Tíminn - 19.05.1962, Blaðsíða 7

Utgefandi FRAMSÓKNARFLOKKURINN
FramKvæmdastjóri Tómas Árnason Ritstjórar- Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og Indriði
G Þprsteinsson Fulltrúi ritstjórnar- Tómas Karlsson Auglýs
ingastjóri- Egili Bjarnason Ritstjómarskrifstofur i Edduhúsinu;
afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur 1 Bankastræti 1
Símar: 18300— 18305 Auglýsingasími 19523 Afgreiðslusími
12323 Askriftargj kr 55 á mán innanl t lausasölu kr. 3 eint
_____________— Prentsmiðjan Edda h.f. — •_
Allir fagna, nema
ríkisstjórnin
Um allt land er nú fagnaS því samkomulagi, sem hef-
ur verið gert milli verkalýðsfélaganna á Akureyri og
Húsavík annars vegar og atvinnurekenda á þessum stöð-
um hins vegar. Með þessum samningum er verkamönnum
tryggð talsverð kauphækkun til að vega gegn kjaraskerð-
ingunni af völdum gengisfallsins í fyrra, auk þeirrar 4%
kauphækkunar, sem áður hafði verið samið um.
Telja má víst, að þessir samningar verði teknir til
fyrirmyndar annars staðar og það hafi því gerzt með
þessu samkomulagi, að bæði hafi verið tryggður vinnu-
friður og hófleg kjarabót.
Einn er sá aðili, sem ekki fagnar þessu samkomulagi.
Það eru ríkisstjórnin og blöð hennar. Aðalblað hennar,
Morgunblaðið, segir frá samkomulaginu undir ösmárri
eindálksfyrirsögn. Ef allt hefði verið með felldu, hefði
ríkisstjórnin þó átt að fagna flestum fremur. Hún var
nefnilega búin að lýsa yfir því, að hún væri meðmælt
kauphækkun til hinna launalægstu.
En stjórnin og blöð hennar fagna ekki, heldur setja
upp hundshaus. Ástæðan er sú, að stjórnin ætlaði alls
ekki að standa við þetta heit sitt. Þegar til kom, reyndi
hún að svíkja það. Hún gerði allt, sem hún gat til þess
að reyna að hindra samkomulagið nyrðra. En hún beið
ósigur. Blöð hennar þora hins vegar ekki að játa ósigur-
inn, heldur reyna að gera sem minnst úr þeim mikla
ávinningi, sem náðst hefur.
,Áhlaup á þjóðfélagið‘
Hið rétta hugarfar ríkisstjórnarinnar og blaða hennar
kom í ljós meðan verið var að semja á Akureyri. Ætlar
vSÍS að svíkja enn? hrópaði Mbl. SÍS þorir ekki, hrópaði
Alþýðublaðið sigri hrósandi. Og sama daginn og samið
var, stimplaði Mbl. þær kröfur verkamanna, sem fallizt
var á, „nýtt áhlaup kommúnista á hendur hinu íslenzka
þjóðfélagi“ og að „tilgangurinn væri ekki að knýja fram
raunverulega bætt kjör launþega, heldur að brjóta á bak
aftur viðreisnarráðstafanir, sem komið hafa hinu íslenzka
þjóðfélagi á réttan kjöl“!
Hér syðra hafa atvinnurekendur neitað eindregið þeim
kjarabótum, sem samið hefur verið um nyrðra, og reyndu
að fá stéttarbræður sína nyrðra til að gera hið sama.
En sú viðleitni brást vegna styrkleika samvinnufélaganna.
Vegna þessara ástæðna fagna stjórnarblöðin ekki
samkomulaginu nyrðra, heldur eru hin sneypulegustu.
Garmurinn Ketill
Það sýnir vel þá þjónsstöðu, sem Alþýðuflokkurinn
leikur til endurgjalds þeim beinum og bitlingum, er
detta af borði Sjálfstæðisflokksins, að honum var teflt
fram til að hindra samkomulag á Akureyri.
í bæjarráði Akureyrar var fulltrúi hans, Bragi Sigur-
jónsson, ekki aðeins látinn hafa forgöngu um, að neitað
væri að fallast á taxta verkalýðsfélagsins, heldur einnig
um það, að felld var tillaga þess efnis, er Jakob Frímanns
son flutti, að reynt yrði að ná samkomulagi við félagið'
Þeir, sem hafa séð Skugga-Svein, fá glögga mynd af
núv. hlutverki Alþýðuflokksins, þar sem Ketill er.
Það er illt að trúa því, að þetta hafi einu sinni verið
flokkur Héðins Valdimarssonar og Jóns Baldvinssonar.
