Tíminn - 09.04.1961, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, sunnudaginn 9. apríl 1961.
Þjóðleikhúsið:
NASHYRNINGARNIR
Fransk- rúmenska rithöfundin-1
um Eugene Ionesco hefur síðustu I
fimm árin skotið upp á himni
leikbókmenntanna, með hraða hala
stjörnunnar. Og eins og önnur!
eftir Eugene fonesco —
Leikstjóri Benedikt Árnason.
ast skiluing á Nashyrningunum,
búast v.ð að hánn hverfi jafn 1 Þeir eiSa engu siður við um komm
skyndilega og hann kom. Þessi umsta> ekkl sf moldvorpustarf-
skáld eru sprottin upp í ParíS;, fem! þeirra og linnulausan aroður
stærsta sorphaug veraldarinnar, i1 “““ngarma um. - Þá eru emu
þar sem spjátrungsháttur, úrkynj ’g hæg hermatokim °g
•og geðveiklun er hin heilaga **%**™J™£« ^ “
þi-enning allrar „mikillar listar.“
Heimsku almennings og skilnings
heimsfrægi Ionesc'o lef> sem Serir Wóðina að auð-
Þótt vor
gutli yfirleitt á grunnmiðum, eins
veldari brág hins beina og þó eink
um hins dulbúna áróðurs- og upp-
og títt er um marga frægustu rit-
höfunda bæði hér og annars stað- lausnarstarfs hinnar „skipulögðu
ar, og þótt verk hans skorti það menningar".
aðeins á færi hinna snjöllustu
manna.
Þátturinn í skrifstofunni er all
ur mjög vel leikinn ogá Haraldur
Björnsson mestan þátt í því, enda
bar leikur hans af öllu öðru í
þessu leikriti. Haraldur leikur hér
barnakennara sem veit allt snöggt
um betur en aðrir menn. Hann
er pexaranáttúru og honum getur
ekki skjátlast. Þegar orð hans
rekast á vegg staðreyndanna, þá
er það verst fyrir staðreyndirnar!
Barnakennari Haraldur er ógleym
anleg persóna, raunsönn og
skemmtileg. Snilldarleg persónu-
sköpun. Aðrir á skrifstöfunni eru
Valur Gíslason, sem leikur Pop-
illon skrifstofustjóra, Herdís Þor-
valdsdóttir (Daisy), Emilía Jónas
dóttir (Frú Buff) ogRúrik Har-
aldsson (Dudard). — Valur skilar
hlutverki sínu smekklega en á-
takalaust, enda býður 'hlutverkið
ekki upp á stór tilþrif. Herdís leik
ur unga skrifstofustúlku, sem er
eins og þær gerast beztar. Höf-
undur lætur hana verjast lengi
vegna sinna mannlegu eiginleika,
en að lokum fellur hún einnig fyr
ir tízkunni. Leikkonunni tekst
prýðilega upp í þessu hlutverki
sínu, ekki sízt í lokasenunni, sem
sýmir okkur hvernig góð kona
breytist í góðan nashyrning. Em-
ilía Jónasdóttir leikur eiginkonu
, millistéttarmanmsins, sem fyrstur
gerðist nashyrningur og sem trygg
lynd eiginkona fylgir hún honum
eftir sem áður. Emilía gerir hlut-
verkinu ágæt skil, ■éins og*“állír
í skrifstofunni. jGærð|Ífö“míiðuí-
meira. en tízkufyrirbrigði, þá bend ^ vara menn við múgsefjuninni, og inn í þessum hópi ér Dudard, af
ir margt til að Ionesco sé einna: hvetja menn til að fara að hafa pax-manngerðinni, gáfaður maður,
hugvitssamastur í þessari sveit — sjálfstæða skoðun byggða á eigin sem sér og skilur hættuna, en er
Baldvin Halldórsson og Jón ASils.
sammannlega gildi, sem gerir list1 Höfundurinn segir sjálfur,
varanlega, og eitthvað annað og hann hafi skrifað verkið til
að
að
og ekki alveg jafn drep leiðin-: skynsemi og athugunum. Þetta út
legur í heimsþjáningu sinni og | af. fyrir sig er tímabær boðskap-1
hinir. : ur á öld múgmennskunnar.
