Tíminn - 30.04.1961, Page 7

TÍMINN, stumudagiim 30. apiil 1961.
Ástvaldur Helgason, vörubifrei'ðarstjón, Vestmannaeyjum:
Verkalýðshreyfmgin beiti sér
fyrir umbótum í fískiðnaði
í Vestmannaeyjum hittum
við að máli Ástvald Helgason,
vörubifreiðarstjóra. Hann var
fulltrúi Landssambands vöru-
bifreiðastjóra á síðasta Alþýðu
sambandsþingi. Við hittum
Ástvald við sundlaugina í Vest
mannaeyjum, en hann gegnir
nú vörzlu þar.
— Hvemig þorfir hjá verka-
mönnum hér? Ástvaldur.
— Horfurnar eru skuggalegar.
Það liggur í augum uppi. Að fá
þessa lélegu vertíð ofaná róðrar-
bann og verkfall, það er meira en
við fáum þolað. Vertíðin hefur
alltaf orðið til bjargar en alþýðu
maðurinn sér ekki nú hvernig
hann á að rísa undir þeim skuld-
um sem fjöldinn hefur stofnað til
vegna húsakaupa og bygginga.
Margir hafa enn ekki getað klár-
að matarskuldir síðan í róðrar-
banninu hvað þá meir.
— Hvað gerist hér í Eyujm ef
þið fáið aðra eins vertíð næst?
— Ég vil helzt ekkert úttala
mig uni það. Þetta er nógu alvar-
legt nú þegar.
— Hvað hafa landverkamenn
haft yfirleitt á þessari vertíð?
— Ég átti um daginn tal við
kunningja minn sem er toppmað-
ur í einu frystihúsanna. Hann
hafði sjö þúsund kr. í marz, en
vanur að hafa 14—15 þúsund yfir
þann mánuð. Nú er engin vinna
framundan hjá landverkafólki
nema ef eitthvað fiskast. Þá gæti
verið að sumum tækist að rétta
sig úr kútnum. Einhver vinna er
fyrirhuguð hjá símanum en það
er takmarkað.
— Engin skreið?
— Skreið er mjög lítil nú. Fáir
hafa vinnu við saltfisksþurrkun.
Hann er fluttur út blautur, megn
ið af honum. I
— Hvað gera menn þá, halda
til lands og leita vinnu þar?
— Ég veit það ekki. Ég veit
bara að allir reyna að bjarga sér.
En hugur okkar er allur við sjó-
inn hér og flestar bjargir bann-
aðar ef hann bregzt.
Þú sérð Hér hefur verið bygg-
ingafaraldur og menn tekið kúf-
rányrkju. Að vísu koma fleiri or-
sakir til greina. En það getur
ekki gengið að stunda netaveiðam
ar eins og verið hefur. Um þetta
held ég að flestir séu á einu máli.
En þetta verður að rannsaka til
hlítar.
Áður fiskaðist alveg upp í land
steinum.
— Telur þú ekki að við þurf-
um að leggja áherzlu á betri nýt
ingu aflans?
— Tvímælalaust. Það er mikil
öfugþróun í íslenzkum fiskiðnaði.
Togararnir sigla út með óunninn
fisk slag í slag. Það er nokkuð
sem verður að taka fyrir. Og síld
ina þurfum við að nýta miklu bet
ur. Meiri nýting á sjávarafurðum
yfirleitt verður að koma til sög-
unnar og verkalýðshreyfingin
þarf einmitt að beita sér fyrir að
svo verði. Hvað þýðir að byggja
frystihús allt í kring um land og
starfrækja þau ekki mikinn hluta
ársins? En þessi er þróunin í dag
og hún stefnir öfugt. Skuldum er
safnað til að koma upp atvinnu-
fyrirtækjum og þau síðan óstarf-
rækt. Að vinna að því að þessu
verði snúið algjörlega við er eitt
af framtíðarverkefnum verkalýðs-
hreyfingarinnar.
HreggviÖur Sigríksson, form. verkamannadeildar Verkalýíisfélags Akraness:
Bóndinn og verkamaður-
inn eiga eina rót saman
ÁSTVALDUR HELGASON
inn ofan af vertíðinni til að stand
ast straum af skuldasöfnuninni.
