Tíminn - 19.01.1961, Síða 5

TÍMINN, fimmtudaginn 19. janúar 1961.
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.i, Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fulltrúi rit-
stjórnar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason — Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18305
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusími:
12323. — PrentsmiSjan Edda h.f.
ERLENT YFIRLlT
Kaupgjaldsskrif Mbl.
Það er ekki ófróðlegt að rifja upp skrif í Morgun-
blaðinu frá tímum vinstri stjórnarinnar um kaupgjalds
málin og bera þau saman við skrif þess nú um þessi mál.
í ársbyrjun 1957 hófú flugmenn verkfall og fóru
fram á kauphækkun. Mbl. studdi það eindregið og sagði
m.a. í ritstjórnargrein 3 febrúar 1957:
„Flugmennirnir telja sig einungis fara fram á
sambærileg kjör við hina norsku flugmenn. er
fljúga með þeim á flugvélum Loftleiða að
sjálfsögðu skapar það ætíð mikil vandkvæði, ef
menn, sem vinna að sama starfi og sömu verkum,
hafa gerólík kjör '
Niðurstaðan varð sú, að flugmennirnir fengu nokkr
ar kjarabætur. Þá hóf Mbl. strax áróðui fvrir því. að
aðrir ættu að fylgja í kjölfarið og fá kauphækkun Mbl.
ræddi þá ekki neitt um það. hvort atvmnuvegirnir þyldu
það eða ekki. Þannig sagði Mbl. 14. janúar 1957:
„Samningurinn við flugmenmna er mjög greini-
legt tímanna tákn Það er viðurkennt, að þeir, sem
þar eiga hlut að máli, eru meðal hæstlaunuðu at-
vinnustétta landsins Samt leggja þessir aðilar til
verkfalls og ná samningum undir nandarjaðri
sjálfrar ríkisstjórnarinnar, sem fela í sér beinar
kauphækkanir og fríðindi . ."
Þannig hélt Mbl. þv: áfram dag eftir dag að brýna
það fyrir öðrum stéttum að fylgja í s)óð flugmannanna
Þá hamraði Mbl. jafnframt á þvl, að ríkisstjórnin
falsaði vísitöluna og hefði þannig kauphækkun af laun-
þegum. Raunverulega væri vísitalan bundin á þann hátt.
Þess vegna notaði Mbl eftirfarandi vígorð, pegar kosn-
ingar fóru fram í félagi járnsmiða: „Járnsmiðir. kjósið
gegn vísitölubindingu og skattaálögum“ (Mbl 17 ían.
1957).
Um líkt leyti fór fram kosning í íðju félagi iðnverka-
fólks. Mbl. hélt því fram að kjör þess væru alltof lág,
því að „kommúnistastjornin hefði svikizt um við gerð
kjarasamninga" (Mbl. 20 jan. 1957)
Undir þessu herópi Mbl. tókst Sjállstæðismönnum að
vinna kosninguna í Iðju Það gerðist svo nokkru seinna,
að stjórn Alþýðusambands íslands birti yfirlýsingu. þar
sem hún taldi baráttu fyrir kauphækíun ekki tímabæra.
Svar forkólfa Sjálfstæðisflokksins var það að þeir létu
iðnrekendur bjóða Iðju verulega kauphækkun Síðan hóf
Mbl. baráttu fyrir því. að önnur félög fylgdu í slóð Iðju.
Þann 30. apríl 1957 segir Mbl. frá Dagsbrúnarfund’ á
þessa leið:
„Stjórn Dagsbrúnar boðaði ril fundar í Iðnó kl.
2 e.h. í gærdag tók Jóhann Sigurðsson til máls
Benti hann á, að með ályktun miðstjórnar Alþýðu-
sambands íslands, þar sem því væri lýst yfir, ,.að
ASÍ teldi almennar samningsuppsagnir ekki tíma-
bærar" væru heildarsamtök alþýðunnar « fyrsta
sinn notuð sem vopn í hendi atvinnurekenda. Það
mætti öllum vera Ijóst, að það kæmi atvinnurek-
endum ekki illa að fá í hendur yfirlýsingu fra ASÍ
um, að samningsuppsagnir væru ekki tímabærar
einmitt núna Rakti Jóhann að ekki væri
einungis tímabært heldur beinlinis nauðsynlegt að
segja upp samningum sínum við vinnuveitendur
nú þegar Vísitalan hefur aldrei verið fölsuð
eins rækilega og nú, sagði ræðumaður bent>
síðan á, að mörg verkalýðsfélög þ. á m sum fétöa
hálaunamanna ha*i fengið i'!f<egar kjarabætur o*’
nú síðast Iðja . ."
