Tíminn - 06.04.1962, Qupperneq 7

’éwtm
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Egili Bjarnason Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu:
afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur i Bankastræti 7,
Simar: 18300—18305 Auglýsingasími 19523 Afgreiðslusími
12323 Áskriftargj kr 55 á mán. innanl. í lausasölu kr. 3 eint.
— Prentsmiðjan Edda h.f. — i
Hvað tefur banka-
málaráðherrann?
Um langt skeið hefur ekki önnur tilkynning stjórnar-
valdanna vakið meiri og almennari ánægju en sú yfirlýs-
ing, sem Gylfi Þ. Gíslason bankamálaráðherra gaf í efri
deild snemma í fyrri viku, að útlánsvextir yrðu brátt
lækkaðir í sama horf og þeir voru í fyrir ,,viðreisnina“.
Það hefur hins vegar dregið nokkuð úr þessum fögn-
uði, að ráðherrann hefur enn ekki staðið við þessa yfirlýs-
ingu, en vænta ber þess, að það dragist ekki lengi úr
.þessu.
ísland er nú það land í Evrópu, sem hefur langhæsta
forvexti. Hér eru þeir um 9%, en í þeim löndum Evrópu,
þar sem þeir eru næsthæstir, eru þeir 7%. í langflestum
löndum Evrópu eru þeir miklu lægri eða frá 4—5%.
Þegar bráðabirgðalögin um Seðlabanka íslands voru
nýlega til 3. umræðu í neðri deild, fluttu tveir þingmenn
Framsóknarflokksins, Björn Pálsson og Þórarinn Þórar-
insson, þá breytingatillögu, að bankinn skyldi miða
ákvörðun sína um hámark vaxta eftir því, sem unnt væri,
við það, að íslenzkir atvinnuvegir þyrftu ekki að greiða
hærri vexti en atvinnuvegir þeirra þjóða, sem íslendingar
þurfa helzt að keppa við. Þótt undarlegt megi virðast.
fann þessi tillaga ekki náð fyrir augum ríkisstjórnarinnar ■
og var því felld af fylgiliði hennar.
Það má þó vera öllum ljóst, að íslenzkum atvinnuveg-
um verður samkeppnin alltaf erfið, ef þeir þurfa að búa
við miklu lakari vaxtakjör en keppinautarnir. Hvernig
eigum við t. d. að vera samkeppnisfærir við keppinautana
í löndum Efnahagsbandalagsins, hvort sem við tengjumst
því eitthvað eða ekki, ef vextir verða miklu hærri hér
en þar? Því er furðulegt, að ríkisstjórnin skyldi ekki fást
til að samþykkja það, að Seðlabankinn skuli miða vaxta-
kjörin eftir því, sem unnt er, við það, að vaxtakjörin séu
ekki lakari hér en í samkeppnislöndunum.
íslenzkir útflytjendur skilja hins vegar vel þessa nauð-
syn. Af þeim ástæðum krafðist fundur hraðfrystihúsaeig-
enda þess nýlega að vextir afurðalána yrðu lækkaðir úr
7% og 71/2% í 5% og 5V2%. í ályktun fundarins sagði
m. a.:
„Fundurinn fær ekki séð, hvernig það þjónar hag
þjóðfélagsins að íþyngja framleiðslunni með háum
vöxtum á framleiðsluvíxlum sjávarafurða, er teknir eru
af fyrirtækjum, se.m fjárhagslega berjast í bökkum, en
stunda þá framleiðslu, sem öll þjóðin byggir afkomu
sína á."
Vissulega er erfitt að koma auga á, hvaða hag slík
vaxtapólitík þjónar. Það eru líka sannarlega margir fleiri
en frystihúsaeigendur, sem nú spyrja þannig.
Hvað tefur því það, að bankamálaráðherrann standi
við umrædda yfirlýsingu sína? Er eitthvað, sem tekur í
taumana og hindrar það, að ráðherránn standi við orð sín?
