Tíminn - 06.04.1963, Blaðsíða 2

mmsmi

mm
mm
ímíité
POUL REUMERT
ÁTTRÆDUR
Hinn frægi d,anski leikari Poul
Eeaumrt, eiginmaður Önnu
Borg, sem flestir íslendingar
kannast við, átti áttræðisafmæli
þann 23. marz síðastliðinn og
var mikið veður gert út af þess-
um merkisatburði í Danmörku,
þar sem Paul er einn bezti og
vinsælasti leikari þeiri'a. Það er
vel sæmandi fyrir okkur hér á
íslandi, að minnast Paul lítil-
lega vegna afmælisins, ekki ein-
ungis af þvi ag hann er kvæntur
íslenzkri konu, heldur og vegna
þess, að við höfum fengið að
njóta mikilfenglegra hæfileika
hans oftar en einu sinni, þegar
hann hefur leikið hér í gesta-
leikjum.
Poul Reumert er fæddur 23.
marz árið 1883, og voni foreldrar
hans þau lijónin Elith og Athalia
Reumert, sem bæði voru leik-
arar. Paul átti því ekki langt að
sækja hæfileikana. í einu af
dönsku blöðunum segir, að hann
hafi erft sviðsöryggi sitt, fram-
komu og útlit frá föður sínum,
en skapferlið, kæruleysið og óró-
leikann frá móður sinni.
Poul valdi þann kostinn að
vera ekki heima á afmælisdag-
inn, en slapp samt ekki við eitt-
hvað umstang. Sjónvarpinu tókst
að fá hann til að lesa upp úr
verkum .Bíckens fyrir sig, og
var þeirri sendingu sjónvarpað
heiman frá honum, og gefnar
voru út tvær bækur á afmælis-
dagnin, Bogen om Paul Reumert,
sem skrifuð er af vinum og kunn
ingjum, og Teatrets kunst, skrif-
ug af Reumert sjálfum. Fjöldi af
frægum dönskum leikurum og
öðru fólki skrifar í fyrri bókina,
og í formála hennar, sem Mic-
hael Reumert, hæstaréttarlög-
maður og sonur Pauls skrifar,
segir orðrétt í bréfi frá Paul
sjálfum til Michaels.
— Það, að verða áttræður, er
eins og hver önnur óheppni, sem
alla getur hent, og það er ástæðu
laust, að íleiri þurfi að gjalda
þessarar óheppni en ég. Hugsaðu
þér allar þær manneskjur, sem
mundu þurfa að setjast niður og
skrifa um það, hve vel ég hefði
haldið mér í næstum heila öld.
Heldurðu ekki, að það mundi
vera skeinmtilegra og athyglis-
verðara fyrir komandi kynslóð-
ir, að gefa út bók meg nafninu,
Bókin um Paul Reumert, skrifug
af óvinum hans. Það yrði sjálf-
sagt skemmtileg bók. En eins
og þú veizt, er ég ekki afskipta-
samur, en þar verð ég að gera
eina undantekningu. Ef útgef-
endur þessarar vinarbókar vilja
fá einhverja af fjölskyldumeð-
limunum, eins og Önnu eða þig
tfd., til að skrifa í bókina, þá
verð ég að taka í taumana.
Vinarbók þessi fær annars
ágæta dóma í Danmörku, þó að
öllum gagnrýnendum beri saman
um, að bók Pauls, Teatrets
kunst, sé öllu betii. Norðurlönd-
in eiga hvert sinn fulltrúa í vin-
arbókinni, þar sem Paul hefur
leikið í þeim öllum. Fyrir hönd
íslands skrifar prófessor Sigurð-
ur Nordal, og hyllir hann
Reumert sem „tengdason ís-
lands“, en Reumert hefur alla tíð
verið mjög hlyfrntur öllu sem ís-
lenzkt er.
Leikstjón sá, er skrifar fyrir
hönd Finnlands, vitnar í það
sem Reumert hefur sagt um at-
vinnu sína við han.
