Tíminn - 08.04.1962, Page 8

f
f þessari byggingu verður komið fyrir sýningum erlendra ríkisstjórna á sýningunni. Hún er teiknuð af
arkítektunum Bruee Walker og John Mc Gough.
þeir auðguðust svo sem raun ber
vitni. „Við sem höfum geysi víð-
áttumikið landssvæði hér í úthverf
unum“, sögðu þeir.
Nú, auðvitað má það heita nokk-
uð fast að orði kveðið, að kalla
allan Alaskaskaga úthverfi Seattle-
borgar. En ef borgarbúar hefu
látið sér nægja, að nefna hann af-
rétt eða upplendi, hefðu þeir ná-
kvæmlega hitt naglann á höfuðið.
Því það var einmitt það, sem þetta
ómælisvíðerni var þessari norð-
vestlægustu borg Bandaríkjanna.
97 hundraðsihlutar af allri verzlun
í Alaska fór gegnum Seattle og út-
gerðarfélögin í borginni einokuðu
algjörlega siglingar þangað. Að-
eins einn tíundi hluti tekna af hin-
um stórfelldu laxveiðum á þessu
flæmi, varð eftir í Alaska, hitt
rann allt í vasa fisk'niðursuðunnar
í Seattle. Slungnir og atorkusam-
ir borgarbúar áttu svo til allt, sem
var einhvers virði í Alaska, gull-
námur, verzlunarfyrirtæki, niður-
suðuverksmiðjur.
Þegar Alaska minntist hátíðlega
ríkisstofnunar sinnar árið 1959,
báru hátíðahöldin það ljóslega með
sér, að ekki hvað sízt var verið að
fagna skilnaðinum við Seattle.
Árið 1952 minntist Seattle
hundrað ára afmælis síns. En að
vísu var borgin um margra ára
skeið eftir „stofnsetninguna", lít-
ið annað en þyrping nokkurra
húsa, sem byggð voru öfgafyllstu
ævintýramönnum hins villta vest-
urs. Konur settust eiginlega kki
að í Seattle fyrr en upp úr 1860.
En tildrög að því voru á þá lund,
að dugnaðarmaður einn að nafni
Asa Merver, tók sig til, gerði sér
ferð austur í ríki og kom aftur
með hóp kvenna, sem allar þráðu
að kvænast, en gerðu annars ekki
miklar kröfur til þæginda. Höfðu
þær allar skuldbundið sig til að
giftast landnemunum þarna, sem
lítt gátu talizt aðlaðandi, en voru
að sálast úr kvenmannsleysi.
Tilraun þessi tókst með þvílík-
um ágætum, að hún var endurtek-
in, og árið 1866 kom nýr hópur 46
„Mercer stúlkna" til Seattle.
Um langt skeið var bærinn ekk-
ert annað en órafjarlægur afkimi í
„grannlendinu". En undir aldamót-
in fór að koma hreyfing á fram-
kvæmdir. Á sumardegi nokkrum
árið 1897, varpaði eimskipið „Port
land“ akkerum á skipalæginu í
Seattle. Á því voru 60 gullgrafar-
ar, sem höfðu meðferðis 800.000
New York í marz 1962.
Ég kom til Seattle í fyrsta skipti
í júnímánuði 1941, á japanska skip-
inu „Heian Maru“. Leið mín frá
Stokkhólmi til New York, lá þá
um Moskvu, Vladivostok og Jókó-
hama, og mátti það heita stytzti
krókurinn sem fara varð, til þess
að verða ekki á vegi Þjóðverja.
Það var dásamlegt, að sigla gegn-
um Juan de Faca sundið og inn
Pudget Sound, og mér fannst um-
hverfið eitthvað svo fjarska kunn-
uglegt. Það var rétt eins og að
sigla inn Oslófjörðinn. Eeyndar aé
einu undanskildu. Einhvers staðar
að baki þessu norræna fjarða- og
fjallalandslagi reis tröllaukið jökul
fell í tignarlegri ró, það var Mount
Rainier. Ef þið hugsið ykkur Osló-
fjörðinn að viðbættri Alpajóm-
frúnni eða kannski Vatnajökli, þá
hafið þið legu Seattles fyrir aug-
um. Enginn furða þótt borgarbúar
séu hreyknir af umhverfinu, og
gorti af því að búa í „bænum, sem
stendur á fegursta stað í heirni".
Nafnið Seattle er borið fram
siatel, með áherzlu á a-inu álíka
löngu og í íslenzka orðinu „bati“.
Auk þess að liggja í óvenju fögru
Á heimssýningunni í Se-!
attle gefur að líta mörg j
furðuverk nútímans. Sýn-
ingin verður opnuð 21. apríl
næstkomandi, en nú gerist
skammt stórra högga i milli
í heimssýningum vestra,
þar sem New York efnir til
mikillar sýningar að ári.
