Tíminn - 19.05.1960, Blaðsíða 5

TÍMINN, fimmtudaginn 19. maí 1960.
s
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Frarakvæmdastjóri: Tómas Árnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj.: Egill Bjarnason Skrifstofur
í Edduhúsinu — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Fyrstu boðorðin brotin
Ríkisstjórnin er nú smám saman að reka sig á
það, að stefna hennar er óframkvæmanleg. Jafn-
vel þótt allir þeir. sem axarsköft hennar bitna hvað bitr-
ast á, tækju aðgerðum hennar með þögn og þolinmæði,
myndi kerfi hennar samt hrynja. Framþróun i lýðræðis-
þjóðfélagi verður ekki stöðvuð nema skamma hríð, það
er lögmál.
Ríkisstjórnin hefur nú tekið þann kostinn að hörfa
nokkuð að fyrra bragði. Það er skynsamlegasta verkið
sem hún hefur gert á sínum ólánsferii. Þegar hún rauk í
hina stórfelldu og fljótfæmislegu gengislækkun þóttist
hún vera búin að reikna það út, að niðurskurður krón-
unnar nægði til þess, að útgerðin bæri sig án allrar opin-
berrar aðstoðar. Enda er það tilgangurinn með gengis-
fellingunni og við það er hún nákvæmlega miðuð. sagði
ríkisstjórnin. Og meira að segja þóttist stjórnin reikna
svo ríflega, að útgerðin gæti tekið á sig 5% útflutnings-
skatt. Nú er stjórnin hins vegar búin að reka sig á, að
þessar áætlanir hennar eru algjörlega óraunhæfar. Hún
telur sig tilneydda að lækka útflutningsskattinn um
helming.
Vitanlega verkar sú ráðstöfun eins og greiðsla á upp-
bótum. Þessi ráðstöfun er eins og nýtt uppbótakerfi, enda
ekki annað en stigmunur á því og gamla uppbótakerfinu.
Með þessu hefur því ríkisstjórnin brotið eitt helzta boð-
orðið, sem hún lofaði í upphafi, en það var að hverfa
alveg frá útflutningsuppbótum.
Annað megin boðorð ríkisstjórnarinnar var það, að
hún ætlaði engin afskipti að hafa af kjarasamningum.
Nóg væri komið af slíku föndri stjórnarvalda og skyldi
því nú steinhætt. Hvernig fór nú með þann fróma ásetn-
ing? Hvorki betur né verr en það, að stjómin lýsti því
yfir að hún hafi fallizt á lækkun fiskskattsins til þess að
greiða fyrir samningum á milli útgerðarinnar og fisk-
kaupenda. Hvað er það annað en íhiutun um kjarasamn-
inga?
Ekki vantaði það, að stjórnin þótvist ætla að vinna öll
sín verk eftir einhverju vísindalega útreiknuðu plani. Þar
átti engu að skeiká. Tölustafirnir skyldu ráða stefnunni.
En lífshræringar þjóðfélagsins vilja ekki alltaf lúta dauð-
um stærðfræðiformúlum Það hefur stjórnin þegar rekið
sig á og mun þó eiga eftir að gera það betur.
Það skal síður en svo lastað, að stjómin beygi sig
fyrir staðreyndum. En hún ætti ekki að þurfa að renna
oftar á vegginn til þess að átta sig á því, að hún stéfnir
út í ófæru. Hún ætti nú að nota tæKífærið og taka alla
sína íhaldsstefnu til rækilegrar endurskoðunar áður en
staðreyndirnar neyða hana til þess í meira mæli en orðið
er. Næsta skref hennar ætti að vera það, að afnema okur-
vextina sína. Það myndi draga stórlega úr afleiðingum
sumra þeirra óhappaverka hennar, sem ekki verða aftur
tekin. Það mundi létta undir með mönnum að ráðast í
nauðsynlegar og aðkallandi framkvæmdir. Það mundi
örfa framleiðsluna. Og aukin og bætt framleiðsla er
sá grundvöllur, sem efnahagsleg afkoma þjóðarinnar
hvílir á.
Þá gæti hún og, sér að meinalausu, hætt við það á-
form, að ræna sjóðum samvinnufélaganna. Það mun
engum skína gott af þeim gripdeildum en fyrir þúsundir
manna munu þær leiða til ills eins Það er engum til
minnkunar að játa yfirsjónir sínar og leiorétta mistök
sín og þann kost á stjórnin beztan, að gera sem fyrst
það sem hún getur í þeim efnum.
/
/
/
/
'/
/
/
/
/
/
i
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/.
