Tíminn - 08.03.1963, Síða 9

A
/
STHFÁN festir skíðin á Olavi.
ef maður ætlar ekki að gera þjóð
sinni til skammar. Það er oft erf-
itt, ef maður býr í útlöndum. Mað'-
ur getur ekki sagt svona gerði ég
heima. Maður verður að umgang-
ast fólkið og lifa eftir háttum þess
lands, sem maður býr í, og hef-
ur komið til af frjálsum vilja, ekki
segja ég geiði þetta og þetta
heima.
Finnar eru voðalega þungir, þ.
e.a.s. raunverulegir Finnar. Mér
finnst fólk jafnvel úr dölunum
heima, léttara. Þeir eru svo þung-
lamalegir hérna. En þegar eitt-
hvaff bjátar á. bogna þsir hálfgert
undan sorginni, sem gerir íslend-
inga sterka
— Hafið þið stórt bú?
— Vig eigum fjögur lömb, og
Ásta hlær við. Þegar við vorum
heima í sumar. fórum við upp i
Fvalfjörð. Þar var ms*r' ag 'rýia
fé Eg fór að tala við hann. og
hann spurði, hversu margt fé
við hefðum. Fjögur lömb sagði
ég. Það dró sorgarblæju yfir and
Þtið á honum. Hann átti fimm
hundnið kindur! Svo eigum við
14 kýr og 3 gvltur Þrrr ginta tvisv
ar á ári, og við seljum grísina eins
mánaðar gamla. Við ræktum allt
korn, sem við þurfum að nota til
manneldis cg skepnufóðurs, bæði
rúg og hveiti. en samtals höfum
við 35 ha undir korn Svo selium
við mikið af mjóik í mjólkurbú-
ið og fáum þaðan aftur bæði osta
og smjör, og svo auðvitað peninga
líka. Annars höfum við mest af
skógi, alls 700 ha.
— Eg get ekki borið saman ís-
lenzkan búskap og finnskan, ég
þekki ekkert til búskapar heima
Pabb' nv mamma. -'<f>rii h°idur .
ekki með bú: bjuggu bara i eyj- i
um, og það er svo ólikt búskap á
íandú Eg hafði víst ekki setið und
ir kú fyrr en hér.
— Kuldinn? Frostið fer stund-
um niður í 4G stig í Sysma, en ég
finn ekki neitt til þess.
— Og þú ert orðinn heiðursfé- i
lagi Félags íslenzkra stúdenta í S
Helsinki?
— Já. Félagið var stofnað fyrir
3—4 árum, þegar Benedikt Boga-
son, fyrsti íslendingurinn. lauk
námi hér. Það var haldin skemmt-
un 1. desember s. 1. og þá fékk ég j
heilmikið skjal. Strákarnir vita.
að þeir mega koma hingað hvenær
sem þeir vilja. Þegar hingað koma
íslendingar, skilja bílstjórarnir þá i
! venjulega eftir á miðjum vegi
niðri í þorpinu, ef þau heyra ís-
land nefnt. Þeir vita að þeir eru
á leiðinni til mín.
— Hvernig er að vera húsmóðir
í Finnlandi, vill eiginmaturinn og
fólkið boiða þinn íslenzka mat?
I — Maðurinn minn má ekki sjá
heita sviðakjamma á borðinu. eins
í og okkur þykja þeir beztir, en
hann hefur ekkert á móti því að
bnrða kjbtíð; ef ekk
því, og ég hef skorið það niður
Vinnufólkið. sem við höfum á
sumrin við heyskapinn, borðar
n.úkið af flesksósu. Það er svína-
kjöt. nkki reykt og ekki salt hnld
ur nýtt. Það er steikt á pönnu. og
svo er búin ál sósa úr feitinni, sem
kemur af því Annað finnst mér
matur minna kryddaður hér en
beima Karrv er t.d ekki tii hér.
Einu sinni hafði ég léttsaltað
lambakjöt og hrísgrjón í karry.
Pað fékk ég ailt að borða ein.