Þannig má rekja áfram skrif Mbl frá þessum 'íma
Ef menn lesa skrif Mbi. nú, sjá þeir fljótt að nu ei
Mesta vandræðamál Krustjoffs
Vería místökin í landbúna'ðarmálunum honum atS falli?
ÞÆR FRETTIR berast stöð-
ugt frá Sovétríkjunum, að
Krustjoff sé engan veginn elns
traustur í valdasess-i og almennt
sé haldið í vestrænum löndum.
Hann þurfi ekki að verða fyrir
nema einhverju smávægilegu
óhappi til þess að steypast úr
st-óli. Áhrifamiklir menn í
stjórn kommúnistaflokksins
rússneska vilji gjarnan losna
við hann og bíði eftir tækifæri
til þess. Krustjoff geri sér
þetta sjálfur Ijóst, og það sé
m. a. af þeim ástæðum, að
hann sækist eftir fundi með
Kennedy í von um, að hann
geti náð þar einhverjum ár-
angri, er styrki aðstöðu hans
heima fyrir.
Það fylgir oftast þessum frétt
um, að þótt erfitt sé fyrir vest-
urveldin að eiga við Krustjoff,
muni eftirmenn hans reynast
enn örðugri viðfangs.
Erfitt er að dæma um það,
hvað hæft er í þessum orðrómi
eða hvernig hann er til kom-
inn. Sumir blaðamenn halda
því fram, að hann geti verið
runninn undan rifjum Krust-
joffs sjálfs, sem reyni á þenn-
an hátt að hafa þau áhrif á
leiðtoga vesturveldanna, að
þeir kjósj að reyna að semja
við hann af ótta við, að annars
megi þeir búast við öðrum enn
verri.
EN HVAÐ sem þessum orð
rómi líður, er það nokkurn
veginn augljóst, að Krustjoff
hefur við verulega erfiðleika
að fást um þessar mundir og
má vel vera, að þeir eigi eftir
að reynast honum þungir í
skauti. Þetta hefur komið Ijós-
lega fram á fundi miðstjórnar
kommúnistaflokksins, er hófst
í Moskvu í seinustu viku,
en rússnesku blöðin hafa
birt allítarlegar frásagnir af
því, sem þar gerðist.
Það var aðalverkefni þessa
fundar að ræða um landbúnað-
armálin, en þau eru tvímæla-
laust mesta vandamál leiðtogá
Sovétríkjanna. Enginn neitar,
að Sové’ríkin hafa náð glæsileg
um árangri á mörgum syiðum
iðnaðarins og standa þar sums
staðar orðið feti framar öðrum
ríkjum. Skipulag þeirra virðist
því geta náð góðum árangri á
sviði stóriðnaðarins. Þetta gild-
ir hins vegar bersýnilega allt
öðru máli á s-viði landbúnaðar-
ins. Landbúnaðurinn hefur ver-
ið hinn veiki hlekkur í upp-
byggingu Sovétríkjanna allt
síðan, að Stalin kom á sam-
yrkjubúunum með einhverjum
hatrömmustu aðferðum, er sag-
an þekkir. Það takmark, sem'
kommúnistar settu sér með
þeim, hefur aldrei náðst, og
landbúnaður í Sovétríkjunum
tekið miklu minni framförum
en í Vestrænum löndum á sama
tíma.
Síðan Krustjoff hófst til
valda í Sovétríkjunum, hefur
hann sérstaklega látið landbún-
aðarmálin til sín taka. Hann
Krustjoff á fundl.
hefur m. a. látið hefjast handa
um stórfellda ræktun eyðilands
í Asíu í því skyni að auka land
búnaðarframleiðsluna. Fjár-
magn og mannafl hefur ekki
verið sparað við þær fram-
kvæmdir. Hingað til hefur það
þó mistekizt að koma landbún-
aðarframleiðslunni í Sovétríkj-
unum á jafnhátt stig og í vest-
rænu löndunum.
ÞAÐ UPPLÝSTIST, sem
reyndar var áður vitað, á áður-
nefndum miðstjórnarfundi
kommúnistaflokksins, að nátt-
úran hefur verið heldur óhag-
stæð landbúnaðinum í Sovét-
ríkjunum tvö seinustu árin.
