Tíminn - 18.08.1961, Side 15

T í MIN N, föstudaginn 18. ágúst 1961.
15
velli „haukþing á bergi“. Tóm
. as Sæmundsson sagði að
„Reykjavíkurandinn, enn sem
komið er, er of gagnstæður
þjóðerni íslendinga, til þess
að Alþingi geti verið þar í eðli
sínu.“ Enn fremur kvað hann
meiri framfarir í bæjarmál-
efnum Reykjavíkur en á
nokkru öðru tímabili og næg-
ir að nefna: lagning vatns-
veitu árin 1908—1909, bygging
hafnar árin 1914—1917 og
lagning rafveitu árin 1920—|
Afmælisútvarp Reykjavíður
„ekki annað líklegra til að út 1921. Síðan hefur einhver,
rýma þjóðerni voru, sem Al-; helzta bæjarmálaframkvæmd
Öldulengdir:
Miðbylgjur: 217 m (1440 Kr/
sec.).
þingi er ætlað að efla, en að
hafa það í Reykjavík."
Jón Sigurðsson var á öðru
máli og sagði meðal annars:
j og hin merkilegasta verið
i lagning hitaveitu á seinni ó-
friðarárunum. Skapar hita-
veítan Reykjavík sérstöðu
„Þótt hugjir og tilfinningar meðal höfuðborga heimsins.
mæll með Þingvelli, þá mælir
Á seinustu áratugum hefur
að minni hyggju skynsemi og i margvíslegur iðnaður eílzt í
bænum og þýðing hans fyrir
bæjarfélagið með ári hverju.
Hefur Iðnaður nú í mörg ár
atvinnuvegur
forsjálni með Reykjavík.“ Jón
taldi „að það standi í voru
valdi að gera hana (þ. e.
Reykjavík) íslenzka, ef vér! verið helzti
vilj um.“ | bæjarbúa.
Skoðun Jóns sigraði og hinu j jafnframt hefur seinustu
endurreista Alþingi var val-(árin rlslð upp all fjölmenn at
inn staður í Reykjavík „fyrst j vinnUgrejn f bænum, þar sem
um sinn“ eins og segir í til- eru samgöngur og stjórn sam
skipun frá 8. marz 1843 um gQngytmkja ^ iandi og láði.
stofnun Alþingis. Kom hið
fyrsta Alþingi saman 1. júlí
1845.
Jafnframt
Reykjavík hefur stækkað
jafnt og þétt. Byggðin hefur
var hafin bar- V“1S,"
átta fyrir Þvi aS islenaka bæ- ;b"**al“n h?,nr hæhh“
hennar ári hverlu- A sl- 23 árum hef
ur hún tvöfaldazt og nemur
nú yfir 72 þúsund manns, sem
er yfir 40% allra íslendiflga.
Reykjavik er nú orðin borg
og ber merki höfuðborgar
hins íslenzka lýðveldis, þar
inn. Forystumaður
var Stefán Gunnlaugsson,
bæjarfógeti. Hinn 7. febrúar
1848 lét hann kunngera um
allan bæinn með trumbu-
slætti og úthrópun svohljóð-
andi auglýsingu: , . . _______
„íslenzk tunga á við í ís- samau koma
lenzkum kaupstað, hvað allir | ^rnarvaida og —
athugi.“
FM-útvarp á
96 Mr. (Rás 30).
metrabylgjum:
En hér var við ramman,
reip að draga og breytingin ;
varð aðeins smátt og smátt.1
IV.
Fyrri helming aldarinnar;
var fólksfjölgun í Reykjavík'
hæg og árið 1850 voru íbúarnr
ír aðeins 1149 manns.
Stéttarskipting var mikil,
annars vegar embættismenn
og kaupmenn en hins vegar
fjármála,
höfuðsetur lista og vísinda og
musteri máls og mennta.
VII.
fylglr
En höfuðborginni
bæði vegur og vandi.