„Nashyrningarnir" f jalla um" Benedikt Árnason hefur haft
hið alþekkta fyrirbrigði, að mað-1 leikstjórnina á hendi og er bæði
urinn er góður en mennirnir j ]iún og sviðsetningin með afbrigð
vondir: Dagfarsgóðir og velmein-1 um góð og á sinn þátt í að gera
andi einstaklingar vakna við það j þessa sýningu stórbrotnustu og
(Framhald á 6. síðu).
einn góðan veðurdag að bumbur
eru barðar og ný stefna boðuð
með öskrum, sem yfirgnæfa alla
skynsemi. Þetta er fyrst og
fremst sagan um það hvernig ein-
ræði kemst á, þar sem múgsefjun
ofstækismanna, vinnur sigur vegna
sundrungar og skilningsleysis lýð
ræðisaflanna.
Ríkisútvarpið gat þess í frétta-
beztu leiksýningu ársins. Hnitmið
un og glöggsýni leikstjórans ein-
kenna hér öll vinnubrögð, og þótt
velflestir leit/ranna séu stundum
í einu inni á senunni, verkar leik-
ur þeirra, sem vel samræmd og
eðlileg heild, þar sem enginn
skyggir á annan. — Of langar
þagnir Lárusar' Pálssonar í fyrri
hluta leiksins rufu að vísu á stöku
auka að þetta leikrit fjallaði um .stað samræmið í hraða leiksins.
múgsefjun nazista og fasista á — Það var ef til vill misráðið að
sínum tíma. En þótt höfundurinn fá Lárusi aðalhlutverk leiksins í
sjálfur hafi vitnað í valdatöku hendur, þótt hann sé jafnan mann:
Hitlers til skýringar leikriti sínu, legur og viðfelldinn í leik sínum.
liggur það í augum uppi, að aðal-1 Þrátt fyrir of langar þagnir hans
atriðið er hér ekki „hvort eitt í fyrri hluta leiksins var þó Sá
eða tvö horn eru á Nashyrningn- hluti hans mun betur leikinn en
um“, — það skiptir engu höfuð- seinni hlutinn. Þegar kemur til
máli hvort einræðisstefnan heitir kasta Lárusar að túlka hinn eina
nazismi eða kommúnismi. Þetta mann, sem ekki breytist í nas-
ætti Ríkisútvarpið að athuga, — hyrning, verður leikur hans yfir-
að samkvæmt líkingu Ionescos eru borðslegur hávaði í stað innlif-
ekki aðeins nazistar sem unar. Berenger er að vísu barn,
breyttust í nashyrninga, — og en hann er hvorki fífl eða vitfirr-
það því fremur sem flestir helztu ingur. Líklegast er, að Lárus valdi
ráðamenn í menningarmálum þess alls ekki hlutverkinu, en sé ekki
arar „hlutlausu" stofnunar Ríkis- i með vilja að gera tilraunina til
útvarpsins, þegar orðið fyrir þess
ari kynlegu umbreytingu. — Nær
allir starfsmenn fréttastofunnar
eru á snærum kommúnsta. Yfir-
stjórn alls leikritaflutnings út-
varpsins er algjörlega í höndum
kommúnista. Flokksbundinn komm
únisti hefur einokun á allri list-
kynningu í útvarpinu, og þótt á-
róður hans snúist oft upp í hreint
listníg um andstæðinga kommún-
ista er það allt látið gott heita —
og þannig mætti lengi telja. Nei,
Ríkisútvarpið þarf ekki að fara
til Þýzkalands og Ítalíu t;l að öðl-
að falsa hlutverkið og túlka það
þannig, að Berenger hafi ekki get
að tekig ummynduninni og breytzt
í nashyrning af hreinni heimsku!
— Það væri of mikil tryggð við
i flokkinn!
Róbert Arnfinnsson leikur sjálf-
glaðan meðalmann, Jón að nafni,
! vin Berengers. Jón er maður hins
frumstæða krafts og dýrkun hans
á hinu hrausta og sterka laðast
auðveldlega að mikilleika skepn-
unnar. Róbert vinnur frægan sig-
ur, þegar hann túlkar umskiptin
[í nashyrning, — slíkur leikur er
ÞATTUR KIRKJUNNAR
ApnT er sannarlega vorman
uður' í æskulífi Reykjavíkur
borgar
Á hveijum helgidegi allan
mánuðinn beygja hundruð nng
menna kné sín við altari Guðs
í kirkjunum. Flest kvöld er á
mörgum stöðum í bænum fjöl-
mennar fagnaðarveizlur með
söng og dansi til heiðurs og
hollra óska þessu unga fólki.