Vorharðindi, þurrkar og fleiri
áföll hafa víða dregið úr fram-
leiðslunni. Það kom þó greini-
lega í Ijós, að þetta var ekki
eina skýringin á því, að ekki
hefur náðst tilætlaður árangur
á sviði landbúnaðarframleiðsl-
unanr. Margir ræðumenn hafa
upplýst, að ýmis konar mistök
og sleifarlag hefðu víða átt sér
stað og það dregið úr fram-
leiðslunni. Mistök þessi voru
talsvert breytileg eftir lands-
hlutum, sums staðar var skort-
ur á verkfærum, sums staðar
var of lítið sáðkorn, sums stað-
ar byrjaði uppskeran of seint,
sums staðar byrjaði sáningin
of seint o. s- frv.
Samkvæmt frásögnum rúss-
nesku blaðanna, greip Krustjoff
oft fram í umræðurnar og virð
ist hafa verið í óblíðu skapi.
Einu sinni greip hann fram í
fyrir ræðumanni og kvað frá-
sögn hans bera vott um, að
bændurnir hefðu stolið helm-
ingnum af uppskerunni Öðru
sinnj sagði hann, að það væri
víst farið að líta á það sem
þyngstu refsingu að gera menn
•v ••vvv*
komið annað hljóð í strokkinn Nú eru kauphaékkanir
bannfærðar, þótt afkoma atvinnuvesanna sé sízt lakari
r.ú en 1957. en kjör launþega nins vegar miklu verri
rú en þá. Skrif Mbl fara því ekki eítir því nverjar að-
stæðurnar eru hverju sinni heldur ráðast eingöngu af
því, hvað Sjálfstæðisflokknum er ta'.ið hagkvæmt Þau
eru marldaus skrif, er stjórnast at pólitískum sérhags-
munum hverju sinni.
að ráðherrum, en þá var ræðu-
maður að segja frá manni, er
hafði staðið sig illa, en samt
verið litlu síðar gerður að ráð-
herra í viðkomandi ríki. Þá
sagði Krustjoff bersýnilega, að
það stæði auðsjáanlega ekki á
ónytjungum, sem væru óhæfir
í starfi sínu, að gefa skýrslur
um að hvers konar mistök stöf-
uðu af völdum veðráttunnar.
ÁÐUR EN miðstjórnarfund-
urinn var haldinn, hafði verið
skipt um landbúnaðarmálaráð-
herra í stjórn Sovétríkjanna,
en mannaskipti hafa verið þar
tíð seinustu árin. Einnig urðu
meiri breytingar á stjórn land-
búnaðarmálanna. Slíkar breyt-
ingar hafa líka verið tíðar und
anfarin misser’in. Hitt breytist
hins vegar ekki, að landbúnað-
urinn heldur áfram að vegna
verr í Sovétríkjunum en í vest-
rænum löndum. Höfuðskýrin.s
þess er sú, að hið kommúnist-
iska búskaparlag hentar ekki
landhúnaðinum.
Það ólag, sem er á landbún-
aðinum í Sovétrikjunum, er
líklegt til þess fyrr en síðar að
hafa víðtækar breytingar í för
með sér. Spurningin er nú.
hvort þær bemast í þá átt að
auka frjálsræð' bændmna. ein=
og nokkuð hefur verið gert að
undanfarið. eða hvort stefn’
verður að enn stórfelldari sanr
yrkjubúskap, eins og í Kína.
Það getur orðið mjög afdrifa-
ríkt. hvor stefnan verður held-
ur valin.
Hvað Krustjoff persónulega
snertir, eru landbúnaðarmálin
líklegri til að fella hann en
nokkuð annað, því að hann
hefur gefið mikil loforð varð-
andi þau, en ekki tekizt enn
að standa við þau. Ef andstæð-
ingar hans treysta sér til að
reyna að steypa honum úr stóli.
munu þeir helzt leita á honum
. höggs’aðar í sambandi við þau
Ýmsir blaðamenn telja, að
framkoma Krustjoffs á fundin-
um nú bendi til þess. að hann
v:Iji verða fyrri til með gagn-
rýnina og koma sök'nni á aðra.
en þann leik hafi hann oft
leikið áður. Þ. Þ.
/
'/
'/
I
/
/
'/
/
/
'f
/
/
/
j
'/
'/
/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
i
/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
/
'/
'/