Alþýðublaðið - 05.03.1942, Blaðsíða 6

1
©
j Blómarós.
Þessi fallega stúlka heit- ,
ir Rita Hayworth og .er
alþekkt leikkona. Hún
hefir meðal annars leikið
á móti Fred Astaire.í nýjr
, ustu mynd hans.
Htakningasaga „Ægis“
(Frh. af 2. síðu.)
ina. Hann gat aldrei dvalið
lengi við hana og ekkert hlust-
að. 'Þess vegna' heyrðum við
ekki tilkynningu Slysavarnafé-
lagsins í útvarpinu.
Klukkan að ganga 12 í gær-
kveldi sáu mvið skip stefna til
okkar. Þetta var „ÓIi Garða“ og
urðum við fegnir, enda bjarg-
aði hann lífi okkar. Þá vorum
við, eftir því, sem skipstjórinn
á „Óla Garða“, Baldvin Hall-
dórsson, sagði okkur, 35 sjómíl-
ur norðvestur af Malarrifi.
Klukkan 12Vá í nótt lagði
„Óli Garða“ af stað með okkur
til lands. Eftir það gátum við
sofið til skiptis, en vitanlega
varð að halda áfram að dæla
af fullum krafti. Ég vil geta
þess, að skipverjar á „Óla
Garða“ tóku dásamlega vel á
móti okkur, gáfu okkur ágætan
mat og veittu okkur alla að-
hlynningu. Ég vil biðja Alþýðu-
blaðið að flytja skipstjóranum
og skipshöfninni á togaranum
innilegustu þakkir okkar. Enn
fremur vil ég biðja blaðið að
flytja Akurnesingum þakkir
okkar fyrir góðar viðtökur. Sér-
staklega viljum við þakka Níels
Kristmannssyni útgerðarmanni,
sem tók á móti okkur hér og
bauð okkur öllum heim til sín.“
Gkról.
Karlakór Akureyrai*
hefir undanfarið haldið þrjá
kirkjuhljómleika á Akureyri við
ágæta aðsókn og prýðflegar við-
tökur.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ Fimmtudagur 5. marx 1942.
Reykjavik heflr verið illa stjðraað..
urinn barizt fyrir því, að
Reykjavík tæki sig til að reka
hér útgerð í atvinnuskyni. En
þær tillögur hafa verið fljótar
að falla. Einu afskipti forráða-
manna Reykjavíkurbæjar af út-
gerð eru þau, að forða stór-
gróða einstakra útgerðarfélaga
eins og Kveldúlfs frá löglegu
og réttlátu útsvari til bæjarins.
Þessh: hugsa nú um afkomu
bæjarfélagsins.
Eitt það, er skapar atvinnu
fyrir verkamenn og iðnaðar-
menn, eru húsbyggingar. Að
ráðast í að byggja hús hefir
bænum aldrei dottið í hug, nema
þá nokkra póla. Bærinn á sem
, kunnugt er ekki einu sinni hús
yfir skrifstofur sínar .eða til
nauðsynlegustu fundahalda
sinna. Bæjarstjórnarfundir eru
haldnir á lélegu háalofti, sem
illa er við haldið. Ef nokkurt
veður er, hriktir svo og vaélir í
þakgluggunum, að vart heyrist
þar mannsins mál.
Þetta er þó ekki það versta.
Sýnu verra fyrir bæjarfélagið
er aðbúnaður og húsakynni
ýmsra skóla hér í bænum.
Barna* og nnglinga«
skólahús.
Það er merkilegt fyrirbæri,
að hér í bæ eru til bæjarhlutar,
þar sem ekki er til jafn sjálf-
sögð stofnun eins og barnaskóli.
Skerjafjörður og Grímsstaða-
holtið hafa aldrei átt barna-
skóla. Þar hefir skólinn orðíð að
hírast í óhentugu og dýru hús-
næði, stundum í tveim þrem
stöðum í einu. Fyrir það eitt, að
ekkert leikfimishús er til þar
suður frá fyrir börnin, borgar
bærinn inn 900 kr. á mánuði
fyrir leikfimishús og leikfimis-
kennslu fyrir börnin niðri í bæ,
að strætisvagnaferðum bam-
anna með töldum. Þetta heitir
nú að spara eyrinn en kasta
krónunni. Þá er rétt að athuga
ofurlítið, hvernig bærinn býr að
unglingaskólunum.