Óskir gjafir, bænir streyma
Fermingardagur
til ung’:nganna frá ástvinum,
ættingjum og vinum. Brosandi
vonir um bjarta framtíð blasa
við hugtrsýn
Þetta er vissulega yndislegur
morgunroði framtíðarinnar, og
fátt er í sjálfu sér fegra né
hátíðlegra en fylkingar þess-
ara fallegu ungmenna, sem líða
i stórr'. skrúðgöngu inn að alt-
arinu á sunnudögunum. Söfh-
uðurinn rís nær ógjálfrátt á
fætur, og víða blika tár hrifn-
ingar og gleði í augum þeirra
sem horfa á elskað barnið sitt
í hópnum.
Og fögnuður óskanna og
gjjafanna er sto mikill, að
skólastjórar og prestar í borg-
inni haía sent út dreifibréf til
heimilanna, ef verða mætti til
að draga örlítið úr veizluhöld-
unum, svo að börnin neyðist
ekki ti! að vanrækja skóla og
prófund-'rbúmng þeirra vegna.
Allt þetta ber vitni um al-
menna velmegun og hagsæld
í lifí fólksins og því ber að
fagna. Og sé litið yfir hópana
í kirkjum og í veizlusölum, þá
virðist þar vera gróandi þjóð
líf, og ai’skan er björt og fög-
ur. Og manni verður á að
hugsa llvernig geta bessi hvít
klæddu, saklausu og glæsilegu
ungmenni verið sama fólkið,
sem jainvel samsumars er
kvartað yfir opinberlega í blöð
um og útvarpi sem versta skríl
og vaíisælum aumingjum og
það mrira að segia stöddurr á
vndis’.egustu stöðum ættjaröar
sinnar Getur allur þessi draum
sæli mcrgunroði hreinleika og
sakleysh frá fermingardegin-
um horfið svo gróflega fljétt?
Eru þarna einhverjrr skugg-
ar sem leynast í morgunbirt-
unni, jafnvel í helgidóminum,
án þess að við veitum því at-
hygli við helgiathöfnina eða í
veizlufagnaðinum?
Gæti verið að fermingarósk
irnar skorti heilindi og dýpt,
tilfinnisrgu og líf? Gæti átt sér
stað, að fermingarloforðið um
að fylgja anda Krists, þoki í
baksýo fyrir einhverjum öðrum
heitum og loforðum? Gæti
verið að fyrirmynd hans fólni
fyrir ljcmanum frá einhverj-
um óhollum vini, stjórnmála-
foringja eða stundarhag?
Þetta er full ástæða til að
athuga, einmitt vegna gæfu
æskulýðsins í framtíðinni
Leyndardómur og sólskin ferm
ingardagfins birtist algjörlega
í holl'iitunni við þetta heit
um, að Drottinn Jesús verðr í
mildi sinni, ástúð og hetjulund
hin sanna fyrirmynd og leið-
togi íslenzkrar æsku. Án þess
verður hún ekki hamingjusöm
Án pe.rrar fylgdar veróur
framtíð hennar frelsi og
framaleið ekki tryggð, hvað svo
sem blððin og spekingar þess-
arar aldar kunna um það að
segja mtð öllum sínum „stíl
töfrum" og „áróðri“. sem cft
er ljómandi lygi.
Sá 'iða sú af þessum hvít-
klædda æskuskara á íslands
strönd, sem lítilsvirðir heit sitt
um fyigd við Krist, heitið um
að gjöra hann að leiðtoga ’ífs
síns, glatar svo undrafljótt
æsku sinni og gleði. Þess vegna
getur það líka orðið svo dap-
urlegt hlutskipti fyrir vinr
þessa giæsilega unga fólks, að
sjá það orðið að ellimóðum.
vonsviknum öldungum nálægt
tvítugs aldri Augun, sem blik-
(Framhald á 6. siðu).
(
(
/
|
/
'/
/
'/
\
/
/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
‘/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
UPPÞVOTTURINN VERDUR
hreinasti barnaleikur
B L I K fiarlægir miog auðveldlega alla fitu og
skilar leiriauinu taumalausu og gl|áandi
B L I K heniar þvi miog vel i allan uppþvott, en
emkum er það gotl lyrir allar upppvottavéllar
BliU gerir lett um vili L~ Bn,< Berir lét« um víh - Blih gertr létt undt-