Tíminn - 09.04.1961, Blaðsíða 7

TÍMINN, laugardagínn 8. aprfl 1961.
7
— SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ —
Afkastaminnsta jiing um langt skeið - Ný vanefnd ríkisstjórnarinnar - Starfsleysi jjingsins
var í samræmi við kreppu- og samdráttarstefnuna - Seinustu þingmálin voru táknræn - Eng-
inn samdráttur í bitlingamálunum - Bankamálin - Mál Einars, sem hlaut stuðning Ólafs -
Ný sex manna nefnd - Soames fagnar afsalinu á einhliða réttinum - Bjarni á „leiðinni“ -
Stjómarblöðin gera sér
nokkuð tíðrætt um, að starfs-
tími Alþingis hafi orðið í
styttm lagi að þessu sinni.
Um hitt ræða þau minna,
hvað liggi eftir þingið. Það er
vel skiljanlegt. Hið nýlokna
þing er án efa eitt hið af-
kastaminnsta, sem haldið hef
ur verið. Á fyrrihluta þings-
ins, sem stóð nær þrjá mán-
uði, gerðist lítið annað en að
fjárlög voru afgreidd. Síðari
hluta þingsins, sem stóð álíka
lengi, var ekki afgreittt eitt
einasta mál, sem telja má
meirlháttar. Af hálfu stjóm-
arflokkanna hafði verið há-
tíðlega boðað, að framhalds-
þingið nlyndi einkum fjalla
um eitt meirlháttar mál, þ. e.
tekjustofna bæjar- og sveit-
arfélaga. Þessu hafði verið
lofað strax í fyrravetur og
fjölmenn iaefnd haft málið
til athugunar siðan. Þegar
tveir mánuðir voru liðnir af
framhaldsþlnginu og það
beðið starfslítið eftir um-
ræddu máli, komst stjómin
loks að þeirri niðurstöðu, að
hún gæti ekki staðið við
framangreint loforð sitt frem
ur en svo mörg önnur. Þá var
ákveðið að ljúka þinghaldlnu
sem fyrst, enda ekki eftir
neinu að blða.
Eins og menn muna, gerð-
ist það á þinginu í fyrrarvet-
ur, að ríkisstjórnin lögfesti
veltuútsvörin i fyrsta sinn.
Þeim verknaði var látið
fylgja. ákveðið fyrirheit um,
að þetta vœri gert til
hreinna bráðabirgða og ný
lögr yrðu sett á nœsta þingi
um tekjustofna sveitar- og
bœjarfélaga. Þetta þing er
nú liðið, án þess ccð. stjórnin
hafi lagt fram nokkrar til-
lögur til að standa við þetta
loforð sitt. Þetta er litið
dœmi þess, hvernig óorð-
heldnin skipar öndvegið
hjá valdhöfum landsins.
Það er vissulega í tíma tal- i
að, sem þingeysku ung-1
mennafélagarnir ályktuðu á j
nýloknum fundi sínum um:
landhelgismálið. Óorðheldn-!
in er að verða höfuðmein ís-
lenzkra stjórnmála.
í samræmi við
samdráttarstefnuna
Það þarf hins vegar ekki að
undra neinn, þótt hið ný-
lokna þing yrði eitt hið af-
kastaminnsta í allri þing-
s*gunni. Stefna stjórnarinnar
er kreppu- og samdráttar-
stefna. Takmark hennar er
að draga úr framkvæmdum
og framförum. Hún trúir því
HI8 nýlokna þing var eitt hið allra afkastaminnsta í allri þingsögunni. Þó mun þess lengi minnzt vegna þess
óhappaverks, sem þaS vann, er það samþykkti landhelgissamninginn við Breta. Hér á myndinni sjást nokkrir
ráSherranna, þegar verið var að samþykkja samninginn.
að kreppan muni fækka smá
framlelðendum og smáat-
vinnurekendum og lama
kjark bænda og verkafólks.
Þegar svo verði komið, muni
reynast auðvelt fyrir fáa auð
kónga að stjórna að vild sinni.
Til þess að ná þessu marki,
verður að hafa sem mestan
samdrátt á öllum sviðum at-
vinnulífs og framkvæmda.
