Tíminn - 22.09.1962, Blaðsíða 6

Leikdómui'
Tlmans:
F
SÝNMG
ÍGÆR-
KVELDI
FRÆNKA
Þjó83eikhúsið: Patrick Dennis.
Hún frænka min
Leikstjóri: Gun.nar Eyjólfsson.
Það er vel til fundið hjá ÞjóS-
leikhúsinu að hefja hið nýja leik-
ár imeð „Auntie Mame“, því að
bæði skáldsagan og leikritið, sem
gert er eftir henni, era í hópi vin-
sælastu skáldverka sem fram hafa
komið á síðari árum. Hætt er þó
við, að margir hér líti þetta smá-
um augum, þvf að sú fjarstæða
virðist orðin landlæg, að gaman-
leikir „risti ekki djúpt“, hafi lít-
inn boðskap að flytja og geti naum
ast talizt til góðra bókmennta.
Hitt mun þó nær sönnu, að góð
fyndni geri meiri kröfur til gáfna-
fars rithöfundar en alvaran. Og
hún gerir líka meiri kröfur til
gáfnafars lesandans og áhorfand-
ans. Þar þurfa menn oft sjálfir
að horfa dýpra til að koma auga
á alvöruna, boðskapinn, gagnrýn-
ina og tvígildi orðanna.
Skáldsagan Auntie Mame eftir
Patrick Dennis kom út 1955 og
hlaut miklar vinsældir. Hún er
skrifuð af manni, sem er orðinn
leiður á alvörunni ,ekki sízt í
gervi hfnna klassísku verðlauna-
greina, sem birtast í tímariti
„hinna vandlátu“ Readers Di-
gest. Höfundur endursegir verð-
launagreinina á gamansaman og
ólíkt gáfulegri hátt. Hann skilur
að þag er ómögulegt að skapa
verulega góða skoppersónu, nema
elska hana og virða og hafa með
henni fyllstu samúð. Um leið og
illvild eða óvirðing höfundar í
garð persónu sinnar gægist fram,
missir skopið beztu eiginleika
sína. En einmitt þetta verður
mörgum höfundum að falli og er
sennilega aðalástæðan til þess að
við íslendingar höfum aldrei eign-
atz góðar skopbókmenntir, þótt
nóg sér hér af ágætum fyrirmynd-
um!
Höfundar gamanleiksins eru:
Jerome Dawrence og Robert E.
Lee og hefur hann einnig orðið|
mjög vinsælll þótt hann standi
skáldsögunni nokkuð ag baki.
Leikritið er allt láusara í reipun-
um, eins og oft vill verða, þegar
samið er upp úr skáldsögu. Bak-
■svið skáldsögunnar týnist að
j mestu í leikritinu. Eigi að síður
J er leikritið fullt af kímni og
í hnittnum tilsvörum og frumlegum
atburðum. Leikritið gerir miklar
| kröfur til leikstjórnar og leikara,
en ekki verður með réttu sa-gt, I
; að vel hafi til tekizt ag þessu
I sinni. Leikararnir virðast sumir
sonar er áfátt að ýmsu leyíi.
Helzta yfirsjónin var að láta ekki
Herdísi Þorvaldsdóttur • leika
GuSbjörg, Stefán og tndrlöi
vel. Leikritið stendur og fellur
með því að þessu hlutverk; sé
skilað á stórglæsilegan hátt. Stund
um njóta samtöl sín alls ekki og
hnittnar setningar ná ekki áhorf-
endum t.d. í samtali frænkunnar
og Doris Upson. Aftur á móti
voru sviðsmydir allar smekklegar
og skemmtilegar og búningarnir
ágætir. Þýðing Bjarna Guðmunds-
og Gísli Alfreðsson. Hinn ungí
sveinn, Stefán, stóð sig með prýði,
framburðurinn skýr og greinileg-
ur og framkoman látlaus og við-
felldin. Gísli Alfreðsson er mjög
efnilegur ungur leikari og leysti
hlutverk sitt vel af hendi. Þó hygg
ég að hann geti betur og eigi eftir
að sýna það, þegar hann fær tæki-
færi til.