Gunnar Leistikow skrifar frá New York:
Estes - hneykslið getur orðið
örðugt fyrir demokrata
Enginn af aðalmönnum þeirra virðist þó flæktur í það
NÚ ER komið upp í Washing-
ton fjármálahneyksli með póli-
tískum keim og er það hið
fyrsta síðan Kennedy kom til
valda. Republikönum er þetta
mikið fagnaðarefni, því að þá
hefur mjög skort skotfæri fyr-
ir kosningastríðið í nóvember
n.k. Demokrötum tókst að not-
færa sér Goldfine-Adams
hneykslið til mikils ávinnings á
sinni tíð, en það leiddi til falls
Sherman Adams, sem áður
hafði verið hægri hönd Eisen-
howers forseta. Af þessum sök-
um er Republikönum þetta kær
komið tækifæri til hefnda.
Umrætt hneyksli er í sam-
bandi við Bill Sel Estes, millj-
ónamæring frá Texas. Virðist
það ætla að verða enn umfangs-
meira en Goldfine-málið, þótt
enginn af hinum skærari stjörn
u.m Kennedy-stjórnarinnar virð-
ist — þegar þetta er skrifað —
vera jafnmikið við málið riðinn
og Adams var við Goldfine-mál-
ið.
Lengi hefur því verið haldið
fram, að flestir hlutir væru
stærri í sniðum í Texas en ann-
ars staðar. Því skyldi engan
undra, þótt sumir þeir hlutir,
sem Estes notaði til að þægja
vinsamlegum og skilningsgóð-
um embættismönnum, séu dálít-
ið óvenjulegir. Nefna má til
dæmis herraslifsi á 500 krónur,
skyrtur á fast að 1300 krónur
og jakkaföt á nálega 11.000
krónur. Allt er þetta fimm eða
sex sinnum dýrara en sá klæðn-
aður, sem ég kaupi.
ESTES
hugrenninga og jafnvel verk-
legra synda að sjá hitt kynið í
baðfötum.
En siðakenningar í kynferð-
ismálum eiga ekkert skylt við
siðferði í viðskiptum, enda er
Estes vægast sagt mjög hug-
kvæmur fjármálamaður. Hann
aflaði sér mikils veltufjár t.d. á
þann hátt, að fá lán gegn veði
í fasteign. En geymslutankar
þeir fyrir tilbúinn áburð, sem
hann fékk lán út á, voru ekki
af þessum heimi. Með þessari
frumlegu aðferð útvegaði hann
sér rekstrarfé, sem yfirvöldin
telja nema milli 22 og 24 millj-
ónum dollara.
ESTES er aðeins 37 ára gamall,
en hefur þó unnizt tími til að
koma sér upp „heimsveldi" í
Texas, sem talið er að verðmæti
einhvers staðar á milli 12 og
250 milljónir dollara. (Sjálfur
metur hann eigur sínar mjög
mishátt við hin ýmsu tæki-
færi.) Hann er bóndasonur og
ólst upp við fremur þrongan
kost. En hann var mjög ungur,
þegar fyrst fóru að koma fram
hjá honum alveg óvenjulegir
fj áröf lunarhæf il eikar.
Estes var þrettán ára, þegar
| honum var gefin kind í jóla-
gjöf. Þá keypti hann litla veð-
vél fyrir 5 dollara. Árið eftir
átti hann 100 ær. Þær seldi
hann á 3000 dollara og varði
þeim í snatri til svínaræktar,
því að hún gaf meira í aðra
hönd. Hann var búinn að læra
ótal aðferðir til að græða pen-
inga, áður en hann náði lög-
aldri, og hann var yfirleitt
fljótur til að hagnýta þær, þeg-
ar tækifæri buðust. Milljóna-
mæringur var hann orðinn inn-
an við þrítugt og þátttakandi í
alls konar rekstri, allt frá út-
Ieigu hveitigeyma til útfarar-
umsjóna.
AÐFERÐIR Estes eru oft bæði
undarlegar og ógætilegar .og
stundum lá leiðin á snið við lög
in. Þó var hann víðkunnur fyr-
ir strangar siðferðisskoðanir,
sem hann boðaði ákaft sem á-
hugapredikari. Hann gat ekki
liðið, að ungt fólk af báðum
kynjum notaði samtímis sömu
sundlaugina. Leit hann svo á,
að það gæti leitt til vafasamra
ÞAÐ var einmitt hin óljósa til-
vera áburðartankanna, sem varð
Estes að fótakefli og fyrirtækj-
um hans, sem voru eitthvað um
30. En hann átti í raun og veru
sjálfur sök á því, „ð svo fór.
