Tíminn - 04.06.1961, Blaðsíða 5

TÍMINN, sunnudaginn 4. júni 1961.
5
Útgetandi: FRAMSÚKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdast.lóri: Tómas Arnason Rit
stjórar: Þórarinn Þórarlnsson táb.t, Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Pulltrúi rit-
stjórnax: Tómas K.arlsson Auglýsmga-
stjóri: EgiU Bjarnason — Skrifstofur
í Eddutuismu — Slmar: 18300—18305
Auglýsmgaslmi: 19523 Afgreiðslusimi:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
A. J. P. Taylor um Vínarfundinn:
í
. »-V *-V »“V >
ilSin magnast
Úrslitin eru nú kunn í atkvæðagreiðslunum um tillögu
sáttasemjara í kjaradeilu verkalýðsfélaganna í Reykjavík
og í Hafnarfirði við atvinnurekendur. Niðurstaðan er sú,
að áfram heldur verkfall allra þeirra félaga, sem hafið
var, og til viðbótar kemur svo verkfall margra félaga nú
um helgina.
Úrslit atkvæðagreiðslunnar eru ekki sízt merkileg
fyrir þá sök, að þau sýna augljóslega, að afstaða manna
hefur ekki farið neitt verulega eftir pólitískum flokkum.
Af hálfu stjórnarflokkanna var rekinn hinn ákafasti áróð-
ur fyrir því, að tillagan yrði samþykkt. Samt fær tillagan
nær hvarvetna miklu minna fylgi en vitað er um að stjórn-
arflokkarnir hafa átt í viðkomandi félögum tií þessa.
Eftir þessi úrslit, halda verkfölhn áfram og magnast.
Tjón aðila og þjóðarheildarinnar fer vaxandi með hverj-
um degi sem líður. Krafa þjóðarinnar er sú, að ekkert
verði látið ógert til þess að leysa þessa deUu sem fyrst.
Þar hvUir þyngst skylda á ríkisstjórninni. Það er hún,
sem'hefur skapað þessa deilu. Hún gerði það í jfyrsta lagi
með „viðreisninni”, sem hefur haft óhæfilega mikla kjara-
skerðingu í för með sér. Hún gerði það í öðru lagi með
því að hafna öllum málaleitunum verkalýðssamtakanna á
síðastl. vetri um að kjörin yrðu bætt eftir öðrum leiðum
en kauphækkunarleiðinni. Með þessu hefur ríkisstjórnin
þvingað launþegasamtökin út í kauphækkunarbaráttuna.
Ríkisstjórnin hefur í valdi sínu að gera ýmsar ráðstaf-
anir, er mjög geta hjálpað til að leysa þessa deilu, eins og
lækkun vaxta, rýmkun á lánsfjárhöftum og lækkun sölu-
skatta. Þessar ráðstafanir myndu jöfnum höndum styrkja
aðstöðu atvinnuveganna til þess að Koma til móts við laun-
þega, og draga úr kauphækkunarþörfinni.
Ríkisstjórnin tekur á sig mikla og vaxandi ábyrgð, ef
hún dregur að gera þessar ráðstafanir.
Þá er það höfuðnauðsyn, að viðræður deiluaðila verði
nú hafnar að nýju af fullum krafti. Farsællega verða slík
mál aldrei leyst, nema hægt sé að skapa sem nánust
tengsli og gagnkvæmastan. skilning milli aðila. Enginn
grundvöllur er betri í þessum efnum en gagnkvæm tiltrú.
Það var samkvæmt þessum skilningi, sem Framsóknar-
menn vildu koma á fastri viðræðunefnd atvinnurekenda
og launþega á sínum tíma. í þessum anda var sú tillaga
þeirra líka flutt, er „viðreisnin“ var rædd á Alþingi, að
reynt yrði að leysa efnahagsmálin með sem allra víðtæk-
ustu samstarfi.
Ríkisstjórnin hafnaði því og tók þrönga stéttarafstöðu,
er hún skellti „viðreisninni“ á. Þess vegna er nú komið,
sem komið er.
Sjómannadagurínn
í dag er Sjómannadagurinn. Þjóðin minnist í dag hins
mikilvæga hlutverks sjómannastéttarinnar og þakkar
henni störfin í þágu þjóðar og lands.
En bezt verður sjómannanna þó vissulega minnzt á
þann veg, að þeim sé tryggður aðbúnaður og kjör, er sé
í samræmi við hið áhættusama og erfiða hlutverk, sem
þeir gegna.
Tíminn færir sjómannastéttinni beztu hamingjuóskir
á hátíðisdegi hennar
Verður loks rætt skynsamlega
um lausn Berlínarmálsins?
