Tíminn - 27.01.1962, Blaðsíða 8

Versta torfæran á okkar leið
þennan dag var Miklakvísl. Hinn
mikli vatnsagi undan jöklinum
myndar sandbleytu víða á þess-
um slóðum. Enda sukku sumir
hestarnir upp á taglmörk í ánni.
En þeir, sem betur sluppu, suklcu
á miðjar síður. Sveinn og Siggi
urðu stígvélafullir. Eg lét mér
að kenningu verða „baðið“, sem
ég fékk í ánni kvöldið áður og
slapp yfir án þess ag blotna.
Helzta frétt úr leitum dagsins
var, ag Siggi og Steini „slátrugu"
tófu, sem þeir fundu skammt fyrir
sunnan Nautöldu. Steini varö
fyrst tófunnar var og fékk Sigga
í lið meö sér. Tókst þeim með
aðstoð hundanna að bana tófunni.
Þarna var háð hörð orrusta og
barizt upp á líf og dauða. Vissu-
lega var þetta ójafn leikur og
„enginn má við margnum". Enda
lét tófan lífið ag leikslokum, en
hinir sluppu „ósárir“ úr bardag-
anum, utan það, ag tófunni tókst
að bíta stórt gat á veiðistígvél
annars veiðimannsins, þegar hann
hugðist löðrunga hana með því
í hita bardagans!
. Ágætur kofi er á Bólstað. Hann
stendur á vestri bakka Þjórsár,
á móts við Sóleyjarhöfða. Það
varð fljótt notalegt í kofanum,
eftir að nauðsynleg „suyrting“
hafði farig fram og bálkurinn þak
inn með bollum og matarílátum
og suðandi prímusarnir hituðu
. notalega umhverfið. Eg siá um
eldamennsku að þessu sinni, Á
meðan fóru þeir Sveinn og Geiri
að huga að fénu og lagfæra fjár-
girðinguna. En þeir ungu og ó-
gefnu í hópnum ræddu um dag
inn og veginn. M.a. barst tal
þeirra að réttarskemmtunum fyrr
og nú, yndisþokka uppvaxandi
kvenna í héraðinu og ýmsar bolla
Jeggingar voru gerðar um það,
hversu verja skyldi andvirði tófu
skottsins, þegar komið væri til
byggða.
Geir lagði til öll matföng að
þessu sinni. Kenndi þar margra
grasa: Fullir pottar af kjötmeti og
kartöflum með tilheyrandi ábæti
af kraftsúpum, voru soðnir. Menn
röðuðu sér framan við bálkinn í
kofanum eins og kindur á garða,
og átu úr pottunum, þegar búið
var að srjóða. Til viðbótar „pott-
matnum" bar Geiri hvert „hnepp
ið“ af öðru á „garðann" úr mat-
artöskum sfnum og bað okkur
nota, hvað við gerðum með mestu
/ ' .<<'•
Gangnamenn á FjórSungssandi
Enda var veðurhvinurinn á kofa
þekjunni mun minni en kvöldið
áður.
Menn hófu nú að framkvæma
skyldustörf morgunsins. Allir
nema Steini á Hæli. Hann var
lasinn og treysti sér ekki á fæt-
ur svo árla dags. Hafði hann
raunar fundið til höfuðverkjar í
leit daginn áður, en ekki talið
slíkt umtalsvert.
Það er löng dagleið úr Bólstað
vestur í Kerlingafjöll og Kisu-
botna og þaðan niður í Kjálkaver.
Venjulega eru þrír menn send-
ir þangað. Nú varð niðurstaðan
sú, að við Sveinn í Steinsholti fór-
um þangað tveir. Vegna þess að
Steini á Hæli var lasinn, varð
hann að fara skemmstu leið í
Kjálkaver með „trússarana", á-
samt Bjama, frænda sínum. Eftir
voru þá Geir, Gunnar og Siggi
komið auga á eina kind niður á
sandinuim fyrir neðan okkur. Og
þar með var teningnum kastað.
