Tíminn - 08.02.1963, Blaðsíða 7

39Í1É
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkværadastjóri: Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þói'arinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriCi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur I Eddu
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur i Banka-
sta-aeti 7. Símar: 18300—18305. - Auglýsingasimi: 19523. Aí.
greiðslusimi 12323. — Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan-
lands. f lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Þegar Alþ.flokkurinn
var þjóðvarnarflokkur
Rétt fyrir árslokin 1954 lögðu Emil Jónsson, Guðmund-
ur í. Gúðmundsson, Gylfi Þ. Gíslason, Eggert Þorsteins-
son, Hannibal Valdimarsson og Haraldur Guðmundsson
— en þeir mynduðu þá þingflokk Alþýðuflokksins —
fram í sameinuðu Alþingi svohljóðandi tillögu um end-
urskoðun hervarnarsamningsins frá 1951:
„Með tilvísun til 7. gr. varnarsamnings milli Islands
og Bandaríkjanna frá 5. maí 1951 og með hliðsjón af
því, að samningaviðræður ríkisstjórna Islands og Banda-
ríkjanna fyrr á þessu ári leiddu ekki til viðunandi breyt-
inga á nefndum samningi, ályktar Alþingi að fela ríkis-
sfjórninni, að undanfarinni tilkynningu til Bandaríkja-
stjórnar, að fara þess á leit við ráð Atlantshafsbanda-
lagsins, að það endurskoði hvort lengur þurfi á að halda
aðstöðu þeirri, sem Bandaríkjunum er veitt á íslandi með
samningi þessum. Við endurskoðunina skal rikisstjórn-
in m.a. leggja áherzlu á eftirfarandi atriði:
1. íslenzkir aðilar annist allar framkvæmdir, sem
ákveðnar voru á grundvelli varnarsamningsins frá 1951
og enn er ólokið.
2. Sá hluti Keflavíkurflugvallar, sem eingöngu eða
fyrst og fremst þarf að nota í hernaðarþágu, skal þeg-
sr í'stáð girtur og umferð um hann bönnuð. Hið sama
a við um þau varnarsvæði önnur, sem þegar hafa verið
látin í té.
3. Ríkisstjórnin skal þegar hefja undirbúning þess, að
íslendingar taki í sínar hendur rekstur, viðhald og gæzlu
allra þeirra mannvirkja, sem byggð hafa verið eða óbyggð
eru á grundvelli varnarsamningsins frá 1951, en leita
skal samninga við stjórn Bandaríkjanna eða Norður-
Atlantshafsbandalagsins um greiðslu kostnaðar, sem af
því hlýzt, og enn fremur um það, að íslendingum verði
látin í té nauðsynleg aðstoð til þess að þeir læri sem
fyrst þau störf, sem hér er um að ræða. Ekki skal þó
þjálfa íslendinga til neinna hernaðarstarfa.
4. Þegar íslendingar hafa sérmenntaða starfsmenn
til þess að taka að sér þau störf, sem um getur í 3. lið,
eða ráðið erlenda sérfræðinga til að annast þau, getur
Alþingi ákveðið með þi*iggja mánaða fyrirvara, að her-
líð Bandaríkjanna skuli hverfa frá íslandi. Meðan það
e-nn er í landinu, skal það eingöngu dveljast á þeim stöð-
um, sem það hefur til umráða.
Fáist ekki fullnægjandi samkomulag um þessar breyt-
ingar innan bess tíma, sem í 2. málsgrein 7. gr. varnar-
samningsins greinir, skal ríkisstjórnin fylgja málinu eft-
ir með því að segia samningnum upo samkvæmt 7. grein
hans."
í greinargerð tillögunnar segir. að Alþýðuflokkurinn
bafi flutt samhljóða tillögu á þinginu 1953.
Þegar samningar hófust milli Alþýðuflokksins og Fram-
sóknarflokksins tæpu ári síðar um myndun hræðslu-
l'andalagsins svonefnda lagði Alþýðuflokkurinn kapp á,
að framangreind tillaga hans, er hafð' dagað uppi í þing-
inu, yrði lögð til grundvallar fyrir ^ameiginlega stefnu
ílokkanna í varnarmálinu. Niðurstaðan varð líka sú. að
hin sameiginlega stefna flokkanna er fólst í þingsálvkt-
uninni alkunnu frá 26. maí 1956. bvggðist í
aðalatriðum á framanereindn tillögu Aibf'ð’ifioVVuíns.
p p fcloridinoar bvffgiu ^i" undir ->ð r: Va við -oV-c-tr) wið
haldi og gæzlu varnarstöðvanna. en herinn væn látinn
fara.
