Tíminn - 17.10.1961, Blaðsíða 5

TÍMINN, þriðjudaginn 17. október 1961
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Rit.
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.l, Andrés
Kristjánsson. Jón Helgason Fulltrúi rit
stjórnar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason. — Skrifstofur i
Edduhúsinu — Símar’ 18300—18305 Aug
lýsingasími: 19523 Afgreiðslusími’ 12323
— Prentsmiðjan Edda h.f —
Áskriftargjaid kr 55 00 á mán innanlands.
í lausasölu kr 3.00 eintakið
Nýja dýrtíðarflóðið
í greinargerð frumvarps þess um afnám vaxtaokurs
og lánsfjárhafta, sem Framsóknarmenn hafa lagt fram í
n. d., er það ítarlega rakið, að gengislækkunin, sem var
gerð í sumar, hafi verið með öllu óþörf. Þar segir m. a.:
Kaupgjaldssamningar þeir, sem gerðir voru í sumar,
þegar komið var nær allsherjarverkfalli, björguðu síldar-
vertíðinni og þar með frá stórfelldu efnahagshruni. Þeir
samningar er almennt taldir hóflegir og sanngjarnir, eins
og á stóð, og mun fáum hafa til hugar komið, að kaup-
gjaldsmálin yrðu leyst með minni kauphækkun en þá
varð, eins og kjaraskerðingin var orðin. Kaup verkamanns
hækkaði um 400 kr. á mánuði miðað við fulla dagvinnu
alla virka daga. Kaupgjaldssamningarnir voru þar að auki
þannig úr garði gerðir, að þeir gátu verið fyrirmynd að
framtíðarlausn kjaramála.
Með þessa kjarasamninga að grundvelli var vel fært
fyrir ríkisstjórnina að stöðva dýrtíðarflcðið og koma á
jafnvægi.í efnahagsmálum. Verður það m. a. ljóst af eftir-
farandi staðreyndum:
Fram undan voru mjög vaxandi gjaldeyristekjur
vegna mikillar síldveiðji og verðlag á ýmsum útflutnings-
afurðum hækkandi.
Þrátt fyrir kauphækkanir var hægt að hækka verð á
síld til söltunar og í bræðslu.
Iðnaðarfyrirtæki landsins gátu yfirleitt tekið á sig
kauphækkanir iðnverkafólks, eins og nú er komið fram
og játað er af sjálfum málgögnum ríkisstjórnarinnar,
hvað þá ef vextir hefðu verið lækkaðir.
Mismunurinn á því tímakaupi sem um samdist og
hinu, sem ríkisstjórnin taldi efnahagskerfið þola, nam
ekki meiru en sem svaraði rúml. 1% breytingu á afurða-
verði (útflutningsverði) frystihúsa, og þann skakka var
liægt að jafna og vel það með vaxtalækkun einni saman.
Með því að draga úr tilbúnum rekstrarfjárskorti fyrir-
tækja — lánsfjárbindingunni, lækka vextina og vinna
þannig gegn verðhækkununum til þess að kjarabætur
nytu sín, hefði verið stuðlað að vaxandi viðskiptaveltu og
tekjur ríkissjóðs stóraukizt
Með þessum aðferðum var hægt að stöðva dýrtíðar-
flóðið og tryggja launþegum og bændum vairanlegar
kjarabætur.
í stað þess að gera þetta, hefur ríkisstjórnin hækkað
gengi erl. gjaldeyris á ný um 13%. Þessi gengisbreyting
á sér engin efnahagsleg rök. Hún er orsök þess dýrtíðar-
flóðs, sem nú steypist yfir þjóðina og stjórnin kaus heldur
en að notfæra sér grundvöll kjarasamnmganna í sumar
til viðnáms og viðreisnar.
Fyrstu sporin
í framhaldi áðurnefndrar greinargerðar Framsóknar-
manna, er það svo rakið, að rétta svarið við þeim efna-
hagserfiðleikum, sem nú er glímt við, sé að taka upp aftur
framkvæmda- og framleiðslustefnu.
Fyrstu sporin í þá átt sé að færa vextina aftur í það
horf, sem þeir voru fyrir „viðreisnina", og að hætta að
draga sparifé í Seðlabankann úr sparisjóðum og viðskipta-
bönkum og ,,frysta“ það þar.
Stjórnarliðið fékkst ekki til að fallast á þetta á þingi
í fyrra og þvi er m. a. komið. sem komið er. Þvi mun
mikil athygli veitt, hvort það ætlar enn að halda áfram
að berja höfðinu í steininn, hvað þetta snertir.