Ein kind á rennsli inni við jök-
ul. Væri þptta lamb, gat komið
til mála að reiða það, unz fleiri
kindur fyndust. Væri þetta full
orðin kind, gat orðið erfitt að
koma henni á rétta leið, ef hún
væri stygg.
Fljótlega sáum við, að þetta
var lamb. Furðanlega spakt, og
hafði jafnvel tilburði að elta okk
ur fyrst í stað. Eftir að Kátur
hafði gert tilraun til að „taka“
lambið, árangurslaust, leizt því
víst ekki á félagsskap okkar leng
ur, en tók á sprett vestur að Illa
hrauni. Eg reyndi að bægja lamb
inu frá hrauninu, en Sveinn var
við öllu búinn, ef það hygðist
leggja á brattann ofan við hraun
ið. Lambið herti alltaf á sprett-
Stefán Jasonarson, Vorsabæ: Fjallferð 1961
Niðurlag.
Úr Ftóa inn yfír Fjórðungssand
ánægju. Samhliða matnum iaum
aði Geir skrítlum og gamansög-
um yfir hópinn. Féllu þær I góð-
an jarðveg, enda er Geir þúsund-
þjalasmiður og ávailt hinn glað-
lyndi, trausti og ómissandi fé-
lagi, sem kann ráð við flestum
vanda: Hann getur legið á tófu-
grenjum á vorin dögum saman,
lengst inni á öræfum án þess að
æðrast. Hann getur farið á berja-
mó með börnum og ungiingum og
leitað berja um lyngmóinn eins
og drengur. Hann getur leikið að-
alhlutverk í stórbrotnum sjón-
leik og heillað áhorfendaskara
með leik sínum. Og ef meg þarf,
er hann snarpfljótur að draga
tönn úr manni í öræfaferð, ef
tannpína angrar og tannlælcnir er
hvergi nærri
— Þannig leið kvöldið í kofan-
um á Bólstað við glaum og gleði,
í þessum einmanalega kofa, sem
að ytra útliti er ósköp ómerkileg
bygging, en var í okkar augum
hin notalegasta vistarvera. . Úti
gnauðaði norðaustanrokið og skóf
upp vatnið í Þjórsá, sem byltist
kolmórauð neðan við kofavegg-
inn. Sameiginlegt ferðalag og
skemmtilegur félagsskapur þessa
fámenna hóps, fjarri mannabyggð
um og menningarfjötrum hins
daglega lífs, þar sem auðnin
blasir við í allri sinni nekt og
rokmökkurinn þyrlast um fjöll og
sanda, þar getur einn fábreyttur
gangnamannakofi verið skjól,
sem yljar og verkar á vegfarand-
ann sem ævintýrahöll. —
Laugardagur 16. september.
Það var enn dimmt af nóttu,
þegar, Geir reis upp úr hvílupok
anum og spurði, hvað klukkan
væri. Einhver brá upp ljósi og
sagði, áð hún væri 3. „Jæja, ekki
þýðir að gá að hestunum strax“,
sagði hann og bætti við: „Mín
vegna mætti fara að hita kaffi“.
Ekki urðu menn á einu máli um
það, hvort þetta væri hinn rétti
tími til kaffihitunar. Sumir töldu
kaffisopann jafnsjálfsagðan í fjall
ferð, hvort heldur væri að nóttu
eða degi. Aðrir höfðu gagnstæðar
skoðanir á málinu. Smám saman
hljóðnuðu samræðurnar, unz flest
ir sofnuðu á ný. En kl. 5 fáum
við þær fréttir fyrir utan kofa-
dyrnar, að veður fari lygnandi.
