Tíminn - 25.04.1963, Blaðsíða 14

síaiistar rœddu nú, hvort hægt
yííi' að grípa til sömu aðgerSa að
þeæu sirrni, en fallið var frá þvi,
þar eð það vac talið of hættulegt.
ÞaMffig hafði Papen rekið anmian
nagla í kietu Wefanarlýðveldisiiis
með því að setja stjórniim'a í Prúss-
lamdi af. Hamin hrósaði sér samt
af því, að það hefði ekki þurft
nernia eimin flokk herma'nma til
þess að gera það.
Hitler og umidirforingjar hans,
voru hvað þá sj álfa snerti, fast-
ráðnir í því, að ikeyra miður ekfci
einumigis lýðvel'dið, 'heldur líka
Papen og baróna hans um leið.
Göbbels mimsíist á þetta takmark
í dagbókinni 5. júní: „Við verðum
að losa okkiu: við þetta smáborg-
ahanáðumeyti við fyrsta tækifæri,
sem. þýðst.“ Þegar Papem hitti
Httler í fyrsta simrn 9. júmí, sagði
nazistaforinigimm: „Ég lít á ráðu-
meyti yðar sem bráðabirgðalausm
og mun' halda áfram tilraunum
mínum til þess að gera flokk mimm
að sterkasta flokki landsins.
Kansliara'ambættið mum þá falla í
mánm hlut.
Þinigkosninigarnar 31. júlí voru
þriðja þjóðaratkvæðagreiðslam,
sem fram fór í Þýzkalandi á fimm
mánuðum, en nazlsbamir fleygðu
sér enn einu simni út í kosninga-
baráttuma, lamgt frá því að vera
orðnir þreyttir á svo miklum á-
róðri, og mú var baráttan oflstækis-
fyllri og harðvítugri en nokkru
simrni fyrr. Þráfct fyrir Ibforð Hitl-|
ers við Hindenbuxig um, að naz-
isitar myrndu styðjia Papenstjórm-
ina, hóf Göbbels harðar árásir á
innanríkisráðherramn, og þegar
'hinn 9- júlí fór Hitler á fund
Söhleichers og kvartaði mi'kið yfir
stefnu stjórnarinnar. Greimilegt
var af öllum þeim mannfjöldia,
sem kom til þess að hlýða á Hitl-
er, að nazitstar voru að vinma á.
Á einum degi, 27. júlí, talaði hann
til 60.000 áheyrenda í Bramden-
burg, og mær því til jafnmargra
í Potsdam, og sama kvöld tróðust
120,000 ’ imrn á hiimn risastóra
GrunewaM-leikvang í B'ertjn, á
meðan 100,000 manns stóðu fyrir
utan og hlustuðu á hann í hátöL-
urum.
Atkvæðagreiöslan 31. júlí flutti
Þ j óðernis-sósísalistum dýrðlegam
isigur. Nazistar hlutu 13,745,000
atkvæði og um l'eið 230 sæti í þing-
inu. Þeir voru því orðnir stærsti
flokkur 'liamdsins, en áttu langt í
lamd með að ná rmeirihluta, ■ þar
sem þingmenmirn'ir voru 608. Sós-
íal-demókrafcar töpuðu 10 sætum,
án efa vegna kjankileysi’s þess,
sem foringjar þeirra höfðu sýnt
í Prússl'andi, og mú höfðu þeir ein-
ungis 133 sæti á þmginu. Verka-
im'ammastéttirmar voru að sinúast
ti'l fylgis við kommúmdsta, sem
unnu 12 sæti og urðu um leið
þriðji stærsti flokkurimm með 89
fulltrúa á þingi. Kaþólski mið-
flokkurimn jók fyligi sitt nokkuð,
eða úr 68 í 73 sæti, en aðrir mið-
stétta-flokkar, jafimveil Þýzki þjóð-
'arflokkurjnm, flokkur Httaeu&eigB,
sem stutt hafði Papen í bodninB-
umum, biðu mikimai ð^gur. A® ka-
þólikkunum undanteknum, var
igreimilegt, að mið- og efri-stétt
iimar höfðu hópiazt um Hitler.
Hitler athugaði siigur slirnrn, 2.
ágúst, í Tegemsee í márnd við
Mimehen þar, Sem hanin ræddi við
flokksforingja sína. Þjóðemis-sós-
ía'listar höfðu aukið fyí'gi sitt um
rúmlega sjö milljónir atkvæða frá
kosníngunum tveimur árum áður,
og þimgsætafjöldanm úr 107 í 230.
Á þeim fjórum árum, sem liðin
voru síðan í kosniimgunum 1928
höfðu nazistar uninið um þrettán
milljómir nýrra atkvæða. Samt
vantaði Hitler enn þann meiri-
hluta, sem átti að færa honum
völ'din. Hamn hafði emuingis unnið
37% af heildarafkvæöatölunmi.