Ef fólksfjölgun Reykjavík-
ur verður áfram svipuð og ver
ið hefur seinustu áratugi,
verða íbúar hennar um næstu
aldamót nær 200 þúsund
manns.
Það verður að sjálfsögðu
allur almenningur, sem dró fyrst og fremst verkefni
fram lífið aðallega við fiski-
veiðar á litlum opnum bátum
og smábúskap í bæjarland-
næstu aldamótakynslóðar að
sjá þessum fjölda komandi
Reykvíkinga fyrir nægilegri
inu eða einhvern handiðnað atvinnu og afkomu og félags
og reyndú að bæta afkomu, iegu öryggi við hagnýt störf.
sína með stopulli vinnu hjá! En á okkur, sem nú lifum,
kaupmönnum um sumartím hvílir sú skylda að búa svo
ann. í haglnn fyrir eftirkomendur,
Það var ekki fyrr en eftir ( ajy þetta starf þeirra megi
árið 1880, að Reykjavík fór að yerða sem auðveldast og ár-
taka stakkaskiptum, en þá angursríkast.
f sýningardeild Ríkisútvarpsins
í Reykj avíkurkynningu er út-
varpsstöð. Meðan sýningin stend-
ur, verður útvarpað þaðan sér-
stakri dagskrá, sem heyrast á í
Reykjavík og nágrenni. Dagskrá-
in hefur verið undirbúin á veg-
um Reykjavíkurkynningar. Dag-
skrárstjórar eru Thorolf Smith
og Ævar Kvaran.
Föstudagur 18. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Útvarp frá setningu Reykja
víkurkynningar.
Guðsþjónusta í Neskirkju.
Setningarathöfn á sýningar-
svæðinu.
Að setningarathöfninni lok-
inni verður sýningunni lýst.
Þá verða tónleikar af hljóm
plötum.
Laugardagur 19. ágúst.
20.00
21.20 Svipmyndir frá fyrstu árum I 21.45 Íþróttalíf höf.uðstaðarins —
Reykjavíkur (tengdar með|
léttri tónlist) — (Ævar R.
Kvaran.)
21.40 — Þar fornar súlur — Ljóða
kvöld (kvæði ort til Reykja-
víkur).
22.00 Dagskrárauki: Lúðrasvlit
Reykjavíkur leikur. Paul
Pampichler Pálsson stjórn
ar. Útvarpað frá sviði.
Þriðjudagur 22. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Mannvirki og stofnanir
rafveitan, höfnin og hita-
veitan, gatna- og holræsa-
gerð, vatnsveitan (viðtöl í
umsjón Sveins Ásgeirsson-
ar — milli atriða svipmynd-
ir frá fyrri tíð).
20.45 Kvöldvaka Reykvíkingafé-
lagsins — Ævar Kvaran
stjórnar. Flytjendur: Séra
Bjarni Jónsson, Helgi Hjör-
var rithöfundur., Þórhallur
yilmundarson prófessor., og
Árni Óla ritstjóri. Auk þess
einsöngur, píanóleikur og
gluntasöngvar — af sviði).
22.00 Létt lög af plötum.
22.10 Dagskrárauki. Tvísöngvar:
Óperusöngvararnir Guðm.
Jónsson og Þorsteinn Hann-
esson. Útvarpað frá sviði.
Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Útvarp úr veizlusal að Hótel
Borg. — Ræður flytja for-
seti íslands, herra Ásgeir
Ásgeirsson, og forseti bæjar
stjórnar, frú Auður Auð-
uns. — Einnig verður út-
varpað tónlist.
21.00 Rætt við þrjá bæjarráðs-
menn. Sigurður Magnússon
ræðir við Björgvin Freder-
iksen, Guðmund Vigfússon
og Magnús Ástmarsson.
21.20 Viðtöl: Borgarritari, borgar-
lögmaður, skrifstofustjóri
borgarstjóra (Sigurður
Magnússon).
21.40 Skemmtiþáttur (Svavar
Gests og fleiri — útvarpað' 21.30
af sviði).