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
}
/
t
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
ERLENT YFIRLIT
Mistökin í flugnjósnamálinu
Áfall fyrir Bandaríkin, er ekki réttlætir )bó framkomu Krustjoffs
FUNDUR æðstu manna er
nú farinn út um þúfur vegna
þeirrar kröfu Krustjoffs, að
Eisenhower bæði opinberlega
afsökunar á njósnafiuginu yfir
Sovétríkin. Krustjaff vildi ekki
láta sér það nægja, að Eis-
enhower gæfi loforð um, að
þessu flugi skyldi alveg hætt.
Þótt ÖU framkoma Bandaríkja-
stjórnar hafi verið hin klaufa-
legasta og óheppilegsta í sam-
bandi við njósnarflugið, var
eigi að síður alltof langt gengið
hjá Krustjoff að heimta sér-
staka fyrirgefningarbeðini af
Eisenfaower og niðurlægja hann
þannig í augum alls heimsins.
Slíkt gat aidrei orðið farsælt
uppfaaf að fundi æðstu manna.
Vafalaust hefur Krustjoff líka
gert sér Ijóst, að Eisenhower
myndi aldrei ganga að þessu,
og það hefur því verið tilgang-
ur hans að láta fundinn stranda
á þessu.
Þessi framkoma Krustjoffs
verður vart skýrð öðruvísi en
að hann hafi átt í erfiðleikum
heima fyrir vegna njósnamáls-
ins og hann því talið nauðsyn-
legt að gera það að slíku stór
máli. Út á við hefði það verið
sterkara fyrir hann að sýna
sáttfýsi, þrátt fyrir njósnarmál
ið, og látið fundinn heldur
stranda á tregðu vesturveldanna
til samkomulags um önnur mál.
Þar hafði Krustjoff ýms góð
spil á hendinni, því að núv. for
ustumenn vesturveldanna hafa
sett sig í varnarstöðu í flestum
þessara mála í stað þess að
bjóða upp á jákvæð úrræði og
taka forustuna þannig af Rúss-
um, eins og t. d. Adlai Steven-
son hefur lagt til. Með hinni
óbilgjörnu framkomu sinni
hefur Krustjoff misst þessi
tromp á hendinni og auglýst
skort á vilja til þess að reyná
að leysa ágreiningsmálin.
FRAMKOMA Krustjoffs á
fundinum hefur m. a. haft þau
áhrif, að Bandaríkjamenn hafa
á vissan hátt skipað sér fastar
en áður á bak við Eisenfaower
vegna þess, að Krustjoff hefur
gert augljósa tilraun til að nið-
urlægja hann á opinberum vett
vangi. Þetta mun þó ekki draga
úr því, að gagnrýnin vegna
njósnarflugsins og meðferðar
stjórnarinnar á því máli mun
eiga eftir að færast í aukana,
enda nýtur það vaxandi viður-
kenningar að þar hafi stjórnin
komið rangt fram, þótt það rétt
læti hins vegar ekki hvernig
Krustjoff reyndi að notfæra
HERTER
sér það. Þessi gagnrýni mun
jöfnum höndum beinast gegn
leyniþjónustunni og utanríkis-
ráðuneytinu. Óbeint mun hún
svo hitta Eisenfaower sjálfan,
því að vitanlega eiga mistökin
óbeint rætur að rekja til slappr
ar stjórnar hans á þessum svið
um eins og flestum öðrum. Þó
mun nafn hans síður dragast
inn 1 þetta vegna þess, að hann
er á förum úr forsetaembætt-
inu, og því meira verða sótt
gegn stjórninni í heild.
GEGN leyniþjónustunni hef-
ur borið mest á gagnrýni vegna
eftirgreindra atvika:
Flugmaðurinn, sem Rússar
klófestu 1. maí, hefur bersýni-
lega verið valinn af handafaóíi
og ekki fengið eðlilega þjálfun
í starfi sínu. Þetta atriði hafa
amerísku blöðin upplýst mjög
greinilega og þykir þetta sýna,
að leyniþjónustan vandi
ekki nægilega val starfsmanna
sinna og veiti þeim ekki nægan
undirbúning.
Njósnarflugjið var ekki nægi-
lega grímufclætt, svo að ebki
væri hægt að sanna flugnjósn-
irnar, þó Rússar næðu í flugvél
í slilcum leiðangri.
Bandamönnum Bandarikj-
anna var komið í mikinn vanda
með því að nota bækistöðvar í
löndum þeirra, án vitundar við-
komandi ríkisstjórna. Vegna
þessa hafa stjórnir Noregs og
Pakistans nú borið fram form-
leg mótmæli við stjóm Banda-
ríkjanna.