í júlímánuði 1956 tók Alþýðufiokkurinn við utanrík-
P í M I N N , föstudaginn 8. febrúar 1963 —
RICHARD SCOTT MOWRER: 1
Samtök frjálsra lögfræðinga
ákæra stjórnarfarið á Spáni
Nýju hegningarlögin vernda ríkisstjórnina, en ekki ríkið
SPÁNVERJAR hafa mjög
ákaft reynt að öðlast viður-
kenningu sem virt aðildarríki
að samtökum vestrænna þjóða,
en eiga því gjarnan að venjast
að verða fyrir hindrunum
vegna óvináttu og „skilnings-
skorts“. Þeim hefur tekizt að
sigrast á sumum þessara hindr-
ana og komast fram hjá öðrum.
Við þessa viðleitni hafa Spán-
verjar hagnýtt sér í ríkum
mæli þá spennu, sem stundum
hefur gætt í alþjóðamálum
vegna kalda stríðsins.
En stundum vill það til, að
pólitískar ,,vítisvélar“, sem
springa, valda Spánverjum
mikilli hættu í viðleitninni til
að ávinna sér viðurkenningu á
alþjóðavettvangi. Þetta veldur
ávallt reiði og mikilli æsingu
á æðstu stöðum. Ein slík póli-
tísk sprenging varð í desem-
ber s. 1., þegar alþjóðlega lög-
fræðinganefndin j Genf birti
skýrslu um Spán.
Þetta er nefnd lögfræðinga
frá hinum frjálsu þjóðum og
nýtur mikils álits. Að baki
hennar standa um 40 þúsund
málafærslumenn, dómarar og
aðrir lögfræðingar frá um 90
löndum. Efnahags- og félags-
málaráð Sameinuðu þjóðanna
(ECOSOC) nýtur ráða og leið-
beininga nefndarinnar. Fram-
kvæmdastjóri hennar er Sir
Lfiflig, j jMpnro frá Ný j a-S j á-
iandi, sem var forseli, allsherj-
arþjngs Sameinuðu þjóðanna
1957—1958.
Alþjóðlega lögfræðinganefnd
in hefur starfað í tíu ár og birt
skýrslur um Ungverjaland, Tí-
bet, Suður-Afríku, múrinn í
Berlín. og stjórn Castros á
Kúbu. Og nú hefur nefndin
sent frá sér skýrslu sína um
nýjustu rannsóknir sínar und-
ir nafninu: „Spánn og réttar-
öryggið".
ÞESSI SKÝRSLA var birt
aðeins hálfum mánuði eftir að
nefndin birti ádeiluskýrslu
sína um Kúbu. Skýrslan gagn-
rýnir harðlega hinar vmsu hlið
ar spánska einveldisins Þar
er meðal annars sagt: „Sam-
dráttur valds í höndum Fran-
cos hershöfðingja — þrátt fyr-
ir þær hömlur, sem hann hef-
ur á sig lagt í þessu efni — er
eitt mest áberand' einkenni
spánska ríkisins". „Á Spáni er
varla mögulegt að finna nokk
urn vott andstöðu, sem stjórn-
in ekki ógni með lagaákvæð-
um“. „Hegningarlögin nýju.
•sem áttu að vernda ríkið, eru
í raun og veru til þess sett að
vernda stjórnina. en hún hefur
tilhneig'ngu til að kveða nið-
ur með harðri hendi hverja þá
starfsemi, sem sýnir minnstu
viðleitni til ands*öðu“.
Spánverjum var kunnugt fyr-
FRANCO
ir tveimur árum, að lögfræð-
inganefndin ynni að rannsókn-
um á ástandinu á Spáni. Sagt
er, að miklar tilraunir hafi ver
ið gerðar til þess á bak við
tjöldin, að fá niðurstöðum
þessara rannsókna stungið
undir stól, eða að minnsta
kösti að frestað væri birtingu
þeirra um sinn. Þessi viðleitni
virtist ætla að bera árangur,
þar til að birt var skýrslan
um Kúbu 20. nóvember s. 1.