Estes hafði búið f stóru og
glæsilegu húsi í Peces síðan
1946. Peces er smábær, íbúarn-
ir um 15 þúsund, og þar var að
eins gefið út eitt dagblað, „The
Peces Independant and Enter-
prise“. Þetta er ekki óvanalegt
í Bandaríkjunum, enda hefur
bráðafár í blöðum oft geisað
þar enn ákafar en í Evrópu. Til
eru þar stórborgir með milljón
íbúa, þar sem aðeins er gefið út
eitt dagblað. En Estes fannst of
lítið að hafa eitt dagblað í Pec-
es og hóf þá útgáfu annars dag
blaðs til að keppa við það, og
gaf því nafnið „The Peces Daily
News“.
Ritstjóra Independant geðjað
ist illa að þessu og hann gerðist
athafnasamur, eins og fólki
hættir til, þegar það sér fram
á að lífsafkoma þess er í hættu.
Honum þótti undarlegt, að i
heimabæ hans virtust allt í einu
vera_ veðsettir fleiri geymslu-
tankar fyrir tilbúinn áburð en
þörf sýndist vera fyrir í öllu
Texasfylki. Enn undarlegra
þótti ritstjóranum þetta, þegar
hann komst að því, að enginn,
sem hann þekkti, hafði augum
litið slíkan tank.
Ritstjórinn sendi fréttaritara
sína á stúfana til þess að svip-
ast um eftir tönkunum og þeg-
ar þeir komu aftur tómhentir,
hélt hann málinu áfram. Svo
var það einn fagran dag í vor,
að liann gat gefið blað sitt út
með efni, sem var mjög óþægi-
legt fyrir útgefanda blaðsins B
Daily News. Fyrirsögnin náði
þvert yfir forsíðuna og hljóð-
aði svo; Áburðartankar Estes
ekki til.
ÞETTA vakti áhuga yfirvald-
anna á málinu og snemma í
apríl var Estes ákærður fyrir
stórfelld fjársvik. Við frum-
rannsókn málsins kom margt
undarlegt fram, t.d. sagan um
korngeymslur Estes.
Stjórn Bandaríkjanna styrkir
landbúnaðinn með mörgu móti.
M.a. kaupir hún alla fram-
leiðslu ákveðinna búgreina, t.d.
korns, við verði, sem er til
muna hærra en markaðsverðið.
Korn þetta verður að geyma, og
„Sam frændi“ greiðir eigendum
kornturna, vörugeymslna og
gamalla flutningaskipa engar
smáupphæðir í þessu sambandi.
Estes var fljótur að skilja,
að söfnun kornbirgða getur ver-
ið ábatasöm fyrir eigendur
geymslnanna. Þetta er.svo arð-
vænlegt, að árið 1961 telst Est-
es hafa haft tekjur af þessu
einu fast að 5 milljónum doll-
ara.
Það er engum erfiðleikum
bundið að eiga þessi skipti við
ríkisstjórnina, þegar framboð
á korni er til muna meira en
eftirspurnin. En svo stóð ekkr
á í fyrra. Dómsmálaráðherrann
í Texas heldur því fram, að
samt hafi kornflutningalestirn-
ar frá Kansas beðið í röðum
eftir affermingu við korn-
geymslutanka Estes, samtímis
og geymslur keppinauta hans
voru tómar. Það er list að geta
grætt milljónir á korngeymslu,
þegar svo stendur á, en þá list
virðist Estes hafa kunnað út í
æsar.
ÞAÐ, sem mest ríður á, þegar
slíkt á a„ t-'kast, eru góð stjórn
málasambönd í Washington. Þar
stóð Estes flestum betur að
vígi. Hann hafði lagt rækt við
þessi sambönd af stakri kost-
gæfni.
Flokkarnir í Bandaríkjunum
eru ávallt í fjárþröng eftir hin-
ar kostnaðarsömu kosningaorr-
ustur. Estes hafði verið örlátur
á fé við kosningasjóð Demo-
krata og „sáð“ fé á ýmsan ann-
an hátt. Hnan á til dæmis
flokksskírteini í gylltum ramma
þar sem hann er viðurkenndur
ævifélagi flokksins. Þetta skír-
teini kostaði hann 100 000 doll-
ara.
Estes hefur við ýmis tækifæri
gefið út ávísanir á nöfn margra
þingmanna í fulltrúadeildinni,
og flestar eru þær að upphæð
nokkur hundruð dollarar. Það
verður ekki séð á ávísunumim,
hvort þær voru gefnar út til
þess að styrkja einhverja fjár-
öflun flt,’..ksins, eða til greiðslu
á persónulegum greiða. Eitt
sinn bjargaði Estes t.d. þing-
manni einum úr miklum fjár
hagsvandræðum með því að
greiða honum 5000 dnllara fvr-
ir hlutabréf í kolanámu. sem
var að verða gjaldþrota.
Það eru ^1"' i en guð. sem
Framhald á bls 15
TI M IN N, laugardaginn 19. maí 1962
7