Tíminn - 13.07.1962, Qupperneq 9

HEIMSSÝNINGIN
Seattle, 17. júní.
Loksins birtist áfangastað-
urinn, Seattle, eftir 24 klst.
keyrslu frá San Fransiskó. Far
þegarnir í bílnum glenna upp
skjáina, því að margt nýstár-
legt ber fyrir augu. Enda þótt
flestar stórborgir séu mjög á-
líka úr fjarlægð, hefur Seattle
eitthvað .sérstakt við sig. í út-
hverfum borgarinn^r hafa að-
setur sín mörg heimsfræg stór
fyrirtæki. Meðal annars má
þar sjá Boeing-flugvélaverk-
smiðjurnar og fleiri fyrirtæki
þeim lík.
þegar geimnálin (Spade
Needle) birtist svo í allri sinni
dýrð, ráku farþegar upp fagn-
aðar- og undrunaróp. Geirrinál
þessi gnæfir yfir öllum öðrum
byggingum, enda er hún hvorki
meira né minna en tæpir 200
metrar á hæð. Er þessj geim-
nál helzta einkenni þessarar
sýningar, og eru litlar eftirlik-
ingar hennar seldar sem minja
gripir í stórum stíl.
Fyrsta verk mitt, er til Se-
attle kom, var að fá mér her-
bergi. Gekk það mun betur en
ég hafði gert ráð fyrir. Hefur
Seattle-búum greinilega tekizt
að greiða úr húsnæðisvandræð-
vun þeim, sem ávallt fylgja
heimssýningum sem þessum,
því að flest hótel höfðu her-
bergi laus til næturgistingar
Verðið var aftur á móti ekki
skorið við nögl, þar eð ekki
var óalgengt, að herbergi fyrir
einn kostaði allt að 10 dollur-
um fyrir nóttina.
Ég var heppinn og náði i au
sæmilegt herbergi í miðbæn-
um, ekki langt frá heimssýn-
ingunni sjálfri. Er ég hafði
komið mér fyrir, hélt ég ti!
sýningarinnar.
Úr miðbænum tók ég farar
tæki nokkuð, er „Monorajl“
eða „einteinungur" er kallað
Er það ekki ósvipað járnbraut
að útliti við fyrstu sýn, en þeg
ar lagt er af stað, finnst mis
munurinn. Líður þetta farar
tæki áfram svo til hljóðlau
og er það nokkujj frábrugði?
ískri og hávaða þeim, er
venjulegar járnbrautarlestir
gefa frá sér, öllum til ama. Ein
teinungur þessi rennur eftir
eins konar ási, og verða menn
lítið varir við hristing. Hrað
inn kemst upp í um 100 km.
á klst. og tekur um 1% mín.
að komast út á sýningarsvæðið
frá endastöðinni í miðborg-
inni.
Heimssýningin sjálf er svo
staðsett um tvo kílómetra frá
miðborginni, því að ætlunin
ag byggingar þær, sem reist
ar hafa verið, muni mynda
nýja menningarmiðstöð Se-
attle-borgar. Fyrst út í fram-
tíð bygginganna er komið, er
ekki úr vegi að rekja uppruna
þessarar sýningar að nokkru.
Fyrir um það bil 10 ár-
um, komu íbúar Seattle sér
saman um að reisa ný menn-
ingarmiðsvæði, þ.e. nýja óperu,
leikhús, listasafn o.s.frv. Þeg-
ar menn sáu hve vel var
í þetta tekið, var ákveðið að
gera þetta sem bezt úr garði,
úr því að á annað borð var í
þetta lagt. Kom þá fram sú
hugmynd að hafa um leið Vest
urstrandarsýningu, sem yrði
eins konar minningarsýning
um sýningu af því tagi, sem
haldin var 1909. Stórhuga
framkvæmdamenn borgarinnar
létu sig þó dreyma um enn
hærra takmark og sóttu um
leyfi til að halda heimssýn-
1960 og var þá tekið til ó-
ingu. Það leyfi fékkst loks
spllllrá ináiarina við fram-
kvæmdir. Seattleborg byggði
sjálf óperu, leikhús, listasafn
og minna íþróttahúsið (Arena)
ásamt fleiri byggingum, Was-
hington-ríki byggði aftur á
móti íþróttahöll hina meiri
(Coliseum), sem rúma mun um
18.000 áhorfendur, og verður
hún seld borginni að sýningu
lokinni. Bandaríkjastjórn lét
svo byggja Vísindahöllina og
aðrar byggingar voru reistar
af ýmsum aðilum.
