Alþýðublaðið - 07.11.1927, Blaðsíða 3

7. nóv. 1927.
*LPVt)UöLAt)lti
3
11
Lenin. Trófzlty.
inn heí-ir feosnmgarétt til ráöanna',
sem eigi' stunciar vinnu, h'eldúr
lifír á aröi. Erit peir fáir í Húss-
landi: Áriö 1924 vorn þfeix um
4V. Stjórnarslrrá sameignarsinna
g<>kl, fyrst í gildi 10. júlí 1918,
og' gilti þá fyrir ,,HiÖ rússneslta
ráösfjö r nárlýðve! d i jafnaðar-
manna“ (R. S. F. S. R), pað er
ffáðstjórna r-Rú s íland. Öll J>an
íönd, er nú lig'gja undir ráðstjórn-
aTnkjasamband.ð (Sovét-Union),
vo ru |>á í Hönclum gagnbyltinga-
inánria. En þessi fyrsta stjórnar-
skrá várð síðá'r undirstaðan í
stjórnarskrám péirir, er önnur ráö-
stjófnarlýðveldi, svo sem Ukraine
og Kákasus, saíriþýfctu. Þessi
stjórnarskrá varð svo grundvöli-.
ttrinn.' sexri' .,Hin sameinuðu ráð-
stíóinarlýðveldi1' tókn upp. Hið
frilla nafn ráðstjórnarsambandsins
ér skammstalað S. S. S. R. og
he'.ir innan sinna vébánda eftir-
táíiri sex Véfkamarinalýðveldi: Hið
rússneska ráðstjórnarlýðveldi jafn-
aðarmanna (R. S. F. S. R.) (höfuð-
borg" Moskva), S. S. R. Ukrains
(höfnðborg' Charkov), Hið hvít-
rússneská S. S. R., er nær yfir
Av.erbaidjan. Geofgíu og Armeníú
(sáméigirileg höfuðborg Tiflis),
Hið usbékiská S. S. R. (höfuðborg
Samtrkariil) og Hið túrkmeniska
S. S. R. (höfuðborg Poltoack). Öll
pessi riki hafa Mdskva sem mið-
stöð sxna, par sem alríkisstjóm-
iri situr. Árið 1920 voru í Ráös-
stjórnar-Rússlancli 131 milljón í-
búa
Framíaíúmar, sem orðið hafa í.
Rússlandi síðan byltiriguna, eru
svo miklar, að rhannkynssagan
heiir aldrei séð svo stórlenjlegar
breytingaí' á jafn-skömmúm tima,
Má svo að orði komast, að það se
nýtt' Rússland bæði að utan og
innan, sem risið hefir upp af
gröfum 'keiíaraveldisins. Nú. vinria
rússneskir verkamerin að þvi að
byggja upp sitt eigið riki. Fé-
lagsskaþur þeirra er mjög stetk-
ur, og' er f>áð hann, serii ber upþi
menning^ þeiria, Á hverjú ári
hefir fjölgað mifcið í verfclýðs-
félögnnum. 1. apríl árið 1917 var
tala verklýðsfé’agsmcnna 693 þús-
und, en 1. október áriö 1924 hafði
'þeiriÍ fjöhað irpp í 6 miíljónir og'
36 þúSunjir. Aðstaða verklýösfé-
lagá í Rúss’andi er óiík þeirri,
sérit verklýðsfélpg' annars staðar
ii heiminum eiga við að búa, þvf
að rússnesku íélögin hafa öll
stjórnarvöld með sér, en í öðr-
uni lcndurn beita stjórnarvöldin
ölium vopnum sínum gegn al-
þýðucamtökunam." Á keisaraveld-
istímunum þ.ekti verkalýðurinn.
ekki. til hugtaksins vinnugleði, því
að hann var alinn upp í þræls-
ótta. En riú hefir hann fundið
gleðina, sem vinnan veitir hon-
um, af því að hann veit, að hann
er að vinna fyrir sjálfan sig. At-
vinnuskipulagið hefir verið bætt
stórlega. I kolanámum keisara-
tímabilsins, - þ. e. einstakra
manna — fyrir stríðið, losaði
maður að meðaltali eiria smálest
af kolúm á 8 stundum, en nú,
eftir að ríkið og rekstrarráðin
hafa tekið að sér nátnurnar og'
stjórn þeirra, losar verkam'aðurinn
að meðaltaii 5 smálestir á 6
stundum. í Rússlandi haía verið
mjög mikil húsnæðisvandræði,
éncla hafa Rússar alt af staðið
Vestur-Evrópu-þjóðunum langt að
baki, hvað góð húsakymi sn rtir.
