Alþýðublaðið - 11.11.1940, Blaðsíða 2

MÁNUÐ'AG 11. NÓV. 1846.
ARNI JÓNSSON alþingismað-
ur birtir í Vísi 8. þ, m.
gnein, er hann nefnir „Stefán
Jóhann ver&nr að afsala sér utan-
ríkismáiwríum“. Verður ekki öðru
vísi litið á, en að grein þessi sé
Kkrifuð að uudirlagi miðstjórnar
Sjáifstæðisflökksins og tneð vit-
unci og sdHiþykfei þess manns, Ól-
®fs Thors, sem Á. J. ætlast til
að taki við :utanríkisráðherraemh-
ættinu, af St. J. St. Það ér því
fnilkomiega heimilt að líta á
gneán þessa sem skrifaða i nafni
Sjóifstæðisfiökksins, og að í
henni komi fram kröfur og óskir
þess fiokks, og að rökin, sem Á.
J. færir fyrir máli sktu, séu þau
nök, sem Flokkurinn hefir fram að
bera . sem slíkttr, en að hún
túlki ekki persónulegar. skoþani r
K.. J. Þegar það auk þess er vit-
að, ao síðait Danmörk. v.ar her-
númin hefir við og við borið á
„ókyrrð“ á hærri sfw-ðum af völd-
nnt S|álfstæðisflokksins út af ut-
an rikisniáiunum og meðferð
þeirra. er sýnilegt, að grein Á’. J.
er ætlað það hlutverk, að kottta
af stað : á opinberum vettvangi
umræðum twn mál þetta, þar sem
vóniaust mun nú vera talið að fá
þessa bneytingu fram án vem-
tegra „hernaðaraðgerða ‘.
.^þýMflokkúri'nn getur ékki
látTð slíkri árás á formann sinn
og ráðherra ósvarað, og þó að
árás Á. J. á St. J. St. sé bseði ó-
drengileg og ómakleg, skai reynt
að sneiða hjá því sem mest, en
neyna hitt hekiur, að draga fram
i’ök hans og gagnrýna þau.
*
Ett áður ön: vikið er að rök-
setndunum er rétt að víkja örlítið
að rógnúhi og tmjaðrinu í grein
Á. J. iíánn fer þar inn á þá braut,
að gera saímáuburð á St. J. St. og
Öiafi Thors, og er Stefán rægður
á hinn ómáklégastá há’tt, en væm-
ið og öviðfeSdið lof borið
á Ól. Th. Allt, sem gért hefir ver-
ið að gagni í uíanríkismálum er
verk Ó1 .Th., enda er hann „hæf-
asti maðurinn, sem völ er á inn-
an ríkisstjómarinnar“ til þess að
fara nieð atBnrfldsmálin, segir
greir i arhöfanetor.
Hér skal ekki fetað 'í fót.spor
Á. J.‘ og farið með neinar dylgjur.
Ól, Th. Hann hefir, eins og allir
mehn sina kosti, en hann hefir
JONAS GUÐMUNDSSO
ann
iíka, eins og aðrir, sSÍna galla.
En Á. J„ sem leitt hefir þann
asna í herbúðirnar, að fara í
mannjöfnuð, má búast við þ\’í,
að hann tali ekki til lengdar einn
á þeim vettvangi, ef áframhald
verður á þessum umræðutn. Þ.að
fer því særnst, að í umræðum um
pessi mál sé sliku sleppt að
mestu, enda er það svo hér sem
víðar, að „óyandur er eftirleikur-
inn.“ Ég mun því leiða hjá mér
að telja hér fram kosti St. J. St-
til þess starfs, sem hann nú gegn-
ir, ‘ og ókosti Ól. Th. til satha
starfs, þótt það væri það svar, er
tilhlýðilegast væri við skrifi Á. J.
Brt til þess að sýna á hvílíku
hundavaði fariö er í grein Á. J,
er rétt að Itenda á, áð hann minn-
ist ekki á það, sem þurfá að vera
meginkostir hvers þess manns,
sem fer meö utanríkismál þjóðar
sinnar, en það er gætni og still-
ing. Án þess ég vilji ndkkrum
steini varpá á ÓI. Th. hvað dygð-
ír þessar snertir, tel ég að St. J.
