Tíminn - 19.01.1963, Blaðsíða 7

Tíminn - 19.01.1963, Blaðsíða 7
Utgetandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Framkvæmdastjóri Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs- íngastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu liúsinu Afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur ) Banka. stræti 7 Símar 18300—18305 - Auglýsingasími: 19523 Af. greiðslusími 12323 - Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan- lands. í lausasölu kr. 4.00 eint — Prentsmiðjan Edda h.f. — HAROLD WiLSON: 1,111.‘ Það væri mjög alvarlegt mál að veita Þjóðver jum kjarnorkuvopn Bretar mega ekki verzla meö kjarnorkumálin í sambandi við EBE. Sinnuleysið í síldar- iðnaðmum Veturinn 1959 lögðu Karl Kristjánsson og fleiri þing- menn Framsóknarflokksins fram í sameinuðu þingi svo- hijóðandi tillögu til þingsályktunar: „Alþingi álvktar að fela ríkisstjórninni að beita sér fyrir því að athugaðir verði til hlítar möguleikar á að hagnýta síldarafla landsmanna betur en nú er gert og þá einkum með það fyrir augum. ið sem mestur hluti síldarinnar verði fluttur út sem fullunnin neyzlu- vara." Þessi tillaga dagaði uppi og fluttu þeir Karl og fleiri þingmenn Framsóknarflokksins hana aftur á næsta þingi. Tillagan hlaut nú betri undirtektir og var einróma af- greidd sem ályktun Alþingis 27. maí 1960. Síðan þessi tillaga var samþykkt á Alþingi, eru senn liðin þrjú ár. Ekki bólar þó á þvi að ríkisstjórnin hafi eitthvað gert í málinu. Hún hefur sofið vært og rótt á þessu í þrjú ár. Það er nú ljóst orðið, að Framsóknarmenn hafa hér hreyft stórfelldu framfaramáli. Það væri hægt að auka útflutningsverðmætin um hundruð milljóna og atvinnu í landinu að sama skapi,1 ef síldin væri flutt út betur unn- in. Þetta gera menn sér nú yfirleitt ljóst, nema ráðherr- arnir. Afskipti eða réttara Sagt afskiptaleysi ríkisstjórnarinn- ar af síldarmálunum er orðið stórt hneyksli. í fyrsta lagi hefur ríkisstjórnin þrjóskazt við að auka skilyrði fyr- ir síldarmóttöku eins og nauðsyn hefur krafið og það eitt orsakað stórfellt tjón. Hér í blaðinu birtist fyrir fáein- um dögum viðtal við kunnan skipstjóra, og lýsti þessu ástandi ófagurt, er. þó réttilega. í öðru lagi hefur ríkis- stjórnin svo alveg vanrækt — þótt fyrir því væri þing- vilji — að hefjast nokkuð handa um fjöibreyttari síldar- iðnað í landinu. Ríkisstjórn, sem hefur brugðizt jafn augljóslega í slíkum stórmálum. á sannarlega annað skil- ið en að kjósendui framlengi umboð hennar til að sofa þannig á verðinum. Slitin í Hafnarfirði Nokkuð hefur verið rætt um það i blöðunum að und- anförnu, að rofnað hefur samstarf Sjálfstæðismanna og Framsóknarmanna í bæjarstjórn Hatnarfjarðar. Þessi samvinnuslit eiga þó augljósan aðdraganda. í hæjarstjórnarkosningunum í vor. höfðu kjósendur í Hafn- arfirði eindregið hafnað meirihluta Alþýðuflokksins og kommúnista. Það varð ekki vonum tyrr, eins og stjórn hans hafði verið. Eðlilegt framhald þeirra kosningaúr- slita var, Framsóknarmenn og Sjálfstæðismenn reyndu að rétta við það, sem aflaga hafði farið Það hefur hins vegar sýnt sig, að Sjálfs'tæðismenn naía fyrst og fremst haft í huga að styrkja sig flokkslega og gengu m. a. svo hngt að bola vinsælum og gegnum verkstjóra hjá bæj- arútgerðinni úr starfi. Gegn þessu risu verkalýðssam- tökin í Hafnarfirði einhuga. Framsóknarmenn studdu kröfu þeirra. Sjálfstæðismenn vildu hins vegar ekki beygja sig. Fyrir Framsóknarmenn var þá ekki annað að gera en að hætta samstarfinu. Það