Island og Argentína
Stjórnarblöðin skýrðu nýlega frá því undir stórum
fyrirsögnum, að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefði nýlega
farið miklum lofsorðum um batnandi gjaldeyrisstöðu ís-
lands og þakkað hana stjórnarstefnunni.
Það var ekki látið fylgja þessari fregn. að rétt áður
hafði Alþjóðagjaldeyrisvarasjóðurinn látið í ljós mikla
ánægju yfir árangri efnahagsráðstafana þeirra, sem voru
gerðar að ráði hans í Argentínu. Almenningur þar í
landi virðist hins vegar á talsvert öðru máli.
Þýzki utanríkisráðherrann
Verður Gerhard Schrdder hinn pólifíski arftaki Adenauers?
ÞAÐ VAKTI nokkra furðu, þeg
ar Adenauer tilkynnti núver-
andi stjórn sína eftir þingkosn-
ingarnar á síðastl. hausti, að
hann hafði skipað Gerhard
Schröder í embætti utanríkis-
ráðherra. Það var að vísu vitað
áður, að hinn nýi stuðnings-
flokkur hans, frjálsir demokrat-
ar, höfðu krafizt þess, að von
Brentano viki úr því sæti og að
Adenauer yrði að beygja sig
fyrir því. Við hinu hafði hins
vegar verið búizt, að Adenauer
myndi ve’ ' þetta starf ein-
hvern af imönnum sínum,
sem hafði öðlazt reynslu á sviði
utanríkismála. Af þessum ástæð
um kom val Adenauers á
Schröder óvænt, því að hann
hafði aldrei áður komið nærri
þessum málum.
Hitt vissu menn Mns vegar
áður, að Adenauer hafði öllu
meira dálæti á Sehröder en öðr-
um samverkamönnum sínum,
enda fáir staðið betur með hon-
um gegnum þykkt og þunnt. Ger
hard Schröder hefur líka marga
þá kosti, sem prýða utanríkis-
ráðherra. Hann er myndarlegur
og fríður sýnum, gengur manna
bezt klæddur og kemur vel fyr-
ir í allri framgöngu. Hann er
greindur vel og fljótur að átta
sig á málum, laginn samninga-
maður og fylginn sér. Dugnað-
ur hans er líka viðurkenndur.
Hann hefur og aldrei hikað við
að fást við óvinsæl mál,
þegar yfirmaöur hans hefur ósk
að þess. Adenauer gat því ör-
ugglega treyst honum. Ef til vill
er Schröder lika sá maður, sem
Adenauer treystir bezt til að
fylgja fram stefnu sinni. Fram
að þessu hefur hins vegar sjald
an verið rætt um Schröder sem
hugsanlegan eftirmann Adenau-
ers, enda hann staðið of mikið
í skugga kanslarans. Ef Schröd-
er getur sér gott orð sem utan-
ríkisráðherra, geta möguleikar
hans hins vegar mjög aukizt og
það enn fremur vegna þess, að
Strauss, landvarnarráðherra,
sætir nú talsverðum mótgangi,
en hann hefur verið talinn sig-
urstranglegastur meðal yngri
manna í flokki Adenauers.
GERHARD SCHRÖDER verður
52 ára næsta haust, fæddur 10.
sept. Hann er fæddur í Saar-
briicken, en ólst upp víða í
Þýzkalandi, því að faðir hans
var starfsmaður við járnbraut-
irnar og fluttist sem slíkur milli
borga. Af þeim ástæðum stund-
aði Sehröder laganám sitt við
háskólann í Königsberg, sem er
í þeim hluta Austur-Prússlands.
sem hefur verið innlimaður í
Sovétríkin. Síðar stundaði
Sehröder framhaldsnám við há-
skólann í Edinborg. Hann reynd
ist ágætur námsmaður.