22.00 Dagskrárauki (Hljómsveit;
Svavars Gests — af sviði).
Danslög.
Miðvikudagur 23. ágúst.
Viðtöl við íþróttaleiðtoga
(Sigurður Sigurðsson).
22.00 Dagskrárauki: Karlakór
Reykjavíkur (útvarpað af
sviði).
Föstudagur 25. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Fræðslumál — Baldur
Pálmason talar við fræðslu
stjóra Reykjavíkur og fl.
skólamenn.
20.20 Sjámannafél. Reykjavíkur,
Dagsbrún, Iðja, Verzlunarm.-
félag Reykjavíkur og Iðn-
sveinaráð (Sigurður Magn-
ússon ræðir við formenn
félaganna — milli atriða
svipmyndir frá liðinni tíð).
20.45 Kirkja og söfnuðir — Bisk
upsstóll í Reykjavík —
(rætt við hr. Sigurbjöm
Einarsson — Margrét Ind-
riðadóttir).
Safnaðarlíf í Reykjavík —
(rætt við dómprófastinn í
Reykjavík, séra Jón Auð-
uns — M.I.).
21.00 Kvöldvaka kvenna — Er-
indi, viðtöl og tónlist —
(Elín Pálmadóttir stjórnar
kvöldvökunni).
22.00 Dagskrárauki: Karlakórinn
Fóstbræður syngur. Ragnar
Björnsson stjórnar. Útvarp-
að af sviði.
hefst. svo að um mujiar hin
mikia framkvæmdasaga bæj
arins og gjörbreyting úr
dönsku fiskiþorpi í íslenzkan
bæ og síöar borg.
Það gerum við fyrst og
fremst með því að búa sem
bezt að æskunni, sem borgina
erfir, hinni fyrstu höfuðborg
aræsku á íslandi — búa hana
Getur sú saga ekki orðið; undir það mikla hlutverk,
rakin hér nema í örfáum setn sem hennar bíður, að halda
ingum. I áfram því verki okkar að gera
Fiskveiðar á opnum bátum | Reykjavík að fyrirmyndar
lögðust niður en í stað þeirra höfuðborg í lýðfrjálsu ríki.
kom útgerð þilskipa, sem jók
fiskaflann stórlega og veitti
mikla atvinnu' og lagði grund
völlinn að bættri afkomu bæj
arbúa.
Fólk fór að þyrpast utan
af landinu til bæjarlns í at-
vinnuskyni á þilskinunum og
bar með stórfiölgaði fólkinu
í bænum. Um síðast liðin alda
mót var íbúatalan orðin nær
6 búsund manns.
Nokkru eftir aldamótin
hófst svo útgerð botnvörp-
unga, sem leysti þilskipin af
hólmi. Með togaraútgerðinni
hefst nýtt tímabil í bænum,
tímabil nægrar. atvinnu og
betri lífsafkomu bæjarbúa en
nokkru sinni fyrr.
Og á fyrstu tveimur ára-
tugum þessarar aldar urðu
Á 175 ára afmæli Reyk'ja-
víkurkaupstaðar mættu allir
íslendingar minnast orða
Einars Benediktssonar um
Reykjavík:
Af bóndans auð hún auðgast,
verður stœrri
og auðgar hann — þau hafa
sama mið.
Þá landið eflist rís hún hœrri,
hœrri
með háa þekking, list og
þjóðlegt snið.
Hér skal vor trú á sjálfa oss
sterkast. standa
og sterkast böndin tengd frá
þjóð til manns —
og merkt í vorrar þjóðar pigin
anda
hið unga er rís af menning
heim's og lands.
Sunnudagur 20. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Erindi: Bjarni Benediktsson
ráðherra — fyrrverandi
borgarstjóri.
20.20 Reykjavík — höfuðstöð at-
vinnulífsins.
