Alþýðublaðið - 07.03.1942, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 7. marz 1942.
j^l|)í)ðubloí>i5
Útgefanði: Alþýðuflokkurinn
Kitstjóri: Stefán Pjetursson
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð í lausasölu 25 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Feluleikurino
á alþingi.
HAFA menn hugsað út í það,
hve óstjórnlega hræddir
S j álf stæðisf lokksf orspr akkarnir
hljóta að vera við kjósendur
höfuðstaðarins, að þeir skuli
ekki þora að ræða neitt af að-
almálum alþingis fyrr en eftir
bæj arstj órnarkosningarnar, sem
fram eiga að fara 15. marz?
Hafa menn hugsað út í það,
hversu mjög Sjálfstæðisflokks-
forsprakkarnir hljóta að vera
sér þess meðvitandi, að hafa
brotið af sér og ætla að brjóta
af sér við kjósendur Reykjavík-
ur, að þeir skuli ekki treysta sér
til þess að ræða málin jafnóðum
og þau koma fyrir þingið —
bara af því að bæjarstjórnar-
kosningar eru fram undan?
Tökum til dæmis kúgunar-
lögin gegn launastéttunum —
bráðabirgðalögin um afnám
samningsfrelsisins, bann við
verkföllum og stofnun hins lög-
þvingaða gerðardóms í þeim yf-
irlýsta tilgangi, að halda niðri
grunnkaupi allra launþega í
landinu: Þau voru lögð fyrir
þingið strax á öðrum eða þriðja
degi þess, en hafa ekki fengizt
rædd enn. Það var ætlunin að
hespa þessi lög af í kyrþey inn-
an fjögurra veggja og helzt fyrir
sem auðustum áheyrendabekkj-
um. En þá kom Alþýðuflokkur-
inn með kröfu sína um, að um-
ræðunum yrði útvarpað, og því
var samkvæmt þingsköpum
ekki hægt að neita. Nú var illt
í efni. Með einhverju móti varð
að hindra að Reykvíkingar gætu
hiustað á umræðurnar um kúg-
unarlögin og þann ömurlega
þátt, sem Sjálfstæðisflokkurinn
átti í þeim. Útvarpsumræðurnar
voru því ákveðnar klukkan eitt
eftir hádegi, þegar vitað er, að
svo að segja enginn vinnandi
maður eða kona getur hlustað
ó þær, nemaþví að eins, að hann
eða hún taki sér frí til þess! Og
það er nú vitað, að það voru
S j álf stæðisf lokksf orsprakkar nir
sem fundu þetta þjóðráð upp.
Þeir heimtuðu beinlínis af fé-
lögum sínum í Framsóknar-
flokknum, að útvarpsumræð-
urnar yrðu ákýeðnar á þessum
tíma dags til þess, að sem fæstir
gætu hlustað á þær. Þeir voru
ekkert að hugsa um það, þótt
þeir lítillækkuðu sjálfa sig
þannig fyrir Framsóknarhöfð-
ingjunum — ef þeir aðeins gætu
komizt hjá því að ræða kúgun-
arlögin í áheyrn Reykvíkinga.
En einnig hér kom krókur á
móti bragði. Alþýðusambandið
SIQURÐUR ÓLAFSSON:
Tvær stefnur í útgerð-
armálum Reykjavíkur.
Endurnýjun togaraflotans lífsskilyrði fyrir bæinn
O IGURÐUR SIGURÐSSON
^ skipstjóri skrifaði grein í
Morgunblaðið 27. f. m., þar sem
hann gerir útgerðarmál Reykja-
víkur að umtalsefni. Þar sem
hann lofar svo mjög afskipti
Sjálfstæðisflokksins af þeim
málum, en niðurníðir allt ann-
að, finnst mér rétt að athuga
nokkur ummæli hans.
Hann segir meðal annars:
„Það er enginn tilviljun, að
það eru Sjálfstæðismenn, sem
fremst hafa staðið í útgerðar-
málum hér í bæ, því það er okk-
ar stefnumál, að atvinna við
raunhæfa framleiðslu sé grund-
völlurinn undir velmegun bæj-
arbúa.
