Tíminn - 06.04.1962, Page 8

MINNING:
Guðlaug Sigurðardóttir, Holti
Þann 22. nóv. s.l. andaðist að
sjúkrahúsinu Egilsstöðum Guðlaug
Sigurðardóttir, fyrrum húsfreyja
að Holti, Fellahreppi. Guðlaug var
fædd að Kollsstaðagerði, Valla-
•hreppi, 25. des. 1872. Foreldrar
hennar voru þau Sigurður Gutt-
ormsson stúdents, Arniheiðarstöð-
um, Vigfússonar prests Ormssonar,
Valþjófsstað. Móðir Sigurðar var
Halldóra Jónsdóttir vefara. Kona
Sigurðar, en móðir Guðlaugar var
Guðríður Eiríksdóttir frá Skriðu-
kiaustri, systir Jónasar Eiríksson-
ar, sem lengi var skólastjóri bún-
aðarskólans að Eiðum.
Sigurður Guttormsson bjó að
Kollsstaðagerði og átti þá jörð.
Hann varð ekki gamall og var
Guðlaug aðeins sjö ára gömul, þeg
ar hún missti föður sinn. Guðlaug
ólst því að mestu upp á vegum
föðursystur sinnar, Gpðlaugar Gutt
ormsdóttur frá Arnheiðarstöðum.
Hjá frænku sinni naut Guðlaug ást
ríkrar umönnunar, sem glæddi og
þroskaði þær heilladísir, sem
henni voru gefnar í vöggugjöf:
góða skapgerð, glaðlyndi og bjart
sýni. Það var hið góða veganesti,
sem entist henni til hinztu stund-
ar.
Um tvítugsaldur lagði Guðlaug
leið sína til Reykjavíkur, dvaldi
þar í tvo vetur og áflaði sér hald
góðrar menntunar. Árið 1897 gift
ist Guðlaug Ólafi Jónssyni,
Skeggjastöðum í Fellahreppi, hin
um mætasta manni.
Foreldrar Ólafs voru Jón Ólafs
son, bóndi að Skeggjastöðum, og
kona hans Bergljót Sigurðardótt-
ir. Voru þau hjón af þróttmiklu
bændafólki komin. x
Ólafur og Guðlaug voru því í
blóma lífsins um aldamótin 1900,
þegar straumar framfara og auk-
innar menntunar fóru sigurför um
þjóðlíf íslendinga. — Enda hófu
þessi ungu hjón þegar brautryðj-
endastarfið af miklum dugnaði og
forsjálni í ræktun, byggingum
o. fl. Þau hófu búskap heima að
Skeggjastöðum árið 1898. — En
þar var nú orðið þröngt til húsa.
Byggði því Ólafur árið 1906 íbúð
fyrir fjölskyldu sína, að mestu úr
steinsteypu. Mun það hafa verið
fyrsta byggingin, sem byggð var
úr því efni hér í hreppi. Ólafur
og Guðlaug létu hér ekki staðar
numið. Þau ákváðu að eiga sitt
heimili algjörlega óháð öðrum. —
Það var þeirra óskadraumur, sem
skyldi rætast.
Árið 1915 hófu þau með aðstoð
barna sinna, að byggja nýbýli syðst
í túni Skeggjastaða og var býlinu
gefið nafnið Holt. Kom það fljótt
í Ijós, að hér voru græðandi og
vermandi hendur að verki. Byggt
var myndarlegt íbúðarhús úr stein
steypu. Tún ræktað og ' sléttað.
Græddur stór trjágarður sunnan
við húsið, sem nú veitir öflugt
skjól þegar stormar næða.
Guðlaug stjómaði heimili sínu,
•með festu og skörungsskap, en
jafnframt með umburðarlyndi og
drengskap. Hún var lífdögg barna
sinna. Greiddi þeim leið til mann
dóms og þroska. Guðlaug hafði
góð tök á því, að blanda geði við
aðra, enda glaðlynd og skýr í hugs
un og átti jafnan til umræðuefni
hugþekkt þeim, sem hún ræddi
við.
Ólafur maður hennar missti
heilsuna nokkru eftir að þau
byggðu að Holti. Sýndi Guðlaug
þá mikla alúð og fórnarlund, við
að hlynna að manni sinum í þeim
veikindum. En bjartsýni hennar
og góð skapgerð gáfu henni kraft
til að sigrast á erfiðleikunum og
varna því að skugga bæri fyrir
hamingjusól heimilisins. Þó nú
væri svo komið, að maður Guðlaug
ar gæti ekki unnið líkamlega
vinnu, bjó hún sem áður góðu
búi, með fyrirvinnu Hallgríms son
ar síns.
í Holti, heimili Guðlaugar, var
unnið kappsamlega að fjölþættum
heimilisiðnaði. Fjölskyldan fjöl-
hæf í starfi. Fór þar vel saman
hugur og hönd.
Börn Guðlaugar og Ólafs, sem
upp komust eru þessi: Hallgrím-
ur, bóndi í Holti, kvæntur Elísa-
ibetu Jónsdóttur; Jón, bóndi að
Hafrafelli, kvæntur Önnu Runólfs
dóttur; Guðríður húsfreyja að Ási,
ekkja Guttorms Brynjólfssonar;
Laufey, húsfreyja að Droplaugar-
stöðum, gift Hallgrími Helgasyni.
Eftir að Guðlaug hætti búskap,
dvaldi hún til skiptis hjá börnum
sínum, nú s.l. ár hjá Laufeyju og
manni hennar.