Schröder hóf lögfræðistörf að
loknu námi og gekk um svipað
leyti í fl. nazista. Kommúnist-
ar hafa mjög hallmælt honum
fyrir það. Schröder ber því við.
sem vafalaust er rétt, að _ion-
um hafi verið það nauðugur
einn kostur, ef hann átti nokk-
uð að geta notið menntunar
sinnar. Ferill hans sýnir að
öðru leyti, að hann sóttist ekki
eftir hylli nazista og vann ekki
heldur neitt fyrir þá. Árið 1938
GERHARD SCHRÖDER
gekk hann t.d. í kirkjufélag, er
barðist fyrir því, að kirkjan
fengi að vera óháð trúarflokk-
um. Um svipað leyti réð hann
dóttur Niemöllers á skrifstofu
sína eða um þann mund, er naz
istar fangelsuðu föður hennar.
Árið 1941 giftist hann svo
stúlku af Gyðingaættum og
gekk úr nazistaflokknum. Hann
var óbreyttur hermaður öll
stríðsárin og er það glöggt
merki þess, að nazistar hafa
haft horn í síðu hans. Annars
hefði maður með hæfileika
Schröders hækkað fljótt í tign.
EFTIR stríðsárin vann Schröd-
er fyrst hjá hernámsyfirvöldun-
um og kom enskukunnátta hans
þar að góðum notum. Hann
gekk fljótt í hinn nýstofnaða
flokk kristilegra demokrata og
var erindreki hans um skeið
Hann hafði þó ekki meiri póli-
tiskan áhuga þá en svo, að hann
gekk úr þjónustu flokksins, tók
upp lögfræðistörf og gekk strax
vel á þeim vettvangi. Adenau-
er hafði hins vegar komið auga
á hann og fékk hann til þess að
bjóða sig fram við þingkosning-
ar fyrir kristilega flokkinn
1950. Schröder náði kosningu
og hefur átt sæti á þingi síðan
Árið 1952 varð hann varafor-
maður þingflokks kristilega
flokksins og ári siðar innan-
ríkisráðherra. Því starfi gegndi
hann þar til á síðastl hausti, cr
hann tók við störfum utanríkis-
ráðherra.
STARF utanrikisráðherra er
ekki vænlegt til vir.sælda og
Schröder hefur fengið að kenna
á því. Hann hefur oft orðið fyr-
ir þungum ádeilum. En hann
hefur staðið þær allar af sér og
unnið sér sívaxandi traust Ad-
enauers. Þetta hefur kanslarinn
líka sýnt í verki með því að
færa hann yfir á svið, þar sem
hann hefur góða aðstöðu til að
gera sig þekktan og afla sér vin
sælda.
Sehröder hefur valið þann
kost, að láta ekki mikið á sér
bera siðan hann varð utanríkis-
ráðherra. Hann virðist trúa því.
að sígandi lukka sé bezt. Kunn
ugir fullyrða þó, að hann sé
undir niðri metnaðargjarn og
ætli sér langt.
Það er talið af kunnugum, að
skoðanir þeirra Adenauers og
Schröders fari mjög saman
Þeir telji, að Vestur-Þýzkaland
verði að grundvalla framtíð
sína á traustri og einlægri bátt-
töku í vestrænn. samvjnnu. Sér
samningar við Rússa séu útilok
aðir, a.m.k. að sinni, og þar
með sameining Þýzkalands
Þeir álíti hlutlaust, sameinað
Þýzkaland hafa veikari stöðu en
Vestur-Þýzkaland, sem tekur
þátt í vestrænni samvinnu. En
að sjálfsögðu byggja þeir þetta
á því, að Vestur-Þýzkaland
verði forysturíki vestræns sam-
starfs. Það er svo annað mál.
hvað Vestur-Þýzkaland kann að
gera, þegar það hefur náð
þeirri stöðu Vel gæti það orð-
ið annað en þeir Adenauer og
Schröder kunna að ætlast til
Þ. Þ.
TI MI N N, föstudaginn 6. apríl 1962
/