Tíminn - 12.11.1960, Blaðsíða 11

TÍMINN, laugardaginn 12. nóveinber 1960.
11
Suxmudagmn 6. nóv. s.l.
frumsýndi Leikfél. Reykja-
víkur leikrit eftir enska
skáldið John Priestley, og
nefnist það Tíminn og viö
(Time and the Conways).
Þessi sýning er stórsig-
ur fyrir Leikfélag Reykja-
víkur. Leikritið er afburða
vel valið, leikstjórn Gísla
Halldórssonar snilldarleg
og leikúr hinna ungu leik
ara sá jafnbezti, sem hér
hefur sézt í langan tíma.
Áheyrendur sýndu að þeir
kunnu að meta þetta afrek
leikfélagsins og ég hef ekki
heyrt jafn innilegar undir
tektir leikhúsgesta er þeir
hylltu leikara og leikstjóra
í leikslok. Þessi sýning lyft
ir leikhúslífinu upp úr
stiku, þegar sú gamla gilti
ekki lengur. Andi þinn
svaraði áhrifum umhverfis
ins á jákvæðan hátt og hin
eilífa sköpun lífsins fór
einnig fram í sál þinni. —
En svo gerðist það án þess
þú tækir nokkurn tíman
eftir því: Þú múraðist fast
ur í vegginn, varst graf-
inn í gröf þess sem var. —
Leikfélag Reykjavíkur:
Tíminn
Það er hægt að standa
handan við tímann á
bjargi eilífs veruleika, og
láta straum tímans brotna
á þessu bjargi. — Og enn
fremur. Lífið mun leysa
bandingja tímans með
endumýjunarmætti dauð-
ans.
Einhverjar svipaðar hug
leiðimgar hljóta að hafa
Leikstjóri Gísli Halldórsson
og við
EFTIR JOHN BOYNTON PRIESTLEY
1
I
1
1
Helga Bachmann og Helga Valtýsdóttir.
i
1
I
H
1
1
*
B
I
i
i
þeim öldudal, sem það hef
ur legið í að undanförnu,
og gefur mönnum nýja trú
á framtiðina.
John Priestley tekur
til meðferðar í þessn leik-
riti sínu, vandamál tím-
ans. í lífi flestra er hann
harðstjóri, sem engu eirir.
Hann breytir smám sam-
an lífi hvers manns, unz
hann verður strandaglóp-
ur í veröld, sem hann þekk
ir ekki lengur. — Fyrr eða
síðar verður þetta vanda-
mál hvers einasta manns.
Einn góðan veðurdag múr-
ast þú inn í vegginn, þótt
þú gerir þér sennilega
aldrei grein fyrir því. Fram
að þessum tímamótum í
lífi þínu var vitund þín
vakandi gagnvart hinni' ei-
lífu framvindu lífsins. Þú
hafðir hæfileika til að
skipta um skoðun, fá nýj-
ar hugmyndir, senr koll-
vörpuðu þeim gömlu, eign
ast nýja vini og uppgötva
nýja menn. Þú hafðir hæfi
leika til að skilja ný við-
horf og breyta um mæli-
Skoðanir þínar urðu ó-
sveigjanlegar, þú svarar
ekki lengur áhrifum um-
hverfisins eignast ekki nýja
vini, skilur ekki ný skáld.
Mælikvarði þinn er smíð-
aður úr þeim hugmyndum,
sem þú tileinkaðir þér, áð-
ur en greftrunin fór fram.
Þú berð þennan gamla ó-
gilda mælikvarða á nýja
menn og ný málefni og sjá,
— öllu fer aftur. Það er
ekkert lengur eins og það
á að vera, eins og það
var í þínam gamla, óhagg
anlega heimi og þú verður
strandaglópur tímans í
senn hissa og reiður yfir
því að hjól heimsins hættu
ekki að snúast daginn, sem
þú varst grafinn í vegg-
inn. Þannig leikur tím-
inn okkur — og þetta er
ekki bölsýni heldur raun-
sæi. — Og þó er þetta að-
eins önnur hlið málsins.
Ein persóna í leik Priest-
leys er sögð hamingjusöm
og það er sonurinn, Alan
Conway. Hann skilur þetta
og hefur hugboð um fleira.
reikað um huga hins
brezka lífsfílósófs, þegar
hann reit þetta minnis-
stæða skáldverk, og karma
heimspekin lætur þar einn
ig nokkuð að sér kveða. —
Sjálf framsetningin er verk
mikils töframanns og það
er dauður maður, sem
ekki er vakinn til margvís
legra hugsana við að sjá
þetta leikrit.