Einn kunnasti sagnfræðingur Breta gerir grein fyrir áliti sínu
/
/
r
V
)
)
)
)
)
f
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
r
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
A.J.P. TAYLOR er einn kunn-
asti sagnfræðingur Breta um
þessar mundir. Hann hefur
ritað margar bækur um sögu-
leg efni og útvarpserindi hans
og greinar um utanríkismál
vekja jafnan athygli. Það
stafar ekki sízt af því, að
hann er mjög óháður og sjálf-
stæður í skoðunum, enda verið
samtímis stimplaður fylgisveinn
kommúnista í brezkum ihalds-
blöðum og Bandaríkjaleppur
í Moskvuútvarpinu. Hann skrif
ar að staðaldri greinar í blað
Beaverbooks lávarðar, The
Sunday Express. Eftirfarandi
grein hans birtist þar 21. maí
síðastliðinn:
EINU SINNI enn er okkur
boðið upp á fund æðstu manna,
er að þessu sinni skal vera
gjörólíkur þeim margumtalaða
Parísarfundi fyrir réttu ári,
sem U-2 flugið drap í fæðingu.
Að þessu sinni munu þeir
hittast tveir og einir Krútsj-
off, forsætisráðherra, og Kenne
dy, forseti. Engar áheymar-
sendinefndir bandaiagsríkja,
engar gyllivonir. Þeir munu
reyna að kanna hug hvors ann
ars og spurningin er, hvers
þeir verða vísari.
ANDSTÆTT þeirri útbreiddu
skoðun manna á meðal, að mik
ið djúp sé staðfest milli þess-
ara leiðtoga, hvað viðkemur
Indó-Kína og hinum fjarlægari
Austurlöndum, er þag sannast
sagna, að atburðirnir austur
þar eru Krútsjoff þyrnir í
augum eigi síður en Kennedy.
Þeir dagar eru liðnir (hafi
þeir þá einhvern tíma verið),
er Rússar skoðuðu hvern á-
vinning kommúnismans um
leið af sjálfu sér hagnað fyrir
Sovétríkin.
Rússar líta nú Kína með æ
meiri kvíða og viðurkenna
sannindi þeirra orða hins
látna og syrgða Stalins, að
hann óskaði Chiang Kai-shek
fremur sigurs í átökunum í
Kína á sínum tíma.
LEIÐTOGARNIR báðir, Kenne
dy og Krútsjoff, vilja sem
minnst um hin fjarlægari
Austurlönd tala og halda því
málefni utan gátta. Aðstaða
þeirra er hin sama, hvað þess-
um heimshluta viðkemur. Við
eigum jafnvel eftir að sjá þá
í bandalagi, áður en langt um
líður.
Þá munu þeir báðir jafn vel
skilja og viðurkenna, að styrj-
öld milli landa þeirra, ,er með
öllu ómöguleg. Þeir vita báðir,
að siíkt myndi þýða eyðilegg
ingu allrar menningar og jafn-
vel mannkynsins alls.
En þeir munu finna eitt mik-
ilvægt atriði, sem þá greinir
á um. Þýzkaland — þetfa
mikla vandamál, sem mótað
hefur alþjóðaviðskipti frá upp
hafi þessarar aldar.
Bandaríkin krefjast samein-
aðs Þýzkalands og þeir neita
að íhuga nokkra breytingu á
st 'ðu Vestur-Berlínar.
Rússar vilja klofið Þýzka-
land. Þeir eru óþolinmóðir í
Berlínarmálinu og líta á Vest-
ur-Berlín sem fjandsamlega út
varðastöð, eins konar gróðra-
stíu — eins og við höfum
reyndar lært af Blake-málinu
— fyrir gagnkvæmar njósnir.
SJÓNARMIÐIN virðast ósam-
rýmanleg, en samt sem áður
eru ríkar ástæður til þess að
gera sér þær vonir, að þessu
þvingaða ásfandi linni og hníf
urinn standi ekki hér enda-
laust í kúnni. Kúba hefur af-
gerandi breytt sjálfum grund-
velli bandarískrar stefnu.
Því hvert var sjónarmið
Kennedys, forseta, gagnvart
Kúbu? Einfaldlega þetta:
Bandaríkin geta ekki þolað
fjandsamlegt ríki svo nálægt
sér.
Hvort heldur við fordæmum
þessa stefnu eða vegsömum
hana, skiptir ekki máli. Aðal-
atriðið er að þessi stefna er
staðreynd. Hún hafnar óraun-
hæfum grundvallarsjónarmið-
um og boðar í þess stað falsa-
laust raunsæi. Allt að því í
fyrsta sinn hefur bandarísk
stefna tekið tillit til stað-
reynda lífsins.
En stefna, sem á við gagn-
vart Kúbu, hefur einnig sinn
rétt annars staðar. Þýzkaland
er nær Sovétrfkjunum en
Kúba Bandaríkjunum cg Þýzka
land er ólíkt stórkostlegri
hætta. Tvisvar hefur Þýzka-
land herjað á Rússland á þess
ari öld, en hvaða tjón gæti
Kúba unnið Bandaríkjunum
jafnvel þótt forhertur komm-
únisti ríkti á eynni?