Meiri hluti Þjóðverja var enm á
móti honum.
Hamm ræddi málið við undir-
menn sína langt fram á mótt. Göbb
els Skýrir frá árangrinum í dag-
bókimmi 2. ágúst: „Forimgimn þarf
að taka þýðingarmikla ákvörðun.
Löglega? Með Miðflokkunum?
Með Miðfiokknum gátu nazistar
myndað meirihluta í þingimu, en
þetta fammst Göbbel's „óhugsamdi“.
Samt segir hann: „forimginn hefur
ekki tekið neina lokaákvörðun.
Það murn taka nokkum tíma, að
málin skipist sem skyld'i.“
En ekki langan tíma. Hitler var
óþoteypóðnr, upp með sér vegma
sigursSns, enda þótt hann væri
ekki næ^hagttr. Hamn fiýtti sér
til BetSSaer 4. ágúst til þess að
ihitta þar van ScMeicher hershöfð-
ingja, em elkki von Papen fcanslara,
og efas og Göbbels skrifaði: „til
þess íeggja fram kröfur sínar.
Þaar verða efcki allt of vægalr",
bætö hazm vS5- Hitler gerði grein
fyrír sKSImálum sfnum 5. ágúst í
Fihtíljemlberg-lrfRhmum nálægt
BeriSn þar, sem banm ræddi við
yon Schleichen kanslaraembætt-
fð handa sjálfum honum, og flofck
urímm, átti að fá forsætisráðherra-
embættið í PrúsSlandi, embætti
immiamlrikisráðherra bæði í ríkimu
sjálfu og svo í Prússlandi. dóms-
málaráðherraembætti ríkisíms,
embætti eÆnahags- og flugmálaráð-
herra, og að l'okum nýtt ráðherra-
embætti fyrir Göbbels, hann
skyldi fjalla um almenma upp-
fræðslu og áróður. Hitler lofaði
Schleieher embætti varnarmála-
ráðherra og átti það að vera notak-
urs konar sárabót fyrir hamm. Þar
að auki sagði Hitler, að hamm
mymidi fara fram á lagasetnimgu
frá þimginu, sem veitti honum
heimild til þess að stjórna með
bráðabiirgöalögum um nokkurn
tímia. Yrði þessu neitaö, mymdi
þingið verða „Sent heim“.
Hitler gekk af fundimum full'-
viss um, að hanm hefði unnið
Sehleieher til fylgis við áætlu'n
sína, og hann flýtti sér glaður og
reifur til fjallafylgsnis síns við
Obersalzberg. Göbbels, sem alltaf
var napuryrtur í garð andstæð-
iinga'nna og vantreysti 'Stöðugt
stjórmmálahershöfðingjamum, var
etaki jafn örugigur. „Það er rétt að
vera vantrúaður á fretaari fram-
kvæmdir," sagði hann í dagbók-
inni 6. ágúst, eftir að hafa hlust-
að á skýrslu hins vongóða foringja
um fundimm við Sehleieher. Göbb-
75
els var þó viss um eitt: „Þegar
■við höfum einu- sinni náð völdum,
munum við ekki 'sleppa þeim aft-
ur. Þeir munu verða að flytja
okkur dauða út úr ráðuneytum-
um.“
En það var ekki allt jafn gott
og Hitler hafði haldið. Göbbels.
skrifar 8. ágúst: „Símahringing
frá Berlín. Aíls staðlar er fullt af
alls konar sögum. Allur flokkur-
inn er reiðubúinn að taka völdin.
SIV ,-menn eru fárnir að yfirgefa
störf sín til þess að vera tilbúnir.
Flokksforingjarnir undirbúa hina
stóru stund. Ef allt gengur vel,
gott. Fari hins vegar iill», verður
þetta stór afturirippur." Næsta
dag komu þeir Strasser, Frick og
Fuhk til Obersalzberg með fréttir,
sem voru ekki beinlínis uppörv-
andi. SeMeicher var farinn að
snúa sér eins og ormur. Hann
krafðist þess nú, að fengi Hitler
kainslaraemibættið, yrði hann að
'stjórna m-eð samþykki þingsing.
Funk skýrði frá því, að vinir hans
kaupsýslumennirnir, væru famnir
að ókyrrast vegna framtiðarhorfa
nazistastjórniariinnar. Hann fl'utti
skilaboð frá Schacht, sem stað-
festi þetta. Að lokum 'Sagði tríóið
Hitler, að menmimir í Wilhelms-
strasse óttuðust nazista-uppreisn.
Þessi ótti var ekki ástæðulaus.
