aðalstöðvar Intelpol eru í París.
Það er aðeins lítið og óásjálegt
•skilti á hurðinni í Rue Paul
Valéry 37b, en bak við hana er
heimsins merkasta lögreglustöð.
I Starfslið, sem er skipað 40
reyndum lögreglumönnum, þar á
meðal sérfræðingum í sérhverj-
um glæpaflokki. Þeir vinna undir
stjórn Marcel Sivot, sein hefur
lengi starfað í Sureté National í
Frakklandi. Allar handtökur og
rannsóknir framkvæmir lögregla
viðkomandi landa, sem stendur í
sambandi við Interpol.
Fingraför og myndir
í aðalstöðvum Interpol eru
geymd fingraför og myndir af yfir
100.000 alþjóðlegum lögbrjótum.
Nafn glæpamannsins og hans
ýmsu fölsku nöfnum, ásamt fæð-
ingarstað og ítarleg lýsing á að-
ferðum hans og hegðun, er skráð
í skýrslur.
Mál Bandaríkjamannsins Walt-
on er táknrænt um starfsaðferðir
lögreglunnar. Fyrstu upplýsingar
frá London, París, Wiesbaden og
Tel Aviv, íóku af allan vafa um
að Walton, Dubois og Rojas hlytu
ag vera einn og sami maðurinn.
Hins vegar voru hvorki til af hon
um myndir né fingraför. Viss sér-
kenni Waltons og gamalt ein-
glirni sem hann bar, minnti hins
vegar á annan alþjóðlegan svikara
er Interpol kannaðist við. Spjald-
skráin sýndi að Walton gæti verið
eitthýað í ætt við Ungverja, sem
hét Vezy.
Fyrirspurn til Washington stað-
festi gruninn. Vezy hafði flutt til
Bandaríkjanna, hafði öðlast borg-
araréttindi og hafði tekið sér nafn
ið Walton.
Senditæki aðalstöðvanna sendi
strax tilkynningu til allra deilda
Interpol í heiminum með ná-
kvæmri lýsingu á Vezy—Walton—
Duböis—Rojas, ásamt fingraförum
hans. Myndir voru sendar með flug
pósti. Walton var handtekinn í
Bombay.
En ef hann hefði ekki verið góm
aður þar, hefði hann áreiðanlega
verið handtekinn í Ncw York. —
Robert Jackson frá Scotland Yord,
Toji Nakagawa, Henri Castaing
frá Frakklandi og Charles Sira-
gusa frá Bandaríkjunum, F. von
Magius frá Danmörku, Agosinho
Lourenco frá Portúgal og fleiri
af leiðandi mönnum löggæzlu um
allan heim hafa kynnzt á hinum
(Framhald á 4. síðu).
Endurminningar
að nýju
Árið 1940 gaf ieikarinn
Poul Reumert út endurminn-
ingar sínar og nefndi þá bók
„Grímur og fólk". Endurminn
ingarnar völctu mikla athygli
í Danmörku, og nú fyrir
skemmstu hefur Gyldendal
sent þær á markaðinn í nýrri
útgáfu.
Bókin er prýdd fjölda mynda
og greinir frá hlutverkum höfund
ar á leiksviðinu, allt frá 1902 til
þessa árs. Gera má ráð fyrir að
hinum mörgu aðdáendum Reum-
erts hér á landi þyki akkur í þess
ari bók.
Á konunglegan hátt
•Reumert hefur endurskoðað og
bætt vifj bókina; hann hefur kast
að gerfi leikarans og tekizt hlu-
verk rithöfundarins á hendur, og
ekki verður annað séð en ham-
skiptin hafi tekizt með prýði. —
Hann fjallar um efnið af miklum
kunnugleik og virðingu fyrir leik-
listinni eins og vænta má af fag-
manni í þeirri grein. Annars þykir
Reumert ekkert smásmugulegur í
ritmennsku sinni og segja danskir,
að hann mæli á konunglegan hátt
um konunglega list.
Pau! Peumerfs kosnnar út
| „Griðastaður"
I Leiksviðið var köllun Reumerts
og hann er því bær að tala um
j það og daka munninn fullan. —
i „Leiksviðið er griðarstaðuf,“ seg-
ir hann, „þar sem viðleitni og
’amstur hversdagsleikans fær.ekki
i aðgang og drag skó þína af fótum
þér“. Það er virðingin fyrir list-
■ inni og formgáfa leikarans, sem
| setur svip á ritverk leikhússmanns
ins.
Reumert hefur sjálfur gert
teikningar af þeim gerfum, sem
hann sjálfur hefur ætlað að bregða
sér í í hlutverkum sínum. Myndir
af þessum teikningum höfundar-
ins prýða bókina og má af þeim
draga þá ályktun, að hann standi
all framarlega á sviði dráttlistar
og málverks. Skapgerð persón-
anna er framdregin í andlits-
myndirnar á eftirtektarverðan
hátt.
Heimur sem var
Reumert hefur í hartnær fimm-
tíu ár verið stóra númerið í ieik-
listarlífi Dana, en þar er nú uppi
á teningnum sú kreppa, sem sjón
varp og kvikmyndir innieiða í
heim leikarans. Reumert hefur á
ferli sínum aldrei þurft að líða
fyrir tæknina eins og eftirkomend
ur hans í listinni munu gera í
framtíðinni. Hans afrek tilheyra
heimi sem var, ótrufluðum af
gjörningum nútímans.

Paul Reumert, sem Hermann von Bremen í „Pólitíska leirkerasmiðnum"
Teikning eftir hann sjálfan.