SOVÉTRÍKIN hafa fullan rétt
á því að vera varkár gagnvart
sameinuðu Þýzkalandi. Eftir
að við höfum skilið þetta út
frá Kúbumálinu, gæti farið
svo, að Þýzkalandsmálið hætti
að valda ágreiningi milli Sov-
étríkjanna og Bandaríkjanna.
Austur-Þýzkaland er til. Til-
vera þess er Sovétríkjunum
geysilega mikilvæg. Það er
engin þörf fyrir Bandaríkin að
halda áfram að neita tilveru
þess.
Hver myndi svo sem kvarta?
Áreiðanlega enginn maður í
Bretlandi með óbrjálaða skyn-
semi. Enginn vill leggja út í
styrjöld til þess að sameina
Þýzkaland. Enginn óskar éftir
að hafa brezkt setulið í Þýzka-
landi. Það hefur í för með sér
mikil útlát fyrir hinn almenna
skattþegn og stuðlar alvarlega
að óhagstæðum viðskiptajöfn-
uði okkar.
Með einu pennastriki má
leysa deiluna um Austur-Þýzka
land. Berlínarvand—nálið er
hins vegar öllu alvarlegra.
Krútsjoff hefur gert það lýðum
ljóst, að hann muni krefjast
ákvarðana um framtið borgar-
innar þegar á þessu sumri.
Við munum komast í hroða-
!eg vandræði, ef við látum
skeika að sköpuðu. Við mun-
um þá standa frammi fyrir því
að velja á milli auðmýktar ann
ars vegar eða aðgerða miður
heppilegra hins vegar. Og til
hveTS? Til þess. að viðhalda
stöðu, sem er óraunhæf hvort
heldur er sem kenning eða í
framkvæmd. Sovétlögregla
gæti handtekið vestrænt her-
lið í Berlín. í raun og veru
væri hægt að lama Berlín al-
gerlega með efnahagslegri
þvingun.
MYNDI ÞETTA þá þýða, að
við ættum að láta íbúa Vestur-
Berlínar lönd og leið eftir að
hafa verndað þá og örvað all-
an þennan tíma?
Alls ekki. Við myndum þvert
á móti geta veitt Vestur-Berlin
meiri vernd eftir að hafa við-
urkennt Austur-Þýzkaland.
Vestur-Berlín er þýðingar-
laus sem slík. Ástandi borgar-
innar hefur verið viðhaldið
sem eins konar tákni um sam-
einað Þýzkaland. Við höfum
engra beinna hagsmuna að
gæta, aðeins heiðurs okkar,
sökum endurtekinna vfirlýsinga
um það, að Vestur-Berlín skuli
aldrei hverfa inn í hina komm-
únistísku austurblokk.
Rússar eru reiðubúnir að
mæta okkur hvað heiðri okkar
viðkemur. Þeir hafa hvað eftir
annað lagt til, að Vestur-Ber-
iín verði gerð að hlutlausri frí-
borg, jafnt skilin frá austri
sem vestri.
Hún gæti jafnvel verið und
ir stjóm SÞ. Það væri tilraun,
sem líklegt væri að tækist til
muna betur en erfiðið í
Kongó af hálfu SÞ.
En hvað er þá athugavert við
hugmyndina um að gera Vest-
ur-Berlín að fríborg? Þessi
lausn myndi leysa okkur und-
an ábyrgð, sem er allt að því
ómöguleg. Hún myndi blása
burt mestu spennunni í Mið-
Evrópu. Hún myndi verulega
auka líkurnar fy/ir ,friði í heim
inum.
En skilyrði þessarar lausnar
er, að fyrst verði Austur-Þýzka
land viðurkennt. Þegar það
hefur verið gert munu hlutirn
ir falla í sínar skorður. Austur-
Þýzkaland mun taka upp
stefnu Sovétríkjanna. Það mun
fúslega borga viðurkenningu
sína með því að afsala sér til-
kalli til Vestur-Berlínar.
Þessi lausn er hin bezta fyr-
ir okkur. Hún er einnig bezt
fyrir Þjóðverja, enda þí'.t marg
ir þeirra neiti að viðurkenna
að svo sé.
Austur- og Vestur-Þjóðverjar
munu hætta að vera ásteiting-
arsteinn austurs bg vesturs.
Þróunin í báðum þýzk ríkj-
unum fengi að vera afskiptalaus
og það er það, sem hinir skyn-
samari Þjóðverjar vilja.
ENNFREMUR er þess að gæta,
að viðurkenning Austur-Þýzka
lands og öryggi Vestur-Brlínar
cpna einustu leiðina til þeirr
ar sameiningu Þýzkalands, sem
ailir aðilar geta sætt c:g við.
Ríkin þrjú geta myndað með
sér samband og hafa þó hvert
um sig algert sjálfstæði og
frelsi til annars en að ógna
hvert öðru.
Ilér er sett fram djörf, já-
kvæð stefna, sem Kennedy, for
seti getur haft á takteinum,
er hann hittir Krútsjoff. Þetta
er stefna, sem kemur til móts
;Framhald á 13 siöu.
JV-