Leikstjóm Glsla Hall-
dórssonar er með slíkum
ágætum, að hún verður að
teljast sú bezta, sem hér
hefur sézt um langt skeið.
Innlifun og skilningur hans
á verkinu er djúpsannur.
Sama má segja um
leik hans, en hann leikur
eitt aðalhlutverk leiksins,
Ernest Beevers. Ernest,
fjármálamaðurinn, og Al-
an heimspekingurinn eru
einu persónur leiksins sem
tíminn virðist ekki breyta.
Emest er sú manntegund
sem er fædd gömul og
helzt þannig að mestu ó-
breytt. Hann hefur stál-
vilja og þótt hann sé undir
niðri fullur vanmetakennd
ar og viðkvæmur fyrir
móðgunum, lætur hann
kaldhamraða skynsemina
ráða. Hann lifir því í veröld
sem er minna háð tíman
um en veröld hinna. Gísli
túlkar þetta snilldarlega
með mjög eftirminnilegum
leik.
Sama máli gegnir um
Alan, leikinn af Helga
Skúlasyni. Alan er fílósóf
og stendur að nokkru leyti
handan tímans. Helgi túlk
ar þennan mann af næm-
um skilningi og fágaðri
smekkvísi og vex mjög í
þessum leik sínum. —
Allar hinar persónurnar
fylgja iðuköstum tímans.
í fyrsta þætti eru þær all
ar jákvæðar gagnvart líf-
inu og fullar af bjartsýni
og glæstum framtíðarvon
um. Einnig móðirin vegna
hamingju barna sinna. í
öðrum þætti hafa þær múr
ast í vegginn.
Helga Valtýsdóttir, sem
leikur móðurina á mikinn
þátt í þessum sigri leik-
félagsins. í leik sínum slær
hún á marga strengi og
lætur jafnvel léttleiki og
glaðværð hinnar hamingju
sömu móður og skapharka
Þóra FriSriksdóttir
hinnar bitru og vonsviknu
konu, sem sér allt, sem hún
hefur trúað á, hrynja I
rúst, en getur ekki skilið
hið breytta viðhorf og lag
aö sig eftir nýjum aðstæð-
um.
Helga Bachmann leikur
Kay, skáldkonuna, sem
skyggnzt gat „bak við hom
ið“ og séð inn í framtíð-
ina, þótt sú vitneskja gæti
ekki breytt örlögum henn
ar. Innlifun leikkonunnar
er sönn og sannfærandi,
og hún skilar hlutverki
sínu með miklum glæsi-
brag. — Leikur Guðrúnar
Stephensen í hlutverki
sósíalistans og kennslukon
unnar Madge, er einnig
sérlega góður einkum í öðr
um og þriðja þætti, þar
sem henni tekst að draga
fram í skýrum og sterkum
dráttum mynd af hrifn-
ingu hugsjónamannsins
annars vegar og hins veg
ar hinni steinrunnu hörku
Slgríður Hagalín
og Gísli Halldórsson.
manns, sem sér hugsjónir
sínar ósamræmanlegar
veruleikanum og trú sína
verða að villu, sem hann
losnar ekki við.
Guðmundur Pálsson fór
snoturlega með hlutverk
sitt og sama máli gegnir
um Sigríði Hagalín. Henni
tekst sórstaklega vel að
lýsa ráðleysi fátækrar
konu, sem átt hefur góða
daga og treyst varanleika
æskuástar sinnar — og pen
inganna. — Birgir Bryn-
jólfsson sýnir fjörlegan
og góðan leik í hlutverki
Robins. Hann er góður pilt
ur en lítið gefinn brask-
ari; sem verður víninu að
bráð og fer í hundana. Eig
inkona hans, Hazel, er leik
in af Þóru Friðriksdóttur.
Þóra kemur á óvart með
prýðisgóðum leik, þar sem
hún túlkar sálarástand
fertugrar konu, sem ung
og glæsileg gifti sig til f jár,
(Framhald á 15. sI3u)
og Byrgir Brynjólfsson.
P
n
|
I
1
1
|
1
I
1
y
I
1
1