ERLENT YFIRLIT
Krústjoff heldur flokksþing
Ný kynslóð mun brátt taka völdin í Sovétríkjunum
ÞAÐ ER kannske táknrænt fyr
ir 22. flokksþing kommúnista-
flokksins rússncska, sem kem-
ur saman í Moskvu í dag, að
fundir þess verða haldnir í
nýrri og mikilli þinghöll, sem
hefur verið reist innan múra
Kreml og er fyrsta stórbygg
ingin, sem hefur verið byggð
þar seinustu 100 árin. Þessi
nýja höll er að nokkru leyti úr
gleri og er jafnt að utan og
innan með vestrænum svip og
stingur því mjög í stúf við ann
an byggingarstíl í Kreml. Með
byggingu hennar hefur verið
horfið frá þeirri stefnu, að láta
Kreml haldast óbreytta, eins
og þar var umhorfs á dögum
keisaranna.
Ástæðan til þess, að ráðizt
hefur verið í þessa nýju bygg-
ingu er m. a. sú, að flokksþing-
ið, sem kemur saman í dag, er
miklu fjölmennara en hin fyrri
þing hafa verið. Alls munu
eiga þar sæti um 4500 fulltrú-
ar og næstum eins margir ráðu
nautar. Engin bygging frá dög
um keisaranna var nógu stór
til að hýsa slíka samkomu. Þess
vegna varð að byggja hina nýju
höll. Fyrir þessari nauðsyn var
það látið víkja að halda Kr'eml
með sínu gamla sniði. Þótt hin
nýja höll sé ein sér myndarleg
bygging, fer hún ekki vel í
Kreml við hlið hinna gömlu,
stílfögru bygginga. Hins vegar
hefur ekkert verið sparað til
þesS^áð jjera hana sem bezt úr
garði.’ í þeim'efnum hafa Rúss
ar ekki hikað við að leita út
fyrir landamæri Sovétríkjanna.
Vestur-Þjóðverjar hafa t.d. lagt
til loftræstingarkerfi hinnar
nýju hallar.
Að dómi margra þeirra, sem
kunnugir eru, mun flokksþing-
ið, sem kemur saman í hinni
nýju höll í dag, marka nýjan
tíma í Sovétríkjunum, alveg
eins og höllin sjálf ber merki
nýs tima í Kreml. Hitt mun
reynslan ein dæma um, hvort
hinn nýi tími verður betri hin-
um gamla.
ÞETTA flokksþing hefur verið
undirbúið með meira auglýs-
ingaskrumi en nokkurt annað
flokksþing, sem rússneskir
kommúnistar hafa haldið. Sam
ið hefur verið uppkast að nýrri
stefnuskrá fyrir flokkinn, þar
sem heitið er að gerbreyta kjör
um almennings í Sovétrikjun-
um á næstu 20 árum. Fundir
hafa verið haldnir um þvert og
endilangt landið, þar sem lýst
hefur verið fylgi við hina nýju
stefnuskrá og má telja fullvíst,
að hún verður samþykkt ein-
róma á flokksþinginu. Til þess
að lýsa sem mestu fylgi við
stefnuskr'ána, hafa verkaménn
víðs vegar um landið verið látn
ir setja það mark að ljúka á-

KRUSTJOFF
— hann mun haida langa
ræðu á flokksþinginu.
kveðnum framkvæmdum fyrir
flokksþingið og hefur því víða
verið unnið nótt og dag af þess-
um ástæðum. Á þennan og ann
an hátt hefur verið unnið að
því að gera flokksþingið að
sem allra mestum atburði.
Fullvíst þykir, að Krustjoff
muni setja aðalsvip sinn á
flokksþingið, og líklegt, að
hann haldi þar margra klukku-
stunda ræðu. Flokksþingið
verður vafalítið sönnun þess,
að hann er nú orðinn sterkur
í sessi. Mest athygli mun því
veitt, sem hann kann að segja
um alþjóðamál, einkum þó Ber
línardeiluna. Ummæli hans
geta orðið vísbending um,
hvort samkomulags sé að
vænta í Berlínardeilunni eða
ekki.
ÞÓTT mikið hafi verið rætt um
hina nýju stefnuskrá, sem þing
ið kemur til með að sam-
þykkja, er það ekki vegna henn
ar, að kunnugir menn telja,
að þetta flokksþing geti orðið
upphaf nýs tíma í Sovétríkjun-
um. Ástæðan er allt önnur, eða
sú, að þetta þing mun bera
þess merki, að ný kynslóð er
að taka völdin í Sovétríkjun-
um. Þeir menn, sem enn ráða
mestu í Sovétríkjunum, Krust-
joff og Mikojan, tilheyra bylt-
ingarkynslóðinni og eru raun-
ar seinustu fulltrúar hennar í
stjórn flokksins og ríkisins.