Ep nú hefir verið tekið tii óspiltra
málanna að bæta úr þessu. Verk-
iýðsféiögjn og rékstrarráðin hafa
í íamráði við hið opinbera bygt
fjölda verkamanfnaþorpa víðs veg-
ár um lsndið. &-■ Aliir verkamenri
t alþýðusamtökunum íá 14 daga
sumarleyfi, en halda fullum lattn-
um sínmn. Fara þeir í þessum
léyfum út um sveitír og dvelja
í höFum þeim, er áður voru bú-
staðir greifa, fursta og hsrtoga,
en nú he ir verið breytt í 'sumar-
bústaöi vinriuiýðsins, barnahæii,
gamalmennahæli, .skóla og fæðtng-
ar.stofnanir. Þurfa vc rkamenn ekki
að greiða neitt gjald fyrir þessa
dvcl sína, Stórkostlegar umbætur
hafa verið gerðar til að raflýsa
bæi og sveitir. Hafa í því skyni
verið reistar risavaxriar rafmagns-
stöbvar, og bandur og verkamenn
geta vart trúað, að þeir séu enn
þá á jarðríki, sakir hins mikla
mismunar. Á'ður fyrr kúkluðust
þeir í daunilium kofum sínúfn
við fcoiu eða kertisskar. Öft kom
það fyrir, að þramur og eldingar
brendu upp heil sveitaþorp ; og
drápu alian búpening. Nú hefir
ráðsstjórnin látið setja upp
þrumuleiðara, er bjargað hafa
bændum aö mestu irá 1 inum forna
vágesti. Nú hefir ráðstjórnin gert
áætiun um þrjú fyrirtæki. Þessi
íyrirtæki eru járn rautarlína milli
Síberíu og Turkestan Volga --
Dón-skurðurinn og stórfengleg
rafvirkjiun við Dnépróstroj. Er
þegar byrjað á jámbrautarlagn-
irigunni; en á hinum fyrirtækjun-
um verður byrjað í vór. í ræðu,
er Rykov ráð tjórnaríorset i hélt
15. október síðast liöinn, sagði
hann ,að stjórnin væri með ýms-
ar umbætur á döírini, svo sem
stytling vinnutímans niður í 7
stundir o. fl. o. fl. Öil utanríkis-
verzlun er þjóðnýtt, en innan-
landsverzlunin er ýmist þjóðnýtt
eða rekin af samvinnufélögumtm.
Samviinmifélagsskapurinjn ér i
engu landi eins sterkur eins og
í Rússlandi. 1. janúar 1923 var
tala félaga í sainvn íu'élögunum
9 305, en 1. janúar 1924 hafði fé-
lögnnum fjölgáð upp í 38 325. Ég
hefi fyrir mér skýrslur um utan-
ríkisverzlunina, og sýna þær, að
útflutuingur heíir aukist gí ur’ega.
Árið 1921—22 voru fluttar út úr
Iandinu vörur, er námu 334 mill-
jónum rúblna, eri á fjárhagsár-
inu 1926—27 nam út lutningurinn
1031 miíljón Túbh.a, Allar sængur-
konur njóta sérstakra hlunninda
á kostnað ríkisins; eiga þær rétt ‘á
að dveljast háifan máriúð á héim-
ilum, er sérstaklega hafa verið
stofnuð í því ^skyni. Þeir' for-
eldrar, er vilja, geta komið böm-
um sínum fýrir í támahæli, þar
sem þau eru alin upp á kosfnað
íikisins; segja þeir,’sem séð hrifa,
að barniaheimili þ&ssi séu bezta
fyrirmcnd. Þar njóta börriin full-
komins þroska og eru í fuliu
frelsi; kens’a og leikir 'eru þáú
atriði, sem mikil áherzla er lögð á
í sambandi við uppeldið. Alt af
er aðsóknin að aukast að þessum
barnahéimilum. Sjá foreldrarnir,
að' það er börmtnum fyrir beztu,
áð lifa í frjálsu sáirineyti við jafn-
aldrana.
Það ef ekki nema örfátt af því,
sem hægt væri að segja um um-
bætur ráð síjórnarinnar, sem 'áagt
heíir ve;ið hér, cn þetta verður aðl
nægjá. Aðalumfcæturnar, sem bylt-
irigxn heíir fært verkalýðnum, er
betri aðsfaða, og hún heftr veitt
honum opinn aðgang að full-
komnara lífi.
Eins og gefur að skiljá, er auð-
valdinu meinilla við ráðsstjómar-
lýðveldið. Er það nú búið áð
sjá, að með ,,friðsamlegfi“ starf-
semi og baktjaldamakki tekst því
eigi að koma Rússlandi á fcné,
og er það því byrjað að uniir-
búa sig til ófriðar gegn verka-
mannalýðveldinu. Má mikið vera,
ef auövaldsríkn ganga heil úr
þeim hildarleik, -þvi; að þótt verka-
lýðurinn í Vestur-Evrópu fari
riðra leið í frelsisbaráttu sinni en
rússnedar stéttarhræðúr þeirra
neyddust til að ara þá hafa þeif
fulla samúð með vi IreLnarstcr i
þeirra og munu ekfci sitja hjá
aðgerðalausir, ef auðvaldið actlar
að hiridra rússne ku alþýðumenn-
'ina í menninigarctarfsemi þeirra.
■ Rússneck alþýða hefir gripið
til vorria na og hrifið völdin úr
hcndum ihaldcins. Astandið í
lanáinu skapaði s.ika aðferð. Það