Tíminn - 06.04.1963, Side 9

Ólafwr Ólafsson:
Er kristniboð vítavert athæfi?
Dag einn í janúarmán.'.Si
1854 sat aldraður prestur cinn
á Vestfjörðum þungt hugsi við
skrifborðið. Sonur hans hafði
þá nýlokið prófi við Kaup-
mannahafnarháskóla. Faðir
hans hafði haft mikla gleði af
að geta kostað hann til náms,
þrátt fyrir þröngan efnahag.
Langþráðu takmarki var nú
náð.
Ferðir til Danmerkur voru
strjálar og óvissar. En hann
gat ekki beðið degi lengur með
að skrifa syni sínum og óska
honum tii hamingju, en þó eink
um til þess a"ð beina hug hans
að heiliaríku framtíðarstarfi.
En það var hann lengi búinn
ag hugsa honum.
Bréfið er skrifað að Eyri við
Skutulsfjörð. Birtist það nú hér
orðrétt og meg réttritun prests
ins:
Elskaði son!
Jeg samfagna þér, að þú ert
nú logsins sloppinn úr laungu
og straungu stríði, já ég sam-
fagna þer hjartanlega. Þó er
þetta ekki aðalbréfsefnið í
þetta sinn, heldur á það að
verða einúngis spurning til þín,
sem ég hefi ekki viljað leggja
fyrir þig fyrri en nú, og sem
ég ætlast til þú munir eptir
eins leingi og þú manst til mín,
hvert sem þú játar henni eða
neitar. —
Drottinn hefir sýnt þér mikla
og sérlega náð, svo aðeins fáir
af löndum þínum hafa hlotið
hana meiri, eða kannske —
jafnmikla, þegar allt er skoðað.
Viltu nú ekki lýsa þakklát-
semi þinni vig hinn háa algóð'a
gjafara fyrir slíka náð, með
því að gánga í víngarg hans
þar, sem komskéran er mest,
en verkamennimir fæstir , ept-
ir að þú hefir feingið nægilega
hvíld eptir fyrra stríðið, og
meðan þú er ólúnastur, og
heilsuhraustur? Viltu ekki fara
til þeirra bræðra þinna, sem
lifa án Guðs í heiminum, og
einga hafa von, — og miðla
þeim af þeim sjóði, sem þú
hefir saínað þér með mikilli
fyrirhöfn, og á laungum tíma
æfi þinnar, — lýsa þeim með
því ljósi. sem Guð hefir lénað
þér, svo nokkrir þessara við
þínar tilraunir að minnsta kosti
fái tækifæri til að þekkja
þann einasta sanna Guð, og
þann hann útsendi Jesús
Christ?
Þá mundir þú mikillega
gleðja kristniboðsvini í
Danmörku og víðar,
gleðja mig og fleiri ástvini
þína hér niðri, og á himnum
uppi, og sæma alla ætt þína
miklum og lángvinnum heiðri.
Jeg ætlast til að þú hug-
leiðir þetta mál, þar’ til ef
Guð leiíir okkur að sjást í
sumar, og þá fæ ég^ð heyra
svar þitt og vilja þinn. Þess
vil ég og geta nú, að Einar
bróðir þinn ætti ekki við þig
að skilja, ef þú fjarlægist aft-
ur föður og móður, frændur
og föðuriand.
Jeg tala þá ekki framar um
þetta mál núna, verði Guðs
vilji!
Guð sé ætíð hjá þér! Þannig
kveður þig nú. og þess óskar.
þér jafnan. meðan hjarir hér,
þ'nr h2i|sut.'nni elskandi fað-
ir.
U'.-náskrift b. éfsins er: Herr
C. ! d. theolos H. (þ. e. Helgi)
Hálídánsson, Kj.benhavn. Bréf
ið ber með sér að það hefur
ekki verið sent í pósti heldur
með emhverjum trunaðar-
manni prestsins.
Síra Hálfdán, faðir sálma-
skáldsins, Helga lektors, var
fóstursonur heittrúarmannsins
síra Jóns lærða, í Möðrufelli
nyrðra, og kvæntur Álfheiði
dóttur hans. f smáritum sínum
fræddj síra Jón íslendinga
fyrstur manna um kristniboð
og hvers konar kristilegt sjálf-
boðastarf. Hálfdáni Einarssyni
hefur þvi á unga aldri veiið
innrættur áhugi fyrir kristni-
boði sem göfugasta og merk-
asta máli í heimi. En sálma-
skáldinu mikla og lærdóms-
manninum syni hans, Helga
Hálfdánarsyni, var annað hlut-
verk ætlag en að verða kiistni-
boði austur á Indlandi.