BORGARMAL
Gatnagerð er og lilýtur jafnan j
að vera eitt höfuðviðfangsefni |
borgar, ekki sízt ef borgin er í
örum vexti og ný hverfi að mynd i
ast. Svo hefur það verið í Reykja
vík, að gatnagerð er mesta vanda
mál bæjarins og það vandamált
virðist sífellt vaxa og verða örð-:
ugra viðfangs og óviðráðanlegra
þeim mönnum, sem með þessi j
framkvæmdamál fara.
Fullyrð'a má, að engin höfuð-|
borg í heimi sé eins illa á vegi i
sér stað, að’eins gerðar ruddar
malarbrautir, sem grafast og oft-
ast eru illfærar. Öll varanleg
gatnagérð hefur farið fram í
eldri hverfum, en hún er svo
grátlega seinvirk, að auðséð er að
mörg hverfi, sem nú eru full-
byggð, verða að bíða eftir götum
í hálfa Öld að minnsta kosti, ef
gatnagerð í Reykjavík tekur ekki
stakkaskiptum. Eina verkið, sem
nokkuð kveður að hin síðari ár,
er gerð Miklubrautar, en fram-
Gatnagerðin
stödd í gatnagerð og Reykjavík.
Þetta stafar fyrst og fremst af
því, að í áratugi hefur ríkt algert
skipulagsleysi í þessum frani-
kvæmdamálum. Allar borgir
munu fylgja þeirri ófrávíkjan-1
legu reglu í gatnagerð, að grund
völlur gatna sé lagður áður en
bygging íbúðarhúsa hefst i nýj-
um hverfum, eða að gerð götu
fari að minnsta kosti fram sam-
tímis, svo að gatan sé tilbúin að
mestu, þegar flutt er í húsin. f
Reykjavík hafa öll ný hverfi risið
upp án þess að gatnagerð ætti
kvæmdlr við hana eru svo dýrar,
að furðu sætir.
I hinni bláu bók íhaldsins er
fyrir hverjar bæjarstjórnarkosn-
ingar lofað stórafrekum í gatna-
gerð. Svo var fyrir síðustu kosn
ingar, og nú er kjörtímabil scnn
á enda. Á því hefur verið varið
um 52 millj. til gatnagerðar. Það
er auðvitað allt of títill hluti af
rekstrarfé borgarinnar, en eigi
að síður upphæð, sem eitthvað
ætti að sjást cftir, ef nokkurt vit
hefði verið í framkvæmdum. Stað
reyndin er sú, að malbikaðar eða
steyptar götur í Reykjavík hafa
aðeins lengst um fáeina kíló-
metra. ÓfuIIgerðar malargötur
hafa hins vegar lengst rúmlega
helmingi meira á þessum tíma.
Á þessu kjörtímabili hefur borg-
in því færst enn fjær því tak-
marki að gatnagerð og byggingar
og stækkun borgarinnar fylgist
að. Þetta sýnlr einnig, að ástand
ið í gatnagerðinni er svo bágbor
ið, að til lítils er að ausa milljón
um í hana, borgin hefur engin
fjárráð til þess að fullgera svo
mikið af götum, að unnt verði
að ná í land í þcssum efnum.
Hér er aðeins citt úrræði til og
það er ný tækni, nýjar starfsað-
ferð’ir og nýtt skipulag, og vafa-
laust verður hér til að koma er-
lend tæknileiðbcining í miklu
stærri stíl en verið hefur.
Þórður Björnsson, bæjarfull-
trúi Framsóknarflokksins hefur
Iivað eftir annað rætt hið alvar-
lega ástand í gatnagerðinni í bæj
arstjórn, síðast við afgreiðslu
fjárhagsáætlunar fyrir jólin. f
næstu þáttum um borgarmál, sem
birtast munu hér í blaðinu fram
vegis, mun verða rætt nánar urn
gatnagerðina og sýnt með tölum
og dæmum, hvernig þar er um-i
horfs. ‘
að reka féð og smala niður með
Þjórsá niður í Kjálkaver.