Gagnfræðaskóla Reykvíkinga
og öllum iðnskólanemendunum
er hrúgað saman í eitt hús, gam-
alt og úr sér gengið. í þessu hús-
næði er kennt frá því snemma
morguns og fram undir mið-
nætti. Ég sá í Alþýðublaðinu,
að verið er að athuga aðbúnað
verkafólks í verksmiðjum og á
verkstæðum, eftir tilmælum
landlæknis. Ég held að næst
lægi fyrir að athuga húsnæði og
aðbúnað unglinga í skólahúsum
hér, og væri þess kannske ekki
síður þörf.
Gagnfræðaskólinn í Reykja-
vík er næst stærsti framhalds-
skóli landsins. Þeim skóla hefir
verið holað niður sitt á hvað,
nú síðustu árin inni í franska
spítala. Húsnæðið er ófullkomið
og allt of lítið. Þetta er dagskóli.
Þó verður að kenna þarna frá
kl. 8 á morgnana til kl. 8 á
kvöldin. Árlega verður að neita
fjolda nemenda um inntöku í
skólann vegna þrengsla.
í fyrra var loks skólahúsið
málað að utan. Hafði það þá
| staðið ryðgað, skellótt og skáld-
I að í ein 6 ár, frá því að skélinn
.........—-----------
byrjaði þar, þrátt fyrir ítrekuð
tilmæli hlutaðeigandi um lag-
færingu. Ekki er svo vel, að
þessi stóri skóli njóti þeirrar
rausnar, að hafa einn þetta
gamla hús til umráða. Bærinn
notar efri hæð hússins fyrir
ýmislegt óskylt skólahaldinu.
Stundum hefir Vetrarhjálpin
þar að einhverju leyti aðsetur
sitt, og oft er þar einhver starf-
semi, sem skólinn hefir mikið
ónæði af sökum hávaða og fyrir-
gangs á loftinu. Enn þann dag í
dag hefir ekki fengizt nauðsyn-
leg endurbót á lóð skólans. Hún
er ógirt og stór hluti hennar
svað, sem óviðkomandi bílar
ösla yfir og sitja einatt fastir í.
Nærri má geta, hver þrifnaðar-
auki er að slíku svaði rétt við
dyr stofnunar, þar sem hátt á
þriðja hundrað manns lifir og
starfár daglega.
Sjákrahúsmálin.
Þá eru sjúkrahúsmál bæjarins
í miklu ófremdarástandi. Far-
sóttahúsið, þessi eldgamli kofi,
er eina sjúkrahúsmyndin í eigu
bæjarins. En af því að Reykja-
vík er höfuðstaður landsins, þá
hafa hér verið byggðir spítalar,
og nýtur bærinn góðs af því.
En hér er svo lítið um sjúkra-
rúm, að í sumum tilfellum er
ekki hægt að leggja inn sjúk-
ling, þó að lífsnauðsyn sé. í
þessu sambandi má nefna, að
það er óhæfa, að hér skuli ekki
verá neinn sérstakur barna-
spítali: Lítil börn eiga ekki að
liggja með fullorðnum. Þau
geta ekki í neinu hagað sér eftir
þörfum og hvíldartíma full-
orðna fólksins eða hlýtt reglum,
sem því eru nauðsynlegar. Börn
þurfa sérstaka hjúkrun, enda er
barnahjúkrun sérstök grein inn-
an hjúkrunarnámsins.
Þá er sérstök og aðkallandi
þörf, að hér rísi upp fæðingar-
stofnun, Stafar þessi brýna þörf
af ýmsum ástæðum.
Fæðingardeild Landsspítalans
er svo lítil, að hún fullnægir
hvergi nærri eftirspurninni,
hnda er hún gerð fyrir allt land-
ið.