Kærleikur föður hans til
kristniboðs og fádæma fórnfýsi
vegna þess, hefur samt orðið
arfgengt í kirkju lands okkar,
allt til þess er þvi málefni var
komið i höfn, nákvæmlega
hundrað árum eftir ag bréfið
góða var skrifað. Það skeði
með stoínun íslenzkrar kristni
boðsstöðvar í Afríku, 1954.
En þá rættist einnig bókstaf-
lega spádómur, sem komið
hafði frum tuttugu árum síðar
en Háífdán Einarsson hvatti
tvo sonu sinna til að gerast
kristniboðar.
I stórmerku ávarpi, sem
Gurinar prófastur Gunnarsson,
— bróðir hins þjóðkunna
ágætismanns, Tryggva Gunnars
sonar — sendi til þjóðhátíðar-
innar 1874, segir:
„Eitt er eftir, sem ég álít
kórónu alls hins, það, sem ætti
vera komið á fyrir mörgum
áratugum, og sem þúsund ára
hátíðin er langhæfilegust til
að byrja, það er: að vér stofn-
um íslenzét kristniboðs.félag!
Enginn skyldi láta sér ógna
það, sem ég nú segi, því þetta
KONSÓBARN, sem á íslenzkrl hendi (Margrétar Hróbjartsdóttur)
líf að launa.
er Guðs vilji . . . Það verður
stofnað kristniboðsfélag, til að
kristna neiðnar þjóðir, undir
innlendri stjórn, með innlend-
um samskotasjóði, til að kosta
innlendan mann til kristni-
boðs, í samvinnu með kristni-
boðendum einhverra annarra
þjóða, á þeim stað hins heiðna
heims, sem oss kemur sjálfum
saman um. Þetta þori ég að
frambera með allri djörfung,
því ég finn það og veit það“.
Með stofnun íslenzkrar kristni
boðsstöðvar í Konsó, i Suður-
Eþíópíu, árið 1954, rættist
þessi 70 ára gamli spádómur
bókstaflega.
★
Kristniboðsstög okkar íslend
inga í Konsó, er enn ung og
lítil. Eigi að síður á hún þegar
merkilega sögu, svo að’ af henni
má ráða nokkuð um þörf og
H. Einarsson
KONSÓ-BÖRN meS óeðlilega magaþembu, eiga erlndl við læknlnn.
gagnsemi kristins trúboðs í
Afríku almennt. Þegar á fyrsta
ári var farið að vinna — að
vísu í ákaflega smáum stíl —
að hinum þrem aðalstarfsgrein-
um kristniboðs: Kennslu,
prédikun og lækningum. Og
reynsla hefur sýnt að engin
ástæða er til að efast um, að
starf okkar í Konsó verði að
gagni eða beri síður ár'angur
tiltölulega en starf tugþúsunda
annarra kristniboða í Afríku.
Síðasta áratug fjölgaði kristn
um mönnum í þeirri miklu
heimsálfu úr 20 millj. upp í
35 eða 40 millj. (íbúar eru
taldir vera 240 millj.) Til
skamms líma voru 90 hundraðs
hlutar af öllum skólum í Afríku
stofnaðir og að verulegu leyti
starfræktir af kristniboðinu.
Langflestir af núverandi þjóða-
leiðtogum álfunnar fengu — að
minnsta kosti fyrstu — mennt-
un sína hjá kristniboðinu.
★
Mannúðarleysi og hvers
konar óréttlæti er nú hvergi
meira í heiminum en annars
vegar hja kristnum menningar-
þjóðum, þar sem trúarlegt
fráhvarf og vísindaleg efnis-
hyggja hefur fætt af sér and-
kristilegt pólitískt einræði, og
hins vegar meðal þjóða, sem
vegna ótrúmennsku og verald-
leika knstinnar kirkju, hafa far
ið á mis við fagnaðarboðskap-
inn um Krist og þekkingu á
lögmáli Guðs.