Nú vita þeir ekkert hvað gera
skal. Hér leggjast allir fjölskyldu
meðlimir á eitt að drífa inn pen-
inga þessa mánuði, konur og
krakkar. Það er svipað og á Siglu
firði. f fyrra var ekki meir en
meðalvertíð. Þessi hefur alls ekki
líkst neinni vertíð. Ég man að
minnsta kosti ekki efti-r annarri
lakari og er ég þó fæddur og upp
alinn hér og hef unnið í fiski
frá því ég byrjaði að taka til hend
inni.
— Hvað heldur þú um orsakir
þessa aflaleysis?
— Það er hald allra sem til
þekkja, að þetta stafi beinlínis af
Hreggviður Sigríksson, formað-
ur verkamannadeildar Verkalýðs-
félags Akraness er starfsmaður í
Sementsverksmiðju ríkisins, en
þar vinna nú á 2. hundrað manns.
— Hvað hefur þú unnið lengi
við Sementsverksmiðjuna, Hregg-
viður?
— Ég hef starfað þar síðan í
jan. 1958.
— Og hver eru kjör ykkar starfs
manna verksmiðjunnar?
Dýrmundur Ólafsson, form. Póstmannafélagsins:
Áukavinnan heldur
i manni líftórunni
seunilega ekki mikið meira
í viðbót við viðreisnina til áð setja
allt í hnút og þá yrði lítil atvinna
hér á Akranesi. Nú hefur enginn
orðið efni á því að byggja þak yfir
höfuðið á sér og hve lengi er hægt
að reka Sementsverksmiðjuna, ef
enginn getur keypt framleiðsluna
— og hætt er við að þá yrði
þröngt fyrir dyrum hjá mörgum
á Akranesi. Nú er búið að selja
annan togarann og hinn liggur
bundinn við bryggju svo að það
er ekki mikils að vænta af þeim
miðum.
— Hvernig telur þú að verka-
lýðurinn eigi að bregðast við þeim
óföllum, sem hann hefur orðið
fyrir?
— Ég tel að heppilegasta lausn-
in myndi verða að fá vöruver'ðið
lækkað, en þegar þrautreynt er að
það fáist ekki, verður að láta til
skarar skríða. Jafnvel lítil fjöl-
skylda berst nú í bökkum, rétt
dregur fram Ufið af 10 tírna vinnu
hvað þá ef eftirvinnunni sleppti
og hún ætti að lifa af dagvinnu-
kaupinu einu saman — ég fæ ekki
séð hvernig það er hægt. — Það
er mín skoðun að áhrifaríkast
væri að sem flest verkalýðsfélög
landið um kring sameinuðust í
barátunni fyrir bættum kjörum og
einnig í verkföllum, ef til þess
neyðarúrræðis þarf að grípa.
Verkalýðsfélagið á Akranesi hefur
nú lausa samninga eins og önnur
verkalýðsfélög í landinu. Félagið
hefur sent atvinnurekendum kröf-
ur sínar um 20% kauphækkun og
styttingu vinnuvikunnar. Kröfur
þessar eru í samræmi við sam-
þykkt Alþýðusambandsþings og
svipaðar kröfum þeim, er önnur
verkalýðsfélög hafa sett fram.
— Hvar telur þú að skórinn
kreppi mest að í verkalýðshreyf-
ingunni?
(Framhald á 9. ...
— Söngurinn hefur alltaf verið
mín bezta skemmtun, sagði Dýr-
mundur Ólafsson, starfsmaður á
Pósthúsinu, þegar fréttamaður
Tímans hitti hann. Dýrmundur er
Húnvetningur að uppruna, fæddur
1914 að Stóruborg í Víðidal. — Þar
sem ég ólst upp á Stóruborg, var
mikið um söng og hljóðfæraslátt,

DÝRMUNDUR ÓLAFSSON
og þá vaknaði sá söngáhugi hjá
mér, sem aldrei síðan hefur dregið
úr. Eftir að ég fluttist suður varl
ég lengi í Söngfélaginu Húnum og |
síð»r í Söngkór verkalýðsfélag- j
anna. Alltaf söng ég bassa.
— Varstu ekki fyrst í lögregl-l
unni, eftir að þú fluttist í bæinn? j
— Jú, og mér líkaði það ágæt-1
lega. Það voru mikil viðbrigði fyrir!
mig áð koma úr sveitinni í bæjar-
lífið, og ég var oft taugaóstyrkur,
því maður lenti í ýmsu óvenjulegu.