hefur enn sem fyrr sýnt sig, að erfitt er að vinna með Sjálfstæðisflokknum, nema hann fái einn öllu að ráða, eins og í ríkisstjórninni nú. Vegna veikinda Hugh Gait- skells, foringja brezka Verka- mannaflokksins, hefur beinst aukin athyglj aff þeim George Brown og Harold Wilson, er munu nú keppa um forustuna eftir fráfall Haug Gaitskells. Wilson hefur undanfarið verið helzti talsmaður flokksins í utanríkismáluin og hefur ver- ið dregin af því sú ályktun, að hann yrði utanríkisráð- herra, ef Gaitskell myndaði stjórn. í efth'farandi grein hans, er birtist í Sunday Ex- press síðastl. sunnudag, ræðir hann sérstaklega um, hvort rétt sé að gefa fleiri aðilum kost á að ráða því hvenær kjarnorkuvopnum sé beitt: í NÆSTA mánuði fer Har- old Macmillan til Rómar. Er- indi hans er að biðja ítölsku ríkisstjórnina að gera sitt bezta við að hjálpa Bretum til að öðlast aðild að Efnahags- bandalagi Evrópu. Þetta er auðmýkjandi ferð fyrir brezkan forsætisráðherra, og lofar sízt góðu um afstöðu okkar, ef við sameinumst sex- veldunum í raun og veru. Á bak við tjöldin er Mac- millan að gera aðra tilraun til að kaupa stuðning við inn- göngubeiðni sína í Efnahags- bandalagið. Þeirri tilraun er veitt minni athygli en undir- búningnum undir Rómarför- ina, og þó er hún ekki aðeins niðurlægjandi, heldur ákaflega hættuleg. Það er hörmulegt. að því harðari, sem fulltrúar sexveld- anna verða í horn að taka við viðræðurnar, þvj meira far gera brezkir ráðherrar sér um að ganga á eftir þeim með dýr- um boðum og jafnvel hættu- legri eftirlátssemi, langt út fyr- ir svið verzlunar og viðskipta í MAÍ í vor varað'i ég ríkis- stjórnina við að reyna að múta de Gaulle hershöfðingja með tilboðum á kjaraorkusviðinu. „Bjóðið ekki“, sagði ég, „kjarn orkuöryggi okkar falt fyrir baunaskammt." , Að fáum vikum liðnum fór Macmillan til Parísar og ýtti undir kjarnorkumetnað hers- höfðingjans í von um að geta með því keypt sig undan and- stöðu Frakka gegn inngöngu okkar í Efnahagshandaiagið. Sex mánuðum síðar varð ég að segja Heath, að við værum í raun og veru búnir að selja frumburðarréttinn án þess að hafa einu sinni fengið bauna- skammtinn. Nú stöndum við andspænis annarri og meiri hættu. Voldugir menn í Evrópu hafa þröngvað inn á sjálfs ánægðan Macmillan og tregan Kennedy. hugmyndínni um sér staka kjarnorkuhindrun fyrir Evrópu. — Efnahagsbandalags- sprengju Um síðastliðna helgi kom Sehröder utanríkisráðherra Þýzkaiands til London Brezku ráðherrarnir stjönuðu í kring um hann, áfjáðir í að öðlast stuðning hans við umræðurn ar í Brussel. En það varð brá’t lióst af frásögnum f blöðun WILSON um, að það væri ekki svo auð- velt að sannfæra Schröder. Það, sem hann fýsti að ræða, var Evrópu-sprengjan, með þýzkan fingur á gikknum. Það er full ástæða til að ótt- ast, að Macmillan og félagar hans séu nægilegir glannar til þess að gefa þetta á milli, sé það álitið nauðsynlegt tii þess að auðvelda inngöngu Bret- lands í Efnahagsbandalagið. Þegar við höfum borið þetta i tal í þinginu og krafizt yfirlýs- inga um, að ekki komi til álita að leggja Þjóðverjum kjarn- orkuvopn í hendur, hvorki sem þjóð né meðlimum j evrópsku kjarnorkufélagi, hefur ávallt verið þagað þunnu hljóði eða vikið undan, og stöðugt neitað að svara. Eg trúi ekki að nokkur brezk stjóm, sem gæfi sér tíma til að athuga, hvað slíkt örlaga- skref gæti kostað, gæti nokk- urn tíma játað því, sem farið er fram á við okkur. En ólík- legra væri, að slík stjórn gæti tryggt sér fylgi brezku þjóðar- innar. Þegar