Rætt við forystumenn
þriggja aðalatvinnuvega:
Hafstein Bergþórsson,
Sverri Júlíusson,
Guðmund Halldórsson,
Gunnar Guðjónsson og
Svein Valfells.
(Högni Torfason) — brugð-
ið upp svipmyndum úr þess
um atvinnugreinum í gömlu
Reykjavík.
21.15 Æskulýðskvöldvaka (séra
Bragi Friðriksson o. fleiri
— útvarpað af sviði)
22.00 Dagskrárauki: Létt tónlist
af plötum.
Mánudagur 21. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Lögreglu- og dómsmál (Þór
Vilhjálmsson ræðir við dóm
ara og fleiri — brugðið upp
þáttum frá fyrri tíð um
efnið).
20.30 Heilbrigðis- og félagsmál
(viðtöl í umsjón Magnúsari**
Óskarssonar).
21.00 Erindi: Reykjavík í augum
erlendra ferðamanna (Þórð-
ur Björnsson bæjarfulltrúi).
20.00 Einkennislag afmælisút-
varpsins.
Bókmenntakvöld.
Erindi: Skáld og rithöfund-
ar í Reykjavík. Vilhjálmur
Þ. Gíslason útvarpsstjóri
flytur.
Upplestur: Úr verkum eldri
Réykjavíkurhöfunda.
Ung Reykjavíkurskáld.
Erindi: Sigurður A. Magn-
ússon flytur.
Upplestur úr verkum yngri
Reyk j avíkurhöfunda.
Eríndi: Gunnar Einarsson.
Prentlist í Reykjavík.
Reykjavíkurlög (einsöngur:
Kristinn Halísson óperu-
söngvari útv. af sviði).
22.00 Dagskrárauki: Reykvískir
einsöngvarar.
20.20
20.45
21.00
21.15
Fimmtudagur 24. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Skipulagsmál Reykjavíkur.
Jónas Jónasson ræðir við
Aðalstein Richter skipulags-
stjóra.
20.15 Viðtal við Lárus Sigurbj.-
son, safnvörð (J.J.).
20.25 Rabbað við ritstjóra Reykja
víkurblaðanna (Thorolf
Smith).
Gluggað í gömul blöð.
21.00 Tónleikar í Neskirkju (útv.
frá kirkjunni).
21.30 Leiklistin í Reykjavik (Sv.
Einarsson ræðir við for-
ystumenn leikhúsmála).
Laugardagur 26. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Samgöngumál Reykjavíkur,
götur — flugmál. (Sveinn
Ásgeirsson).
20.20 Reykjavíkurkvæði Tómasar
borgarskálds.
20.40 Búðarþátturinn úr Pilti og
stúlku (Leikstjóri Ævar
Kvaran).
21.10 Kvöldvaka unga fólksins í
umsjá Hauks Haukssonar
(Sv. Gests o fl. — útvarp-
að af svjði).
22.00 Dagskrárauki: Hljómsveit
Svavars Gests (af sviði).
Danslög.
Sunnudagur 27. ágúst.
20.00 Einkennislag afmælis-
útvarpsins.
Erindi, Gunnar Thoroddsen
ráð'h., fyrrv. borgarstjóri.
20.20 Nokkrir merkisviðburðir í
sögu Reykjavíkur. Högni
Torfason sér um þáttinn.
21.00 Frá Kiljanskvöldi. Hljóðrit-
að á Reykjavikurkynningu.
21.20 Frá tónleikum í Neskirkju.
21.40 í lok Reykjavíkurkynningar.
Sagt frá sýningunni.
22.00 Dagskrárauki: Gömlu og
nýju dansarnir,. Útvarpað
frá dansstöðum á sýningar-
svæðinu. — Lok Afmælis-
útvarps Reykjavíkur.
!■■■■■!
!■_■_■_■ •
■: Beztu hamingjuóskLr sendum við
:■ öllum Reykvíkingum á 175 ára
í afmæli kaupstaðarins.
Húsgagnaverzlun Krisfjáns Siggeirssonar,
i & - - * -j t