Húsnæðisleysi og þrengsli
veldur því, að færri konur geta
fætt heima en áður, og svo er
enn fremur mjög erfitt að fá
stúlkur til heimilisstarfa, því
mikil atvinna býðst á ýmsum
öðrum sviðum, sem stúlkur \
kjósa heldur.
Við fjárhagsáætlunina var
samþykkt ein af smæstu tillög-
um okkar Alþýðuflokksmanna,
og virðist þar vera farið hóflega
í sakir með tillátssemi við minni
hluta samstarfsmanna sinna.
Tillagan var þess efnis, að
veittar yrðu 15 þús. kr. í því
skyni, að bærinn réði í þjónustu
sína starfsstúlkur, er hann svo
léði inn á hjálparþurfa heimili,
þar sem húsmóðirin lægi á sæng
eða forfallaðist á annan hátt.
Efnaðri heimili skyldu borga
þessa hjálp aftur, en fátækling-
ar ekki.
Ein stúlka var ráðin til þess-
ara starfa. Lofað var af bæjarins
hálfu að auka þessa sjarfsemi.
Ég veit til, að stúlkur hafa
spurt eftir þessu starfi, en ekki
hafa fleiri verið ráðnar.
Þegar farið var að hreyfa í
bæjarstjóminni vandræðum
þeim, er barnshafandi konur
eiga að búa við hér í bæ, lofaði
borgarstjóri að leggja fram 100
þúsund krónur, ef ríkið vildi
byggja nýja fæðingardeild við
Landsspítalann. Teikning mun
einhvern tíma hafa verið gerð
af fæðingardeild, sem á að rúma
25 konur, og yrði þá sú, sem nú
er, lögð niður.
Ýmsir þeir, sem þessum mál-
um eru kunnugastir af hálfu
þess opinbera, telja, að ný fæð-
ingardeild við Landsspítalann,
sem er fyrir allt landið, eigi
fyrst og fremst að vera fyrir
erfiðustu og óvenjulegustu fæð-
ingartilfellin og um leið góður
skóli fyrir ljósmæðraefni. Slík
stofnun þarf að vera mjög vönd-
uð að öllum útbúnaði og því
næsta dýr, en þarf aftur á móti
ekki að vera mjög stór. Því
væri heppilegast, að bærinn ætti
ódýrara og einfaldara fæðingar-
heimili fyrir venjulegar fæðing-
ar heilbrigðra kvenna. Slíkt
fæðingarheimili yrði aftur á
móti að vera rúmgott, því mjög
færist í vöxt, að konur vegna
ýmissa heimilisástæðna vilji
ekki eða geti ekkj fætt heima.
Hvernig þessum málum verð-
ur til lykta ráðið eftirleiðis, er
enn óvíst. En eftir því, sem ljós-
mæður hér segja, er ástandið
þannig hér í þessum málum, að
brýn þörf væri á að koma hér-
upp bráðabirgðafæðingarstofn-
un strax með vorinu. En ég læt
alveg ósagt um, hvort líkindi
eru til að slíkt nái fram að
ganga.
Það rifjast margt upp af van-
rækslusyndum forráðamanna
þessa bæjar, þegar maður lætur
hugann reika um þau efni. Það
mætti fylla marga blaðadálka
með því, ef öll atriði væru tekin
til meðferðar. Það er freistandi
að rifja upp fyrirhyggjuleysi í-
haldsins í húsnæðismálum bæj-
arbúa, meðferð þess á hitaveitu-
málinu, misrétti þess í útsvars-
málum, smekkleysi þess um
ytra útlit og fyrirkomulag
Reykjavíkurbæjar og eins og
ég minntist á fyrr, síðast en ekki
sízt, smáborgaraleg þröngsýni
og fælni við áð samþykkja rétt-
ar og heilbrigðar tillögur, er
fram koma í bæjarstjórn, séu
þær fluttar af minni hlutanum.