fjallað var um endur- vopnun Þýzkalands fyrir átta árum, var þjóðin klofjn j þvi máli. Eg hef ekki trú á, að málið hefði nokkurn tíma kom- izt gegnum fulltrúadeildina ef þingmönnunum hefði til hugar komið, að það leiddi til þess, að Þjóðverjar fengju kjarn- orkuvopn. HUGSIÐ ykkur, hvað þeta þýddi. Það veikti sameiginlega viðleitni vesturveldanna til þess að koma upp nægilega sterkum almennum her til þess að standast hvaða árás, sem Rússar kynnu að gera i Evr- ópu. Getur verið, að við teljum ekki líklegt að úr slíkri árás verði eins og sakir standa, en okkur er nauðsynlegt, að vera við öllu búnir Mistakist okkm að koma upp verulegum her styrk til þess að tryggja hlé þá getur staðbundið hernaðar ævintýrí hjá Rússum eða smá átök af slysni á landamærum Austur- og Vestur-Þýzkalands auðveldlega leitt til k.iarnorku- styrjaldar á svipstundu. ÞETTA HEFUR þó í för með sér aðra og ef til vil! meiri hættu Ef Þjóðverjar kænui fingrinum á kjarnorkugikkinn, væri þar með úti öll von um samkomulag milli Sovétrkj- anna og vesturveldanna. Eins og málum er nú háttað, er í raun og veru von um að úr spennunni dragi milli aust- urs og vesturs. Það væri því mjög alvarlegt mái að veita Þjóðverjum kjarnorkuvopn. Eg hef nokkrum sinnum komið til Moskvu og er ekki framar í neinum efa um afstöðu Rússa til slíkrar uppástungu. Leiðtogar Sovétríkjanna. eins og Krustjoff og Mikoyan, iðnaðarmenn, verzlunarmenn og almennir borgarar, hafa all- ir iagt mikla áherzlu á, hve viðbrögð þeirra við slíku hlytu að verða hatrömm. Mér hefur hvað eftir annað verið gert ljóst, að Rússar lita á Þjóð- verja bæði með virðingu og hatri. Virðing þeirra á Þjóðverj- um á rætur að rekja allt aftur til valdatíma keisaranna. Þjóð- verjar stjórnuðu öllu, sem þá tókst að láta ganga, allt frá járnbrautum yfir í skattakerfi í Rússlandi er til orðatiltæki, sem sýnir þetta. Verk, sem er verulega vel unnið, er kallað „þýzkt verk“. En Rússar hata Þjóðverja af því, að þeir geta ekki gleymt tuttugu milljónum fallinna manna. MEÐ SAMNINGUM er Þjóð- verjum nú rneinað að búa til kjarnorkuvopn á vegum ríkis- ins. En þýzkir vísindamenn eru starfandi að kjarnorkumálun- um, bæði á vegum einstaklinga og samkvæmt samningum við ríkisstjórnir annarra landa. Ef sameiginleg kjarnorku- hindrun væri fyrir hendi í Evrópu, væri alveg sama hve vendilegá henni væri stjórnað með samtökum margra ríkja Hver einasti Rússi væri sann- færður um, að Þjóðverjar, — áfjáðir í að endurvinna glötuð iandsvæði, — yrðu áður en langt um liði, búnir að ná yfir- ráðunum í sínar hendur. Ég býst varla við, að Krust- joff tækist að standast lengi, ef Vestur-Þjóðverjum væri gef- ið hlutverk á kjarnorkusvið- inu, jafn aðþrengdur og hann er, bæði vegna hinna herskáu kommúnista í Kína og eir.s vegna öflugra samtaka ungra á- kafamanna í hans eigin flokki. Eina leiðin fyrir hann til þess að standast slíka raun, væri að gefa upp á bátinn yfirlýsta stefnu sína um möguleika á tilveru í friði samhliða vestur- veldunum. HEIMURINN rambaði á barmi kjarnorkustríðs fyrir fá- um vikum. Við slíkar aðstæður er það hlutverk stjórramála mannani^a að draga úr hætt- unni á kjarnorkuárekstrum, en ekki að auka á líkurnar fyrir þeim. Við ættum að vera að vinna að samkomulagi um að tryggja, að kjarnorkuvopn séu fjarlægð af hættusvæðum, eins og ná- lægum Austur-löndum, Mið- Evrópu. Afríku og Suður-Ame Framhald á 13 síðu T í M I N N, Iaugardagur 19. jamiar 1963. %

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.