Næsta dag, 10. ágúst, frétti Göbb-
etó, að S.A. í Berlín væri „með
vopnaðan viðbúnað . . . S.A. eru
að mynda sterkari hring um
Berlíin, en nokkru sinni fyrr . , .
Wilhelmsstrasse-ráðamennirnir,
eru mjög svo órólegir vegna þessa,
en það er einmitt markmi'ðið með
viðbúmaði okkar.“ Næsta dag gat
foTinginm ekki þolað að bíða leng-
ur. Hann lágði af stað í bifreið til
Berlínar. Hann myndi láta „fara
lítið fyrir sér“ þar, sagði Göbbels,
en á hinn bógimn yrði hann við-
búinn, ef kallað yrði á hann.
34
hvort sem þú trúir því eða ekki,
þá er það nú samt sem áður satt.
— Og þú lézt bann leika á þi'g
á þenman 'hátt? Hanin er ástfang-
iinn af þér, og sá gull'vægt tækifæri
til að l'eika á hræðslutiifinningar
þínar. Meðan ég er hér og starfa
að þessu verki, eru allir, sem til-
heyra mér, öruggir . . .
— En skil'urðu ekki, John, EG
tilheyri þér ekfci, svaraði Blanche.
— Eg er bara mágkona þín og svo
virði'St sem þær temgdir skipti
enigu máli. Dorothy og tvíburarnir
eru örugg, en ekki ég. Nicholas!
Petrov er ekki vitund hrifinn af
mér. Sannltikurinn er sá, að ég
veit, að 'honum finnst ég vera til
byrði og óþægimda, en hanm geriir|
hvað hann getur tU þess að vernda
mig þangað til hann fær tækifæri .
til að senda mig aftur til Eng-
lands. Þú VERÐUR að trúa því,!
sagði hún alvarleg í bragði og
gekk til hans og greip í jakkann !
hans.
— En þú ert EIGINKONA hans.
Hamingjan góða, geturðu ekki í-
myndað þér, hvernig mér líður út
af því . . . ÞÚ í örmum hans, þú
gefur honum blíðu þína . . .
— Við höfum ekki verið með
nein bl'íðuhót, sagði hún 'sannfær-
andi. — Og svo mun ekki verða.
Sú athöfn, sem framkvæmd var,
var aðeins formsatriði. Þessi
vígsluathöfn var aðeins forms-
atriði. Eg hef sagt þér, að hann
elskar mig ekki. John, horfðu á
mig. Hef ég nokkru smni logið að
þér?
Hann leit tregur á hana.
— Nei, þú befur ekki gert það,
viðurkenndi hann. — Eg hef alltaf
vitað að ég hef getað treyst orðum
þínum . . .
Og ég hef líka sagt þér satt í
kvöld. Seztu nú niður og fáðu þér !
eina sígarettu og við skulum
spjalla saman. Hún leiddi hann að
stólnum við ofninn, rétti honum
sígarettu, kveikti í fyrir hann og
fékk sér síðan eina.
— Um hvað viltu tala við mig?
spurði hanu.
— Um þig . . . John, þú veizt, þú
getur treyst mér, er það ekki?
— Eg lasf alltaf haldið ég gæti
það.
— Og þú hefur ekki ástæðu til að
skipta um skoðun. Sannaðu mér
nú, að þú treystir mér, og segðu
mér í hverju verk þitt er fólgið...
Hann kastaði frá sér sígarett-1
unni og trampaði á henni.
— Nei, Blanche, það get ég ekki.,
— Vegna þess, að Nicholas,
Petrov hefur bannað þér það? !
— Fjandinn hirði Petrov. Því1
skyldi ég láta hann ákveða hvað ,
ég segi eða geri? Eg get sagt þér, i
að nú líður ekki á löngu unz vérki1
mínu er lokið. En ég get ekki
sagt þér í hverju það er fólgið,
það væri of hættulegt ... j
Svo að þú hefur þá skipt um
skoðun, sagði hún lágt og dapur-
lega. — Eg get svarið, að þú mátt
treysta mér. Og . . . kannski gæti
ég hjálpað þér.
— Það er ómögulegt, anzaði
hann.
— Hvers vegna er það ómögu-1
legt — við erum tveir Bretar al-
ein í framandi og 'fjandsamlegu
landi. Við vitum, að hættur eru
á hverju strái og það er vafasamt,
að við komumst nokkurn tíma frá
Kína. John, ég veit að þú getur
ekki snúið aftur til Englands, en
nú þegar þú veizt hvers yfirmenn
þfnir krefjast af þér og hvers þú
ir.átt vænta í framtíðinni . . . liði
þér þá ekki betur ef Dorothy og
börnin kæmust frá Kína, ekki til
að fylgjast með þér til Rússlands,
heldur kæmust heim til Englands?