St. hafi þær báðar í mun rikari
mæli en Ól. Th. Þetta veit líka Á-
J. og því lætur hann undir höfuð
leggjast að minnast á það eimi
orði.
lægai' horfið er burt frá þeirri
„rökserad“ Á. .1., að ,St. J. St..
skorfi persónuiega hæfileika til
að gegna utanríkisráöherraemb-
æftinu komum við að hinum eig-
inlegu ástæðum . fyrir þessari,
kröfu . Sjálfsíæðisfiokksins.
Sú er hin fyrsta röksemd Á. J.,
að Sjálí'stæðisfliokkurinn eigi
„eðlilega kröfu“ á því að fara
méð utanrikismálin vegna þess,
að hann er a.nnar stærs-ti fiokkur
þingsins, ea „þar sena svo stencÞ
ur á, að tveir stérkir fíokkar
vinna saman, hefir tfðkast hér í
nágrann ajöndunura, að annar til-
nefnir forsætisráðherrann, én hinn
utanríkisráðherrann“, segir Á, J.
Þessafi röksemd er þ'ví að
Handrit að Síma-skrá Reykjaví'kur fvrir árið 1941 ligg
ur frammi i afgreiðslusaí land&ímastöðvarinnar frá
mánudeginum 11. þ. m. ril miðvikudagsins 13. þ. m.,
að báðum dögum meðtöldum. Þéir sem ekki þeg.ar
haía seut breytingar við skrána, eru beðnir að gera
það þessa daga.
úsmæðrafél.
heldur fund í Oddfellowhúsinu mánudeginn 11. nóvem-
ber kl. 8,30 e. h
DAGSKRÁ :
1. Skýrt frá sumarstarfseininni
2. Rætt um hússtjárnarskólamál Reykjavíkurbæjar.
3. Ýms önnur félagsmál.
Dans og katfidrykkja*
Konur fjöimenniö og takiö með ykkiir gesti
STJÓRNIN.
svara, aö þe t® er algerlege ieagl
Engin slík venja hefir nokkurs
staðar mynda'st, og má nefna
mörg dæmi því til sönnunar.
Þannig fór fyrir skemmstu með
■völd í Finnlandi stjóm Cajanders.
Var hún studd af þrem flokkum,
og var hinn svonefndi Framsókn-
arflokkur þeirra minnstur, en úr
þéim fíokki vorú báðir, Hirsaúis-
ráðherrann og útanríkisráðherr-
ann (Evrko). Nú er þ.jóðstjórn í
Danmörku, og standa að henni
4 flokkar, tveir stórir og tveir
freinur litlir. Er utanríkisráöherr-
ann þar úr minnsta flokkrvum
Radikalaflokknum. í Svíþjóð er
hú einnig þjóðstjórú, en' utanrík-
isráðherrann þar' er' utan allra
ftokka. Á Bretlandi er einnig
þjóðstjórn, og eru þar báðtr —
forsætis- og uíanríkisráðherrann
— úr ihaldsfl'okkmim, svo sem
kunnugt er.
Þessi röksemd Á. J. ef því
hrein fals-röksemd.
*
Þá er sú önnur röksemd Á. .!.,
að af því St. J. jSt tali ekki ensku
„svo viðiinandi, sé“, sé „það út
af fyrir sig í rauninni nægilegt til
að sýna, að hann er ekki fær úm
að þ^su starfi." i /
Haíu menf nokkurn títna heyrt
annað eins buil? Eins og það
þttHfi „út af fyrir sig“ að vera
nokkuft skilyTÖi til þess að geta
gegnt starfi ulaiiríkisráðherra, að
tala veí einhver erlend tnál.
Ef vélja ætti ráðherra eftir
málak'uhnáttu rnanna einni „út <xi
fyrir sig“, eins og Á. J. bemiinás
segír að gera eigi, er tæplega
vafi á því, að próféssiör Guð-
brandur Jónsson mundi verða
hlutskarþastur í sámfeéþþnisprófi
uni sæti utanTÍkisráðherrans, og
við slíkí próf mundi ói. Th. á-
reioanlega falla, ef allir kæntu
til greina. : •
Utanríkisráðherrai* margra
landa hafa ekkert mál getað taiað
nema móðurmál sitt, og hafa 'vei
leýst 'af hendi störf sin fyrir því'.