Undir handleiðslu slikrar
stjómar, eru að sjálfsögðu
ekki verið að setja nein um-
bótalög. Afkastaleysi hins ný
lokna þings er í fullu sam-
ræmi við þessa stjómar-
stefnu.
Seinustu þingmálin
Það væri rangt að segja, að
stjórnin og flokkar hennar
væru fylgjandi samdrættti á
öllum sviðum, þótt þeir séu
það, hvað snertir umbætur og
framfarir. Á a.m.k. einu sviði
vilja stjómarflokkarnir ekki
nein samdrátt. Þeir vilja
vissulega ekki draga úr bein-
um og bitlingum handa gæð-
ingum sínum.
Þetta sannaðist bezt á
seinustu málunum, sem
stjórnin beitti sér fyrir að af-
greidd væru fyrir þingslitin.
Á flestum þingum hingað til
hafa seinustu þingmálin ver-
ið einhver framfaramál, sem
ríkisstjórnin vildi ekki láta
daga uppi. Að þessu sinni
voru það hins vegar tvö bit)
ingamál.
í neðri deild ætlaði stjórn-
in að hafa fund alla seinustu
nóttina til að koma fram frv
um að fjölga fulltrúum í
síldarútvegsnefnd úr 5 í 7.
Hin nýju sæti voru ætluð
þeim Jóni Árnasyni alþm. og
Sveini Benediktssyni, bróður
dómsmálaráðherra. Stjórnin
'mfst þó upp við að vaka og
dró málið til baka á þeirri for-
sendu, að hún myndi reyna að
setja um það bráðabirgðalög
í sameinuðu þingi var sein-
asta þingmálið tillaga frá
stjórninni um að fjölga full-
trúum í úthlutu’narnefnd
listamannalauna í 5 úr 4.
Þetta náðist fram og bætist'
því einn af ritstjórum Mbl. í
nefndina.
- Þetta voru málin, sem:
stjórnin bar mest fyrir brjóstil
að kæmust fram í þinglokin
Stærsta bitlingamálið
Þá er að geta þess máls, sem
stjórnin reynir að telja til
stórmála, en er í raun og veru
ekki annað en eitt mesta
bitlingamál allrar þingsög-
urnar. Það eru hin nýju lög
um bankana. Með nýju lög-
unum um Seðlabankann
breytist raunverulega ekki
annað en það, að bankastjór-
ar verða þrír í stað tveggja
áður og bankaráðsmenn fimm >
í stað þriggja áður. Með
breytingunni á lögum hinna
bankanna gerðist ekki annað
en það, að breytt var fyrir-
komulaginu á kosningu banka
ráðanna. Niðurstaðan verðpr
svo eftirfarandi:
Alþýðuflokkurinn fær banka.
stjóra við Landsbankann, þar
sem Jóhannes Nordal flytzt
upp í Seðlabankann, en báðir
stjórnarflokkarnir eigna sér.
Jóhannes. i
Sjálfstæðisflokkurinn fær:
tvo nýja nienn í bankaráð
Seðlabankans, þá Birgi Kjar
an og Jónas Rafnar.
Sjálfstæðisflokkurinn fær
einn nýjan mann kosinn í
bankaráð Landsbankans,
Gunnar Thoroddsen, en Óláf-
ur Thors var fyrir.
Sjálfstæðisflokkurinn fær
einn nýjan mann í bankaráð
Útvegsbankans, Guðlaug Gísla
son. en Bjöm Ólafsson var
tyrir.
Sjá^stæðisflokkurmn f°~r
einn nýjan mann í bankaráð
Framkvæmdabankans, Davið
Ólafsson, en Jóhann Hafstein
var fyrir.
Ömögulegt var að tryggja
Alþýðuflokknum fleiri banka-
ráðsmenn en hann hafði fyrir.
Hins vegar mun til athugunar
að bæta honum þetta upp með
því að gera tvo af þingmönn-
um hans að aðstoðarbanka-
stjórum.
Eina undantekningin
Það var í samvinnu við
framangreinda afstöðu stjórn
arflokkanna, að eitt mál, sem
stjórnarandstæðingar fluttu,
fann náð fyrir augum þeirra,
en öll önnur voru svæfð eða
drepin. Þetta eina mál var
frv. Einars Olgeirssonar um
að fjölga fulltrúum í stjórn
Sementsverksmiðjunnar í
fimm úr þremur. Þetta frv.
náði fram að ganga. Sjálf-
stæðisflokkurinn fékk nefni-
lega annan nýja manninn.