— Eg er aldrei hamingjusam-
ari en eftir langan vinnudag, þeg
ar ég kem heim úr leikhúsinu,
og sit í minu eigin eldhúsi með
„smörrebröd og ölflaske". Það er
allt kyrrt i húsinu og minning-
Þó ag Paul Reumert sé í hug-
um flestra tákn um velgengni og
fi-ægð, þá þekkir hann einnig
hugtakið misheppnað hlutverk.
arnar um atburði dagsins eru
Ijóslifandi. Þessi stund styrkir
þau bönd, sem binda mig við líf-
ið, ég endurlifi gamla og nýja
viðburði og geri mér ljóst, að
ég stend gagnvart miklum leynd
ardómi.
Og einn fulltrúi yngii kynslóð-
arinnar, sem skrifar í bókina.
Það er ekki nema mannlegt og
’eðlilegt, að svo sé. í endurminn-
ingum síuum segir hann frá
þeim þremur hlutverkum, sem
Jörgen Reenberg, segir meðal
annars:
— Eg vissi vel, að Paul fór
mjög seint að sofa, og það vita
flestir, en þegar 66 ára gamall
maður fer á fætur kl. 7 um morg
uninn, skrifar nokkur bréf, les
yfir langt leikrit, sem hon-
um hefur verið sent, og skrifar
um það aihugasemdir, hristist í
langferðabil 4—5 tíma, leikur
aðalhlutverk um kvöldið, hefur
gesti frá kl. 12 um nóttina til
4,30, fer svo á fætur eftir þriggja
tíma svefn, fer í bað, lýkur af
bréfaskriftum með því að skrifa
ein 30 bréf, og fer síðan að fá
sér morgunverð kl. 10,30 og mæt
ir mér í forstofunni, grútsyfjuð-
um og ómögulegum, með orðun-
um: Góðan daginn, góðan dag-
inn. Heyrðu mig, Reenberg, þú
lítur ekki vel út, hvað er þetta,
svafstu ekki vel; þá er ekki um
annað en hreina uppgjöf að
ræða.
Og Bodil Ipsen, ein frægasta
leikkona Dana leggur sinn skerf
til bókarinnar með orðunum:
Kaefi hr. Paul Reumer. Eg
skrifa ekki um stjörnurnar, en
gleg mig yfir leik yðar, með ein-
lægri aðdáun, yðar vinkona,
Bodil Ipsen. Þetta nær yfir eina
blaðsíðu í vinarbókinni. Margar
skemmtilegar myndir prýða auk
þess bókina, en um þær hefur
systir Önnu Borg, Auda Borg
séð.
Við treystum okkur ekki til
ag fjölyrða um leikhæfileika
Paul Reumert, en danskir gagn-
rýnendur eru allir sammála um
að hann sé snillingur, hvort sem
þeim líkar það svið, sem snilli-
gáfa hans liggur á, vel eða ekki.
Þeir segja m.a., að hann sé óháð-
ur öllum breytingum tímans,
hann leiki Shakespeare, Ibsen
og Diirrenmatt alla með jafnmik
illi leikni, og ef aldurinn hefði
ekki komið í veg fyrir það, hefði
hann getað leikið í Galilei, eftir
Brecht.
Hann hefur ótrúlega mikið
vald yfir áhorfendum, og þegar
hann er á sviðinu er hann aðal-
atriðið, hann stelur áhrifum frá
hinum leikumnum. Þetta er með
fæddur eiginleiki, sem fólki lík-
ar annaðhvort vel eða illa. Það
er ekki nóg meg það, að Paul
hafi verið einn bezti leikari Dana
á leiksviðinu, heldur hefur hann
einnig verið vinsæll kvikmynda-
og sjónvarpsleikari, og þó að
hann hafi hingað til verið van-
ur að leika aðalhlutverk, tekur
hann nútímaleiklist með bjart-
sýni og kjar'ki, og hann vinnur
sína sigra þar, eins og annars
staðar.
algjörlega hafi misheppnazt í
meðferð hans. Þetta eru hans
eigin orð:
Maður ætti að þakka sínum
sæla fyrir það, að eitthvað mis-
heppnast hjá manni. Ef maður
vill vita eitthvað um sjálfan sig
og afstöðu annars fólks til sín,
þannig aS hæfileikar manns
verði notaðir á réttan hátt, þá
er velgengnin óneitanlega
skemmtileg, en hættuleg. Það er
betra að læra af óhöppunum,
því að þegar ég hugsa
málð vandlega, kemst ég
að raun um, að alltaf má læra
eitthvað mikilvægt af óheppn-
inni. Óheppni krefst þess eigin-
lega, að maður bæði skilji hana
og geri sér leyndardóma hennar
Ijósa.
