Tíminn - 22.11.1960, Qupperneq 7

tÍHINN, þriðjudaginn 22. nóvember 1960.
7
Útvarpsum-
ræðurnar á
föstudag
Stiórnarlnclið neitaSi aíJ
hafa umræöur 2 kvöld
Eins og skýrt hefur verið
frá hér í blaðinu hefur verið
ákveðið að hafa útvarpsum-
ræður um þingsályktunartil-
lögu stjórnarandstöðunnar um
að slitið verði samningavið-
ræðum víð Breta um landhelg-
ismálið. Rikisstjórnin stakk
upp á útvarpsumræðu. Flutn-
ingsmenn tillögunnar fóru
fram á að umræðan stæði 2
kvöld með fullum úfvarps-
tíma. Stjsrnarflokkarnir hafa
nú neitað bví, vilja aðeins láta
umræðuna standa eitt kvöld.
Umræðan fer fram á föstu-
dagskvö'd og varða 2 um-
ferðir.

Heimifd sveitarstjórna til að ráða
sér sveitarstjóra þarf að rýmka
Þeir Gísli Guðmundsson,
Garðar Halldórsson og Ágúst
Þorvaldsson flytja frumvarp
um breyting á lögum um
sveitarstjóra. Frumvarpið er
svohljóðandi:
1. gr.
Á eftir orðunum „500 íbúar“
í 1. gr. laganna komi: eða at-
vinnurekstur er svo mikill, að
störf oddvita séu að dómi
ráðuneytisins mun meiri en
almennt gerist.
2. gr.
Á eftir 7. gr. komi ný grein,
svohljóðandi:
Ef tveir hreppar eða fleiri,
sem hafa samtals fleiri en 500
íbúa, koma sér saman um að
ráða einn sveitarstjóra sam-
Heimild sveitarstjórna til að ráða sveitarstjóra verði ekki ein-
skorðuð við þá hreppi, sem hafa yfir 500 íbúa
eiginlega, er þeim það heimilt.
Fer sveitarstjóri þá með stjórn
og framkvæmd mála hvers
hrepps á þann hátt, sem
hlutaðeigandi hreppsnefnd á-
kveður, og á sæti á fundum
hennar samkvæmt 6. gr. Um
sveitarstjóra, sem ráðinn er á
þennan hátt, gilda að öðru
leyti ákvæði þessara laga.
3. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
í greinargerð með frumvarp
inu segir:
Með lögum ni'. 19, 1951 var
Ekki má dragast lengur að
afla hyggingarsjóðum fjár
Greiðsluþrot fjölmargra húsbyggjenda á næsta leiti vegna hinn-
argífurlegu hækkunar byggingarkostnaðarins
Þeir Eiuar Ágústsson Jón1
Skaftason, Ásgeir Bjarnason,
Sigurvin Einarsson, Ólafur Jó-
hannesson Garðar Halldórs-j
son, Pá’l Þorsteinsson og
Frumvarp þeirra Gísla Guðmundssonar, Gar’ðars
Halldórssonar og Ágústs Þorvaldssonar.
Gísli
Guðmundsson
til-
um
Ágúst Þorvaldsson flytja
lögu til þingsályKtunar
fjáröflun til byggingarsjóða.
Tillagan er svohlióðandi:
Alþingi ályktar að fela ríkis
stjórninni að útvega nú þegar
bvrgingarsjóði ríkisins það
lánsfé, sem húsnæðismála- j
stjórn telur nauðsynlegt til að
bæta úr brýnustu þörfum;
enn fremur að útvega nú þeg-
ar byggingarsjóði Búnaðar-
bankans fé til þess að hann
geti bætt úr aðkallandi þörf-
um vegna íbúðabygginga í
sveitum.
i
í greinargerð með tillögunni
segir:
Þingsályktunartillaga efnis-
lega samhljóða þessari var j byggingarkostnaður hefur
flutt á síðasta þingi, en náði j stóraukizt á þeim árum, sem
ekki fram að ganga. Er tillag- í sjóðurinn hefur starfað.
an því flutt hér á ný, sökum * 1 2 Sérstaklesra hefur hækkun-
þess aö því fer mjög fjarri að in orðið tilfinnanleg á þessu
vandamál þáð, sem henni var ári, þar sem byggingarefni
ætlað að ráða bót á. hafi verið hefur hækkað gífurlega í verði
Olafur
Johannesson
Garðar
Halldórsson
Páll
Þorsteinsson
Ágúst
Þorvaldsson
hreppum, sem hafa fleiri íbúa
en 500, heimilað að ráða sér
sveitarstjóra, og hafa margir
þeirra notfært
sér þá heimild.
En vafamál er
að miða við
íbúafjöldann
einan. Til eru
t. d. hreppar,
sem hafa 500
íbúa eða færri,
þar sem svo er
ástatt, að fjöldi
aðkomufólks
dvélst þar tíma
úr árinu
vegna atvinnu sinnar. Atvinnu
rekstur sá, sem þar er um að
ræða, og fjöldi aðkomufólks-
ins hefur í för með sér mikil
umsvif fyrir oddvita. Þá eru
þess dæmi, að hreppar, sem
hafa 500 íbúa eða færri, hafa
með höndum framkvæmdir og
rekstur fyrirtækja, sem odd-
viti þarf að hafa umsjón með.
