Tíminn - 27.02.1963, Qupperneq 7

Utgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Frarakvæmdastjóri: Tómas Arnason Ritst,jórar Pórarinn
Þójarinsson (ábl, Andrés Knstjánsson. Jón Helgason og Indrið)
G. Þorsteinsson Fuiltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Auglýs
ingastjóri: Sigurjón Daviðsson Ritstjórnarsknfstofui i Eddú
húsinu Aígreiðsla, auglýsmgar og aðrai skrifstofur i Banka
stræti 7, Símar 18300—18305 - Augiýsingasimi 19523 Af
greiðslusími 12323 - Askriftargjald kr 65 00 a manuði innan
lands. t lausasölu kr 4.00 eint - Prentsmiðjan Edda h.f -
,,Kæna smáríkis”
ÞaS er venja ríkisstjórna að nota viss hátíðleg tæki-
færi til þess að koma á framfæri þeim stefnuskrármálum
sínum, er þær telja mikilsverðust Það er því ekki and-
stætt venju, að ríkisstjórnin notaði 100 ára afmæli Þjóð-
mínjasafnsins til þess að koma á framfæri stefnu sinni
í sjálfstæðismálum þjóðarinnar. Hitt er svo annað mál,
hve vel sjálfstæðisstefna ríkisstjórriarinnar samrýmist
þessu afmæli.
Við þá athöfn, er 100 ára afmælis Þjóðminjasafnsins var
minnzt síðastliðinn sunnudag, flutti Gylfi Þ. Gíslason
árnaðaróskir frá ríkisstjórninni og ávarp frá henni. Meg-
inefni þessa ávarps var óbeinn dýrðaióður um Efnahags-
bandalag Evrópu og nauðsyn þess að ísland innlimist í
það. Ráðherrann sagði m. a.:
„Tuttugasta öld er tími fjöldaframleiðslu, stórs
markaðs, kjarnorku og geimferða. Tvö mestu stórveldi
Vesturlanda og þá um leið veraldar eru til orðin við
samruna þjóða og þjóðarbrota, jafnvel ríkja. í Aust-
urlöndum eru að rísa upp risaveldi, sem eru ólíkari hið
innra en Evrópa, og greinist hún þó í sundurleitar þjóð-
ir og mörg þjóðríki. Hvarvetna gætir viðleitni til þess
að efla samvinnu, tengjast böndum, mynda bandalög.
Hvers vegna? Vegna þess, að fjöldaframleiðsla og stór
markaður, kjarnorka og geimferðir krefjast stórra
átaka, sterkra afla, mikils valds".
í framhaldi af þessu sagði ráðherrann:
„Ágreiningur getur varla verið um það, að þetta er
að gerast í heiminum um þessar'mundir. Um hitt get-
ur mönnum sýnzt mjög sitt hvað, hvort hér stefni í
rétta átt eða ranga. En ef menn á annað borð óska
bættra lífskjara, ef menn keppa að auknu öryggi, þá
virðist þetta leiðin í þá átt. Það, sem er að gerast í
kringum okkur, er, að stórveldi eflast, bandalög mynd-
ast, olnbogarúm hinna smáu minnkar, skilyrði þeirra til
þess að tileinka sér hlutdeild i framförum skerðast,
kæna smáríkis dregst aftur úr hafskipi stórveldi* “ða
bandalags."
Loks fórust ráðherra svo oi’ð:
„Einn mestur stjórnmálaskörungur á' fyrri hluta
þessarar aldar sagði ekki alls fyrir löngu, að svo virt-
ist nú komið, að helzta ráðið til þess að efla sjálfstæði
þjóðarinnar væri að fórna sjálfstæði hennar. Þetta
kann að hljóma sem öfugmæli. En orðið sjálfstæði er
hér auðvitað notað i tvenns konar merkingu. Átt er
við það, að svo virðist sem ein tegund sjálfstæðis verði
ekki efld nema á kostnað annarrar."
Það niun áreiðanlega engum dvijast, hvað átt er
við í þeim ummælum, sem hér er vitnað til. Öll eiga þau
að vera óbeinn áróður fyrir því, að íslandi muni farnast
bezt með því að tengja kænu sína í haískip Efnahagsbanda
íagsins eða jafnvei með því að yfirgefa hana alveg og
ganga um borð í hafskipið. Það sé eina leiðin til bættra
lífskjara og aukins öryggis.