Andlit hans afmyndaðist og
hann sneri sér snögglega frá

Á Hi ÆT1 rUSTUND Mary Richmond
henni, en hún hafði séð tár blika
í augum hans.
— Guð minn góður, allt myndi
óg gefa til að þau . . . og ÞÚ
væruð örugg!
— En ég gæti kannski komið því
I kring, sagði Iiún.
— Hvernig? spurði John bitur-
lega.
— Með því að(gera samning við
Nicholas Petrov. Hann ætlar að
smygla mér út úr Kína og senda
mig heim til Englands. Því skyldi
hann ekki líka hjálpa Dorothy
og börnunum?
— Hann myndi ekki fást til
þess.
— Ó, jú, ég er viss um það.
Rlustaðu á mig John. Eg hef
hugsað mikið um þetta. Kannski
getur ÞÚ komizt heim líka. Hún
greip fast um hendur hans.
— Þú skilur ekki um hvað þú
crt að tala, sagði hann lágróma.
— Vitleysa. Þú ert að vinna hér
að verki í Kína — fyrir Rússa.
Ileldurðu ekki að enska leyniþjón
ustan vildi gjarnan fá upplýsing-
ar um það?
— HÆTTU! í guðanna bænum
hættu. Hann reyndi að draga til
sín hendurnar, en hún hélt þeim
föstum.
— Ef þú reyndir að bæta fyrir,
það sem þú hefur gert? . . . Gefið
iandi þínu dýrmætar upplýsingar.
Þá gætir þú einnig snúið heim til
Englands, þú yrðir áreið'anlega
náðaður. Já, ég er viss um það,
John og þú veizt það líka.
— Nei, og hvemig ætti ég að
komast heim? Hamingjan sanna,
þú talar eins og flón, Blanche.
Auk þess hefur enska leyniþjón-
ustan engan áhuga á þessu. Og ég
veit ekkert um önnur topp-leyndar
mál.
— Þú segir ÖNNUR topp-leynd
armál. Þú viðurkennir þá að þetta
er topp-leyndarmál. Og ef svo er,
veiztu fullvel að leyniþjónustan
hafði áhuga á því. Eða kannski
Scotland Yord? . . . eða atom . . .
Hann ýtti henni harkalega frá
sér og stóð upp. — Blanche, ég
ráðlegg þér að skipta þér ekki af
því sem þér kemur ekki við . . .
Og nú verð ég að fara. Eg hef
átt langan dag og þarf og hvíla
mi.g.
Hann var kominn til dyra, þegar
hún spurði: — John, af hverju ertu
að kafa í Jangstekiang? Að hverju
ertu að leita
Hann snarsnerist á hæli eins og
bvssuskot hefði hitt hann.
— HVAÐ SEGIRÐU . . . Hvern-
ig veiztu, hvað ég hef fyrir stafni?
j — Eg sá þig — í gær.
| — Þú sérð ekkert héðan!
— Nei, en ég lék á Sing
og laumaðist niður að fljótinu. Eg
sá þig í kafarabúningi, þeir voru
að setja á þig hjálminn. Eg horfði
á, þangað til þú fórst niður . . .
— Petrov hafði rétt fyrir sér,
hrópaði hann. — Við hefðum bet-
ur verið lausir við kvenfólk hér.
Þú verður að gleyma því sem þú
sást, heyrirðu það. GLEYMDU
ÞVÍ.........
— Eg neita að gleyma því. Ef
þú vildir bara segja mér um hvað
málið eiginlega snýst, gæti ég
kannski komizt að samkomulagi
við Petrov ofursta. Eg gæti að
minnsta kosti fengið tryggt ör-
yggi Dorothy og bamanna — jafn-
vel þótt þú gætir ekki farið með
þeim.
— Farðu að ráðum mínum og
reyndu ekki neinar kúnstir með
Petrov — hann er eins og eldfimt
sprengiefni.
— Hver er sprengiefni, vinur
sæll? spurffi glaðleg rödd um leið
og kofadymar opnuðust og Petrov
sjálfur kom inn.
23. kafli.
John rak upp hálfkæft óp og
hörfaði til dyra.
— Við vorum bara að spjalla
saman, stamaði hann. — Eg ráð-
lagði Blanche, að skipta sér ekki
af því, sem'henni kæmi ekki við.
Það var bara spaug, Petrov. En,
en — ég átti vig yður ....
— Svo mikið skildi ég. Og ég er
hræddur um, að þér gerið yður of
háar hugmyndir um mig. Eg vildi
aðeins óska að ég væri sprengi-
efni . . . Marsden, og nú langar
mig að frétta, hvernig hefur geng-
14
T I M I N N, fimmtudagurlnn 25. apríl 1963,