Kommúnistar fengu hinn, og
sést á því að enn lifir í forn-
um ástum þeirra Einars og
Ólafs Thors.
í sambandi við þetta, má
svo minna á, að í lögunum
sem samþykkt voru um launa
jöfnuð ’kvenna og karla, er
sett á laggirnar ný sex
manna launuð nefnd. Henni
er ætlað að skera úr ágrein-
ingi, sem rísa kann vegna
umræddra launamála. Slík
nefnd var alveg óþörf, þar
sem fyrir er dómstóll, Félags-
dómur, sem fjallar um slík
mál. Þetta máttu stjórnar-
flokkarnir þó ekki heyra
nefnt. Þeir vildu ólmir fá
nýja nefnd.
Álit Soames
Hér hefur þá verið brugðið
upp þeirri mynd, sem mest
einkenndi hið nýlokna þing.
Aðgerðaleysi í ambótamálum
og útþens’a i Litlingamálum.
settu mestan svln á.stft'f þess
Það mál er svo ónefnt, sem
mun gefa því verst eítirmæli í
framtíðinni. Það er staðfesc-
ing þess á landhelgissamn-
ingnum við Breta. Með þvi
verki voru ekki aðeins rofin
þau heit, sem Alþingi hafði
gefið þjóðinni með hátíðlegri
yfirlýsingu í maímánuði 1959
þess efnis, að engin undan-
þága skyldi veitt frá tólf míl-
unum. Með þessum samningi
var jafnframt gert það, sem
verra var. Þar var raunveru-
lega afsalað hinúm einhliða
rétti til útfærslu á fiskveiði-
landhelginni, er útfærslurnar
1952 og 1958 höfðu byggzt á.
Það var þetta afsal, sem Bret-
ar sóttust fyrst og fremst eft-
ir í samningunum í vetur.
Þeir vissu, að tólf mílnrnar
voru búrnar að sigra, og aðal-
atriðið var að reyna að stöðva
frekari útfserslu. Þetta tókst
þeim. Soames, fiskimálaráð-
herra Breta, lýsir nú hróðug-
ur yfir því, að þetta muni
tryggja það, að fiskveiði-
landhelgi íslands verði a. m.
k. ekki færð út næstu 20 ár-
in. Hér hefur íslenzkum sjáv-
arútvegi og afkomu þjóðar-
innar verið unnið tjón, er vel
getur reynzt óbætanlegt.
Blekking Bjarna
Fyrir seinusta þingkosning-
ar lofuðn Sjálfstæðismenn
bættum lífskjörum, ef fólk
kysi þá. í eldhúsumræðunum
treysti Bjarni Benediktsson
sér ekki til að fullyrða að
þessu marki væri náð, en
i reyndi að hugga sig og aðra
i með því, að þjóðin væri á
; „leiðinni til bætttra lífs-
kjara“.
Hverjir skyldu þeir annars
vera, sem eru fúsir til að taka
undir þessi ummæli Bjarna?
Finnst kannske útvegs-
mönnum að þeir séu á „leiö
til bættra lífskjara"?
Finnst bændum það?
Finhst iðnrekendum og iðn-
aðarmönnum það?
Finnst launafólki það?
| Hverjum skyldi annars finn
! ast það, ef nokkrir stórgróða-
menn eru undanskildir?
Því miður mun flestum
| finnast það og það réttilega
! að þeir séu einmitt á öfuvvi
leið við það, sem Bjarni sagði.
Sannleikurinn er sá, að
meðan samdráttarstefnunni
verður fylgt, liggur leiðin frá
bættum lífskjörum. Hún ligg-
ur i á,ttina til síminnkandi
framleiðslu og framkvæmda
! vaxandi kjaraskerðingar og
atvinnuleysis.
| En það er vissulega ekki von
| á góðu, meðan valdhafarnir
i sjá þetta ekki eða látast ekki
siá það, en reyna i staðinn að
telja sjálfum sér og öðrum
1 trú um hið gagnstæða
)