Tíminn - 27.01.1962, Blaðsíða 7

m
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdast.tóri: Tómas Árnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason. Frétta-
ritstjóri: Indriði G Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason. Ritstjórnarskrifstoí-
ur í Edduhúsinu; afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7 Símar: 18300 — 18305 Auglýsingasími 19523 —
Afgreiðslusími 12323. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Askriftargjald kr 55 á mán innan lands. í lausasölu kr. 3 eint.
99
Friður við lygi”
— Blöð Sjálfstæðisflokksins eru mjog hreykin yfir ræðu
Bjarna Benediktssonar ráðherra, á gamlárskvöld. Þau
telja að hún hafi verið landsföðurleg friðarræða. Rétt er
það, að ræðan var skynsamleg predikun af hálfu formanns
núverandi ríkisstjórnar. Aðrir stjórnarliðar mundu varla
liafa unnið það verk eins vel, hvað þá betur. Hann bað
um frið fyrir ríkisstjórnina. Allar ríkisstjórnir þurfa á
friði við landslýðinn að halda, ekki sizt í þjóðfélagi eins
og okkar, þar sem framkvæmdavaldið byggist aðallega
á þegnskapnum. —
Á þann veg, sem hér er rakið. hófst forustugrein í
Degi 24. þ.m. í framhaldi hennar sagði:
— Annars hlaut manni undir þessari ræðu, að verða
liugsað til þess, þegar þessi sami Bjarni, utan stjórnar
1958, fór hamförum til þess að korna á skæruhernaði í
kaupgjaldsmálum, til þess að eyðileggja starfsgrundvöll
og starfsfrið vinstri stjórnarinnar.
Undir ræðu Bjarna rifjaðist líka upp, að hann vildi
ekki heyra, að Alþingi stofnaði 1959 til samstarfs allra
flokka við að leysa þrautir efnahagsmálanna. Framsóknar-
menn á Alþingi lögðu þá til, að tveir menn frá hverjum
flokki væru kosnir í nefnd, er hefði það verkefni að
gera tillögur um efnahagsmálin til bráðabirgða á því
þingi, en starfaði síðan milli þinga og legði framtíðar-
tillögur um efnahagsmálin fyrir Alþingi 1960. Það var
fyrirkomulag, er hefði skapað frið um þessi mál. En
Bjarni sagSi nei við þeirri tilraun Hann vildi heldur
berja fram flausturslega efnahagsmáialöggjöf með litlum
meirihluta atkvæða á Alþingi og sennilega á móti meiri
hluta þjóðfélagsþegnanna.
Enn fremur er þess að minnast, að ekki var gert
neitt af ríkisstjórnarinnar hálfu til að semja frið við
launþega s.l. ár, þegar þeir fóru þess á leit að fá í ein-
hverri mynd leiðréttingu á kaupmáttarskerðingu launa
sinna. Þvert á móti. Verkföll voru látin skella yfir. Niður-
stöður sanngjarnra samninga, sem gerðir voru til að
le.ysa verkföllin, voru eyðilagðar með gengisfellingu. —
Gengisfellingin var svæsin hernaðaraðgerð af hendi ríkis-
stjórnarinnar. Friðarboðunin var þá ekki komin á hærra
stig í brjósti ráðherrans!
Nú talar ráðherrann um ftrið, af því að hann finnur
að stjórnin er berskjölduð og henni er lífsnauðsynlegt aö
fá frið.
