Tíminn - 26.04.1961, Page 11

T í HIN N, mWvíkudagfam 26. aprfl 1961.
11
Fleira þjóödansar en
íslenskir þjóðdansar
Á laugardaginn var, það
mun hafa verið 22. apríl,
hélt Þjóðdansafélag Reykja-
víkur hátíðlegt 10 ára afmæli
sitt með sýningu í Þjóðleik-
húsinu. Voru dansaðir ýmsir
dansar og misjafnir, en að
öllu samanlögðu verður ekki
annað sagt en að skemmtun
hafi verið hin bezta af þessu.
Skemmtunin hófst með því,
að formaður þjóðdansafélagsins,
Guðjón Jónsson, flutti ávarpsorð.
Minerva og Svavar í Tarantella.
Lýsti hann tildrögum að stofnun
félagsins, félagsstarfseminni og
þeim árangri, sem náðst hefði.
Sagði hann, að hér væri ekki um
neitt listafólk að ræða, heldur
fólk, sem hefði gaman af því
að dansa, þótt getan væri mis-
jöfn. En meginregla félagsins
væri sú, að úthýsa engum.
Hann undirstrikaði það, að
ekki væri rétt, sem svo margir
virðast halda, að félagið hafi ein-
göngu ætlað að dansa íslenzka
þjóðdansa, en síðar neyðzt til
þess að taka upp erlenda dansa,
af því að ekki væri nóg til af
íslenzkum. Frá upphafi hefði
það veiið, tilgangur félagsins að
helga sig öllum þjóðdönsum,
hverrar þjóðar svo sem þeir
kynnu að vera. Að ávarpi hans
loknu hófst dansinn.
íslenzkir dansar
Byrjað var á íslenzkum döns-
um, en það var áberandi, hve
miklu þeir voru tilbreytingar-
lausari en erlendu dansarnir.
Rúnaslagur, Hringbrot, Dýravís-
ur, allt eru þetta áþekkir dans-
ar og heldur tilþrifalitlir. Rúna-
slagur er vikivaki með brotum
í lokuðum hring, hringbrotið er
byggt á lýsingum, sem til eru
af gömlum hringbrotum hér á
landi, og dansinn við Dýravísur
er byggður á vikivakaspori.
Skemmtilegar gamlar dýravísur
eru sungnar við þann dans, og
þar af er nafnið dregið.
Einbeittir piltar
Næst komu barnaflokkar, og
sýndu dansa við Öxar við ána,
Frjálst er í fjallasal og Nú er
glatt hjá öllum álfum. Sá dans
er saminn af Rósu Þorsteins-
dóttur við færeyskt lag. Það var
gaman að litlu krökkunum. Eink
um var þar áberandi, hvað stelp-
urnar virtust kunna dansana bet-
ur og vera öruggari en strák-
arnir. Þær«voru líka léttari í
dansinum, en í staðinn skein
meira viljaþrek út úr strákun-
um og þar var greinilegt, að
þeir ætluðu ekki að gefast upp
fyrr en í fulla hnefana. Já, það
var gaman að litlu krökkunum,
en þó var meira gaman að þeim
í síðara skiptið, og komum við
síðar að því.
Næstur í röðinni var dansinn
Ásudans. Það er dans við gam-
alt íslenzkt þjóðkvæði, sem er
111 erindi að lengd, og segir
sögu Ásu Gunnarsdóttur. Dans-
inn er nokkuð skemmtilegur, en
ekki eru dönsuð öll erindin 111,
heldur 11 fyrstu og tvö af þeim
allra síðustu. Söng önnuðust
Þuríður Pálsdóttir og Guðmund-
ur Guðjónsson óperusöngvari, og
gerðu það prýðilega, svo sem
þeirra var von og vísa.
Hún söng vel
Næst kom Frísadans. Það er
dans, sem er byggður á efni
kvæðisins Huldumeyjan og hrepp
stjórinn. Dansinn sjálfur er ógn
lítilfjörlegur og væri sanni nær,
að kalla þetta atriði skrautsýn-
þennan dans, þegar hún kvaddi
föðurhúsin. Áður en stúlkan gifti
sig, varð hún að leiða dansinn
þrisvar sinnum kringum hús for-
eldra sinna og hneigja sig í hvert
sinn, sem hún fór fram hjá dyr-
unum. Dans þessi á rætur að
rekja til Serbíu og Króatíu. Hann
er dansaður í opnum hring, og
endastúlkurnar veifa vasaklút-
um í lausu hendinni. Það er
varla hægt að segja að nokkur
hafi skorið sig úr, en þó fannst
mér einna mest gaman að ann-
arri stúlkunni með vasaklútinn.
Fyrir utan það, að hreyfingar
hennar voru snöggar og svolítið
sérstæðar, var hún afskaplega
skemmtilega skandinavísk í brosi
sínu.
Tarantella
Á eftir Kólódansinum var
glansnúmer dagsins. Það var
ítalski dansinn Fasóla, eða Tar-
antella. Dansinn er kenndur við
kóngulóna Tarantula, en bit
hennar gat verið banvænt. Eina
ráðið fyrir þann, sem varð fyrir
biti hennar, var það, að dansa
nógu fjári hratt. Þetta er tví-
menningsdans, og mér myndi
finnast miklu réttara að kalla
þetta listdans en þjóðdans. Þau,
sem sýndu þetta, voru Mínerva
Jónsdóttir og Svavar Guðmunds-
son, og mér finnst ég ekki taka
of mikið upp í mig, þótt ég segi,
að þau hafi dansað dansinn af
mikilli list.