Þá skal þess getið, að þegar Al-
þýðuflokkurinn hefir verið bú-
inn að hamra á ýmsum fram-
faramálum nógu lengi og svo
oft, að kröfumar um þau fóru
að verða háværar og almennar
og líklegar til kjósendafylgis,
þá hefir íhaldið stundum rumsk-
að, snúið við blaðinu, tekið mál
Alþýðuflokksins upp og borið
þau fram sem sín mál. Þannig
er um hið mikla framfaramál
Reykjavíkur, Sogsvirkjunina,
um leigugarða bæjarins og
erfðafestulönd, ljósböð barna-
skólanna, að ógleymdu Alþýðu-
bókasafninu. Það hefir íhaldið
nú skýrt upp og kallað Bæjar-
bókasafn, til þess að nafnið skuli
ekki minna á, hverjir í öndverðu
börðust fyrir því menningar-
máli.
Reykvíkskar konur! Við get-
um víst í rauninni allar verið
nokkurn veginn sammála um,
að Reykjavíkurbæ er illa stjórn-
að, og deyfð og fyrirhyggju-
leysi um hin ýmsu vandamál
almennings eru augljós.
Breyting á þessu fæst aldrei,
meðan þessi bæjarstjórnar-
meirihluti situr við völd. Frísk-
ari öfl þurfa að taka við og fá
að spreyta sig. Þar er að eins
um einn flokk að ræða, er gæti
tekið forustuna. Alþýðuflokk-
urinn hefir sýnt, að hann er fær
um að stjórna bæj arfélögunum.
Hafnarfirði og ísafirði tóku Al-
þýðuflokksmenn við í rústum
eftir íhaldsstjórnir. — Það er
vert að athuga í sambandi við
atvinnumál Reykjavíkurbæjar,
að á ísafirði er ný ekkert at-
vinnuleysi til. Þó er þar engin
Bretavinna.
Þó enn kunni að finnast kon-
ur, sem af ókunnugleik finnst
þær ekki þurfa að fylgjast með
í stjórhmálum og álíta jafnvel,
að þau komi sér ekki við, þá er
engin sú kona, er ekki ber hag
heimilis síns fyrir brjósti.
Lífið gengur ekki fram v,hjá
konunni. Fátækt, heilsumissir,
atvinnuleysi og bölvun ófriðar-
ins svíður konunni ekki minna
en karlmanninum. Þess vegna
hljóta konur að styðja stjórn-
málabaráttu þess flokks, sem
skilur og veit, að hver einstok
stétt, hver einstaklingur, þó að
hann sé umkomulítill, á sinn til-
verurétt, sitt sæti við langborð
lífsins.
Engin fullgreind eða gégn
kona, sem hefir ábyrgðartilfinn-
ingu fyrir sig og sína, skerst
úr leik, engin situr hjá í barátt-
unni fyrir betri afkomu og bætt-
um lífsskilyrðum fyrir sig og
samborgara sína.
Sýnum skilning okkar í þessu
í verki. Fylkjum okkur undir
merki Alþýðuflokksins.
Kjósum A-listann við bæjar-
stjórnarkosningarnar!
Soffía Ingvarsdóttir.
GENGISMÁLIÐ
(Frh. af 2. síðu.)
farið að lítast á blikuna? En
skyldu Framsóknarmenn þurfa
kostlega undanfarið á því, að
gengisskráningin hefir verið
byggð á óheilbrigðum grund-
velli, og hún er raunhæf vegna
þess að hún er einföld í fram-
kvæmdinni.“
Óðar og Finnur hafði lokið
máli sínu flýtti forseti sér að
Ijúka umræðu, og bar undir
atkvæði þá tillögu að vísa mál-
inu til annarrar umræðu. Var
það samþykkt með 20 samhlj.
atkv.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
(Frh. af 4. síðu.)
nokkuð á oddamanninum í bæj-
arstjórn að halda til að ná yfir-
ráðunum í Reykjavík? Nægir
þeim ekki alveg, að þar sé
Sjálfstæðisflokksmeirihl., þegar
svo er komið, að Jónas frá
Hriflu þarf ekki annað en að
gefa Ólafi Thors og Bjarna
Benediktssyni ofurlitla vísbend-
ingu til þess að bæjarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins samþykki
það, sem Framsókn vill?