Það er því heldur engin til-
viljun, að við Sjálfstæðismenn,
og þá ekki sízt þeir, sem fremst
hafá staðið í útgerð, hafa allra
manna mest verið lagðir í ein-
elti frá hendi niðurrifsflokk-
anna, bæði með persónulegum
ofsóknum og með því að gera
fyrirtækjujn þeirra sem erfið-
ast fyrir, jafnt hvort sem út-
gerðarfyrirtækin hafa tapað
eða grætt.“
Og enn fremur:
„Forkólfar þessara flokka
hafa fyrir kosn. birt myndir af
nýtízku togurum, sem þeir hafa
látizt ætla að koma upp, og hafa
haft fyrirheit um fjárframlög
til í stórum stíi. En skipin þeirra
sem myndirnar birtust af, hafa
aldrei komizt lengra en á papp-
írinn. Bæjarbúar þurfa ekki að
búast við neinum framkvæmd-
um úr þeim herbúðum. Loforð
sósíalista um aukna atvinnu og
velmegun almennings eru aldrei
gefin með neitt annað fyrir
augum en að þau verði svikin.“
Það má vel vera, sem Sigurð-
ur segir, að það sé engin tilvilj-
un, að það hafi verið Sjálfstæð-
ismenn, sem hafa staðið fyrir
útgerð hér í Reykjavík, því að
vill nú svo einkennilega til, að
þeir, sem hafa stjórnað láns-
stofnunum (bönkunum), hafa
einnig verið úr þeirra hópi, og
það hefir litið þannig út í aug-
um almennings, að Sjálfstæðis-
menn hafi ekki alltaf þurft að
hafa jafn haldgóðar tryggingar
og aðrir, samanber Sæmundur
í Stykkishólmi o. fl., sem ég skal
ekki fara út í að þessu sinni. En
svo kemur rúsínan: „Því það er
okkar. stefnumál, að atvinna við
raunhæfa framleiðslu sé grund-
völlurinn undir velmegun bæj-
arbúa.“
'Hvernig hefir svo stefna SjáK-
stæðisflokksins verið í útgerð-
armálum bæjarins? Hefir hún
verið lögð með velmegun bæj-
arbúa fyrir augum? Ég segi nei.
Hún hefi verið lögð til hags-
muna fyrir örfáa menn, og það
er enginn tilviljun, að þeir hafa
verið í Sjálfstæðisflokknum.
Ef við rifjum upp fyrir okkur
stefnu Sjálfstæðisflokksins í út-
gerðarmálum bæjarins, þá kem-
ur í Ijós, að hún hefir verið nei-
kVæð.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
alltaf haft hér hreinan meiri-
hluta í bæjarstjórn, svo langt
sem ég man til, að framkvæma
sín stefnumál, án þess að fá sam-
þykki annarra flokka. En Sjálf-
stæðisflokkurinn hefir aðeins
bent á tvö úrræði í útgerðar-
málum i'yrir bæinn, en gefizt
upp á báðum.
skoraði á launastéttirnar að
taka sér frí til að hlusta á um-
ræðurnar. Eftir það þorðu Sjálf-
stæðisflokksforsprakkarnir ekki
einu sinni að taka þátt í út-
varpsumræðum klukkan eitt.
Og veikindi Eysteins var not-
uð sem átylla til að fresta þeim
um óákveðinn tíma!
Hvernig halda menn að sam-
vizkan sé hjá þeim Ólafi Thors
og Jakob Möller, þegar þeir eru
svona óstjórnlega hræddir við
það, að þurfa að standa fyrir
máli sínu frammi fyrir Reyk-
víkingum?