Það er skiiningur og glögg-
skygni á það, á hvern veg mál-
efnum landsirts iit á við er bezt
skíþað og hvernig þau verða bezt
' rækt, svó og að/fulIkominni vin-
semd sé haiclið við þær þjóðir,
sem þjóðin á mest undir i
öilum samskipt'um sínu(u, sem
eru frwmskilyrði þese, að geta
farið með utanrílmsmái eínltvers
lands, en ekki einber málakunn-
áÉta, því. fyrir henm er séð með
hæfu starfsfólki á skrifslofum
ráðumeytisins og fulltrúum ríkis-
ins hj.á erlendum þjóðum. Sem
dæmi þessa má benda á
ÞjóðabandalagsiimdkiB, meðan
þeirvoru halclnir og utanríkisráð-
berrar svo að kalla allr.a þjóða
kotnu þa-r samais. Þeir fluttu
nærri æfiniéga ræður sínar á máli
síns eigin iands og létu túika
þýða þær og endursegja, nema
þeir elfeir, sem voru alveg frá-
bærir málamenn.
j<jC
Þessi rökseutd Á. .1., sem „út
af fyrir sig“ er að höns áómi
nægileg til að flæma St. .k St. úr
/ .
ráðherrastarfi hans, er blátt
franr hlægiieg.
a-
Þá er þriðja röksemd Á. J„ og'
sú röksemdin, sem hann sýnilega
leggur sjálfur mest upp úr — og
allur úlfaþyturinn er af sprottinn
— en hún er sú, að af því ad
St. J. St. hefir „látið' blaði sínni
haldast uppi að fara með róg ani
stærsta stjórnmálaflokkinn i
Iandinu“ og „brigsla Sjálfstiæðis-
möramrn um að þeir haldi uppi
uíidirröðri fyrir þýzka nazism-
ann“, eigi hann að láta af utan-
rikisráðherraembættínu og áf-
henda það Ólafi Thörs, formiaþni
Sjálf stæðisf lokksin s.
Þesjsi er iíka hin eina af rök-
seindum Á. J. sem ræö.andi er í
fullri alvöru. Á. J. tei'ur það „róg“
og „brigsl“, þegar því er haldið
frám, að innan Sjálfstæðis-
flokksins séu nazistar. ».
Er því rétt að athuga hversu
mikiil rógúr og brigslyrði þetta
eru, ef staðreyndirnar eru dregn-
ar fram.
Fyrir nokkrum árum starfaði
hér flokkúr nazisfa eða þjóðernis-
sinna éins og þeir köiluðu sig.
Svo var og í fiestum öðrum
löndum þ'á. Hvorki bér né annars
sfaðar unnu þessir flokkar neitt
á við kosnmgar. Bein þjónusta
þeírra við erient ríki 'hrinti fólfei
frá þeim. Nákvæmlegá sama sag-
an hafði gerzt með kommúnist-
ana, og :af reynslu þéirra lærðú
nazistarnir í þessú sem öðru._____
Báðir þessir flókkar fengu því
iiin líkt leyti skipun frá yfirboð-
ur.um. sínum eriendis um að
brey'a til um starfsaðferðir. Kom-
múnistamir fengu sem alkunnugt
er fyrirskipunina um að taka upp
„samfyikinguna".
En nazi-starnir fengu fýrir-
skipun iim að starfp ieynilégá óg
vinna alveg sérstaklega i þeim
fiokkurii, sém földu sig þjóðlégá,
svo sem Sjálf stæði sfþjkkuri n n
gorði hér, íii þess að vMfen hiria
þjóðlegu. samhelcini. .
Kommúhistana hefir, fyrir' at-
'heina Alþýðuflokksins, tek'izt að
einangra nokkurn veginn, og
\ æru þeir nú úr sögunni lfér á
landi, ef þeir nytu ekJci óbeinnar
verndar og skjóls Sjálfsíæcðis-
flokksins, eins og .síðar mun að
vikið.
En hvar eru nazistarnir rvú?
Þeir hnrfu af yfirborðinu, en
það er öilum vitanlegt, að þeir
hafa síðan starfað leynilegá, og
margir þeirra hafa meira að segja
'bseði í riæðu og riti í engar graf-
göt'ur farið með það, hvern hug
þeir bæru til iýðræðisins og að
þeir jafnframt teldust til Sjálf-
stæðÍBfiokksins. Um þetta hafa
orðið eftirminnilega deilur í blöð-
unum.