Þarna kynntist ég af starfinu bæði
björtu og dökku hliðum mannlífs-'
ins. Svo hætti ég, þegar mér
bauðst starf á Pósthúsinu. Annars
langar mig alltaf í sveitina aftur,
ég hef aldrei rótfestst almennilega
hér á mölinni.
— Þú starfar talsvert í félags-
málum póstmanna?
— Ja, ég hef verið formaður fé-
lagsins í eitt ár. Mér finnst varla
veita af. að eitlhvað sé rekið á-
fram í kaupgjaldsmálunum. Ég
minnist þess, að þegar ég kom
fyi'st til Reykjavíkur, nægðu laun-
in okkur konunni, þótt þau væru
lág. Nú væri hins vegar ekki nokk-
i ur vegur að lifa af laununum, ef
1 maður hefði ekki aukavinnu.
— Verksmiðjan hefur tvo samn-|
inga við verkalýðsfélagið. Verk-!
smiðjan gekk inn í hinn almennaj
samning, sem verkalýðsfélagið |
hafði við vinnuveitendur, en svo;
gerði verksmiðjan sérsamning viði
við verkalýðsfélagið fyrir vakta-'
vinnumenn, þegar vinnslan hófst
í verksmiðjunni. Mánaðarlaun
vaktmanna hér við verksmiðjuna
eru örlítið lægri en vaktamanna
hjá Áurðarverksmiðjunni.
— Hvernig lízt þér á ástandið;
í kjara- og ver'kalýðsmálum?
— Ég tel óhjákvæmilegt að fá
kjörin eitthvað bætt, því að kjara
rýrnun hefur orðið geys-ileg sl. 2
ár, einkum þó í fyrra af völdum
viðreisnarinnar.
— Hvað segir þú um atvinnu-
horfur hér á Akranesi?
— Atvinna hefur verið mun
minni hér í vetur en undanfarið.
Vertíðin hefur verið léleg og af-
koma fólks því verri en oftast áð-
ur. Akranes hefur vaxið mjög ört
síðustu ár, en nú virðist vera farið
að draga úr grózkunni, einkum
eftir að byggingu verksmiðj-
unnar lauk, en þá var fækkað
mjög fólki hjá verksmiðjunni, og
nú um ár'amótin var enn sagt upp
15 mönnum.
— Þegar vertíðinni lýkur, veb
maður ekkert hvað tekui' við
hvort bátarnir fara á síld eða
hvort þeim verður lagt. Það þyrfti
Hannes Pálsson, form. Samb. ísl. bankamanna:
Við teljum kaupið og ríkj-
andi ástand óviðunandi
Hannes Pálsson, form. Sam-
bands ísl. bankamanna er útibús-
stjóri Austurbæjarútibús Búnaðar-
banka íslands við Laugaveg.
— Hvað eru margir bankqmenn
starfandi á landinu, Hannes?
— Þeir munu nú vera hátt á 6.
hundrað og þeim hefur fjölgað ört
HANNES PALSSON
, síðustu árin. 1958 voru þeir t. d.
! taldir 430. Síðan ég hóf starf við
j Búnaðarbankann fyrir 20 árum
jhafa orðið geysimiklar breytingar
á bankamálum og á þessum árum
j hefur starfslið Búnaðarbankans
þrefaldast og það er svipaða sögu
jað segja úr öðrum bönkum, en
* auk þess hafa bætzt við nýir bank-
ar eins og kunnugt er.
— Hvað segir þú mér um fé-
lagsskap ykkkar bankamanna?
— Samband íslenzkra banka-
manna varð 25 ára í fyrra. Félag-
inu var frá upphafi ætlað að vinna
i að skipulagðri félagsstarfsemi ís-
jlenzkra bankamanna, og að gæta
hagsmuna bankamanna í hvívetna
og hafa á hendi forystu fyrir þeim
út á við í þeim málum, er snerta
stöif og kjör sambandsfélaga al-
mennt. Þetta er samband starfs-
mannafélaga bankanna. Samband-
ið á aðild að norræna banka-
mannasambandinu og hefur allná-
in skipti við félög bankamanna á
Norðurlöndum. íslenzkir banka-
menn egia kost á náms- og ferða-
styrkjum úr sjóðum starfsmanna-
félaganna og sækja þeir gjarna til
(Framhald á 9. síðu).