Heimssýning þessi er helguð
framtíðinni og þá helzt 21.
öldinni. Er mönnum gefinn
kostur á að kynnast ýmsu, sem
koma skal f nánustu framtíð,
og hugmyndir gefnar um,
hvernig líf manna á eftir að
breytast og aðlagas't bættri
tækni í einu og öllu.
Er inn á sjálft sýningar-
svæðið er komið, blasa við
byggi'ngar af alls konar lögun
og myndum, og er ekki erfitt
að. gera sér grein fyrir, hví-
lík óskapa vinna liggur á bak
við þessar furðusmíðar nútíma
byggingameistara. Svæði þetta
var að mestu byggt upp á
tveimur árum, og kostnaður
er mikill. Ekki hafa þó for-
ráðamenn sýningarinnar látið
kostnaðarhliðina há sér of
mikið, því ag til alls er vand-
að, og beztu og færustu ein-
staklingar hafa hér lagt hönd
á plóginn. Frægustu húsateikn-
arar heims, ásamt sveitum
valinkunnra aðstoðarmanna,
hafa teiknað og stjórnað bygg-
ingum þessarar heimssýnipgar.
Ekki má heldur gleyma því,
að hingað liggur látlaus straum
ur af dýrasta listafólki ver-
aldar, og mætti gera rág fyrir,
að Benny Goodman, Nat
„King“ Cole, Van Cliburn og
fleiri þeirra líkar, láti sér
ekki nægja 25 kr. á tímann.
Hin hinna hraðfara „einteinungslesta" (Monorail train), fer milli borgarinnar og sýningarsvæðisins,
1,2 enskar mílur, á aðeins 95 sekúndum.
Dregur þetta ekki úr kostnaði,
en þrátt fyrir allan þennan
kostnað, sem alls ekki er svo
lítill, eru forráðamenn sýnjng-
arinnar bjartsýnir á, að tekjur
af sýningunni verði hærri en
kostnaðarhliðin.
f byrjun sýningarinnar í vor
var áætlað, að 7Vi .milljón
manna þyrftu að koma og sjá
sýninguna, til þess að enginn
halli yrði. Um miðjan júní
voru sýningargestij- orðnir um
7. grein
3 milljónir og var það meir en
áætlað var, svo að allar líkur
benda til þess, að allt að 10
milljónum manna eigi eftir að
sjá sýninguna, áður en henni
lýkur 21. október. Mun hún
þá hafa staðið yfir í 6 mán-
uði, en hún var opnuð 21. apríl
síðastliðinn.
Meðalaðsókn er um 55 þús.
manns á dag, en hefur farið
upp í 70 þús. á góðviðrisdög-
um. Hafa sýningargestir komið
frá öllum þjóðum víðs vegar
um heim og þykir ekki tíðind-
um sæta lengur, þótt hér sjá-
ist stinga saman nefjum Hott-
intotti frá Afríku og Eskimói
frá Grænlandi (ekki íslandi
eins og flestir Bandarikjamenn
virðast halda).
Sýningarsvæðinu er skipt j
fimm .,heima“, ef svo mætti
segja. Eru þeir: 1. Heimur
vísinda, 2. Heimur 21. ald-
ar, 3. Heimur verzlunar og iðn
aðar. (Skiptist hann svo í
tvennt, bandarískan og erlend-
an), 4. Heimur lista og 5.
Heimur skemmtana.
Verður þessum heimum nán-
ar lýst í næstu greinum.

PÁLL EBRÍKSSON:
Séð yfir Seattleborg. Geimnálin feygir sig til himins.
T í M I N N, föstudagurinn 13. júlí 1962
ð