Þeix-, sem hafa áður verið í einhverjum vafa um, að rík-
, ísstjórnin stefni að nánari aðild íslands að EBE, hvort
heldur sem það vrði kölluð aukaaðxld eða full aðild,
þurfa ekki að vera i neinum vafa um það eftir þessa
ótvíræðu stefnuskrái'ræðu, sem hún lætur fylgja á sjálfu
hundrað ára afmæli þióðminjasafnsins.
En skyldi það vera i anda stofnenda safnsins að 100
ára afmælis þess sé minnzt með slíkri sjálfstæðis- og
stefnuskrárræðu? Og er það í anda íslenzku þjóðarinn-
ar í dag?
son er sigiranlepr foríngj
Forysta hans mun minna maira á Attlee en Gaítskell.
EG VAR staddur í Bretlandi
um það leyti, sem Harold
Wilson var kjörinn formaður
Verkamannaflokksins. Að sjálf
sögðu var margt skrifað um
hann í brezku blöðin í tilefni
af þessu og voru dómarnir um
hann ekki allir á eina leið, en
þó flestir nokkuð líkir. Eg
gerði mér far um að fylgjast
með því, sem blöðin skrifuðu
um Wilson og ætti ég að á-
lykta eitthvað af þessum skrif-
um, væri það fyrst, að Wilson
virðist líklegur til að reynast
farsælli foringi en Geitskell
var. Verkamannaflokkurinn
virðist sigurvænlegri undir for
ustu hans en Gaitskells.
Það, sem þeir Geitskell og
Wilson áttu sameiginlegt var
einkum það,- að þeir voru hag
fræðingar að menntun. Munur-
inn var hins vegar sá, að hag
fræðin hafði gert Geitskell að
ofmiklum fræðimanni. Hann
batt sig að hætti margra hag
fræðinga við viss atriði og
skorti því oft víðsýni og sál-
rænan skilning. Wilson er hins
vegar of víðsýnn gáfumaður til
þess að verða þræll hagfræði-
kenninganna á þennan hátt-
Hann hefur næmari skilning á
mannlegum eiginleikum og læt
ur það ekki síður móta við-
horf sín. Hinn þröngi sjóndeild
arhringur Gaitskells, gerði
hann að einbeittum og harð-
snúnum foringja, en varð þess
aftur á móti valdandi, að hon-
um gekk illa að samræma mis
munandi sjónarmið og halda
stórum flokki saman. Það var
fyrst seinustu misserin, er hon
um virtist hafa vaxið svo víð-
sýni, að hann fullnægði þeim
skilyrðum, er forusta í stórum
flokki útheimtir. Því má segja,
að hann hafi fyrst verið að ná
fullri viðurkenningu, er hann
féll frá.
SPÁDÓM4.RNIR um flokks-
forustu Wilsons ganga mjög í
þá átt, að hún muni minna
meira á forustu Attlees en
Gaitskells. Attlee sat og hlust-
aði á flokksfundum og var
;svo laginn að finna samnefn-
ara fyrir hin mismunandi sjón-
armið. Gáfur Wilsons eru tald-
ar vænlegar til þess að gera
honum siíka forustu mögulega.
Hins vegar spyrja margir,
hvort Wilson hafi til að bera
festu Attlees, þegar í odda
skerst. Þvj er haldið fram, að
hann sé yfirleitt heldur seinn
að 'taka ákvarðanir, hugsi ráð
sitt vel og beri off lengi vel
kápuna á báðum öxlunum.
Þetta hafi að vísu ekki komið
að sök hingað til, en geti frek-
ar orðið það eftir að hann er
orðinn flokksformaður og jafn-
vel forsætisráðherra. Sú að-
staða heimti of skjótar ákvarð-
anir.
Wilson er og nokkuð talið
það til foráttu ,að hann eigi
fáa nána kunningja eða vini.