Ef einhver kynni nú að halda
að síður muni vera þöif á að
prédika (eða veita kristindóms
fræðslu) en að lækna og kenna,
vil ég minna þá á ummæli
tveggja manna, sem flestum
mun þykia mark takandi á.
Hinn fyrri er Albert
Schweitzer
f hinni ágætu bók Sigur-
björns bískups Einarssonar, um
Schweitzer, eru höfð eftir hon-
um ummæli svo hljóðandi:
„Hver, sem kynnist hugar-
hejmi fiumstæðra manna, og
þekkir óttann, hræðsluástand-
ið, sem þeir eru í . . . getur
aldrei framar efazt um, að oss
beri að gera allt, sem unnt
er, til þess ag losa þá við
þessi hindurvitni.“ 0g enn seg-
ir Schweitzen „Evrópumenn
munu aldrei geita skilið til
fulls, hversu skelfileg tilveran
er þessum vesalings mönn-
um . . . Þeir menn einir sem
hafa séð þessar hörmungar í
nærsýn, skilja, að það er skylda
vor að flytja frumstæðum nýja
lífsskoðun er losi þá við þá
hugaróra, sem gera þeim lífið
svo kvalafullt. í þessu tilliti
myndu .lafnvel stækustu efa:
semdamenn verða vinir kristni-
boðsins, ef þeir kynntust mála-
vöxtum“ . . „Skólamenntun
nægir ekki, segir Schweitzer."
Hinn síðari er einn af víð-
lesnustu og vinsælustu ferða-
bókahöfundum vorra tíma,
WiIIard Price. í inngangsorð-
um nýrrar bókar um Afríku,
segir hann á þessa leið:
„Tilfinningaríkt fólk, sem
aldrei hefur stigið fæti í afrík-
anskt þorp, er einatt með glam
ur, líkt og Rousseau, um hinn
„göfuga villimann“, er lifi í
Paradís á jörð, laus við áhyggj-
ur og erfiði vorra tima. Þeim
virðist sem aðeins þar sé sannr
ar lífshamingju að leita.“
„Hugmyndin er röng,“ segir
Willard Price. „Líf manna i
einangruðum frumskógaþorp-
um, einkennist af hjátrú og
ótta. Skógurinn er fullur af ó-
sýnilegum ófreskjum, andar
hafa yndi af að kvelja þá sem
lifandi eru. Þjáningar og sjúk-
dómar stafa frá kvikindum,
sem skríða inn í líkamann, og'
ekki verða út rekin nema með
kröftugum seið. Galdrakukl
fremja ekki aðeins viðurkennd-
ir galdramenn, heldur er hverj
um einum auðsótt að ná valdi
yfir öðrum. Þeir sem fyrir því
verða og fá vitneskju um það,
deyja af skelfingu." Og enn
segir Price: „Hve fátæklegt
afríkanskt þorp er, trúa þeir
einir sem séð hafa. Leir, og strá
skýli með moldargólfi, nálega
alger vöntun búsáhalda og fólk
ið með sýnilegar menjar nær-
ingarskorts." '
Þannig farast þessum kunna
höfundi orð.
f desembermánuði 1961 var
Albert Luthuli, hinn heims-
kunni foringi blökkumanna í
Suður-Afríku, kallaður úr fang-
elsi sínu til Óslóar, til þess að
taka þar við friðarverðlaunum
Nóbels. Að þeirri athöfn lok-
inni var honum skilað aftur í
hendur fangavarða Verwoerds,
enda lítið heyrzt frá honum
siðan.
Áður en hann var kjöfinn
til höfðingja, hafði Albert
Luthuli verið um árabil starfs-
maður kristinnar kirkju í föð-
urlandi sinu, bæði sem kennari
og prédikari. Hvað eftir ann-
að fór hann miklum viðurkenn
ingaroiðum um hverja þýðingu
kristniboð hafði haft fyrir alla
Afríku.
Á fjölsóttri samkomu í dóm-
kirkjunni í Ósló, sagði hann
meðal annars: „Því má ekki
gleyma, að kristniboðar hefðu
ekki getað komið til vor án
stuðnings frá ættlandi sínu.
Með aðstoð ykkar, vinir mínir,
skulum vér vinna að uppþygg-
ingu hins nýja og góða. Til
þess að svo megi verða, verðum
Framhald á 13. síðu.
J»«WI

Is'ía>rd«slibi f. iqbA 1963

i
V/ÚB