Gunnar Leistikov skrifar -
Gunnar Leistikow skrifar
sýninguna í Seattle, sem
gjarnan vill líta á sig sem
New York-borg á Kyrra-
hafsströnd. í meðfylgjandi
grein rekur hann nokkuð
sögu borgarinnar og þeirr-
ar sýningar, sem nú er að
hefjast.
umhverfi, er Seattle sjáH falleg
borg, að minnsta kosti á amerískan
mælikvarða, og þá ekki sízt út-
hverfin. Borgin telur sér það heið-
ur, að hlutfallslega fleiri af íbúum
hennar, en í nokkurri annarri ame-
rískri stórborg, búa í eigin húsum,
cða 59 af hundraði. Mikið af því
eru einbýlishús (villur), með vel
hirtum skrúðgarði í kring. Ber þar
meðal annars til, að íbúarnir eru
yfirleitt mjög vel stæðir, en einnig
má rekja ástæðuna til afar mikils
eldsvoða, sem geisaði í borginni
árið 1889. Seattle er byggð á sjö
hæðum, eins og Róm, og þegar
hafizt var handa að endurreisa
borgina, eftir brunann, voru byggð
glæsileg íbúðarhverfi í útjöðrun-
um. Upp frá því má heita að borg-
in hafi fikrað sig hjalla af hjall^,
upp eftir hæðunum og ný og feg-
urri skrauthýsahverfi sífellt bætzt
við.
f miðbænum ber allmikið á há-
hýsum, og er þar ekki ólíkt og í
öðrum amerískum stórborgum, að
einu undanskildu: Hvergi nokkurs
staðar í annarri borg í Ameríku
er hægt að ganga fyrir götuhorn
inni í miðju verzlunarhverfi, og
standa allt í einu andspænis stór-
eflis indíánskum ættarbauta
(totem), til dæmis úti fyrir opin-
berri byggingu t-uegar í skrúð-
garði fyrir listaverkum útdauðra
Indíánaþjóða. Borgin sjálf er ekki
nema 110 ára gömul, og ættar-
bautar þessir hafa staðið hér
langtum lengur en svo. Upphafs-
menn bæjarins létu bara þessa
útskornu staura standa, þar sem
þeir voru komnir, og byggðu borg-
ina utan um þá.
Fyrst og fremst er það allt í
senn: timburverzlun, laxveiðar,
gullgröftur, og upp á síðkastið
alúminíumiðnaður, sem gert hefur
Seattle að einni auðugustu borg
Ameríku, og raunar einni af þeim
dýrustu.
Áður en Alaska náði þeim eið-
urssess, að gerast sérstakt ríki í
Bandaríkjum Norður-Ameríku árið
1959, voru íbúarnir í Seattle vanir
að skýra það fyrir ferðamönnum,
að ekki væri neitt undarlegt þó
Hérna sést Geimnálin á meðan veriS var aS smíða hana. Efst á topp.
inum var komið fyrir undirskálarlagaðri kúpu. í kúpunni verður veit.
ingahús og útsýnispallur.
dollara virði í gullklumpum og
guUsandi. Með þessum hætti varð
heimurinn fyrst áskynja um hina
gífurlegu gullfundi í Klondyke. Og
þegar frá leið,. hófst óslitinn
straumur gullleitarmanna norður
á bóginn, og allir fóru þeir um
garð í Settle, vegna þess að önn-
ur leið, var ekki fær. Nokkru síðar
fékk borgin járnbrautarsamband
og upp frá því hófst blómaskeið
hennar.
Að vísu eru borgarbúar hreykn-
ir af fortíð sinni, en þó er það ekki
hvað sízt stofnanir eins og Was-
hington-háskólinn, með 17.000
stúdenta, sem þeir vekja athygli
ferðamannsins á.
★
Þeir Seattle-búar eru átthaga-
vinir miklir, og er borgin rómuð
fyrir lög til fegrunar staðnum og
framfara. Eru borgararnir haldnir
þeirri ódrepandi bjartsýni, ajð -.á
i því, sem fram er lagt í þarfir
Seattle, sé vel varið. Það komi
aftur á einn eða annan — eða jafn
vel þriðja hátt.
Má vel vera að það helgist af
því, að svo virðist sem heilla-
stjarna hafi hvílt yfir borginni, því
hvert sinn er einhver ógæfa hefur
vofað yfir þykir jafnan hafa tekizt
að verjast henni á síðustu stundu.
Þessi bjartsýni er meðal annars
undirrótin að þeim áhuga, er lýsti
sér hjá verzlunarmönnum nokkr-
um, með sænsk-amerískan hótel-
eiganda í brouli fylkingar. Hann
nefndist Edward E. Carlson, og
einsettu þeir sér að koma upp
svæði fyrir Seattle, sem yrði aið-
stöð menningar, íþrótta og skemmt
analífs borgarbúa. En áður var þar
mýrarflói fyrir utan borgina.
En slíkt kostar harla mikið fé.
Það var fyrirhafnarlítið að lja
borgarstjórnina á að gefa út
skuldabréf fyrir hálfri áttundu
milljón dollara. Mikil ósköp, þetta
sem var gert fyrir borgina þeirra.
Hitt var sýnu örðugra, að fá ríkis-
þingið í höfuðstaðnum Ólympíu til
að leggja sitt fram. Það heppnað-
ist þó, eftir að fundið hafði jrið
upp á því snjallræði, að bezt v~:í
og arðvænlegast fyrir Seattle, að
i
TÍMINN, sunnudaginn 8. apríl 1962