Þriðj'i dansinn af arlendum
var líka athyglisverður. Það var
Karlfuglarnir láta illa hvor að öðrum.
Börnin I ték'kneskum vasaklútadansi.
ingu en dans. Efni kvæðisins er
líka nauðaómerkilegt, en það
sem hélt þessu atriði uppi, var
hin góða söngrödd stúlkunnar,
sem fór með aðalhlutverkið. Hún
heitir Unnur Eyfells, og mér er
óhætt að fullyrða, að hún hefur
betri rödd en sumar þær, sem
kalla sig söngkonur.
Þá kom dansinn Hoffinn, sem
er dansaður við lagið Hér er
kominn Hoffinn. Um hann er
ekki margt að segja, en heldur
var hann í hærri flokki en Frísa-
dansinn. Og síðasta atriðið í
flokki slenzkra dansa var Tafl-
kvæði. Það var þokkalegur dans
en ekki tilþrifamikill.
Erlendir dansar
Þá var komið að erlendu döns-
unum, og fór þá að fjörgast um
á sviðinu. Fyrstur var júgóslav-
neskur dans, sem heitir Kóló-
dans. í efnisskránni segir, að áð-
ur fyrr hafi dansinn verið sett-
ur í samband við giftingu, og
hafi þá brúðurin orðið að dansa
asta hjá börnunum að þessu
sinni. Þá komu tvær litlar stúlk-
ur og dönsuðu skottís.- Mér er ó-
hætt að fullyrða, að þær hafi
unnið hug og hjörtu áhorfenda
svo að segja samstundis, a. m. k.
var þeim óspart klappað lof í
lófa og urðu að sýna sig aftur.
ÞSssar litlu stúlkur hétu Sól-
veig Pétursdóttir 5 ára og Þór-
unn Björnsdóttir, 6 ára.
Grískur dans frá Tyrklandi
Þá kom fullorðna fólkið aftur
fram á sjónarsviðið (leiksviðið)
og hélt áfram að dansa. Fyrst
dönsuðu karlmennirnir þrjá
dansa frá Balkanlöndunum í röð.
Fyrstur var grís-kur slátraradans
— reyndar tyrkneskur að upp-
runa — þá grískur hermanna-
dans og loks rúmenskur karla-
dans. Fjörugir dansar og
skemmtilegir. Sama er að segja
um það sem næst var, Maídans-
inn danska, sem dansaður var
kringum maístöngina.
Rak upp öskur
Loks kom Parísar polki. Létt-
ur og ágætur dans, dansaður af
^ _________ °
I spegli Tímans
U
Sólveig og Þórunn dansa skottís.
helgidans frá Mexíkó, runninn
frá indíánum. Hann á að dansa
fyrir framan kirkjur á hátíðum,
veraldlegum og andlegum. Dans-
inn er hægur, og vegna þess að
um trúardans er að ræða, horfa
dansendur alltaf beint fram en
ekki hver á annan. Dansinn setti
hátíðablæ á sýninguna.
Litlu stúlkurnar
Þá komu léttir paradansar frá
Tékkóslóvakíu. Þá dönsuðu börn-
in. Það var svipað gaman að
þeim nú og í fyrra sinnið, en
eitthvert skemmtilegasta atriðið
á allri sýningunni var hið síð-
tveimur pörum, og á eftir hon-
um Schuhplatter, þjóðdans Bæ-
heimsbúa. Dans þessi er dans-
aður af tveimur karlmönnum,
sem eiga að tákna karlfugla, sem
slást um einn kvenfugl. Þetta er
reglulega skemmtilegur dans,
ekki síður dansaður með andlits-
vöðvum en öðrum vöðvum, því
látbragðslist er mikil í honum.
— Var ekki laust við, að mörg-
um brigði, er sigurvegarinn rak
upp mikið stríðsöskur í lokin,
eftir að hafa steinhaldið sér sam-
an allan tímann.
Kvöddu með blómum
Þá fer nú að halla undan, og
ekki ýkja margir dansar eftir.
Næstur kom Skautavals og Hatta-
dans frá Bandaríkjunum, hvor-
ugur neitt afbragð og þó síður
Skautavalsinn, en svo kom
spanskur dans, Seguidillas. Hann
dansaði Minerva Jónsdóttir ein
og léttilega. Dans þessi er léttur
og skemmtilegur, fyrirmynd
kastaníettudansa síðari tíma, að
því að talið er. Og sðastur var
Li Jardinero, galrðyrkjumanna-
dans frá Frakklandi. Þá kom all-
ur hópurinn með blómaboga og
körfur og kvaddi með því lita-
skrúði.
Mættu sýna oftar
Dansendur voru margsínnis
kallaðir fram í lokin, enda voru
mörg atriðin svo vel gerð og af
hendi leyst, að vel hefði verið
frambærilegt hvar sem var. Þótt
sumir dansararnir væru ekki
beinlínis neitt sérstakir, svo sem
að framan hefur verið lýst, var
allt vel gert og sumir dansarnir
afbragðs vel. Þjóðdansafélagið
mætti gera miklu meira en verið
hefur að því að sýna íþrótt sína, j
(Framhald á 15 síðu).
Helgidans frá Mexíko,