Krustjoff nálgast orðið sjötugs
aldurinn, en Mikojan er þegar
kominn yfir hann. Því mun
koma að því, áður en langt um
líður, að nýir menn taka við
stjórn í Sovétríkjunum.
Það er söguleg staðreynd, að
kynslóðaskipti geta oft haft
rniklar breytingar í för með
sér. Hver kynslóð kemur með
sín sérstöku sjónarmið og
=tefnumið. Þótt þeir, sem senn
taka við í Sovétríkjunum, séu
aldir upp í anda þeirra Lenins,
Stalins og Krustjoffs, mun
breytt umhverfi og aldarandi
ekki hafa minni áhrif á þá.
Tæknibyltingin og þeir mögu-
leikar, sem hún veitir til að
bæta lífskjörin, mun ekki hafa
minni álhrif en sjálf bylting
kommúnista. Með bættum lífs-
kjörum breytast viðhorfin, eins
og gleggst hefur komið fram í
vestrænum löndum. Síðan kjör
verkafólks breyttust þar. hafa
viðhorf þess mjög breytzt.
s'LOKKSÞINGIÐ, sem hefst í
Moskvu í dag, verður því ekki
fyrst og fremst sögulegt vegna
stefnuskrárinnar, er verður
samþvkkt þar. Hún mun verða
að víkja fyrir nýjum viðhorf-
um og aðstæðum, eins og aðr-
ar stefnuskrár, sem hafa verið
samþykktar áður. jafnt af
kommúnistum sem öðrum. En
flokksþingið verður sögulegt
vegna þess. að ný kynslóð, sem
ekki hefur áður komið þar við
sögu, verður i miklum meiri-
hluta. Hún mun í dag sam-
þykkja það, sem Krustjoff seg-
ir. Á morgun verður það hún,
sem hefur völdin. Og margt
bendir til þess, að hún muni
þá marka stefnu, sem getur
orðið fi’ábreytt því, sém 22.
flokksþingið samþykkir.
En þótt þessi stefna geti orð
ið verulega frábreytt því, sem
segir í stefnuskrá 22. flokks-
þingsins, ber vart að gera sér
vonir um það að verulega dragi
úr sókn Rússai til aukinna yfir-
ráða í heiminum. í hinni nýju
stefnuskrá er það eins og rauð-
ur þráður, að menn eigi að
vinna fyrir föðurlandið og
setja hag þess og framgang of-
ar öllu. Það er betra að gera
sér það ljóst, að rússnesk þjóð-
ernisstefna mun lifa, þótt eitt-
hvað geti dregið úr kommúnist
ískum stjórnarháttum í Sovét-
í'íkjunum. Af þeim ástæðum
eru ekki heldur miklar líkur
til, að verulega dragi úr sam-
keppninni milli austurs og vest
urs í náinni framtíð. Þ. Þ.
>VX'V>WV>V'
Aðalfundur Félags íslenzkra
bifreiðaeftirlitsmanna var
haldinn í Reykjavík 7. október
s 1. — Fundinn sátu allflestir
bifreiðaeftirlitsmenn landsins.
Á fundinum voru gerðar þessar
áiyktamr:
Aðalfundur Félags ísl. bifreiða-
eftirlitsmanna haldinn í Reykja-
vík 7. október 1961 þakkar vega-
málastjórninni það sem gert hefur
verið í lagfæringu og merkingu
Fundur bifreiðaeftirlitsmanna
j vega, en beinir þeim Tilmælum til
i vegamálastjóra, að meira verði
[unnið að þvi að breikka vegina
! á blindum hæðum og bröttum
.brekkum og merkja vel alla slíka
1 staði til öryggis fyrir alla vegfar-
endur.
Þar sem slysum hefur stórlega
fjölgað utan Reykjavíkur, I sam-
bandi við bifreiðar og dráttarvél-
ar, beinír aðalfundur félagsins því
til Slysavarmarfélags íslands og
allra aðila, sem með þessi mál
hafa að gera, að aukin verði
fræðsla almennings á þeirri stór-
kostlegu hættu, sem misnotkun
slíkra tækja hefur í för með sér
Þá skorar fundurinn á alla pku-
menn að hafa öryggis- og ljósa-
(Framhald a 13 síðu).