Eða tökum gengishækkunar-
frumvarp Alþýðuflokksins. —
Sjálfstæðismenn þorðu ekki að
segja eitt einasta orð við
fyrstu umræðu þess í neðri
deild og því var vísað umræðu-
laust til annarrar umræðu og
nefndar. Hvenær hafa menn
heyrt um önnur eins vinnu-
brögð á alþingi í slíku stór-
máli? En Ólafur Thors og
flokkur hans, sem er ráðinn í
að drepa þetta frumvarp með
hjálp Framsóknar, veit, a'ð
með því brýtur hann enn á ný
stórkostlega af sér við yfir-
gnæfandi meirihluta allra íbúa
Reykjavíkur, sem gera kröfu
til þess með Alþýðuflokkn-
um, að gengi krónunnar verði
nú aftur hækkað. Þessvegna
þorir Sjálfstæðisflokkurinn
ekki að ræða þetta þýðingar-
mikla mál fyrr en eftir bæjar-
st j órnarkosningarnar.
Og eitt málið enn: Hvers
vegna kemur skattalagafrum-
varp Framsóknar- og Sjálf-
stæðisflokksstjórnarinnar ekki
fram í dagsljósið? Kunnugir
menn hafa sagt, að Sjálfstæð-
isflokkssprakkarnir hafi beðið
þess, að það yrði ekki lagt
fram fyrr en eftir bæjarstjórn-
arkosningar. Hvað halda menn
þá, að það frumvarp hafi að
færa almenningi, ef Sjálfstæð-
isflokkurinn telur sér hættu
búna af því, að það komi fyrir
augu kjósenda í Reykjavík
áður en kosið verður?
Ætli Reykvíkingar dragi þó
ekki sínar ályktanir af þessum
feluleik iSjálfstæðisflokksins á
alþingi, jafnvel þótt með hon-
um kunni að takast að draga
málið á langinn fram yfir bæj-
arstj órnarkosningarnar ?
Hið fyrra voru róðrabátar til
atvinnubóta.
Hið síðara var að endurnýja
skipastólinn (togaraflotann í
Reykjavík) með því að byggja
mótorbáta.
Aðeins 4 bátar voru byggðir
og seldir einstaklingum með
því skilyrði, að á þeim væru að-
eins bæjarmenn, en oft hafa
skipstjórar srnnra þessara báta
orðið að fá á þá utanbæjarmenn,
þrátt fyrir stopula vinnu í landi,
sökum þess, að bæjarbúar hafa
ekki talið sig geta franafleytt
fjölskyldum sínum af þeirri
þénustu, sem þeir hafa gefið.
Þessir bátar áttu líka að
leggja upp afla sinn hér í Rvík,
til þess að skapa atvinnu fyrir
landverkafólk. En hvað skeður?
í einhverju mesta atvinnuleysií
sem hér hefir verið, hrökkluð-
ust sumir þeirra til Vestmanna-
eyja og lögðu afla sinn þar á
land. Verkamennirnir héldu á-
fram í atvinnubótavinnunni,
hinni raunhæfu framleiðslu
S j álf stæðisf lokksins.
Og hvernig var afstaða Sjálf-
stæðisflokksins á bæjarstjórnar-
fundi 4. febrúar 1937, til raun-
hæfrar framleiðslu, í tilefni af
tillögu, sem Jón Axel Pétursson
bar fram, um að bærinn stuðí-
aði að auknum upsaveiðum í
febrúar og marz þ. á. í stað at-
vinnubótavinnunnar ?
Þá lýsti þáverandi borgar-
stjóri Sj álfstæðisflokksins, Pét-
ur Halldórsson, því yfir, að öll
afskipti hins opinbera af þeim
málum væru til bölvunar og
geigvænlegs tjóns, og núverandi
borgarstjóri, Bjarni Benedikts-
son, fylgdi þar fast eftir.
Þannig er sá raunhæfi grund-
völlur, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn hefir haldið uppi hér í út-
gerðarmálum Reykjavíkur.
Berum nú saman við þetta
afstöðu og tillögur Alþýðu-
flokksins í þessum málum.