Þá var hafin barátta fyrir því
innan nefndarinnar, að fá birta
skýrslu um niðurstöður rann-
sóknanna á ástandinu á Spáni,
og hún var birt 6. desember,
tveimur dögum eftir 70 ára af-
mæli Francos. Nokkuð af reiði
Spánverja beinist gegn tíma-
setningu birtingarinnar, sem
virðist gefa tilefni til þess að
álíta, að verið sé að jafna
Kúbu Castros og Spáni Fran-
cos saman.
SPÁNSKA stjórnin hefur
hafið gagnárás og tveir ráð-
ismálunum og hefur haft þau allan tímann síöan. Honum
hefur því gefizt gott tækifærj til að fylgja fram þeirri
þjóðvarnarstefnu, sem hann var fylgjandi á árunum
1954—56. er hann var stjórnarandstöðu.
Menn ?eta boríð hér saman orð ig efndir í bessun-
efnum og dregið a! hv álvktanir dnar um það hvorl
Alþýðuflokkurinn sé jafn staðfastur og óhvikull í utan-
ríkismálunum og Alþýðublaðið vill nú vera láta!
herranna hafa lagt til atlögu.
Þessi gagnárás er studd hvass-
yrtum blaðaskrifum og kveður
þar hvarvetna við hinn sama
tón, Fyrirsögn í Falangista-
blaðinu Arriba hljóðaði til
dæmis svo: „153 blaðsíður full
ar af lygi um Spán“.
Til þessa hefur skýrslan ekki
verið birt á Spáni, né heldur
útdráttur úr henni. Sala er-
lendra blaða, sem ræða skýrsl-
una og vitna í hana, hefur þó
verið leyfð á spönskum blaða-
sölustöðum, en slikt hefði ver-
ið óhugsandi þar í landi fyrir
aðeins hálfu ári.
Manuel Fraga Iribarne upp-
lýsingamálaráðherra hélt blaða
mannafund eftir að skýrslan
var birt, og á fundi þessum
voru fréttaritarar erlendra
blaða einnig viðstaddir. Ráð-
herrann réðist þar gegn lög-
fræðinganefndinni og sagði, að
skýrsla hennar væri nýr liður
í langri keðju „andspánskra“
árása, sem runnar væru undan
rifjum kommúnista. Til þess-
ara árása teljast sprengingar
í 'spönskum borgum, hópgöng-
ur og aðsúgur að bústöðum
sendiherra Spánar í öðrum
löndum, svo og áskorun The
Times í London til spánskra
yfirvalda um að sýna mildi, en
hún hefur verið ítrekuð 32
sinnum síðan 19. september s.
•1., segir í tilkynningu upplýs-
ingamálaráðherrans um blaða-
mannafundinn.
„Nefndin fullyrðir í formála
fyrir skýrslu sinni, að hún hafi
rætt við starfandi menn við
spánskt réttarfar", sagði ráð-
herrann. „En nefndin getur
þess ekki, hverjir þetta hafi
verið, hve margir eða hvaða
hópum þeir tilheyrðu'1 Skýrsl-
an er(skrifuð í illum tilgangi,
sagði hann, þar sem nefndin
hefur ekki lagt það á sig að
ræða við starísmenn réttarfars
stofnana á Spáni og það er
auðsætt, að „þeir einu, sem
spurðir hafa verið meðan
skýrslan var samin, eru fáein-
ir flóttamenn“.
„Efni skýrslunnar á að
sýna, að hið spánska ríki sé
afleiðing af hernaðarlegu upp-
gjöri en ekki til orðið við
langa, sögulega þróun Hins
vegar er ekki tekin með í
reikninginn sú staðreynd, að
Spánn er nú við lok fyrsta ald-
arfjórðungsins, sem friður og
heilbrigt ástand hefur veitt
fólkinu tækifæri til eðlilegra
framfara".
DÓMSMÁLARÁÐHERRANN
talaði við blaðamenn viku síð-
ar. Hann sagði. að skvrslu al-
þjóða lögfræðinganefndarinnar
skorti „hlutlægni. áreiðanleika
og heiðarleika".
„Á Spáni er enginn dæmdur
vegna sannfæringar sinnar í
stjórnmálaskoðunum“, sagði
hann „Maður er dæmdur, ef
hann tekur þátt í starfsemi,
sem grefur undan þjóðfélaginu
og þeirri skipan. sem á því
er. Hin lögiega ríkisstjórn
er skyidus? o-e hefur rét* til
að vernda sis með he'm með-
ulum sem 'öein leggja henni
upp í hendur“
Ráðherrann sagði, að „þjóð-
Framhald á 13 síðu
7