hverjir ekki komnir í fulla æf-
ingu. Leikstjórn Gunuars Eyjólfs-
frænkuna, þvf að hún hefði komizt
næst því að gera þessu hlutverki
þau skil, sem ætlazt er til. Hér
dugar ekki ag leika sæmilega eða
Guðbjörg og Ævar
Herdís og Lárus
sonar er vandvirknislega unnin,
en samt er þar margt, sem senni-
lega er ekki hægt að þýða. Þegar
t.d. bankafulltrúinn eys af skál-
um vandlætingar sinnar yfir
frænkuna, er honum rétt hnetu-
skál: „Nuts?‘
óþýðandi. En
kökur í skálina í staðinn og hegg-
ur þannig á Gordonshnútinn. En
að höggva hnút er annað en að
leysa haan. v
Guðbjörg Þorbjarnardóttir leik
ur hlutverk frænkunnar Auntie
Mame D'ennis. Hlutverkið er það
erfitt að það er á færi fárra leik-
kvenna í heiminum ag leysa það
eins og þyrfti. Frænkan er ákaf-
lega litríkur persónuleiki sem
slær á ótal strengi og er sífellt að
skipta um andlit og breyta um
gervi í lífinu. Allt eðli frænk-
unnar myndar 90 gráðu horn við
borgaralegt velsæmi. Öll uppátæki
hennar og viðbrögg stangast á við
skynsemina en sjálfsöryggið svík-
| ur aldrei enda reynist eðljsávís-
j unin alltaf hafa rétt fyrir sér, —
' eða næstum því alltaf. Guðbjörgu
vantar þann innri eld, sem er
leyndardómur frænkunnar og fjöl-
breytni í leik sinn. Þótt Guðbjörg
Þorbjarnardóttir sé ein af okkar
allra beztu leikkonuin er hún hér
ekki á réttum stað þó að hún geri
sitt bezta og leysi viss atriði ágæt-
; lega.
Patrik Dennis frænda og fóstur-
i son Mame, leika þeir Stefán Thors
Arndís Björnsdóttir og Ámi
Tryggvason vora bæði ágæt í hlut-
verki hjúanna. Leikur Arndísar
var léttur og aðsópsmikill og Nóra
varð sannur íri í meðförum
hennar, skapmikil og hjartahlý.
Þetta má teljast Árni vakti mikla kátínu með leik
Bjarni lætur pipar- j sínum, þótt ekki væri hlutverkið
stórt.
Herdís Þorva'ldsdóttir lék leik-
konuna Vera Charles. Leikkonan
Vera er ólík Mame en miklu ó-
brotnari manngerð. Herdís leysti
hlutverkið prýðilega af hendi og
var aðalstjarna kvöldsins.
Lárus Pálsson birtist ag þessu
sinni í gervi amerísks forleggjara
Lindsey Woolsey. Lárus er hér á
rangri hillu og gerir hlutverkinu
heldur lítil skil.
Bessi Bjarnason var ágætur í
hlutverki veggfóðrarans og Jó-
hann Pálsson fer léttilega með
sitt hlutverk sem leiksviðsstjóri.
Bæði eru þessi • hlutverk lítjl.
Öllu fyrirferðarmeira er hlutverk
Indriða Waage, sem leikur smá-
borgarann Babcock. Babcock
þessi á ag fylgjast með uppeldi
Patricks og á í sífelldum deilum
við frænkuna, enda eru þeirra
sjónarmið i uppeldismálum hin ó-
líkustu. Indriði leikur Babcock
prýðilega og tekst vel að lýsa
þröngsýni og íhaldssemi þessa
smáborgara.
Ævar Kvaran leikur Suðurríkja
hetjuna og olíukónginn Burnside,
Framhald á bls. 14.
6
T f MIN N, laugardaginn 22. sept. 1962 —