Maturinn er feitati og þyngri hér
aðallega borðað svínakjöt Allt
at finnst okknr !=ien*Var kökur
bf't'*? yTÓT’rip pr r«orr\
,.pulla“ TPtilla líkist helzt sætu
fíanskbrauði og getur bæði verið
n eð eða án rúsína og einnig er
oft notaður kanell í pulla og ofan
á er sykurbráð) T fyrsta sinn. sem
t,p»- í bb^' r ^t7p]qncli.
tvrir manninum mínum. var borin
fram pulla Eg hélt þetta væri
Þanskbrauð án smjörs og hugs-,
»ði með mér að það borðaði ég nú
rkki. Maðurinn minn spurði mig
á eftir hvers vegna éa hefði ekki '
borðað af pulla, það væri voðaleg
ókurteisi. en það vissi ég ekki
Væst hafði ég boð Eg hafði bak
að smáköku’’ og tertu, eins og gert
er heima. en enki' pulla. Á eftir
spmði hann af hverju engin pulla
befði verið borin fram. Eg varð
há bara að viðurkenna. að ég kynni
ekki að baka pulla
Margir ‘rri','!-.n.-atp p ve<’i
konunnar, sem fer að heiman á
unga aldn 'i) þess að setjast að í
óktinnu landi Það er erfitt að
semja sig að siðum og háttum
cnnarra þjóða. en fylgi hugur máli
er hægt að yfirvinna aKa .örðug
leika
— Eg sakna samt alltaf fjal)
anna heima. segir Ásta að lokum
er hún hefur allt annað. sem
i.enni »r kærast, eiginmanninn
svnina.
Fríða.
„Yil ekki fara
þaðan lifandi"
GUÐMUNDUR P. Valgeirs-
son, Bæ í Trékyllisvík er stadd
ur í höfuðborginni þessa dag-
ana. Okkur fannst tilvalig að
spyrja Guðmund frétta af líf-
inu og tilverunni í þessari af-
skekktu sveit, sem enn hefur
farið á mis við ýmis þægindi
nútímans.
Árneshreppur, sveitarfélag
Guðknundar, er býsina stór
hreppur. Hann nær alla leið
frá Geirólfsnúp og suður fyrir
Kolbeinsvík sunnan Reykjar-
fjarðar.
— Hversu margir íbúar eru
nú í Árneshreppi, Guðmundur?
— Þeir munu nú rúmlega
270. Þeim hefur farið heldur
fækkandi siðustu árin, en um
stórfellda fækkun hefur þó
ekki verið að ræða upp á síð-
kastið. Annars er mikill munur
nú og þegar flest var, þá munu
hafa verið um 600 íbúar í
hreppnum.
Svo er auðvitað alltaf færra
fólk á veturna, umgia fólkið
fer þá í skóla og alls konar
vinnu, en þag kemur margt
heim á sumrum. Félagslífið er
því heldur fábrotið á veturna
enda hamla samgönguerfiðleik
ar því, að þá sé mikið hægt að'
koma saíman til skemmtana, en
á sumrum er þetta allt fjöl-
breyttara.
— Er mikig um sjósókn
þarna nyrðra?
— Ekki er nú hægt ag segja
það. Þó er útræði stundað frá
tveimur stöðum. Djúpuvík og
Gjögri. Frá Djúpuvík er gerð
ur út dekkbátur og er afli hans
aaltaður eða hertur, en frá
Giögri er róið á trillubátum á
sumrum Annars var hér áður
fvrr talsvert útræði- róið frá
flestum bæjum. en með til-
komu síldarverksmiðjanna hér
á árunum. lagðist þetta að
mestú niður. Nú standa verk-
smiðjurnar auðar og vélalaus-
ar, en sjósóknin hefur ekki
komizt í fyrra horf. Þó eiga
vitaskuld margir enn þá trillur.
sem þeir nota sem flutninga-
og samgöngutæki, því sam
göngur á landi eru erfiðar hjá
okkur eins og allir vita. Já.
það var talsvert um útræði
frá okkur áður, þá komu menn
frá ísafirði og réru frá Gjögri
Afkoma okkar byggist fyrst
og fremst á landbúnaði og
hlunnindum. Búin hjá okkur
eru ekki stór á nútíma mæli-
kvarða. Aðallega er um sauð-
fjárbúskap að ræða, kýr eru til
heimilisnota. Landrými er
fremur þröngt. sumarhagar
skammta af a ðekki er unnt að
fjölga sauðfénu mikið, og sam-
göngur slíkar að ekki er unnt
að nýta haga þeirra býla. sem
farið hafa í eyði.
Þróunin hjá okkur er sú, að
byggðin þjappast saman Nú er
engin byggð í hreppnum fyrir
sunnan Djúpuvík og ekki fyrir
norðan Dranga
— Eru ekki góðar hlunninda
jarðir í Árneshreppi?