Jarðarför Guðlaugar fór fram
Framhald á 15. síðu.
GÆFIR
SKARFA
Pétur Þorleifsson tók þessar mynd
ir af skörfunum á garðinum út líjá
Örfirisey í góða veðrinu fyrir
nokkru, en þar voru þeir að spóka
sig um hádegisbilið. Þetta var á
mánudag, og Pétri hafði verið sagt
að þarna væri mikið um skarfa,
enda reyndist það rétt. Myndimar
eru sín af hverjum skarfi. Ekki
vissi Pétur, hvort þetta voru dfla-
skarfar eða toppskarfar. Annar
skarfurinn var svo nærri ljósopi
vélarinnar, að bakgrunnurinn var
ekki í fókus, og hinn teygði úr
hálsinuin og gapti, eins og hann
gat.
Þeir reistu byggð í Höfn
Ekki er svo unnt aö fara
frá Höfn í Hornafirði, að
ekki sé spurzt fyrir um
sögu staðarins. Ekki svo að
Aðalsteinn Aðalsteinsson
skilja, að Höfn sé eini stað-
ur landsins, þar sem slíkt á
við, heldur á þetta við um
öll byggð ból, bæði bæi og
sveitir þessa lands. Það er
engu líkara en undirstöð
una vanti að skilningi
mannsins á viðgangi staðar-
ins, ef sögu þróunar og
vaxtar hans skortir. Mér
fannst því, að þótt ég hefði
haft fyrir augum í nokkra
daga Ijós dæmi um upp-
byggingu staðarins og fram-
takssemi íbúanna, skorti
mig enn þá vitneskju um,
hvenær farið var að byggja
hér og um viðgang staðar-
ins á hverjum tíma.
Eg sneri mér því til Aðal
steins Aðalsteinssonar, fulltrúa
hjá Kaupfélagi Austur-Skaft
fellinga, KASK, enda hafði
mér verið vísað til hans varð-
andi úrlausn þessa máls. Tók
hann því vel. Þar sem sikamm-
ur tími var til mikilla við-
ræðna, snerum við okkur þeg
ar að viðfangsefninu og Aðal-
S'teinn hóf að rekja sögu Hafn
ar, en ég skrifaði niður eftir
mætti.
— Það mun hafa verið Ottó
Tuliníus, sem byggði fyrsta
hús hér í Höfn árið 1897, en
þá flutti hann verzlun sína frá
Papósij, þar sem hann hafði
verzlað áður. Einnig flutti
sama ár, 1897, Guðmundur
Sigurðsson, faðir Bjarna, fyrr
verandi kaupfélagsstjóra, til
Hafnar frá Papósi.
— Þórhallur Daníelsson.
kaupmaður, sem nú er nýlát
inn, mun hafa farið að láta að
sér kveða hér strax árið 1909
og um það leyti yfirtekur
hann verzlun Ottós Túliníusar
Árið 1911 byggir Þórhallur
.sláturhús, steinsteypt, 'sem not
að hefur verið til skamms
tíma. Þá reisti hann verbúðir
fyrir aðkomubáta árið 1918 og
árið 1920 reisir hann einnig
verbúðir í Mikley og nokkru
síðar í Álaugarey. Hér var
mikil útgerð aðkomubáta, sér
staklega frá Austfjörðum, en
færri heimabátar. Flestir munu
bátarnir hafa verið upp úr
1930 og allt fram til 1940, þetta
yfir 30 bátar.
Þórhallur Daníelsson seldi
KASK öll verzlunarhús sín ár-
ið 1920 við stofnun félagsins.
en hélt áfram útgerðarverzlun
sinni til ársins 1927, ef svo
máetti segja. Árið 1933 keypti
svo kaupfélagið allar verbúð
irnar. \
— En hafnarskilyrðin, Aðal
steinn?
— Innsiglingin hefur ávallt
verið nokkuð erfið, en fyrir
um 8 árum var henni breytt
Þá var grafin ný leið inn i
höfnina og með henni gjör
breyttist aðstaðan. Nú geta
1000 tonna skip vel athafnað
sig, þar sem litlir fiskibátar
gátu tæpast farið um nema á
flóði. Eftir því sem bezt er
vitað, mun vera aðstaða til
frekari dýpkunar.
—7 Á síðasta ári voru tolla-
afgreidd um 40 skip hér, fyrir
utan önnur, sem afgeiðslu
hlutu í öðrum höfnum, svo að
segja má, að umferð sé orðin
nokkuð mikil um höfnina.
— En Aðalsteinn, er hægt
að tollafgreiða vörur hér, sem
koma með skipum erlendis frá
eða í framhaldsfragt innan-
lands ótollafgreiddar?
— Því verður ekki neitað,
að Hafnarbúar eru orðnir lang
eygir eftir að tollskrifstofa
verði sett hér upp, því að eins
og nú er, verður að senda öll
fylgibréf og pappíra til Víkur
í Mýrdal til afgreiðslu, þar
sem aðsetur sýslumannsins er
þar. Milli Hafnar og Víkur
eru engar ferðir og verður því
að senda öll gögn og pappíra
til sýsluskrifstofunnar gegnum
Reykjavík, til mikilla tafa og
óhagræðis fyrir alla Væri
ekki nema eðlilegt, að hér
kæmi áðsetur sýslumanns eða
fulltrúa hans, þar sem skrif
Framhald af bls. 1&.

8
TÍMINN, föstudaginn 6. aprfl 1962