Hann blandar ekki geði við
menn á þann hátt, þótt hann
komi vel fyrir á mannamótum
og fundum. Utan hins pólitíska
starfs kann hann bezt við sig
heima hjá sér eða að vera einn
Annars veitir hið pólitíska
starf honum litlar tómstundir
en hann er starfsmaður mikill
Sumir blaðamennirnir telja.
Mynd þessi var tekin nýlega af Wilson, konu hans og yngri syni. —
Fjölskyldulif Wilsons er sagt mjög goff.
að það sé stundum erfitt að
átta sig á Wilson. Nokkurn veg
inn öllum kemur þó saman um
að hann sé hygginn vel og
kunni að jafnaði fótum sínum
forráð. Hann sé því ólíklegur
til að tefla af sér.
WILSON er það mikill styrk
ur, að hann er viðurkenndur
bezti eða annar bezti ræðumað-
ur brezka þingsins. Sá, sem
keppir hér við hann um fyrsta
sætið, er Macmillan. Wilson
flytur ekki aðeins snjallar
og rökfastar framsöguræður,
heldur er manna fimastur i
orðasennum, og er oft skemmti
lega orðheppinn. Hann er fljót-
ur að finna snögga bletti á and
stæðingunum og fylgir vel eft-
ir. í seinni tið hefur hann
mjög sótzt eftir að komast í ná-
vígi við forsætisráðherrann og
nýlega skorað á hann j sjón-
varpseinvígi, líkt og þeir Kenn-
edy og Nixon háðu fyrir sem-
ustu forsetakQsningar. Heldur
virðist líka grunnt á því góða
milli þeirra, eins og sést á
því, að þegar Macmillan bauð
Wilson velkominn sem flokks-
foringja í þinginu, gat hann
ekki sjállt sig um að bæta því
við, að hanri vonaðist til að
Wilson mundi una því vel i
mörg ár a skipa sæti formanns
stjórnarandstöðunnar. Wilson
svaraði um hæl að hann von-
aðist til að sitja þar nógu lengi
til að gera sætið þægilegt fyrir
Macmillan. íhaldsblöðin viður-
kenndu, að Wilson hefði borið
sigur af hólmi í þessum orða-
skiptum.
- WILSON hefur jafnan tii-
heyrt vinstra armi Verka-
mannaflokksins. Hann er það
heppinn að taka við flokksfor-
ustunni, þegar deilur milli
vinstra armsins og hægra arms
ins í flokknum eru með allra
minnsta móti. Flokkurinn er í
meginatriðum sammála um
stefnuna bæði í utanríkismál-
um og innanríkismálum.
í utamikismálum virðist
Verka*nannaflokkurinn ckki
síður líklegur til að ná góðri
samvinnu við Bandaríkin en
rhaldsflokkurinn, einkum þó
á sviði varnarmálanna. Wilson
hefuir lýst yfir fullum stuðn-
ingi við Nato. Jafnframt hefur
hann lýst yfir því, að hann
telji. Bandaríkin ein eiga að
annnst kjarnorkuvígbúnaðinn,
en hin Natoríkin eigi að efla
því meira annan vígbúnað.
Ha-an vill stuðla að auknum
sar.iskiptum við Bandaríkin
og samveldislöndin brezku.
Hann segist viljg hafa góða
sannvinnu við hir Vestur-Evr-
ópuríkin, en hins vegar ekki
kaupa hana neinum afarkost-
um. Hann vill því aðeins taka
þátt í EBE, að það starfi á
efnahagslegum grundvelli ein-
gðngu, en ekki sem pólitískt
bandalag, og að þátttakan í því
torveldi ekki samskípti við
Bandaríkin, samveldislöndin
og A.-Evrópu. Hann leggur
Sherzlu á, að reynt verði að
semja við Rússa um Berlín, og
telur viðurkenningu á Austur-
Þýzkalandi vel geta komið til
greina, ef það gæti greitt fyrir
samkomulagi.
Strax eftir að Wilson hafði
verið kjörinn formaður, bauð
Krustjoff honum til Moskvu,
en Gaitskell var fcúinn að
þiggja boð þangað rétt áður en
hann dó. Wilson tók þessu boði B
Framhald á 13 siðu |
I
I
I
T í M I N N, miðvlkudagur 27. febrúar 1963.
t