Það er sjálfsagt að viðurkenna almennt réttmæti
friðarkenningarinnar, sem fólst í ræðu ráðherrans, þótt
hann hafi síður en svo lifað samkvæmt henni sjálfur,
hvorki í stjórn eða stjórnarandstöðu. Hins vegar ber
þess að gæta. að umrædd friðarkenning stenzt ekki allt
af. „Friður við lygi er við sannleikann stríð.“
Margt er það í stefnu og ath’öfnum núverandi ríkis-
stjórnar, sem er svo misráðið og ógiftusamlegt fyrir þjóð-
ina, að rangt er að unna því friðar. „Þau eru verst hin
þöglu svik / að þegja við öllu röngu.“ Og eins og „friður
við Ivgi ér við sannleikann stríð“, er friður við ranglæti
stríð við réttlæti. Til slíks friðar má aldrei ætlast í stjórn-
málum og þann frið má ekki veita nokkurri ríkisstjórn —
þótt laglega sé um hann beðið. —
Aðalatriðinu sleppt
Blöð Sjálfstæðisflokksins og Aiþýðuflokksins skrifa
nú mikið um kosningarnar í verkalýðsfélögunum. Hvergi
1 þessum skrifum er þó minnst á það sem nú hlýtur að
vera aðalatriði verkalýðsbaráttunnar þ.e. hina ranglátu
og óþörfu gengislækkun, sem framkvæmd var á síðast-
liðnu sumri, og ráðstafanir til að mæta kjaraskerðing-
unni af völdum hennar.
ALLT SÍÐAN um áramót hefur
verið. uppi stöðugur orðrómur
um, að eitthvað sögulegt væri
að gerast að tjaldabaki í Kreml.
Dráttur sá, sem orðið hefur’ á
boðaðri brottför Molotoffs frá
Moskvu, hefur ýtt undir þenn-
an orðróm. Hann hefur svo auk
izt við það, að ekki hefur neitt
heyrzt frá Krustjoff undanfarn-
ar tvær vikur.
Þótt menn dragi það af þessu
og fleiru, að eitthvað óvenju-
legt sé að gerast í Kreml, komu
engir þeirra vestrænu blaða-
manna, sem um þessi mál hafa
ritað, með áreiðanlegt svar við
því, hvað þetta sé. Kremlmúrar
hafa löngum leynt vel því ráða-
bruggi, sem farið hefur fram
innan þeirra. Þó virðist það á-
lit langflestra, sem um þessi
mál fjalla, að Krustjoff sé eng
an veginn eins sterkur í sessi
og álitið hefur verið og fast sé
sótt að honum frá ýmsum hlið-
um. Sennilega muni hann þó
standa af sér storminn að þessu
sinni, en þó. vart án þess að
hafa þurft að taka meira eða
minna tillit til samstarfsmanna
sinna. Hann muni þurfa nú sem
oft áður, að þræða meðalveg
milli ólíkra viðhorfa og byggja
völd sín á því. Aðstaða hans sé
því stórum ótraustari og óviss-
ari en Stalíns var, og ekki þurfi
því að koma á óvænt, þótt valda
skeiði hans verði brátt lokið.
Við þetta bætist líka það, að
Krustjoff er orðinn 67 ára ov
hvergi nærri heilsugóður.
Það, sem margir reyna nú að
fá svör við, er það, hvað muni
taka við í Sovétríkjunum, þeg-
ar valdaskeiði Krustjoffs lýkur.
FLESTUM kemur saman um að
Krustjoff hafi leyst Öfl úr læð-
ingi, sem hann ráði ekki full-
komlega við, er hann lét steypa
Stalín af stalli á flokksþinginu í
haust. Yfiirleitt er álitið, að
Krustjoff liafi fyrirfram ekki
ætlað sér að hefja slíka hríð
gegii Stalínismanum og raun
varð á. Það er talið hafa ráðið
úrslitum um þessa afstöðu
Krustjoffs, að kínverski for-
sætisráðherrann, Chou En-lai,
lagði blómsveig við kistu Stal-
íns í grafhýsi Lenins, en lét
Lenin engan krans fá. Hver og
einn, sem eitthvað þekkti til
mála, vissi, að Chou En-lai var
ekki að heiðra Stalín með þessu
enda hafa kínverskir kommún-
istar Stalín engar þakkir að
gjalda, því að hann var þeim oft
mótsnúinn. Með þessu var Chou
En-lai á klóklegan hátt að svara
Krustjoff og sýna fram á, að
kínverskir kommúnistar döns-
uðu ekki eftir „línu“ frá
Moskvu, heldur færu sínar eig-
in leiðir. Krustjoff taldi, að
ekki dygði annað en að svara
þessu rösklega og reyna þann-
ig að halda uppi forustu Rússa
meðal kommúnista í heiminum.