Hann hefir allt af ótrauður
haldið því fram, að bæjarfélag-
ið yrði að bæta úr atvinnuleys-
inu, þar sem einstaklingana
brysti vilja eða getu til, og hefir
í því sambandi hvað eftir annað
beiít á nýtízku togara sem ör-
uggustu, ákjósanlegustu og arð-
bærustu framleiðslutækin til
þess að hægt væri að leggja nið-
ur hina takmörkuðu og seig-
drepandi atvinnubótavinnu við
óarðbært klakahögg og grjót-
mulning, eða þá hina þjáninga-
fullu fátækrastyrki, sem fólk
hefir neyðzt til að þiggja.
Svo kvartar Sigurður Sigurðs-
son undan ofsóknum frá niður-
rifsflokkum, sem hafi gert þeim
svo erfitt fyrir, hvort sem þeir
hafi tapað eða grætt. Hvenær
hafa útgerðarmenn viðurkennt
gróða af útgerð? Morgunblaðið
Frh. á 6. síðu. r
JAKOB MÖLLER hefir ein-
hverjar áhyggjur út af
því athafnaleysis- og kyrrstöðu-
orði, sem komið er á Sjálf-
stæðisflokkinn og stjórn hans
á bæjarmálum Reykjavíkur.
Hann er í gær að reyna að þvo
flokkinn hreinan af þessu orði
og skrifar meðal annars:
„Það er með öllu vonlaust að
ætla sér að telja Reykvíkingum
trú um það, að Sjálfstæðisflokk-
urinn í bæjarstjórn sé athafnalaus
kyrrstöðuflokkur. Stórvirki þau,
sem bæjarstjórnin hefir ráðizt í
síðustu áratugina, vatnsveitufram-
kvæmdirnar, gatna- og. ræsagerð,
höfnin .virkjun Elliðaánna og síð-
an Sogsins, Hitaveitan, stækkun
bæjarlandsins og ræktun þess,
sem samtals kosta tugi milljóna,
eru svo opinberar staðreyndir, að
engum heilvita manni dylst það,
að liér hafa ráðið framkvæmdum
stórhuga athafnamenn.“
Það er nú rétt. En það hafa
bara ekki verið Sjálfstæðism.
Því að þegar flest af þessu
var gert, þar á meðal höfnin,
vatnsveitan og virkjun Elliða-
ánna, var Sjálfstæðisflokkur-
inn enn ekki til! En af yngri
framkvæmdum, sem upp eru
taldar, knúði Alþýðuflokkur-
inn í bæjarstjórn fram virkjun
Sogsins gegn harðvítugri and-
stöðu Sjálfstæðisflokksmanna.
Og um hitaveituna skulum við
nú ekki tala. Hún er ennþá ó-
lcomin og búin að vera helzt til
lengi á leiðinni til þess að hægt
sé að segja, að þar hafi „ráðið
framkvæmdum stórhuga at-
hafnamenn.“
Morgunblaðið þykir það, sem
Jens Hólmgeirsson, efsti maður
á lista Famsóknarflokksins
við bæjarstjórnarkosningarnar,
sagði við útvarpsumræðurnar á
dögunum, hafa borið vott um
„næsta lítinn kunnleik á mál-
efnum Reykjavíkur.“ Blaðið
segir í grein um þetta í gær:
„En þá kastar tólfunum, þeg-
ar hinn bráðókunnugi og hingað
nýkomni Framsóknarmaður, fer
að benda Reykvíkingum á, af upp-
gerðri föðurlegri umhýggju, að
þeir skuli nú taka sig til og leggja
kapp á ræktun í nágrenni Reykja-
víkur. — ... Það þarf nokkuð
glórulausa vanþekkingu á mál-
efnum Reykvíkinga til þess að
Framsóknarmaður skuli álpast til
rísa upp, og þykjast vera að kenna
Reykvíkingum hollráð í þessu
efni.“
Og fyrir aðeins örfáum dög-
um kusu allir bæj arfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins, þar á
meðal annar ritstjóri Morgun-
blaðsins, þennan „bráðókunnuga
og hingað nýkomna Framsókn-
armann“ í niðurjöfnunarnefnd
bæjarins af því, að Jónas frá
Hriflu heimtaði það!