Sem sagt.... eftir að cnálið
hafði verið rætt frá ýmsum hlið-
um, stigum við Sveinn á bak reið
hestunuim og héldum áleiðis til
Kisubotna. Þá var klukkan 7 ár-
degis.
Framundan var löng leið, en
við Ijtum björtum augurn á fram
tíðina. Veðurútlit var gott. Hest
arnir voru léttir í spori og leiðin
framundan furðu greiðfær um
víðáttu öræfanna.
Við tókum stefnu á Þverfell.
Er það suðvestan i Arnarfells-
jökli. Bar nú fátt til frásagnar
fyrst í stað. Landsvæðið, sem við
fórum um var furðu tilbreyting-
arlítið, e« fjalla og jöklasýn í
fjarska þeim mun svipmeiri. Enn
blés allhvöss norðaustanáttin af
jöklinum og þeytti skýjabólstr-
urn vestur yfir hjarnbreiðuna.
Klukkan 9 vorum við komnir vest
ur yfir Blautukvístamar og stig-
um af baki sunnan í allhárri
brekku og litum yfir flatlendið,
sem blasti við fyrir neðan okkur.
Kisa og Hnífá liðuðust í ótal
bugðum í áttina að Þjórsá. Lengra
í austur sást Sóleyjarhöfði. Hið
næsta Arnarfellsjökli er hið
mikla graslendi svo langt austur
sem séð verður, um 100 ferkm.
að flatarmáli, að því að talið er.
Miklakvísl og Blautakvísl renna
um þetta svæði, en tjarnir og
kvíslar skera það í ótal hólma.
Sunnar blasir við Fjórðungssand
ur kolsvartur og gróðurvana. En
lengst í austri sér til Vatnajök
uls og ber Bárðartungu hátt við
hvítarl jökulskallann.
Vissulega er hér margt að sjá
í öræfadýrð hálendisins. En tím
inn líður. og nú hefur Sveinn
inum og vildi sýnilega forðast
þessa „vondu karla" og hundinn,
sem gat bitið lamb í fótinn.
En „þegar neyðin er stærst, þá
er hjálpin næst“. Allt í einu kem
ur Sveinn auga á tvær veturgaml
ar kindur úr sinni eigin hjörð.
Þótti okkur sem útlitið batnaði
að mun að fá þarna góðan félags-
skap handa lambinu. En Adam
var ekki lengi í Paradís; þegar við
ætluðum að reka gimbramar til
lambsins, var þag með öllu horf
ið upp yfir brúnina. Eg tók nú
við hesti Sveins, en hann hélt
gangandi upp brekkuna á eftir
kindunum. Vestur undir Kisu hitt
umst við aftur, en ekki sást. lamb
ið. Eftir nokkra leit fann ég förin
eftir það, og litlu seinna varg það
á vegi mínum. En þegar þag sá,
að hætta var á ferðurn, tók það
til fótanna niður með ánni. Eg
varð því að hleypa á sprett á
eftir því og mátti lengi ekki sjá,
hvoru veitti betur, Blesu eða
lambinu. Þó kom að því, að sam
an dró og Blesa hrósaði sigri,
enda sjálfsagt vanari á sprettin-
um síðustu dagana en lambið.
Þegar ég kom á þær slóð'ir, sem
Sveinn átti að bíða með gimbr-
amar, var hann allur á bak og
burt. Skömmu seinna sá ég hann*
á harða spretti á eftir kindunum
tveimur, hinum megin við Kisu.
En fjallakindurnar mæðast fyrr
á sprettinum en fjallhrossin og
um síðir tókst okkur að sameina
kindurnar og rákust þær vel úr
því.
Kisubotnar skerast langt inn í
Múlana við rætur Kerlingafjalla.
Eg beið meg kindurnar í Neðri-
botnunum, á meðan Sveinn smal
aði Innri-botnana. Eftir rúmlega
(Framh á 13 síðu.)
Tvelr gangnamenn í áningarstað.
,8
T f MIN N, laugardaginn 27. janúar 1962
1