Þykir því ýétt að bæta við 1.
gr. laganna ákvæði þess efnis
að ráðuneytið geti heimilað
hreppsnefnd að ráða sveitar-
stjóra, þar sem atvinnurekst-
ur er svo mikill, að störf odd-
vita séu að dómi ráðuneytis-
j ins mun meiri en almennt ger
ist, þótt hreppurinn hafi ekki
fleiri íbúa en 500. Þar sem
svo stendur á, er líklegt, að
sveitarstjóra yrði falin ýmis
störf, sem hreppurinn ella
þyrfti að greiða fé fyrir sér-
staklega eða vel gætu sam-
rvmzt aðalstarfinu, þótt ekki
væru þau beinlínis á vegum
hreppsnefndar Þvrfti rð.ðning
sveitarsMóra bá ekki að hafa
i för með sér útgjaldaaukn-
ingu fyrir hreppinn En mikill
ávinningur gæti verið að hafa
í hreppnum mann, sem gæti
gefið sig eingöngu að opin-
berum störfum af þessu tagi.
Störf oddvita vaxandi.
Það vita þeir, sem til þekkja,
að störf oddvita fara stöðugt
vaxandi, m.a. vegna margs kon
ar upplýsingasöfnunar og
skýrslugerðar, sem þeim er ætl
uð. En þeir, sem veljast til
oddvitastarfs, verða yfirleitt
að sinna því sem aukastarfi og
hafa oft lítinn tíma til þess.
Uppi hafa verið raddir um að
leysa þennan vanda með því
að sameina hreppa. En ekki
mun það mælast vel fyrir að
svipta núverandi hreppsfélög
sjálfstæði sínu og yfirleitt
ekki ástæða til slíks. Hitt má
telja sanngjarnt og eðlilegt að
leyfa þeim hreppum, sem það
kynnu að vilja, að ráða sér í
félagi sameiginlegan starfs-
mann til að hafa á hendi það,
• (Framhald á 2. síðu)
DAGSKRÁ
neðri deildar Alþina;is þriðju-
daginn 22. nóv. 1960, kl. IV-j
miðdegis.
1. Skemmtanaskattsviðauki,
frv. /40. mál, Ed / (þskj. 40).
— 1. umr.
2. Félagsmálaskóli verkalýðs-
samtakanna, frv. /104. mál,
Nd. / (þskj. 116). — 1. umr.
DAGSKRÁ
efri deildar Alþingis þriðju-
daginn 22. nóvember 1960,
kl. lVá miðdegis.
1. Ríkisreikningurinn 1959,
frv. /112. mál, Ed. / (þskj.
146). — 1. umr. — Ef leyft
verður.
2. Heimild til að veita Fried-
rich Karl Luder atvinnu-
i'ekstrarleyfi. frv. /6. mál,
Nd / (bskj. 6). — 1. umr.
sé viðunandi nú, sérstaklega
þegar þess er gætt, hversu
leyst
Á árinu 1960 hefur til
þessa aðeins verið úthlutað
lánum að fjárhæð 45 millj kr.
eða lægri fjárhæð en tíðkazt
hefur að lána úr sjóðnum ár-
lega, síðan lög um hann voru
sett, að árinu 1959 einu urid
anskildu.
Augljóst er, hve víðs fjarri
fer þvi, að lánaupphæð þessi
af völdum gengislækkunar og
söluskatts.
Þá hefur kostnaður allur
vaxið risaskrefum vegna vaxta
hækkunar þeirrar, sem lög-
fest var með lögum nr. 4'1960
svo að fyrirsjáanlegt er, að
greiðsluþrot fjölmargra hús-
byggjenda eru á næsta leiti,
ef ekki verða fundnar leiðir t.il
úrbóta nú þegar. Þarf að vera
hægt að gera hvort tveggja,
að veita þeim umsækjendum
lán, sem enga úrlausn hafa
fengið til þessa, og hækka
lánsupphæð til manna, sem
sýnilega eru að tapa eignar-
haldi á húsum sínum vegna
fjárskorts.
. í tillögu þessari er ekki bent
á ákveðnar leiðir til fjáröfl-
unar, en þar getur verið um
ýmsar leiðir að ræða, eins og
framsóknarmenn hafa áður
bent á í tillögum sínum. Rétt
þykir að gefa ríkisstjórninni
frjálsar hendur að þessu sinni
um að velja leiðir þær, sem
hún teiur heppilegastar og
framkvæmanlegastar í þessu
skyni, enda á hún að hafa
bezta aðstöðu til að gera það.
Nánar í framsögu.
Á að glata sigrinum
í iandhelgismáiinu?
Útfærsla fiskveiðilandhelginnar hefur begar boriS
stórfelldan ávöxt. Víðas* fiskast stórum meira en áður.
Ekkert sýnir betur en þessi saðrfynd að við höfum
sigrað í landhelgismáimu.
En einmitt nú býr ríkisstjórnin sig undir að bregðast
þjóðinni í þessu þýðingarmesta máli henrar og eyði-
leggja það, sem áunnizt hefur.
Engan snefil af rökum er hægt að finna fyrir þv» að
aðhafast slíka óhæfu. Langt getur '.mdii-lægfuhugsunar-
hátturinn leitt afvega, ef þetta verður gert