Guðm. P. Valgeirsson
— Jú, það eru allmikil hlunn
indi. Rekinn er mikill, svo er
bæði varp og selveiði á nokkr-
um bæjum. Rekinn er mikill.
eins og ég sagði, sums staðar
svo mikill að hann er ekki nýtt
ur til fulls. Menn vinna úr rek-
anum heima hjá sér, kljúfa
niður staura seinni part vetrar
og flytja timbrið svo í hafnir.
aðallega til Norðurfjarðar. þar
sem Kaupfélag Strandamanna
þefur útibú Timbrið er flutt
á ýmsan hátt. bæði á landi og
sjó. Svo er allmikig varp á
nokkrum bæjum, en hefur far-
ig heldur minnkandi undanfar
in ár, hvernig svo sem á því
stendur; hefur þó ýmislegt ver
ið gert til þess að auka það.
Svo er allmikil selveiði á
nokkrum jörðum og var hún
prýðileg i fyrra. Hún hefst ná-
lægt 20. janúar Þá eru lögð
net við skerin. Þeir fengu
hátt á annað hundrað sumir í
fyrra og það gefur býsna góð-
ar tekjur. þegar skinnin eru
keypt fyrir um 1200 krónur.
— Hvað um árferðið?
— Heyskapurinn síðastlið'ið
sumar varð mjög rýr vegna
kals í túnum. sve i vetur hef-
ur orðig að gefa mikinn fóður
bæti. Tún voru óvenju kalin
í sumar, það er mesta
kal, sem hefur komið hjá okk-
ur síðan 1952. Þetta sífellda
kal í túnum er eitt okkar
verstu vandamála. Veturinn
hefur hins vegar verig góður.
Ag vísu var veðráttan óstöðug
og umhleypingasöm fram á há-
tíðir en frá því á jólum og
fram í febrúar voru veður allt-
af stillt. 7. og 8. febrúar snjó-
áði talsvert. Þetta var jafnfall-
inn smjór og haglaust varð með
öllu þar til nú fyrir stuttu, að
hlánaði.
— Og samgöngurnar, eru þær
ekki slæmar?
— Jú, ekki er því að neita.
Og ég tel ekki síður þýðingar-
mikið að samgöngurnar séu
bættar innan byggðarinnai; en
vig „umheiminn", þótt sam-
göngur suður á bóginn séu
vitaskuld einnig þýðingarmikl-
ar. Skjaldbreið kemur hingað
á hálfsmánaðar til þriggja
vikna fresti. Það eru náttúrlega
strjálar ferðir, eh hún kemur
á 3—4 hafnir og vig það má
aftur á móti vel una. Svo hugs-
um við vitanlega gott til glóð-
arinnar með flugið. Það hefur
þegar verið okkur ómetanleg
samgöngubót og á vonandi eft-
ir . að aukast enn að miklum
mun. Samgöngumálin eru vissu
lega þau mál okkar, sem hvað
mest er aðkallandi að leysa.
Annað vandamál, sem ég
vildi drepa á, er læknisleysið.
Næsti læknir er á Hólmavík
og það getur oft verið alger-
lega útilokað að ná til hans
vegna veðurs, þótt hann sé all
ur af vilja gerður. Ef alvarleg
slys bteri að höndum geta allir
séð, hverjar afleiðingar þetta
hefði fyrir okkur. Þá erum við
nú einnig prestlaus, sr. Magnús
Runólfsson var hjá okkur í ár,
en hann fór í júní.
Ég gat í upphafi um félags-
lífið. Það er vitaskuld heldur
fábreytt á veturna, enda sjá
samgöngurnar, eða öllu heldur
samgönguleysið fyrir þvi. Ann
ars eigum við ágætt félagsheim
ili í Árnesi og við eigum gott
bókasafn í barnaskólanum á
Finnbogastöðum. Vig höfum
góðan tíma til lesturs á vetrum
og ég efast um að öllu betri
blaðalesendur séu annars stað
ar á landinu.
Þrátt fyrir, að margt sé erf-
itt í sveitinni okkar, kemur það
alltaf hálf illa við mann, þegar
verig er að spyrja, hvort sveit-
in fari ekki brátt í auðn, hvort
menn fari ekki að gefast upp
á ag búa þarna. Mér þætti illt
til þess að vita, ef eins ætti að
fara um byggðina okkar og
Grunnavíkina. og það er svo
með mig og fleiri, að við get-
um ekki hugsað okkur ag fara
tþaðan lifandi.
mb.
Rætt viö Guðmund P. Val-
feirsson, 8æ í Árneshreppi

TÍM IN N, föstudaginn 8. marz 1963 —