Það er rétt að taka það fram
að því fer fjarri að nokkur
liafi baldið því fram, að
megmþorri Sjálfstæðismanna séu
nazistar eða hafi nokk'urn tíma
verið það. Það er vitað að allur
fjöldinn af kjósendum Sjálfstæðis-
flokksíns fyrirlítwr alla siíka
menn og alla starfsemi þeirra og
ia»g fiestir af ieiímndi jBðssww
SjáJfsíæðisflokksins hafa efetei gef'
ið tilfefni til þess að æíla að þeár
séu siíks sinnis.
Eu þö svo sé er M|t jafet ó-
hrekjanleg .staöreynd, að
þess flokks ér að leita fiestra eðat
ailra þeirra manna, s©m
fylíu flokk nazista, og ailt til þess
•r landið var hernumið af Bret-
Um létu | leir vemlega á sér bera.
Síöan hernámið fór fram haí*
þeir, af eðliiegri hræðslu við
Breia, dregið sig í h.lé, samanbor-
ið við það, sem ácmr var. <jL
Órækasfa sönmm þess, að |wSr;
séu þó enn til og leitist við »ð
vinna landráðahlutverk sitt, er
það, að ríkitestjórnin hefir orðið
að gripa tij þess, að; seirfja við-
bótar hegningarlög tii þess
ná tiT slíkra manna og. swmir at-
burðir síðustu víkna bencia ó-
þægilega í þá átt livar þeáwa er
að leita. ;
h Önmir óhrekjanleg $táðreynd
e:r það, að alit.ti) þess tima er
hernámið .för hér . fram varðf
blað það er Á. J. nú skrifar í
málstað hins þýzka nazismá og
bæði aðaiblöð : Sjáifstæðisflokks-
ins hafa ávailt tvístigið, þegar
uvarka skyldi skýrt afetöðuna tif
einræðisflokkanna, . hæói nazista
og kommúnista.
Þegar þjóðstjómin var niynd-
uð skyldi það vera eitt af fjórum
meginviðfangsefnum hennar og
flokka .þeirra, sem að hennt-
standa ,,að sameina lýðtæðisöfl-
’jn í .landinu til verndar og efl-
ingar íýðiæðinu“. '
Hvað hafa blöð og. flokkur
Sjálfsíæðismanna lágti til þeiiTæ
mála? Fjölmargir Sjélfstæðis-
menn vilja af arlhug vinna að
þessu marki. En hvaö hafia blöð;
þeirra gert?
t hvert' sinn gem Alþýðublaðið
hefir krafist frekari aðgerða gegn
kommúnislum, sem þessi blöð þó
iviðurkenna í ©rði áð sé landráða-
flokkur, hafá bæöi Vísir og Morg-
uribiaðið risið andvíg gegn þyf
og þáð ér hægt áð leggja fram
greinár úr báðum þessúm blöð-
frá því nú í ár, þúr • seni þau
letja aliia aðgerða gtegn þeim-
og- íéija að „bet'ri andstæðinga“
en iandráðahyskið sé ekki diægt
aé'óska sér. Á. J. er sjálfur höf-
undur slíRra greina.
Saraa virðist skoðunin verai
hjá meiidhlutEi ríkjsstjþrnarinnar
sem ekki hefir éún fuhdist á-
stæða til að biaka \úö þeim þó
b.ornar séu framv dþgjéga í blaðí
þeirra landráðasakir á rikisstjórn-
ina og beinlínis gerður ieik-
úr að því/að. sþi'ilai d-ámjjúð okk-
ar við brezka herinn hér, sem í
ölium ’greinum er ofj’ari. okfear, pf
hann er neyddur til að beita sér.
Það ei fullkiomlega heimilt að
draga þá ályktun af, þessu fram-
férði Sjálfstæðisblaðanna, að
þeim sé það ekki mótfa-ilið, að
hér séu til ofbeldisfiokkar, og það
stafi af því, að eitthvað þeim ná-
komlð mundi hljóla sömu örlög
og kommúnistar,- ef við þeim yrðr
kilakað. í stað þess að fylgja Ai-
þýðuflokknum að málum í kröf-
'um hans á hendur einræðisöflun-
Bm, hafa blöð Sjálfstæðismcftma
reynt að skapa tortryggni í garð
hans. Þa<u hafa kaliað það „und-
iriægjuhátt við Breía“, þegar
Aiþ.ýðubjaðið hefir tekið máistað
frclsisins og réttlæ'isins ^gegn
landráða- og Uú^nnar-'sarfsetni
ofboldisfiokkanna. N ákvæmíega
Frh. á 4.' síðu.