Síðast, en ekki sízt, er svo
bent á, að það hafi verið furðu
leg yfirsjón að hætta þessu
flugi ekki aillöngu fyrir fund
æðstu manna o@ fyrirhugaða
ferð Eisenhowers til Sovétríkj-
anna.
GAGNRÝNIN gegn utanríkis
ráðuneytinu stafar einkum
vegna eftirtaldra atriða:
Fyrst eftir að Rússar sögðu
frá töku njósnarflugvélarinnar,
mótmælti utanríkisráðuneytið
því eindregið, að hér hefði ver-
ið um njósnarflug að ræða, sn
sagði hins vegar, að veðurat-
hugunarflugvél hefði týnzt.
Nokkrum dögum seinna, þeg-
ar Rússar höfðu skýrt frá því,
að þeir hefðu náð flugmannin-
um lifandi og hefðu vitnisburð
og skilríki hans í höndum,
játaði utanrikisráðuneytið, að
það væri rétt, að hér befði ver-
ið um njósnarflug að ræða og
að slíkt flug yfir Sovétríkin
hefði átt sér stað árum saman.
í framhaldi af þessu gaf svo
Herter utanríkisráðherra yfir-
lýsingu, sem yfirleitt var skiiin
á þann veg, að þessu njósnar-
flugi yfir Sovétríkin '’rði haldið
áfram.
Það voru þessar játningar og
yfirlýsing Herters, er helltu
mestri olíu á eldinn. Það hafði
hér gerzt í fyrsta sinn í sög-
unni, að ríki hefði játað opin-
berlega á sig njósnir og gaf það
valdamönnum C .vétríkjanna
nýtt tilefni tii að herða áróð-
urinn. Hingað til hefur það ver
ið föst venja, að þótt flest ríki
hafi látið stunda meiri og
minni njósnir, hafa þau eindreg
ið afneitað þeim og búið þann-
ig um hnútana, að ríkisstjórn-
irnar gætu aldrei dregizt beiat
inn í mál, sem risu út af þeim.
ÞVÍ ER vissulega ekki hægt
að neita, að nær öll málsmeð-
ferð Bandaríkjastjómar á
þessu máli, hefur verið hin
seinfaeppilegasta. Af þeimi
ástæðu eiga vafalaust eftir að
hljótast miklir málarekstrar í
Bandaríkjunum og hefur því
meðal annars verið spáð, að
þeir geti leitt til þess, að rnarg-
ir yfirmenn í leyniþjónustunni
missi stöður sínar. Hins vegar
er þetta mál þó ekki þannig
vaxið, að það réttlæti fram-
komu Krustjoffs á fundi æðstu
manna eftir að Eisenhower
var búinn að lofa því, að njósn
arfluginu yrði hætt. Með því
ofnotaði Krustjoff umrædd mis
tök Bandaríkjastjómar og
leiddi í ljós skort á vilja til að
jafna önnur ágreinmgsmál.
Þ.Þ.
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
LangholtssöfnucSur er nú að
byggja stóra kirkju, sem er
nýr áfangi og markar tíma-
mót í kirkjubyggingum og
starfi þjóðkirkju á íslandi.
Kirkjan er bæði safna'ðar-
heimili og guðsþjónustuhús
og verður þannig stofnun,
sem starfar sem menningar-
miðstöð hverfis og sóknar.
Einn af sölum kirkjunnar
hefur nú verið starfræktur
nær vetrgrlangt og hafa þar
verið fjolsóttar barnasam-
komur og messur um hverja
helgi, fermingarundirbúning
ur og fundir.
Nú er næsti áfanginn að
Kirkja Langholtssafnaðar
I fullgera stóran sal, sem kom
j inn er alllangt áleiðis, en
hann mun rúma um fjögur
hundruð manns og myndar
fullgerður nokkurn hluta
sjálfs messuhússins.
í Ekki þarf mjög mikið fé til
að ljúka þessum áfanga, en
sem stendur er byggingin í
fjárþröng. Þess vegna er nú
stofnað til happdrættis á
vegum allra félaga safnaðar
ins undir forystu safnaðar-
| nefndarstjórnar.
Verða þessir happdrættis-
mfðar seldir bráðlega og kom
ið skipulega á öll heimili sókn
arinnar. Er þess fastl. vænzt
aö safnaðarfólk styðji sem
bezt að útbreiðslu þeirra,
bæði meö því að kaupa þá og
selja.
Hlýtur það að vera öllum
sóknarbörnum metnaöarmál
að þessi menningarstofnun
Langholtshverfanna komizt
sem lengst áleiðis hið allra
fyrsta. Hér geta allir sýnt
bæði vilja og viðleitni, hvort
(Framhal^ á 13. síðu).