Sjálfur segir Reumert, að sín
misheppnuðu hlutverk hafi ver-
ig dr. Stockmann í leikriti Ib-
sen, Andreas Belgnæb og Hákon
jarl. Það getur verið að danskir
gagniýnendur séu ekki sammála
þessu, en þetta eru að minnstá
kosti þau mistök. sem Reumert
hefur lært af.
HIN MISHEPPNUÐU HLUTVERK
Dr. Stockmann, Andreas Blegnæb, Hákon Jarl.
Stjórnarblöðin hafa nú lýst
yfir því, að a'lþingiskosning-
arnar verði lá'tnar fara fram
9. júní næstkomandi.
Ríkisstjónnin ákveður kosn-
ingarnar þannig þ?-emur vikum
fyrr en Alþinigi hefur ákveðið
í kosningalögunum. Að vel at-
huguðu ráði, var það ákvcðið
• samhijóða á Alþinigi, er kosn-
| ingalögin voru sett, að bezti
' kosningadagurinn væri seinasti
sunnudagurinn í júní. Þettia var
bygigt á því, að þá væri minnst
hætta á, að veð;-átta hindraðl
kjörsókn.
Þess eru mörg dæmi, að vor-
veðrátta hafi verið þannig liér
á landi, að 9. júní sé hæpinn
kjördagur af þessari ástæðu.
Ríkisstjórnin hefur liins veg-
ar af einhverri ástæðu talið
heppilegt áð víkja frá fyrir-
mælum kosningalaganna. Sú á-
stæða liggur og nokkum veg-
inn í augum Uippi Nær allir
kaupsamningar eru lausir og
upplausin og ringulreið í launa-
málum meiri en nokkru sinnl
fyrr. Hvenær, sem er, getur
komið til átaka á þessu sviði.
Ríkisstjórnin vill fyrir alla
muni láta kjósa áður. Af því
ættu menn m.a. að geta álykt-
að, hveriar fyrirætlanir henn-
ar séu.
Sióraivinnurekandinn
sigraði
Mikil átök áttu sér stað inn-
byrðfs hjá Sjálfstæðismönnum
í sambandi við framboð þeirra
í Reykjavík. Stóratvinnurek-
endur og gróðamenn flokksins
lögðu mikið kapp á að korna
Sveini Gu'ðmundssyni, forstjóra
Héðins, á þing. Þeir bentu m.a.
á, að þcir liefðu lagt fram
stórfé í útgáfu Vísis, og vildu
sjá, að það væri nokkurs metið.
Launþegar, sem fylgja flokkn-
um, gerðu liins vegar kröfu til
þess, að þeir fenigju fulltrúa
í eitthvert af áttá efstu sætun-
um á listanum, og munu eink-
um hafa fylkt sér um Guðmund
H- Gayðarsson. Ungir menn í
flokknum vildu hins vegar fá
rnann úr sínum röðum og
fylktu sér einkum um Þór Vil-
hjálmsson, sem þeir töldu gott
þingmannsefni. Eins o-g vænta
mátti, urðu bæði launþegarnir
og umgu mennirnj,- að láta í
minni pokann. Það var stór-
gróðavaldið, sem sigraði.
Fulltrúar hfá
bandalagi
Það gctur vart fari'ð hjá því,
að ýmsir Iesendur Morgun-
bliaðsins liafi rckið upp stór
augu, er þeif lásu það i gær-
mongun. Um nokkurt skeið hef-
ur Mbl. rekið þann áróður, að
Efnahagsbandalag Evrópu væri
eiiginlega úr sögunni. Þa'ð væri
nánast sagt dautt bandaliag, A.
m k. myndu íslendingar ekki
þurfa að hafa nein afskipti af
því. f gæ;-morgun birtir svo
Mbl. ]já frétt, að ríkisstjórnin
sé búin að skipa sendifulltrúa
hjá þessu foandalagi! Var það
þá eftir allt saman ekki dautt!
Var það ekki meira en það úr
sögunni, að ísland verður að
hafa sendifulltrúa hjá því! Og
ætli það eigi ekki eftir að
koma eitthva'ð nieira á daginn
eftir kosningar.
T f M IN N , Iaugardaginn 6. apríl 1963 —
2