Svar hans var að fjarlægja lík
Stalíns úr grafhýsi Lenins og
afhjúpa ofbeldisverk hans enn
rækilegar en áður. Jafnframt
var hafin stóraukin sókn gegn
albönskum kommúnistum, er’
raunverulega var beint gegn
Kínverjum. en Albanir hafa
fylgt þeim að málum.
MEÐ ÞESSU hefur Krustjoff
HvaS er ao gerast i Kreml?
ieyst öfl úr læðingi, sem hann
virðist ekki fullkomlega l'áða
við, a. m. k. ekki enn sem kom
ið er.
í fyrsta lagi er þar um að
ræða Stalínistana svonefndu.
Þeir telja, að sókn Krustjoffs
gegn Stalín hafi ekki aðeins ver
ið óþörf og ástæðulaus, heldur
einnig hættuleg. Hún hafi gefið
andstæðingum kommúnismans
kærkomið ádeiluefni. Hún hafi
komið kommúnistaflokkunum
vestan tjalds mjög illa, valdið
deilum í þeim og umtali um að
losa tengslin við Moskvu. Loks
hafi hún orðið vatn á myllu Kín
verja, sem fái aukinn stuðning
við þá stefnu sína, að innbyrðis-
deilur kommúnistaflokkanna
eigi ekki að ræða fyrir opnum
tjöldum, sbr. deilu Rússa og
Albana.
I öðru lagi eru það svo Kín-
verjar. Það er ótvírætt, að þeir
hafa kunnað vel að notfæra sér
það, að Krustjoff hefur með
sókninni gegn Stalín, valdið
ringulreið í röðum kommúnista
erlendis. Þetta kemur m. a. í
Ijós á þann veg, að fleiri og
fleiri kommúnistaleiðtogar í
Asíu og Afríku virðast vera að
snúast á sveif með Kínverjum.
SENNILEGA er það þó hvorki
Stalínistar eða Kínverjar, sem
Krustjoff þarf mest að óttast. í
Sovétríkjunum er Stalínistana
fyrst og fremst að finna meðal
hinna eldri kynslóðar. Yngri
kynslóðin virðist hins vegar
standa með Krustjoff í barátt-
unni gegn Stalínismanum. Vafa
samt er, hvort henni verður full
Teikmng ur Svenska Dagbladet.
nægt með því að lík Stalíns sé
flutt úr grafhýsi Lenins og of-
beldisverk hans afhjúpuð betur
en áður. Hún vill breytingar á
sjálfu kerfinu. Spurningin er,
hvort hún telur gamlan Stalín-
ista eins og Krustoff hinn fétta
mann til að stjórna þessum
breytingum.
Það hefur hér sitt að segja,
að fleiri og fleiri Rússar ferð-
ast nú til vestrænna landa og
gera sér grein fyrir þeim mikla
mun, sem er á lífskjörum al-
mennings þar og í Sovétríkjun-
um. Upp úr þessu spretta kröf-
ur um bætt lífskjör í Sovétríkj-
unum. Þegar hefur talsvert á-
unnist í þá átt í stjórnarlíö
Krustjoffs. En bætt kjör draga
oft ekki úr kröfunum, heldur
auka þær.
Meðal hinnar yngri kynalóðar
í Sovétríkjunum eru tvíawela-
laust vaxandi kröfur um meira
frjálsræði og betri lífskjör. Til
þess að ná slíku marki, eygja
menn oft aðrar leiðir en þær,
sem áður hafa verið farnar. Það
er því ekki víst, að hinir yngii
leiðtogar haldi eins fast í hin-
ar úreltu kenningar Marx og
Lenins og gömlu leiðtogarnir.
Reynslan er svo áþreifanlega
búin að afsanna þær á mörgum
sviðum.
ÞAÐ ER því víst, að þótt komm
isminn sýnist sterkur á yíir-
borðinu í Sovétríkjunum, þá er
þar að rísa upp byltingarandi,
sem ekki beinist beinlínis gegn
stjómskipulaginu, en vill breyt
ingar á því og endurbætur á
(Framhald a 13 siðu
r skeið Krustjoffs á enda?
Vaxandi orðrómur um miki! áiök að tjaldabaki í Kreml
/
-’TÍMINN, langardaeinn 27. íanúar 1962
z